برای چند دقیقه خود را روی شن های ساحل تصور کنید، زمین زیر پاهایتان به طور مداوم تغییر می کند و تعادل شما بر هم می خورد و این امر باعث آزار و ترس شما می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی BPD دارای چنین وضعیتی هستند. در افراد مبتلا به این اختلال تقریبا هر چیزی بدون ثبات است: روابط، خلق و خو، افکار و رفتار و حتی شخصیت آنها هیچ ثباتی ندارد. به همین دلیل زندگی این افراد دردناک و ترسناک می باشد. اما خبر خوب این که روش های درمانی و مهارتهایی برای مقابله با علائم مربوط به این اختلال وجود دارد.
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
شخص مبتلا به اختلال شخصیت مرزی حس قرار داشتن روی ترن هوایی را دارد، این حس تنها مربوط به عواطف و روابط فرد نمی شود، بلکه در مورد هویت خود دچار سردرگمی و تنش است. تصویر شخص از خودش، اهداف وی و حتی علائق او به طور مکرر تغییر خواهد کرد.
این افراد بسیار حساس هستند. مسائل کوچک و کم اهمیت باعث بروز عکس العمل های شدید در آنها می شود و در هنگام عصبانیت به سختی آرام می شوند. بنابراین نوسانات عاطفی و عدم توانایی در رسیدن به آرامش منجر به بروز آشفتگی روابط و حتی رفتارهای بی پروا می شود. زمانی که شما در تلاطم احساسات هستید، قادر نخواهید بود به درستی فکر کنید و احساس آرامش نیز نخواهید داشت. حتی ممکن است کلامی یا رفتاری ناخوشایند از شما سر بزند. در افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی این یک چرخه دردناک است که فرار از آن غیرممکن به نظر می رسد. اما در واقع اینطور نیست. اختلال شخصیت مرزی قابل درمان می باشد.
در گذشته بسیاری از متخصصان مشکلات روحی و روانی موفق به درمان اختلال شخصیت مرزی نمی شدند، بنابراین به این نتیجه اشتباه رسیدند که این اختلال قابل درمان نیست. اما امروزه می دانیم این اختلال به راحتی درمان می شود. در حقیقت شناخت طولانی مدت اختلال شخصیت مرزی نسبت به افسردگی و اختلال دو قطبی بهتر انجام می شود. با این حال نیاز به یک رویکرد تخصصی می باشد.
بهبود این اختلال به معنای تغییر الگوهای ناکارآمد تفکر، احساس و رفتارهایی هستند که باعث پریشانی و آزار فرد می شوند. تغییر برخی عادت ها و رفتارها کار آسانی نیست. بلکه تغییر رفتارها و عادت ها و عمل کردن به شیوه ای متفاوت در ابتدا غیرطبیعی و ناراحت کننده است. اما با گذشت زمان فرد عادت های جدید را در خود شکل می دهد و قادر به حفظ و کنترل تعادل عاطفی خواهد بود.
علائم اختلال شخصیت مرزی
علائم شخصیت مرزی به شکل های مختلفی بروز می کند، اما به منظور تشخیص و شناخت بیماری متخصصان علائم رایج این اختلال را در 9 گروه اصلی قرار داده اند. اگر فرد 5 نشانه از علائم تعیین شده را نشان دهد، اختلال شخصیت مرزی در وی تشخیص داده خواهد شد. به علاوه این علائم طولانی مدت هستند (که معمولا در بزرگسالی شروع می شوند) و بر روی تمام جهات زندگی تاثیر می گذارند. علائم تعیین شده عبارتند از:
1. ترس از رهایی: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب از رها شدن یا تنها ماندن وحشت دارند. در این افراد دوری از فرد مورد علاقه شان حتی برای مدت کوتاه ترسناک خواهد بود. این مسئله باعث می شود که فرد مبتلا به طور مداوم تلاش کند تا نزدیک دیگران بماند. تلاش های وی منجر به حسادت، التماس و شروع دعوا می شود. متاسفانه این رفتارها تاثیر معکوس بر روی دیگران خواهد داشت و آنها را از اطراف وی خواهد راند.
2. روابط متشنج: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی روابط خیلی نزدیک اما کوتاه مدت دارند. این افراد در روابط خود دچار نوسانات عاطفی شدید، عشق و نفرت، می شوند.
3. داشتن تصویری مبهم و بی ثبات از خود: فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی معمولا دارای یک احساس بدون ثبات از خود می باشد. گاهی اوقات نسبت به خود حس خوبی دارد، اما گاهی از خود متنفر است. این افراد در مورد خواسته های خود در زندگی و هویت خود نظر ثابتی ندارند، در نتیجه به طور مداوم شغل خود، دوستان، مذهب، ارزش ها، اهداف و یا حتی هویت جنسی خود را تغییر می دهند.
4. رفتارهای مخرب: این بیماران، به ویژه در زمان ناراحتی و عصبانیت، رفتارهای مخرب و خشنی از خود نشان می دهند. به عنوان مثال آنقدر پول خرج می کنند که توانایی پرداخت آنها را ندارند، در خوردن مشروبات الکلی و مصرف مواد مخدر زیاده روی می کنند، رانندگی خطرناک می کنند و روابط جنسی پرخطر برقرار می کنند. این رفتارها در همان لحظه باعث آرامش آنها می شود، اما در طولانی مدت به خود و نزدیکانشان صدمه می زنند.
5. آسیب رساندن به خود: فکر به خودکشی و صدمه رساندن به خود در بین مبتلایان به اختلالات شخصیت مرزی بسیار متداول است. این افراد به خودکشی فکر می کنند، اطرافیان را تهدید به خودکشی می کنند و حتی اقدام به این کار می کنند. صدمه به خود نیز شامل تمام اقداماتی می شود که فرد بدون نیت خودکشی به خود صدمه می زند، به عنوان مثال بریدگی یا سوختگی.
6. نوسانات شدید عاطفی: احساسات و خلق و خوی ناپایدار از علائم رایج برای اختلال شخصیت مرزی است. فرد مبتلا ممکن است یک لحظه احساس شادی داشته باشد و لحظه ای بعد ناراحت باشد. مسائل کوچک و کم اهمیتی که دیگر افراد باعث آن می شوند، می توانند عکس العمل های شدیدی در این بیماران به دنبال داشته باشد. این نوسانات خلقی معمولا شدید هستند اما به سرعت نیز به ثبات می رسند، معمولا ظرف چند دقیقه یا چند ساعت.
7. احساس پوچی: این افراد اغلب از نوعی احساس پوچی در خود سخن می گویند. در موارد شدید فرد احساس بی ارزشی و بی هویتی می کند که بسیار ناراحت کننده است، بنابراین سعی می کند این خلا را با چیزهای دیگری مانند دارو، غذا یا رابطه جنسی پر کند. اما در واقع هیچ کدام از اینها فرد را ارضا نمی کنند.
8. خشم انفجاری: افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دچار خشم ناگهانی و شدید می شوند. به علاوه این افراد قادر به کنترل خود نیستند. لازم به ذکر است که این خشم و عصبانیت لزوما همیشه نمایان نمی شود، بلکه گاهی به صورت درونی است.
9. شکاک بودن: فرد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی اغلب دچار پارانویاست و نسبت به انگیزه ها و افکار دیگران مشکوک است. این افراد زمانی که تحت فشار هستند، ممکن است واقعیت را نادیده بگیرند.
اختلالات دیگری نیز همزمان با اختلال شخصیت مرزی رخ می دهند که عبارتند از:
• افسردگی
• اختلال دو قطبی
• سوء مصرف مواد
• اختلال خوردن
• اختلالات اضطراب
در صورت درمان اختلال شخصیت مرزی، دیگر مشکلات و اختلال ها نیز بهبود خواهند یافت.
