سینه قیفی شکل (پکتوس اکس کاواتوم)
Pectus excavatum
سینه قیفی شکل، وضعیتی است که در آن جناغ سینه یک فرد در قفسه سینه اش فرو رفته است.
شرح بیماری
سینه قیفی شکل، وضعیتی است که در آن جناغ سینه یک فرد در قفسه سینه اش فرو رفته است. در موارد شدید، ممکن است حفره و فرو رفتگی عمیقی در مرکز قفسه سینه وجود داشته باشد.
در اغلب اوقات، جناغ سینه فرو رفته فورا پس از تولد مشهود است. شدت سینه قیفی شکل معمولا در طول رشد دوران بلوغ وخیم میگردد.
سینه قیفی شکل که به سینه قیفی نیز مشهور است، در پسران شایعتر از دختران است. موارد شدید سینه قیفی شکل در نهایت میتواند در عملکرد قلب و ریه ها تداخل ایجاد کند. اما حتی موارد خفیف این وضعیت میتواند سبب ایجاد احساس نارضایتی خود آگاه در کودک نسبت به ظاهرش گردد. توسط جراحی میتوان این بدشکلی را ترمیم کرد.
نشانه ها
تنها علامت و نشانه در بسیاری افراد دارای سینه قیفی شکل، وجود کمی فرو رفتگی در قفسه سینه است. در برخی افراد، عمق این فرو رفتگی در اوایل دوران نوجوانی بیشتر میشود و ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه داشته باشد.
در موارد شدید سینه قیفی شکل، ممکن است جناغ سینه به ریه ها و قلب فشار وارد سازد. علائم و نشانه های این وضعیت، عبارتند از:
- کاهش تحمل ورزش
- ضربان قلب سریع تا تپش قلب
- عفونت های تنفسی عود کننده
- خس خس سینه یا سرفه
- سوفل قلب (صداهای غیرعادی قلب)
- خستگی مفرط
علل
درحالیکه هنوز علت دقیق سینه قیفی شکل کشف نشده است، ممکن است یک وضعیت ارثی باشد؛ چراکه گاهی اوقات در برخی خانواده ها رواج دارد.
عوامل تشدید
بطور کلی، سینه قیفی شکل در پسران شایعتر از دختران است.
پیامدهای مورد نظر
در موارد شدید، سینه قیفی شکل به ریه ها فشار وارد ساخته و منجر میشود قلب به سمتی دیگر سوق داده شود. حتی در موارد خفیف، این وضعیت میتواند منجربه اختلالات تصویر ذهنی از جسم خویشتن شود.
مشکلات قلبی و ریوی
چنانچه عمق فرو رفتگی جناغ سینه شدید باشد، فضای قرارگیری ریه ها کاهش میابد. این فشار به قلب نیز وارد شده و آنرا به سمت چپ قفسه سینه سوق میدهد و در نتیجه، توانایی پمپاژ موثر آن کاهش میابد.
اختلالات تصویر ذهنی از جسم خویشتن
کودکانی که دارای سینه قیفی شکل هستند، تمایل به قوز کردن به سمت جلو را دارند. بسیاری از آنها در خصوص ظاهرشان بسیار خود آگاه بوده و از شرکت در فعالیت هایی چون شنا اجتناب میکنند.
آمادگی برای ملاقات پزشک
چنانچه شما یا کودکتان دارای سینه قیفی شکل هستید، بهتر است ابتدا این موضوع را با پزشک خانوادگی تان در میان بگذارید. ممکن است پزشکتان شما را به یک متخصص جراحی ارتوپدی ارجاع دهد.
آنچه میتوان انجام داد
فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- شرح مفصلی از علائم و نشانه ها
- اطلاعات در خصوص سابقه مشکلات پزشکی تان
- اطلاعات در خصوص مشکلات پزشکی شایع در خانواده تان
- همگی داروها و مکمل های مصرفی خود یا فرزندتان
- سوالاتی که تصمیم دارید از پزشک بپرسید، مانند سوال در خصوص درمان های در دسترس
انتظارات شما از پزشک
پزشک ممکن است برخی سوالات زیر را از شما بپرسد:
- از چه زمان این علائم آغاز شدند؟
- آیا بتازگی بدتر شده اند؟
- آیا فرد دیگری در خانواده تان به این وضعیت مبتلاست؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
قفسه سینه قیفی شکل معمولاً به راحتی با بررسی قفسه سینه تشخیص داده می شود. اما ممکن است پزشک معالج انواع مختلفی از آزمایش ها را برای بررسی مشکلات قلبی و ریوی تجویز نماید. این آزمایشات عبارتند از:
- عکس برداری با اشعه X از قفسه سینه. طی این روش شیب قفسه سینه به تصویر کشیده شده و معمولاً جابه جا شدن قلب به سمت چپ را نشان می دهد. عکس برداری با اشعه X بدون درد است و در مدت چند دقیقه انجام می شود.
- توموگرافی کامپیوتری (CT). سی تی اسکن برای کمک به تعیین شدت قیفی شکل بودن قفسه سینه و اینکه آیا قلب و ریه ها فشرده شده اند، کمک کننده است. سی تی اسکن با استفاده از اشعه X از زوایای مختلف از ساختار داخلی بدن تصاویری تولید می نماید.
- الکتروکاردیوگرام. الکتروکاردیوگرام نشان می دهد که آیا ضربان قلب طبیعی یا نامنظم است و اینکه آیا سیگنال های الکتریکی کنترل کننده ضربان قلب به درستی کار می کنند. این روش بدون درد است و از طریق اکترودهای متصل شونده به بدن انجام می شود.
- اکوکاردیوگرام. اکوکاردیوگرام سونوگرافی از قلب می باشد. تصاویر حاصل از آن به وضوح وضعیت عملکرد قلب و دریچه های آن را نشان می دهند. تصاویر از طریق امواج صوتی منتقل شده به قفسه سینه تولید می شوند.
- تست های عملکردی ریه. این روش ها میزان هوایی که ریه شما قابلیت نگهداری آن را دارد و سرعتی که می توانید ریه های خود را تخلیه کنید، اندازه می گیرد.
- تست ورزش. این آزمایش نحوه عملکرد قلب و ریه شما در حین ورزش و معمولاً بر روی تردمیل را می سنجد.
درمان و دارو
قفسه سینه قیفی شکل با جراحی قابل اصلاح است، اما معمولاً فقط برای افرادی که علائم متوسط تا شدید دارند توصیه می شود. افرادی که دارای نشانه های خفیف هستند تحت درمان فیزیکی قرار می گیرند. برخی ورزش ها می تواند وضعیت را بهبود بخشد.
انواع عمل جراحی
اگر علائم و نشانه هایتان متوسط تا شدید است، ممکن است پزشک عمل جراحی را توصیه نماید. دو عمل جراحی رایج که برای اصلاح قفسه سینه قیفی شکل کاربرد دارد، تنها از جهت میزان برش جراحی از یکدیگر متفاوت اند:
- برش بزرگتر. برشی که در وسط قفسه سینه داده می شود به جراح امکان مشاهده مستقیم استخوان قفسه سینه را می دهد. تغییر شکل غضروف بین دنده ها که سینه را به پایین کشیده، اصلاح شده و با ابزارهای جراحی استخوان قفسه سینه به موقعیت طبیعی خود برگردانده می شود. بعد از 6 تا 12 ماه این ابزارها از بدن خارج می گردد.
- برش کوچکتر. برای جراحی های ساده تر برش کوچکی در هر طرف قفسه سینه زیر هر بازو داده می شود. ابزارهای بلند و یک دوربین باریک از طریق برش ها وارد بدن می شود. یک میله فلزی در زیر استخوان فشرده شده ی جناغ قرار گرفته تا آن را به موقعیت طبیعی خود برگرداند. در برخی موارد، به بیش از یک میله نیاز است. این میله ها بعد از دو سال از بدن خارج می شوند.
بسیاری از افرادی که برای اصلاح قفسه سینه قیفی شکل خود جراحی می کنند، از تغییر ظاهر خود راضی می باشند. بهترین نتایج جراحی زمانی حاصل می شود که عمل در دوران بلوغ و جهش رشدی انجام شود اما بزرگسالان نیز از بهبود وضعیت قفسه سینه خود بهره می برند.
همراهی و حمایت
اغلب نوجوانان فقط میخواهند اندام متناسب و مشابه همسالان خود را داشته باشند. درک داشتن سینه قیفی شکل میتواند برای جوان ترها بسیار سخت و دشوار باشد. در برخی موارد، ممکن است جهت کمک به مقابله با این وضعیت، مشاوره نیز لازم باشد. بسیاری از گروه های پشتیبانی و مشاوره وجود دارند که فرد میتوان به راحتی با افراد مشابه خود به بحث و گفتگو بپردازد.