منوی اصلی
بهترین متخصصین و مراکز مغزواعصاب و روان در تهران

دهیدراسیون (کم آبی)

dehydration

دهیدراسیون هنگامیکه بیش از حد مایعات بدن از دست برود یا کم شود ، تا حدی که دیگر بدن به اندازه کافی آب و مایعات نداشته باشد تا  وظایف طبیعی خود را انجام دهد، رخ می دهد . اگر مایعات از دست رفته جایگزین نشود، شما دچار دهیدراسیون خواهید شد.

شرح بیماری

دهیدراسیون هنگامیکه بیش از حد مایعات بدن از دست برود یا کم شود ، تا حدی که دیگر بدن به اندازه کافی آب و مایعات نداشته باشد تا  وظایف طبیعی خود را انجام دهد، رخ می دهد . اگر مایعات از دست رفته جایگزین نشود، شما دچار دهیدراسیون خواهید شد.
از علل شایع دهیدراسیون ورزش شدید، به خصوص در آب و هوای گرم؛ اسهال شدید؛ استفراغ؛ تب یا تعریق بیش از حد است . نخوردن آب به اندازه کافی در طی ورزش یا در هوای گرم  ممکن است باعث از دست دادن آب بدن شود. هر کسی ممکن است دچار کم آبی شود، اما کودکان ، افراد مسن و افراد مبتلا به بیماری مزمن بیشتر در معرض خطر هستند.
شما  می توانید دهیدراسیون خفیف تا متوسط را با نوشیدن مایعات بیشتر برطرف نمایید، اما کم دهیدراسیون شدید نیاز به درمان فوری دارد.

نشانه ها

علائم دهیدراسیون خفیف تا متوسط ​​:
خشکی یا چسبندگی دهان 
خواب آلودگی یا خستگی 
تشنگی
کاهش دفع ادرار
خیس نشدن پوشک نوزاد به مدت سه ساعت
گریه بدمن اشک
پوست خشک
سردرد
یبوست
سرگیجه یا سبکی سر
علائم دهیدراسیون شدید:
تشنگی شدید
ایراد گیری افراطی یا خواب آلودگی در نوزادان و کودکان؛ 
تحریک پذیری و سردرگمی در بزرگسالان
خشکی دهان، پوست و غشاهای مخاطی
ادرار  خیلی کم 
چشمهای گود رفته
پوست خشک  و چروک خورده 
فشار خون پایین
ضربان قلب سریع
تنفس سریع
گریه بدون اشک
تب
در موارد جدی تر، هذیان یا بیهوشی
بهترین شاخص رنگ ادرار است، رنگ روشن ادرار بدین معنی است که شما شما دچار دهیدراته نیستید، در حالی که یک رنگ زرد یا کهربایی تیره معمولا سیگنال کم آبی بدن است.
 

زمان مناسب مراجعه به پزشک

اگر شما یک فرد بالغ و سالم باشید معمولا می توانید  دهیدراسیون خفیف تا متوسط ​را ​با نوشیدن مایعاتی مانند آب یا یک نوشیدنی برطرف نمایید .اگر دچارعلایم شدیدی مانند تشنگی شدید، عدم دفع ادرار، پوست چروکیده، سرگیجه و سردرگمی شدید به دکتر مراجعه نمایید.
درمان در کودکان و سالمندان با احتیاط انجام شود. به دکتر مراجعه کنید اگر دچار :

اسهال شدید، با یا بدون استفراغ یا تب
مدفوع خونی یا سیاه و سفید
اسهال به مدت 24 ساعت یا بیشتر 
تحریک پذیر ، گیجی وخواب آلودگی بیش از حد معمول 
داشتن هر یک از علائم و نشانه های کم آبی خفیف یا متوسط

علل

کم  آبی بدن زمانیکه  آب به اندازه کافی در طول روز به بدن نرسد، رخ می دهد. گاهی اوقات دهیدراسیون به علت  دلایل ساده  رخ می دهد، به عنوان مثال : مصرف نکردن آب به اندازه کافی بدلیل مریضی و یا مشغله کاری ، یا اینکه به آب آشامیدنی سالم بهنگام سفریا پیاده روی در دسترس نباشد.
سایر علل کم آبی عبارتند از:
اسهال و استفراغ شدید: اسهال حاد می تواند باعث از دست دادن آب و الکترولیت در یک زمان کوتاه شود. اگر اسهال همراه با استفراغ باشد ، مایعات و مواد معدنی بیشتری از دست میدهد.اسهال ممکن است توسط یک عفونت باکتریایی یا ویروسی، حساسیت غذایی، یک واکنش به داروها یا یک اختلال روده ایجاد شود.
تب. به طور کلی، تب بالا باعث ، از دست دادن آب بیشتر می شود. اگر علاوه بر تب دچار اسهال و استفراغ شوید، ممکن است مایعات  بیشتری را از دست بدهید.
تعرق مفرط. تعریق فراوان باعث  کم آبی بدن می شود. اگر شما فعالیت شدید انجام  دهید و مایعات از دست رفته جایگزین نشود ممکن است دچار دهیدراسیون شوید. 
افزایش ادرار.  ممکن است به علت دیابت تشخیص داده نشده یا کنترل نشده دچار این شرایط شوید. برخی داروها، مانند داروهای فشار خون منجر به دفع ادرار و عرق بیش از حد طبیعی شود.

عوامل تشدید

دهیدراسیون میتواند همه افراد  را درگیر کند . اما افراد خاصی بیشتر در معرض این بیماری هستند، از جمله:
نوزادان و کودکان. نوزادان و کودکان به دلیل وزن بدن نسبتا کم و گردش بالا از آب و الکترولیت ها بیشتر در معرض آسیب پذیری هستند .
افراد مسن. با افزایش سن، شما بیشتر مستعد ابتلا به کم آبی بدن هستید . 
افراد مبتلا به بیماری های مزمن. ابتلا به بیماری دیابت کنترل نشده یا درمان نشده ، سایر بیماری های مزمن مانند بیماری های کلیوی و نارسایی قلبی،می تواند شما را بیشتر در معرض خطر دهیدراسیون قرار دهد . حتی یک گلو یا سر درد میتواند باعث کم آبی بدن  شود ،چون بهنگام بیماری شما کمتر تکایل به نوشیدن آب دارید . تب نیز باعث از دست دادن آب بدن میشود.
ورزشکاران استقامتی. ورزش کردن می تواند منجر به کم آبی بدن شود، به ویژه در محیط های گرم،مرطوب و یا در ارتفاعات بالا. اما ورزشکارانی که در اولتراماراتون، ورزش های سه گانه،  کوه نوردی و مسابقات دوچرخه سواری  مشارکت میکنند ،در معرض خطر هستند. 
افرادی که در ارتفاعات بالا زندگی میکنند. زندگی، کار و ورزش در ارتفاعات بالا می تواند باعث  مشکلات عدیده ای شود. یکی از این علائم کم آبی بدن است .
افراد مشغول به کار یا ورزش در خارج از آب و هوای گرم و مرطوب. هنگامی که هوا گرم و مرطوب باشد، خطر ابتلا به کم آبی  و گرمازدگی افزایش می یابد.زمانی که هوا مرطوب است، عرق نمی تواند تبخیرشود وبدن به سرعت سرد می شود و این می تواند منجر به افزایش درجه حرارت بدن و نیاز به مایعات بیشتر شود.
 

پیامدهای مورد نظر

کم آبی بدن می تواند به عوارض جدی زیر منجر شود، از جمله:
آسیب در نتیجه گرمای زیاد. اگر بهنگام انجام ورزش به اندازه کافی مایعات مصرف نکنید ، ممکن است دچار گرفتگی و خستگی عضلات  شوید .
التهاب مغز (ادم مغزی). گاهی اوقات، هنگامی که شما آب از دست رفته را مجددا به بدن برمیگردانید، بدن سعی میکند بیش از حد آب  به سلول ها برساند . این می تواند منجر به متورم شدن و پارگی سلولها شود.
تشنج. الکترولیتها مانند پتاسیم و سدیم به حمل سیگنال های الکتریکی از سلولی به سلول دیگر کمک می کننند. اگر الکترولیت از تعادل خارج شوند ، پیام های الکتریکی طبیعی می تواند مخلوط شود و منجر به انقباض عضلات غیر ارادی و از دست دادن هوشیاری شود.
شوک حجم خون پایین (شوک هیپوولمیک). این یکی از جدی ترین عوارض از دست دادن دهیدراسیون است.زمانی که حجم خون پایین باشد باعث افت فشار خون و کاهش میزان اکسیژن در بدن می شود.
نارسایی کلیه. این مشکل زمانی که کلیه ها دیگر قادر به دفع مایعات اضافی و مواد زائد از خون نیستند ، رخ میدهد.
کما و مرگ. هنگامی که کم آبی شدید به سرعت و به طور مناسب درمان نشود، می تواند کشنده باشد.

آمادگی برای ملاقات پزشک

چه کاری میتوانید انجام دهید
تمام علائم بیماریتان را یادداشت کنید،از جمله علائمی که از نظر شما به علت مراجعه شما به پزشک ارتباطی ندارد. 
اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید، از جمله هرگونه استرس یا تغییر عمده که به تازگی در زندگیتان رخ داده است.
فهرستی از داروهایتان تهیه کنید،همچنین ویتامینها یا مکملهایی که مصرف میکنید.
یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان را به همراه خود ببرید.برخی از مواقع درک تمام اطلاعات ارائه شده از طرف پزشک مشکل است. فردی که همراه شماست ممکن است مسئلهای که شما فراموش کردهاید را به خاطر بسپارد.
سوالهایی که میخواهید از پزشک بپرسید را یادداشت کنید.
هنگام معاینه، وقتتان محدود است، بنابراین تهیه فهرست سوالات مورد نظرتان به شما کمک میکند تا به نحو احسن از وقتتان استفاده کنید. در صورت کمبود وقت، سوالاتتان را به ترتیب اهمیت اولویتبندی کنید.

سئوالات شما از پزشک
چه چیزی باعث  این نشانه ها شده است؟
علل دیگری وجود دارد؟
چه آزمایشاتی  مورد نیاز است؟ آیا  انجام این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی  دارد؟
آیا این بیماری موقتی است یا طولانی مدت؟
چه درمان های در دسترس می باشد، و شما آنرا پیشنهاد می کنید؟
چه اثرات جانبی به هنگام درمان در انتظار من است ؟
درمان جایگزینی وجودارد که شما  پیشنهاد کنید؟
یک جایگزین عمومی برای  داروهای تجویز شده، وجود دارد؟
سئوالات پزشک از شما
چه علائمی دارید واز چه زمانی شروع شده است؟
 اغلب  این علائم  چگونه رخ می دهد؟
آیا دچار اجابت مزاج شل یا استفراغ شده اید؟
آیا  قادر به هضم هر غذا و نوشیدنی هسستید؟
آیا دچار علایم دیگری مانند درد شکمی، تب، سردرد و یا درد عضلانی شده اید؟ این علائم چگونه هستند؟
آیا در مدفوع شما خون وجود دارد؟
آیا به تازگی غذایی را خورده اید  که شما فاسد باشد؟
آیا کسی پس از خوردن همان غذایی که شما خورده اید بیمار شده است ؟
آیا به تازگی با کسی که دچار اسهال شده است ، ارتباط داشته اید ؟
در حال حاضر ازچه داروهایی مصرف می کنید؟
آیا به تازگی به یک کشور دیگر سفر کرده اید؟
 

آزمایشات و تشخیص بیماری

دکتر اغلب می تواند بر اساس علائم فیزیکی و علائمی مانند کم ادراری، چشمهای گود رفته، و پوست که فاقد کشش طبیعی و انعطاف پذیری  باشد ، این بیماری را تشخیص دهد. اگر آب بدن کم شود،به احتمال زیاد دچار افت فشار خون ، ضربان قلب سریع تر از حد نرمال و کاهش جریان خون به ویژه بهنگام راه رفتن و ایستادن ،میشوید. 
برای کمک به تشخیص این شرایط دکتر آزمایشاتی را انجام میدهد که عبارتند از:

آزمایش خون. نمونه خون ممکن است  برای تعدادی از عوامل، از جمله بررسی سطح الکترولیت به ویژه سدیم و پتاسیم  و چگونگی کارکرد کلیه ها انجام شود.
آزمایش ادرار. آزمایشات انجام شده بر روی ادرار نشان میدهد که آیا دچار کم آبی شده اید یا نه و تا چه حد؟
اگر مشخص نشود که چرا دچار کم آبی شده اید ، دکتر ممکن است آزمایش های اضافی به منظور بررسی  مشکلات دیابت ، کبد یا کلیوی را توصیه نماید .
 

درمان و دارو

تنها درمان موثر کم آبی جایگزین کردن مایعات و الکترولیتهای از دست رفته می باشد. بهترین روش درمانی بستگی به سن، شدت کم آبی بدن و علت آن دارد.
درمان کم آبی در کودکان بیمار
دکتر ممکن است پیشنهادات خاصی را برای درمان کم آبی در کودکان توصیه نماید، اما برخی از دستورالعمل های کلی شامل موارد زیر میشود:
استفاده از محلول خوراکی. میتوان برای درمان نوزادان و کودکان که مبتلا به اسهال و استفراغ یا تب  شده اند از محلول خوراکی مانند پدیالیت((Pedialyte استفاده نمود .. این محلول خوراکی شامل آب و نمک در نسبت خاص برای جایگزین کردن مایعات و الکترولیت ها استفاده می شود. این محلول همچنین برای هضم آسان تر طراحی شده است. این محصول در بسیاری از داروخانه ها در دسترس است ..
به اندازه کافی از این محلول خوراکی استفاده نمایید . دکترممکن است مقادیر خاصی را با توجه به سن و میزان کم آبی بدن کودک  تجویز نماید . هنگامی که فرزند شما دچار استفراغ شده است ، سعی کنید مقدار بسیار کمی از محلول خوراکی را در فواصل منظم با یک قاشق مربا خوری هر چند دقیقه به کودک خود بدهید.  اگر فرزند شما  نتوانست این محلول را بخورد و استفراغ کرد ،30 تا 60 دقیقه صبر کنید و دوباره امتحان کنید.
ادامه شیردهی . هنگامی که کودک شما بیمار است ، شیردهی را متوقف نکنید .اما شما می توانید  محلول مایع خوراکی در یک بطری ریخته و به کودک خود دهید. لاکتوز می تواند در زمان اسهال دیرتر هضم، و اسهال را بدترکند . هرگز فرمولتوصیه شده را بیش از حد رقیق نکنید. 
اجتناب از خوردن غذاها و نوشیدنی های خاص. بهترین مایع راه درمان برای بهبودی کودک بیمار استفاده از یک محلول خوراکی است - آب ساده نمی تواند جایگزین مناسبی برای الکترولیت ها از دست رفته باشد . شیر، نوشیدنی های کافئین دار، آب میوه  نمی توانند جایگزین مناسبی برای کم آبی بدن باشند و یا حتی ممکن است علایم اسهال در کودکان را بدتر کند.
درمان کم آبی بدن در بزرگسالان بیمار
اکثر بزرگسالان با دهیدراسیون خفیف تا متوسط ​در نتیجه اسهال، استفراغ یا تب می توانند با نوشیدن آب فراوان و یا دیگر مایعات بهبود ببخشند. مایعات خاص، مانند آب میوه، نوشابه های گازدار و یا قهوه، می تواند باعث  بدتر شدن اسهال شود.
درمان کم آبی شدید
کودکان و بزرگسالان که به شدت دچار کم آبی شده باشند باید اورژانسی تحت درمان قرار گیرند و به سرعت به بیمارستان منتقل شوند. با تزریق نمک و مایعات از طریق ورید می توان این کم آبی را درمان کرد. 
 

پیشگیری

برای جلوگیری از کم آبی بدن، مقدار فراوانی مایعات و غذاهای سرشار از آب مانند میوه ها و سبزیجات بخورید. اجازه ندهید بدنتان بیش از حد تشنه بماند و روزانه مقدارکافی آب بنوشید. مایعات را می توان نه تنها از آب بلکه از دیگر نوشیدنی ها و غذاهای دیکر بدست آورد.
ممکن است تحت شرایط خاص نیاز به مایعات بیش از حد باشد ، مانند:

  • بیماری. بهنگام بروز اولین نشانه های دهیدراسیون ، از مایعات و محلول خوراکی  استفاده نمایید و نگذارید بدنتان بیش از حد کم آب شود 
  • ورزش. به طور کلی، بهتر است قبل از شروع ورزش شدید به مقدار کافی آب بنوشید . تولید مقدار زیادی از ادرار روشن و رقیق  نشانه خوبی از هیدراته است. قبل از ورزش، 1 تا 3 فنجان آب بنوشید. در طول فعالیت و در فواصل منظم از آب آشامیدنی یا سایر مایعات استفاده نمایید.به خاطر داشته باشید که نوشیدن بیش از حد نه تنها می تواندباعث نفخ و ناراحتی شود بلکه ممکن است  منجربه بیماری  کشنده به نام هیپوناترمی شود. 
  • محیط. در آب و هوای گرم یا مرطوب برای کمک به کاهش درجه حرارت بدن  باید آب فراوان بنوشید. زندگی، کار و ورزش در ارتفاعات بالا می تواند باعث  مشکلات عدیده ای شود. هنگامی که هوا گرم و مرطوب باشد، خطر ابتلا به کم آبی  و گرمازدگی افزایش می یابد.زمانی که هوا مرطوب است، عرق نمی تواند تبخیرشود وبدن به سرعت سرد می شود و این می تواند منجر به افزایش درجه حرارت بدن و نیاز به مایعات بیشتر شود.

برای پرسیدن سوالات پزشکی خود، می توانید به ربات تلگرام هوشمند سبزوسالم مراجعه کرده و سوالات خود را از پزشکان متخصص بپرسید.
آدرس ربات تلگرام سبزوسالم:

https://t.me/askq_bot
کم شدن آب بدندهیدراسیونکاهش دفع ادراراسهال شدیدخشکی یا چسبندگی دهانگریه بدون اشک
مقالات مرتبط
درمان بی خوابی بدون دارو (کلیک کنید)
اینجا باهوش تر میشوید!
عضویت در خبرنامه ثبت نام
ثبت نام شما با موفقیت انجام شد
در خبرنامه ما عضو بشید و دسترسی خودتون به اطلاعات جالب و جذاب رو راحت کنید. باقی کارها رو ما برای شما انجام میدیم. تنظیم خبرنامه خبرنامه سلامت خبرنامه مغز و اعصاب و روان خبرنامه زیبایی و تغذیه