منوی اصلی
بهترین متخصصین و مراکز مغزواعصاب و روان در تهران

بیماری التهابی روده (IBD)

inflammatory bowel disease

به التهاب مزمن تمام یا بخشی از دستگاه گوارش بیماری التهابی روده یا IBD گفته می شود. این بیماری باعث بروز اسهال شدید، درد و خستگی می شود. این بیماری گاهی خطرناک و ناتوان کننده می باشد. 

شرح بیماری

بیماری التهابی روده (IBD) التهاب مزمن تمام یا بخشی از دستگاه گوارش می باشد. IBD در درجه اول شامل بیماری کرون و کولیت زخمی یا کولیت اولسروز می باشد که هر دو معمولا با اسهال شدید، درد، خستگی و کاهش وزن همراه هستند. IBD گاهی ناتوان کننده بوده و تهدیدی برای زندگی محسوب می شود. 
کولیت اولسروز نوعی بیماری التهابی روده است که باعث التهاب و زخم های طولانی مدت در پوشش درونی روده بزرگ و مقعد می شود.
 بیماری کرون نوعی IBD است که باعث التهاب دیواره داخلی دستگاه گوارش می شود. در بیماری کرون التهاب اغلب به عمق بافت ها نفوذ می کند. این التهاب بخش های مختلف دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهد، از جمله روده بزرگ، روده کوچک یا هر دو. 
کولیت کلاژنی و کولیت لنفوسیتی نیز بیماری التهابی روده در نظر گرفته می شوند، اما معمولا به طور مجزا از دیگر بیماری های التهابی روده مورد بررسی قرار می گیرند. 

نشانه ها

نشانه های بیماری التهابی روده متفاوت است و به شدت التهاب و محل بروز آن بستگی دارد. این علائم شامل انواع خفیف و شدید می شوند. بیماری ممکن است شامل دوره های فعال و غیرفعال باشد. 
نشانه هایی که بین بیماری کرون و کولیت اولسروز مشترک هستند، عبارتند از: 
•    اسهال: یکی از علائم مشترک بین افراد مبتلا به IBD اسهال می باشد. 
•    تب و خستگی شدید: افراد مبتلا به IBD دچار تب خفیف می شوند. به علاوه این افراد احساس خستگی و کمبود انرژی خواهند کرد. 
•    گرفتگی و درد شکم: التهاب و زخم می تواند بر روی حرکت طبیعی محتویات در داخل دستگاه گوارش تاثیر بگذارد و منجر به بروز درد و گرفتگی شود. به علاوه فرد ممکن است دچار تهوع و استفراغ شود. 
•    مشاهده خون در مدفوع: در این شرایط فرد خون روشن در توالت و یا خون تیره تر مخلوط شده با مدفوع خود مشاهده خواهد کرد. به علاوه خونریزی داخلی نیز ممکن است رخ دهد که قابل مشاهده نیست. 
•    کاهش اشتها: گرفتگی و درد عضلات شکم و همچنین التهاب می تواند بر روی اشتهای فرد بیمار تاثیر بگذارد. 
•    کاهش وزن ناخواسته: فرد بیمار ممکن است به طور ناخواسته دچار کاهش وزن و یا حتی سوء تغذیه شود، زیرا نمی تواند به درستی غذا را جذب یا هضم کند. 
انواع بیماری التهاب روده
کولیت اولسروز بر اساس محل التهاب و شدت علائم به صورت های زیر تقسیم بندی می شود: 
•    پروکتیت اولسراتیو: التهاب به منطقه نزدیک مقعد محدود است و خونریزی مقعد ممکن است تنها نشانه این بیماری باشد. این شکل از کولیت اولسروز خفیف ترین نوع آن است. 
•    پروکتوسیگموئیدیت: این بیماری شامل التهاب رکتوم و سیگموئید کولون (قسمت انتهایی روده بزرگ) می باشد. علائم این بیماری اسهال خونی، گرفتگی و درد شکم و ناتوانی در حرکت محتویات روده، علیرغم اصرار برای این کار، می باشند. 
•    کولیت سمت چپ: التهاب از رکتوم به سمت بالا و به طرف سیگموئید و روده بزرگ پیشروی می کند. علائم این بیماری عبارتند از اسهال خونی، درد شکمی و درد در سمت چپ و از دست دادن ناخواسته وزن. 
•    پانکولیت: پانکولیت اغلب تمام روده بزرگ را تحت تاثیر قرار داده و موجوب حملات شدید اسهال خونی، گرفتگی و درد شکم، خستگی و کاهش وزن قابل توجه می شود. 
•    کولیت اولسراتیو شدید: این بیماری قبلا کولیت فولمینانت نامیده می شد که بیماری بسیار نادری است و تمام روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث دردر شدید، اسهال شدید، خونریزی، تب و ناتوانی در خوردن غذا می شود. 
بیماری کرون در افراد متفاوت شامل التهاب بخش های مختلف دستگاه گوارشی می شود. بخش هایی که معمولا تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند، بخش انتهایی روده کوچک و روده بزرگ می باشند. التهاب ممکن است محدود شود به دیواره روده که در نتیجه التهاب باعث باریک شدن روده یا زخم و یا هر دو می شود و یا ممکن است باعث بروز فیستول در دیواره روده شود. تنگی روده ممکن است منجر به انسداد روده شود. انسداد، تنگی و فیستول با کولیت اولسروز در ارتباط نیستند. 

زمان مناسب مراجعه به پزشک

اگر تغییراتی در عادت های روده خود مشاهده کردید یا اگر به هر یک از علائم بیماری التهاب روده دچار شدید، به پزشک مراجعه کنید. گرچه بیماری التهابی روده معمولا کشنده نیست، اما یک بیماری جدی است که در برخی موارد دارای پیامدهای خطرناکی خواهد بود. 

علل

علت اصلی بروز بیماری التهابی روده مشخص نشده است. قبلا تصور می شد که اضطراب و رژیم غذایی ممکن است عامل بروز این بیماری باشند، اما امروزه پزشک ها می دانند که این عوامل باعث تشدید بیماری می شوند، اما عامل بروز آن نیستند. 
یکی از علل احتمالی بروز این بیماری نقص در سیستم ایمنی می باشد. زمانی که سیستم ایمنی سعی می کند که با ویروس ها و باکتری های مهاجم مبارزه کند، یک پاسخ ایمنی غیرطبیعی باعث می شود که سیستم ایمنی به سلول های دستگاه گوارش نیز کمله کند. به نظر می رسد که ورتثت نیز در بروز این بیماری دخیل است، زیرا IBD بیشتر در افرادی بروز می کند که دارای سابقه خانوادگی این بیماری می باشند. با این حال بسیاری از افراد مبتلا به IBD دارای سابقه خانوادگی نیستند. 

عوامل تشدید

•    سن و سال: بیشتر افراد قبل از سن 30 سالگی به بیماری IBD مبتلا می شوند. اما در برخی نیز علائم این بیماری تا سن 50 یا 60 سالگی ظاهر نمی شوند. 
•    نژاد و قومیت: گرچه سفیدپوستان بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند، اما این بیماری ممکن است در هر نژادی رخ دهد. 
•    سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده تان، مانند والدین، خواهر یا برادر، به این بیماری مبتلا باشند، شما نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری خواهید بود. 
•    سیگار کشیدن: سیگار کشیدن مهم ترین عامل تشدید کننده و قابل کنترل برای بیماری کرون می باشد. با این حال سیگار کشیدن تا حدی در مقابل کولیت اولسراتیو ایجاد محافظت می کند. اما مزایای نکشیدن سیگار آنقدر زیاد است که باعث شده ترک سیگار از اهمیت بالایی برخواردار باشد. 
•    استفاده از ایزوترتینوئین: ایزوترتینوئین ( Amnesteem، Claravis، Sotret، Accutane) دارویی است که گاهی برای درمان آکنه و زخم های ناشی از آن تجویز می شود. برخی بررسی ها نشان داده اند که مصرف این دارو خطر بروز IBD را افزایش می دهد، اما ارتباط واضحی بین IBD و ایزوترتینوئین ثابت نشده است. 
•    داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی: این داروها عبارتند از ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و غیره)، ناپروکسن سدیم، دیکلوفناک سدیم و غیره می باشد. این داروها خطر ابتلا به بیماری IBD را افزایش داده و یا این بیماری در افراد مبتلا شدیدتر خواهد شد. 
•    محل زندگی: اگر شما در یک منطقه شهری یا یک بخش صنعتی زندگی می کنید، احتمال ابتلا به IBD در شما افزایش می یابد. بنابراین عوامل محیطی، مانند رژیم غذایی با چربی بالا یا غذاهای فرآوری شده در بروز این بیماری نقش مهمی دارند. افرادی که در آب و هوای شمالی زندگی می کنند نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. 

پیامدهای مورد نظر

بیماری کرون برخی پیامدهای زیر را در پی خواهد داشت: 
•    التهاب ممکن است به دیواره روده محدود شود که منجر به اسهال و خونریزی خواهد شد. التهاب منجر به زخم شدن یا باریک شدن روده می شود و یا ممکن است از طریق دیواره روده پخش شود (فیستول). 
•    انسداد روده: بیماری کرون بر روی ضخامت دیواره روده تاثیر می گذارد. با گذشت زمان بخش هایی از روده ضخیم یا باریک می شوند که ممکن است عبور محتویات دستگاه گوارش را مسدود کند. برای برداشتن بخش بیمار روده نیاز به جراحی خواهید داشت. 
•    زخم: التهاب مزمن می تواند به بروز زخم های باز در هر نقطه از دستگاه گوارش، از جمله دهان، مقعد و یا در ناحیه تناسلی (اطراف مقعد)، منجر شود.
•    فیستول: گاهی اوقات زخم ها می توانند به طور کامل از دیواره روده گسترش یافته و ایجاد فیستول دهند – فیستول اتصال غیرطبیعی بخش های مختلف بدن است. فیستول ممکن است بین روده و پوست یا بین روده و یک ارگان دیگر رخ دهد. بروز فیستول در نزدیکی یا در اطراف مقعد از رایج ترین نوع است. 
زمانی که فیستول در شکم بروز می کند، مواد غذایی بخش هایی از روده را که عمل جذب در آنها اتفاق می افتد، دور می زنند. فیستول ممکن است بین حلقه های روده، در مثانه یا واژن و یا از طریق پوست رخ دهد و باعث کشش محتویات روده به سمت پوست شوند. در برخی موارد فیستول باعث بروز عفونت و کیست می شود که خطرناک می باشند. 
•    شقاق مقعد: یک پارگی کوچک در بافت یا پوست اطراف مقعد است که در آن عفونت رخ می دهد. این مشکل معمولا با حرکات دردناک روده همراه است و منجر به فیستول در اطراف مقعد می شود. 
•    سوء تغذیه: اسهال و درد و گرفتگی شکم خوردن را برای بیمار دشوار می سازد و یا جذب مواد مغذی نیز برای روده دشوار خواهد بود. به خاطر این بیماری میزان ویتامین B 12 و آهن کاهش می یابد که منجر به کم خونی خواهد شد. 
•    سرطان روده بزرگ: ابتلا به بیماری کرون که روده بزرگ را تحت تاثیر قرار می دهد، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را نیز افزایش می دهد. دستورالعمل های مربوط به غربالگری برای سرطان روده بزرگ برای افرادی که به بیماری کرون مبتلا نیستند، کولونوسکوپی نامیده می شود و از سن 50 سالگی، هر 10 سال یک بار توصیه می شود. با این حال، بسته به مدت ابتلا به بیماری کرون و میزان درگیر شده روده به این بیماری، ممکن است هر یک یا دو سال به کولونوسکوپی نیاز داشته باشید. در این مورد با پزشک مشورت کنید. 
•    دیگر مشکلات پزشکی: بیماری کرون باعث بروز مشکل در دیگر بخش های بدن می شود، مانند التهاب چشم ها، پوست یا مفاصل، کم خونی، پوکی استخوان، التهاب کبد یا مجاری صفرا و به تعویق افتادن رشد یا تکامل جنسی در کودکان. 
•    داروها: برخی داروهای مربوط به بیماری کرون که با مسدود کردن عملکرد سیستم ایمنی بدن عمل می کنند، تا حدی باعث بروز سرطان هایی مانند سرطان لنفوم و پوست می شوند. این داروها خطر ابتلا به عفونت را نیز افزایش می دهند. 
کورتیکواستروئیدها با خطر پوکی استخوان، شکستگی استخوان، آب مروارید، آب سیاه، دیابت و فشار خون بالا همراه هستند. در مورد خطرات و مزایای داروها با پزشک خود مشورت کنید. 
عوارض احتمالی کولیت اولسروز عبارتند از: 
•    خونریزی شدید
•    بروز سوراخ در روده بزرگ 
•    کم آبی شدید
•    بیماری کبدی
•    پوکی استخوان 
•    التهاب پوست، مفاصل و چشم ها
•    بروز زخم در مخاط دهان
•    افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ 
•    التهاب سریع روده بزرگ (مگاکولون سمی)
•    افزایش خطر بروز لخته های خون در رگ ها و شریان ها

آمادگی برای ملاقات پزشک

برای درمان این بیماری باید به متخصص اختلالات دستگاه گوارش مراجعه کنید. از آنجایی که ملاقات با پزشک کوتاه خواهد بود و مسائل زیادی برای پرداختن به آنها وجود دارد، بنابراین بهتر است با آمادگی به پزشک مراجعه کنید. در ادامه اطلاعاتی ارائه می شوند که به شما کمک می کنند تا آمادگی لازم را برای مراجعه به پزشک داشته باشید. به علاوه انتظارات شما از پزشک نیز بیان خواهند شد. 
آنچه می توانید انجام دهید:
•    در مورد محدودیت های پیش از معاینه اطلاعات کافی کسب کنید: قبل از اینکه به پزشک مراجعه کنید در مورد تمام اقدامات قبل از معاینه، مانند رعایت رژیم غذایی خاص، با پزشک مشورت کنید. 
•    تمام علائمی را که تجربه کرده اید، یادداشت کنید: هر یک از علائمی که تصور می کنید به ملاقات شما با پزشک ارتباطی ندارد، یادداشت کنید. 
•    اطلاعات شخصی مهم خود را یادداشت کنید: از جمله هر گونه تغییری که اخیرا در زندگی شما رخ داده را یادداشت کنید. 
•    لیستی از همه داروهایی که مصرف می کنید، آماده کنید؛ اعم از ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید. 
•    یکی از دوستان یا اعضای خانواده را همراه خود ببرید: گاهی اوقات به خاطر سپردن تمام اطلاعات ارائه شده توسط پزشک کار مشکلی است. اگر شخص دیگری شما را همراهی کند، می تواند در به خاطر سپردن این اطلاعات به شما کمک کند. 
•    سوالاتی را که از پزشک خود دارید، آماده کنید.
زمان ملاقات شما با پزشک محدود است، بنابراین آماده کردن لیستی از سوالات به شما کمک خواهد کرد تا از زمان موجود حداکثر استفاده را بکنید. سوالات خود را از مهم ترین آنها به سوالاتی که دارای اهمیت کمتری هستند، مرتب کنید. سوالات مهم مربوط به بیماری التهاب روده عبارتند از:
•    چه چیزی باعث بروز این علائم شده است؟ 
•    آیا علت دیگری برای بروز این علائم وجود دارد؟ 
•    چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟ آیا این آزمایش ها به آمادگی قبلی نیاز دارند؟
•    آیا این شرایط موقت است یا طولانی مدت؟
•    چه روش های درمانی وجود دارند و شما کدام یک را پیشنهاد می کنید؟ 
•    آیا دارویی وجود دارد که باید از مصرف آن اجتناب کنم؟
•    روش درمانی انجام شده دارای چه عوارض جانبی خواهد بود؟
•    به چه نوع پیگیری ها و مراقبت هایی نیاز دارم؟ کولونوسکوپی باید با چه ترتیبی انجام شود؟ 
•    آیا جایگزینی برای روش درمانی پیشنهاد شده شما وجود دارد؟
•    من دچار شرایط پزشکی دیگری نیز هستم، چگونه می توان به بهترین شکل آنها را با هم مدیریت کرد؟
•    آیا لازم است رژیم غذایی خاصی را دنبال کنم؟
•    آیا برای داروهای تجویز شده جایگزینی وجود دارد؟ 
•    آیا جزوه یا بروشوری برای مطالغه راجع به این بیماری وجود دار؟ چه وب سایتی را پیشنهاد می کنید؟ 
•    در صورت حامله شدن، آیا خطری برای من یا فرزندم وجود دارد؟
•    اگر من به IBD مبتلا باشم آیا خطری برای باردار شدن همسرم یا برای فرزندم وجود دارد؟
•    اگر من به IBD مبتلا باشم، خطر ابتلای این بیماری در فرزندم چه اندازه خواهد بود؟
•    آیا گروه های حمایتی برای افراد مبتلا به IBD و خانواده های آنها وجود دارد؟ 
انتظارات شما از پزشک
پزشک نیز سوالاتی از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ به این سوالات وقت زیادی را برایتان ذخیره خواهد کرد. سوالاتی که پزشک خواهد پرسید، عبارتند از: 
•    اولین بار کی علائم بیماری را مشاهده کردید؟ 
•    آیا علائم شما مداوم هستند یا گاه به گاه؟
•    شدت علائم چقدر بوده است؟ 
•    آیا دچار درد شکم شده اید؟ 
•    آیا دچار اسهال شده اید؟ چه مدت؟ 
•    آیا به خاطر اسهال در طول شب از خواب بیدار شده اید؟ 
•    آیا شخص دیگری در بین اعضای خانواده تان به اسهال مبتلاست؟ 
•    آیا اخیرا دچار کاهش وزن شده اید؟ 
•    آیا تاکنون مشکلات کبدی، هپاتیت یا یرقان، داشته اید؟ 
•    آیا دچار مشکلات در مفاصل، چشم ها یا پوست خود – مانند بثورات و زخم – و یا بروز زخم در دهان شده اید؟ 
•    آیا سابقه خانوادگی بیماری التهابی روده دارید؟ 
•    آیا علائم بیماری توانایی شما برای انجام کار یا فعالیت های دیگر را تحت تاثیر قرار می دهند؟ 
•    آیا عاملی باعث بهبود علائم در شما می شود؟ 
•    آیا عاملی وجود دارد که علائم شما را شدیدتر کند؟ 
•    آیا سیگار می کشید؟ 
•    آیا از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، مانند ایبوپروفن، ناپروکسن سدیم و یا دیکلوفناک سدیم مصرف می کنید؟ 
•    آیا به تازگی آنتی بیوتیک مصرف کرده اید؟
•    آیا به تازگی مسافرت کرده اید؟ اگر بله، به کجا؟ 

آزمایشات و تشخیص بیماری

پزشک تنها زمانی بیماری التهابی روده را تشخیص می دهد که عوامل دیگری مانند کولیت ایسکمیک، عفونت، سندروم روده تحریک پذیر (IBS)، دیورتیکولیت و سرطان روده بزرگ را رد شوند. پزشک از آزمایش های مختلف برای این کار استفاده می کند. برای تشخیص و تایید بیماری IBD انجام آزمایشات زیر لازم است: 
آزمایش خون 
•    آزمایش کم خونی یا عفونت. پزشک آزمایش خون را برای بررسی کم خونی– کم خونی شرایطی است که میزان سلول های قرمز خون برای اکسیژن رسانی به بافت ها کم می باشد – یا بررسی علائم عفونت باکتریایی یا ویروسی توصیه می کند. 
•    آزمایش خون مخفی در مدفوع: در این شرایط یک نمونه از مدفوع برای بررسی وجود خون در آن مورد آزمایش قرار می گیرد. 
فرایندهای آندوسکوپی
•    کولونوسکوپی: این آزمایش به پزشک اجازه می دهد تا با استفاده از یک لوله باریک و انعطاف پذیر و روشن که به یک دوربین متصل است، تمام روده بزرگ را مشاهده کند. در زمان انجام این فرایند پزشک می تواند نمونه کوچکی از روده بگیرد (بیوپسی) و در آزمایشگاه مورد آزمایش قرار دهد که به تشخیص دقیق تر بیماری کمک خواهد کرد. در صورت وجود دسته ای از سلول های التهابی به نام گرانولوم به تایید تشخیص بیماری کرون کمک می کنند. 
•    سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: در این روش پزشک با استفاده از یک لوله بلند، باریک و انعطاف پذیر و روشن به بررسی آخرین بخش از روده بزرگ خواهد پرداخت (سیگموئید). 
•    آندوسکوپی فوقانی: در این روش پزشک با استفاده از یک لوله بلند، باریک و انعطاف پذیر و روشن به بررسی مری، معده و اولین قسمت از روده کوچک (دئودنوم) می پردازد. گرچه به ندرت ممکن است این بخش ها به بیماری کرون مبتلا شوند، اما اگر فرد بیمار دچار تهوع، استفراغ و مشکل در خوردن است و یا درد در قسمت بالای روده خود است، این آزمایش توصیه می شود. 
•    آندوسکوپی کپسول: این آزمایش برای تشخیص بیماری کرون توصیه می شود. در این آزمایش بیمار یک کپسول را می بلعد که دارای دوربینی در خود می باشد. تصاویر به یک کامپیوتر که به کمربیمار متصل است، ارسال می شوند. پس از آن کپسول بدون درد و از طریق مدفوع از بدن خارج می شود. علاوه بر این برای تایید بیماری کرون به بیوپسی و آندوسکوپی نیز نیاز خواهد بود. 
•    آندوسکوپی بالن دوگانه: در این آزمایش یک دامنه وسیع تر از روده کوچک مورد بررسی قرار می گیرد که آندوسکوپی های استاندارد قادر به انجام آن نیستند. این تکنیک زمانی موثر است که آندوسکوپی کپسول علائم غیرطبیعی نشان می دهد، اما تشخیص دقیق هنوز انجام نشده است. 
آزمایشات تصویری 
•    اشعه ایکس: اگر دچار علائم شدید هستید، پزشک از اشعه ایکس برای محدوده شکم استفاده خواهد کرد تا پیامدهای جدی مانند سوراخ روده بزرگ را رد کند. 
•    سی تی اسکن: این روش یک تکنیک خاص از اشعه ایکس می باشد که جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس ارائه می دهد. این روش تمام روده و همچنین بافت های خارجی روده را مورد بررسی قرار می دهد. CT enterography نوع خاصی از سی تی اسکن است که تصاویر بهتری از روده کوچک ارائه می دهد. این روش در بسیاری از مراکز پزشکی جایگزین باریم اشعه ایکس می شود. 
•    تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): اسکنر MRI با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها مورد استفاده قرار می گیرد. MRI به ویژه برای ارزیابی یک فیستول در اطراف ناحیه مقعد و یا روده کوچک مفید می باشد. بر خلاف سی تی اسکن، با MRI فرد در مقابل هیچ گونه تابشی قرار نمی گیرد. 
•    تصویر برداری روده کوچک: این آزمایش مربوط به بخشی از روده کوچک است که به وسیله کولونوسکوپی قابل مشاهده نیست. پس از اینکه بیمار مایعی حاوی باریوم نوشید، پزشک تصاویری با اشعه ایکس از روده کوچک می گیرد. گرچه این روش همچنان مورد استفاده قرار می گیرد، تا حد زیادی توسط CT یا MRI enterography جایگزین شده است. 

درمان و دارو

هدف از درمان بیماری التهابی روده کاهش التهابی است که باعث بروز علائم می شود. در بهترین حالت، این امر نه تنها باعث بهبود علائم می شود بلکه تا مدت ها خطر بروز علائم را نیز کاهش می دهد. در واقع درمانی برای IBD وجود ندارد. 
پزشکان یکی از دو روش زیر را برای درمان استفاده می کنند: روش مرحله به مرحله که ابتدا با داروهای ملایم تر شروع می کند و روش بالا به پایین که در ابتدا به بیمار داروهای قوی تجویز می شود. محققان به طور فعالانه در حال کشف روش های جدید برای درمان IBD هستند، به ویژه که تکنولوژی های جدید نیز در دسترس هستند. محققان معتقدند که ارتباطی بین رژیم غذایی، سیستم ایمنی بدن و باکتری های موجود در دستگاه گوارش وجود دارد. 
داروهای ضدالتهاب
داروهای ضد التهاب اغلب اولین مرحله از درمان بیماری التهابی روده هستند. این داروها عبارتند از: 
•    آمینوسالیسیلات ها: سولفاسالازین (Azulfidine) می تواند در کاهش علائم کولیت اولسروز به کار رود و برای برخی افراد مبتلا به بیماری کرون که محدود به روده بزرگ است، موثر است؛ اما دارای عوارض جانبی نیز می باشد، از جمله ناراحتی های گوارشی و سردرد. 5 آمینوسالیسیلات خاص به شکل های خوراکی و شیاف موجود هستند – که عبارتند از مزالامین ( Asacol، Lialda، Rowasa، Canasa و غیره)، بالسالازید (Colazal) و اولسالازین (Dipentum) – که شکل مصرف آنها بستگی به منطقه آسیب دیده روده بزرگ دارد. به ندرت این داروها با مشکلات کلیه و لوزالمعده در ارتباط است. 
•    کورتیکواستروئیدها: این داروها، که شامل پردنیزون و هیدروکورتیزون هستند، به طور کل برای درمان کولیت اولسروز خفیف تا شدید یا بیماری کرون که به دیگر درمان ها پاسخ نداده است، استفاده می شود. این داروها به صورتی خوراکی یا درون وریدی استفاده می شوند و یا به شکل شیاف یا انما در بخش آسیب دیده دستگاه گوارش به کار می روند. 
کورتیکواستروئیدها دارای عوارض جانبی متعددی هستند، از جمله چهره چف کرده، رشد موهای صورت، عرق شبانه، بی خوابی و بیش فعالی. عوارض جانبی جدی تر شامل فشار خون بالا، دیابت، پوکی استخوان، شکستگی استخوان، آب مروارید، آب سیاه چشم و افزایش احتمال عفونت می باشند. 
تضعیف کننده های سیستم ایمنی بدن
این داروها نیز التهاب را کاهش می دهند، اما به جای درمان التهاب، سیستم ایمنی را هدف قرار می دهند. در عوض این داروها پاسخ سیستم ایمنی را که مواد شیمیایی التهاب آور آزاد می کند، سرکوب می کنند. برای برخی افراد ترکیبی از این داروها بهتر از یک داروی تنها عمل می کند. داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی عبارتند از: 
•    آزاتیوپرین (Azasan, Imuran) و مرکاپتوپورین (Purinethol, Purixan). این داروهای تضعیف کننده سیستم ایمنی به طور گسترده ای برای درمان بیماری التهابی روده مورد استفاده قرار می گیرند. در زمان مصرف این داروها لازم است به طور مرتب با پزشک خود در ارتباط باشید و آزمایش خون منظم انجام دهید تا عوارض جانبی دارو بررسی شوند، عوارضی مانند تاثیر بر روی کبد و پانکراس. دیگر عوارض جانبی عبارتند از کاهش مقاوت در برابر عفونت و بروز سرطان هایی مانند سرطان لنفوم و پوست، که البته به ندرت رخ می دهند. آزمایش خون برای بررسی توانایی های بدن در شکستن دارو قبل از شروع مصرف دارو باید انجام شود. این آزمایش خطر ضعیف شدن مغز استخوان را کاهش داده و به تعیین میزان مصرف دارو نیز کمک می کند. 
•    سیکلوسپورین (Gengraf, Neoral, Sandimmune). این دارو به طور معمول برای افرادی تجویز می شود که به داروهای دیگر به خوبی پاسخ نداده اند. مصرف این دارو معمولا به کولیت اولسروز محدود است. سیکلوسپورین دارای عوارض جانبی بالقوه و جدی می باشد – عوارضی مانند آسیب به کلیه و کبد، تشنج و عفونت های کشنده – و برای مصرف طولانی مدت توصیه نمی شود. به علاوه خطر بروز سرطان وجود دارد، بنابراین اگر قبلا دچار سرطان بوده اید به پزشک خود اطلاع دهید. در حال حاضر این دارو کمتر استفاده می شود زیرا جایگزین های سالم تری برای آن در دسترس می باشد. 
•    اینفلکسیمب (Remicade)، ادالیمومب (Humira) و گولیمومب (Simponi) . این داروها که عوامل نکروز کننده تومور (TNF)، مهارکننده آلفا یا بیولوژیک نامیده می شوند، با خنثی کردن یک پروتئین تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن کار خود را انجام می دهند. این داروها برای افراد مبتلا به بیماری خفیف یا شدید کرون یا کولیت اولسروز هستند که به دیگر روش های درمانی به خوبی پاسخ نداده اند. اینفلکسیمب از طریق رگ به بدن تزریق می شود و دیگر داروها تزریق زیر جلدی می شوند. این داروها گاهی با دیگر داروهای مهار کننده سیستم ایمنی مانند آزاتیوپرین یا مرکاپتوپورین ترکیب می شوند. 
برخی افراد نمی توانند از TNF – مهارکننده های آلفا استفاده کنند. اگر قبلا به سل، عفونت های قارچی یا هپاتیت B دچار بوده اید، در طول درمان ممکن است این بیماری مجددا فعال شود. پزشک برای بررسی مواجهه قبلی شما به سل و هپاتیت B و عفونت های قارچی آزمایشاتی انجام خواهد داد. 
این داروها نیز به ندرت دارای عوارضی مانند برخی سرطان های خاص مانند لنفوم و پوست هستند. 
•    متوترکسات (Rheumatrex). این دارو – که عمدتا برای درمان سرطان، پسوریازیس و آرتریت روماتوئید استفاده می شود – گاهی برای افراد مبتلا به بیماری کرون که به دیگر داروها به خوبی پاسخ نداده اند، تجویز می شود. این دارو برای این افراد تزریق می شود. عوارض کوتاه مدت این دارو عبارتند از تهوع، خستگی و اسهال و گاهی نیز ذات الریه. استفاده طولانی مدت از این دارو باعث سرکوب مغز استخوان، زخم شدن کبد و گاهی سرطان منجر شود. بررسی منظم عوارض جانبی این دارو ضروریست. 
•    نیتالیزومیب (Tysabri) و ودولیزامب (Entyvio). این داروها با متوقف کردن اتصال برخی سلول های خاص ایمنی به مولکول های دیگر – اینتگرین - تاثیر می گذارند. این داروها برای افراد مبتلا به بیماری خفیف یا شدید کرون و کولیت اولسروز با شواهد التهابی تجویز می شود، در صورتی که به داروهای دیگر به درستی پاسخ ندهند. 
از آنجایی نیتالیزوماب با بروز بیماری نادر ولی خطرناک مونونوکلئوز عفونی – یک عفونت مغزی که معمولا منجر به مرگ یا ناتوانی های خیلی شدید می شود – در ارتباط است، بهتر است برنامه و محدودیت های خاصی برای مصرف این دارو تعیین شود. 
•    ودولیزوماب. این دارو به تازگی برای بیماری کرون تایید شده است. این دارو تاثیری مشابه ناتالیزوماب دارد، اما خطر ابتلا به عفونت مغزی در این دارو وجود ندارد. 
•    اوستکناماب (Stelara). این دارو برای درمان پسوریازیس استفاده می شود. بررسی ها نشان داده اند که اگر روش های درمانی دیگر در درمان کرون موفق عمل نکنند، این دارو برای درمان کرون مفید خواهد بود. 
آنتی بیوتیک ها
افراد مبتلا به کولیت اولسروز که به تب نیز مبتلا می شوند، احتمالا با آنتی بیوتیک ها مورد درمان قرار گیرند تا از بروز تب و عفونت پیشگیری شود. آنتی بیوتیک ها گاهی فیستول و آبسه را در افراد مبتلا به بیماری کرون بهبود می بخشند. 
محققان به علاوه معتقدند آنتی بیوتیک ها باکتری های مضر روده را کاهش داده و سیستم ایمنی روده را مهار می کنند. آنتی بیوتیک ها ممکن است به همراه دیگر داروها و در صورت نگران کننده شدن عفونت مورد استفاده قرار گیرند – به عنوان مثال زمانی که کرون در اطراف مقعد رخ می دهد. با این حال هیچ شواهد قوی در مورد موثر بودن آنتی بیوتیک ها برای بیماری کرون وجود ندارد. 
آنتی بیوتیک هایی که معمولا تجویز می شوند، عبارتند از:
•    مترونیدازول (Flagyl). زمانی مترونیدازول پرمصرف ترین آنتی بیوتیک بود که بیشتر برای بیماری کرون مورد استفاده قرار می گرفت. این دارو دارای عوارض جانبی جدی، از جمله بی حسی، سوزن سوزن شدن دست و پا و گاهی درد عضلانی و ضعف می باشد. در صورت بروز این عوارض مصرف دارو را متوقف کرده و با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین به خاطر عوارض جانبی شدید، در زمان مصرف این دارو نباید الکل مصرف کنید – الکل و دارو دارای تداخل خواهند شد. 
•    سیپروفلوکساتین (Cipro). این دارو، که علائم مربوط به کرون را در برخی افراد بهبود می بخشد، در حال حاضر به مترونیدازول ترجیح داده می شود. یکی از عوارض جانبی نادر مربوط به این دارو پارگی تاندول است که اگر از داروی کورتیکواستروئید هم مصرف می کنید، خطر آن افزایش می یابد. 
دیگر داروها
علاوه بر کنترل التهاب، برخی داروها به بهبود علائم نیز کمک می کنند، اما پیش از مصرف هر داروی بدن نسخه ابتدا با پزشک مشورت کنید. بسته به شدت بیماری کرون، پزشک یکی از داروهای زیر را توصیه خواهد کرد:
•    داروهای ضد اسهال. یک مکمل فیبر – مانند پودر سیلیوم یا متیل سلولوز – می توانند به بهبود اسهال خفیف یا شدید کمک کنند. برای اسهال شدید لوپرامید موثر موثر خواهد بود. داروهای ضد اسهال تنها با مشورت پزشک مصرف می شوند. 
•    داروهای ضد درد. برای دردهای خفیف پزشک استامینوفن تجویز می کند. به هر حال داروهایی مانند ایبوپروفن (ادیل، موترین IB و غیره)، سدیم ناپروکسن و دیکلوفناک سدیم علائم بیماری را شدیدتر کرده  و بیماری شما را بدتر می کنند. 
•    مکمل های آهن. اگر مبتلا به خونریزی مزمن روده هستید، به کم خونی و کمبود آهن دچار خواهید شد و لازم است از مکمل های آهن استفاده کنید. 
•    ویتامین B 12: بیماری کرون باعث کمبود ویتامین B 12 می شود. ویتامین B12 از کم خونی جلوگیری کرده و به رشد طبیعی کمک می کند و برای عملکرد عصبی درست لازم است. 
•    مکمل های کلسیم و ویتامین D. بیماری کرون و استروئیدهایی که برای درمان آن استفاده می شوند، می توانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند، بنابراین لازم است از مکمل های کلسیم با ویتامین D استفاده کنید. 
•    تغذیه. پزشک یک رژیم غذایی خاص از طریق لوله تغذیه (تغذیه روده ای) و یا تزریق مواد مغذی به داخل ورید در دوره درمان کرون به بیمار توصیه کند. این امر باعث بهبود کلی تغذیه شده و به روده اجازه استراحت می دهد. استراحت روده نیز التهاب را در کوتاه مدت کاهش می دهد. اگر دچار تنگی روده شده اید، پزشک رژیم غذایی سبک تری توصیه خواهد کرد که احتمال چسبیدن مواد غذایی به روده در بخش تنگ شده و مسدود شدن روده را کاهش می دهد. 
جراحی
اگر تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی و دارو درمان یا دیگر روش های درمانی علائم IBD را بهبود نبخشند، پزشک جراحی را پیشنهاد خواهد کرد. 
•    جراحی کولیت اولسروز. جراحی اغلب می تواند کولیت اولسروز را از بین ببرد، اما معمولا به معنای از بین بردن تمام کولون و رکتوم نیست. در بیشتر موارد این جراحی شامل فرایندی به نام ایلئونال آناستوموز (ileoanal anastomosis) است که نیاز به استفاده از کیسه برای جمع آوری مدفوع را از بین می برد. در این روش جراح  با استفاده از انتهای روده کوچک کیسه ای برای بیمار ایجاد می کند و سپس مستقیما به مقعد متصل می شود که به بیمار اجازه می دهد عمل دفع را به طور طبیعی انجام دهد. 
در برخی موارد ایجاد چنین گیسه ای امکان پذیر نیست. در عوض بخشی را در شکم به طور دائم باز می کنند که از طریق آن مدفوع برای جمع آوری به یک کیسه متصل شده منتقل می شود. 
•    جراحی برای بیماری کرون. بیش از نیمی از افراد مبتلا به کرون به انجام حداقل یک جراحی نیاز دارند، با این حال جراحی بیماری کرون را درمان نمی کند. 
در هنگام جراحی پزشک بخش آسیب دیده دستگاه گوارش را حذف می کند و سپس بخش های سالم را به یکدیگر متصل می کند. جراحی برای بستن فیستول و از بین بردن آبسه نیز به کار می رود. یک پروسه رایج برای بیماری کرون strictureplasty است که برای رفع تنگی روده انجام می شود و بخش تنگ شده وسیع تر می شود. 
مزایای جراحی برای بیماری کرون معمولا موقتی است. ین بیماری اغلب مجددا عود می کند و معمولا در نزدیکی بافت های متصل شده بروز می کند. بهترین روش این است که جزاحی به همراه مصرف دارو انجام شود تا خطر بروز مجدد بیماری کاهش یابد. اگر قبلا بر روی روده بزرگ خود یا محلی که روده کوچک و روده بزرگ شما به هم متصل می شوند جراحی انجام داده اید، پزشک توصیه می کند تا هر 6 یا 12 ماه یک بار برای بررسی علائم بیماری کولونوسکوپی را انجام دهید. 

سبک زندگی و مراقبت در خانه

گاهی در هنگام ابتلا به بیماری های التهابی روده ممکن است دچار ناامیدی شوید. اما ایجاد تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی به کنترل علائم و بهبود آنها کمک می کند. 
رژیم غذایی
هیچ گونه شواهد قطعی در مورد تاثیر غذاها و بروز بیماری التهابی روده وجود ندارد. اما برخی غذاها و نوشیدنی ها به راحتی می توانند علائم را شدیدتر کنند. 
بنابراین دنبال کردن یک رژیم غذایی کنترل شده و تاثیر غذاهای مختلف موثر می باشند. اگر متوجه شدید چه غذاهایی باعث بدتر شدن علائم بیماری در شما می شوند، می توانید این غذاها را از رژیم خود حذف کنید. در ادامه برخی از این غذاها پیشنهاد می شوند: 
•    از محصولات لبنی کمتر استفاده کنید. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های التهابی روده با کم کردن مصرف مواد لبنی در مشکلاتی مانند اسهال، درد شکم و گار معده بهبودهایی را مشاهده می کنند. این افراد ممکن است دچار عدم تحمل لاکتوز باشند – یعنی بدن نمی تواند قند (لاکتوز) موجود در شیر را هضم کند. استفاده از یک محصول آنزیم دار مانند لاکتائید فرد بهبود پیدا خواهد کرد. 
•    مصرف غذاهای کم چرب. اگر دچار بیماری کرون در روده کوچک هستید، هضم و جذب چربی در دستگاه گوارش شما به درستی انجام نمی شود. بنابراین وارد شدن چربی از طریق روده کوچک باعث بدتر شدن اسهال می شود. از خوردن کره، خامه و غذاهای سرخ کردنی پرهیز کنید. 
•    مراقب فیبر باشید. اگر دچار بیماری التهابی روده هستید، غذاهای حاوی فیبر زیاد، مانند میوه های تازه و سبزیجات و غلات سبوس دار علائم را شدیدتر خواهند کرد، به ویژه اگر روده تنگ تر شده باشد. اگر میوه ها و سبزیجات خام شما را اذیت می کنند، سعی کنید مواد غذایی را پخته یا آب پز کنید. 
به طور کل ممکن است با غذاهای خانواده کلم، مانند کلم بروکلی و گل کلم، مغزی جات، دانه ها، ذرت و ذرت بوداده، مشکل داشته باشید. بنابراین بهتر است یک رژیم غذایی حاوی فیبر کم تر را انتخاب کنید. 
•    اجتناب از خوردن دیگر غذاهای مشکل آفرین. غذاهای حاوی ادویه، الکل و کافئین علائم را در شما شدیدتر خواهند کرد. 
دیگر اقدامات مربوط به رژیم غذایی
•    وعده های غذایی سبک تر بخورید. بهتر است به جای خوردن 2 یا 3 وعده غذایی سنگین در روز، 4 یا 5 وعده غذایی سبک بخورید. 
•    مایعات زیاد بنوشید. سعی کنید روزانه مایعات زیادی بنوشید. آب بهترین انتخاب است. الکل و نوشیدنی های دارای کافئین روده را تحریک کرده و باعث بدتر شدن اسهال می شوند. نوشیدنی های گازدار نیز باعث افزایش گاز معده می شوند. 
•    مولتی ویتامین ها مهم هستند. از آنجایی که بیماری کرون بر روی توانایی بدن برای جذب مواد مغذی تاثیر دارد و همچنین رژیم غذایی نیز محدود می شود، مصرف مولتی ویتامین ها و مکمل های معدنی ضروری خواهند بود. با این حال پیش از مصرف هر مولتی ویتامین یا مکملی با پزشک مشورت کنید. 
•    با متخصص تغذیه مشورت کنید. اگر دچار کاهش وزن شده اید و یا رژیم غذایی شما خیلی محدود شده، به متخصص تغذیه مشورت کنید. 
سیگار کشیدن 
سیگار کشیدن خطر ابتلا به بیماری کرون را بیشتر می کند و اگر به این بیماری مبتلا هستید، سیگار باعث شدید شدن علائم آن خواهد شد. افراد سیگاری مبتلا به بیماری کرون بیشتر از دیگران مجددا به بیماری مبتلا خواهند شد و به جراحی های بیشتری نیاز پیدا می کنند. 
سیگار کشیدن ممکن است از بروز بیماری کولیت اولسروز پیشگیری کند، اما با این حال خطرات سیگار کشیدن بسیار بیشتر از مزایای آن می باشند، بنابراین ترک سیگار باعث بهبود شرایط کلی سیستم گوارشی می شود، علاوه بر اینکه به سلامت جسمی نیز کمک می کند. بسته های نیکوتین برای درمان کولیت اولسروز مورد استفاده قرار گرفته اند، اما نتایج زیاد خوشایند نبود. 
اضطراب 
ارتباط بین اضطراب و بروز بیماری کرون جای بحث و بررسی دارد، اما افراد بسیاری در دوره های پرتنش زندگی خود شاهد بروز مجدد بیماری کرون بوده اند. اگر در مدیریت اضطراب خود دچار مشکل هستید، یکی از اقدامات زیر را انجام دهید: 
•    ورزش کردن. حتی ورزش های ملایم می تواند به کاهش استرس، از بین بردن افسردگی و بهبود عملکرد روده کمک کنند. بهتر است در مورد یک برنامه مناسب ورزشی با پزشک خود مشورت کنید. 
•    بیوفیدبک. این تکنیک کاهش استرس شما را آموزش می دهد تا تنش عضلانی را کاهش داده و با استفاده از بازخورد یک دستگاه ضربان قلب خود را کاهش دهید. هدف این تیکنیک این است که به شما کمک کند تا به حالت آرامش برسید و به راحتی با اضطراب مقابله کنید. 
•    استفاده منظم از تکنیک های تمدد اعصاب و روش های تنفسی. یکی از راه های مقابله با استرس ریلکس کردن های منظم و استفاده از تکنیک هایی مانند نفس عمیق و آرام می باشد. به این منظور می توانید در کلاس های یوگا شرکت کنید یا از کتاب های مدیتیشن استفاده کنید. 

داروهای جایگزین

بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات گوارشی به نوعی از طب مکمل و جایگزین استفاده می کنند. با این حال مطالعات کمی در مورد ایمنی و اثربخشی این روش ها وجود دارد. 
اکثر درمان های جایگزین مورد تایید FDA نیستند. تولید کنندگان می توانند ادعا کنند که مکمل های گیاهی و غذایی موثر و ایمن برای این بیماری ها هستند، اما این ادعا هنوز ثابت نشده است. حتی مکمل های طبیعی و گیاهی نیز می توانند دارای عوارض جانبی باشند و باعث بروز تداخلات خطرناکی شوند. اگر تصمیم گرفتید از یک مکمل گیاهی استفاده کنید، قبل از آن حتما با پزشک خود مشورت کنید. 
برخی از درمان های معمول استفاده شده، عبارتند از: 
•    پروبیوتیک ها: محققان گمان می کنند افزودن باکتری های مفید بیشتر (پروبیوتیک) که به طور معمول در دستگاه گوارش یافت می شوند، می تواند روشی برای مبارزه با بیماری های التهابی روده باشد. گرچه تحقیقات انجام شده محدود هستند، شواهدی وجود دارد که افزودن پروبیوتیک ها به دیگر داروها ممکن است موثر باشد، اما هنوز این ادعا ثابت نشده است. 
•    روغن ماهی. روغن ماهی به عنوان یک ضدالهاب عمل می کند. شواهدی وجود دارد که اضافه کردن روغن ماهی به آمینوسالیسیلاتها می تواند مفید باشد، اما این مسئله نیز هنوز اثبات نشده است. روغن ماهی ممکن است منجر به اسهال شود. 
•    ژل آلوئه ورا ممکن است اثر ضدالتهابی برای افراد مبتلا به کولیت اولسروز داشته باشد، اما این ژل نیز باعث اسهال می شود. 
•    زردچوبه. کورکومین، ترکیب یافت شده در زردچوبه، در ترکیب با دیگر داروها برای درمان کولیت اولسروز استفاده شده است. شواهدی در مورد تاثیر مثبت این ماده وجود دارد، اما تحقیقات بیشتری لازم است. 
•    طب سوزنی. این روش درمانی شامل وارد کردن سوزن های نازک به قسمت هایی از پوست می شود که می تواند ضد دردهای طبیعی بدن را تحریک کند. تنها یک تحقیق در مورد تاثیر این روش بر روی کولیت اولسروز انجام شده است. 
•    پربیوتیک (prebiotics): برخلاف پروبیتیک ها  (probiotics)– که باکتری های زنده و مفیدی هستند که شما استفاده می کنید – پربیوتیک ها ترکیبات طبیعی هستند که در گیاهانی مانند کنگر فرنگی، یافت می شوند و سوخت باکتری های مفید روده می باشند. مطالعات انجام شده نتایج مثبتی در مورد پربیوتیک ها بر روی افراد مبتلا به بیماری کرون نشان نداده است. 

پیشگیری

در مورد روش های پیشگیری از بیماری های التهابی روده با پزشک مراجعه مشورت کنید.

همراهی و حمایت

بیماری التهابی روده IBD یک بیماری جسمی است، اما باعث بروز مشکلات روحی نیز خواهد شد. اگر علائم بیماری شدید باشند، فرد بیمار به طور مکرر به دستشویی نیاز خواهد داشت. حتی اگر علائم خفیف هم باشند، حاضر شدن در جمع برای فرد مشکل خواهد بود. تمام این عوامل بر روی زندگی فرد تاثیر می گذارند و ممکن است منجر به افسردگی شوند. در ادامه به اقداماتی که می توانید انجام دهید، اشاره می شود: 
•    اطلاعات خود را افزایش دهید. بهترین راه برای کنترل این بیماری، بالا بردن اطلاعات خود در مورد آن می باشد. می توانید به روش های مختلف اطلاعات خود را در مورد این بیماری بالا برید. 
•    به گروه های حمایت کننده ملحق شوید. این گروه ها علاوه بر اطلاعات مفید در مورد بیماری، می توانند حمایت های روحی و عاطفی نیز به بیمار ارائه دهند. اعضای این گروه ها به طور مداوم در جریان آخرین روش های درمانی و درمان یکپارچه قرار می گیرند. به علاوه قرار گرفتن در بین افراد مبتلا به IBD برای فرد بیمار ناراحت کننده نیست. 
•    به مشاور مراجعه کنید. گاهی مراجعه به مشاور و متخصصین مشکلات روحی می توانند به فرد بیمار کمک کنند. 
گرچه زندگی با بیماری التهابی روده ناراحت کننده و طاقت فرساست، اما تحقیقات در حال انجام است و روش های درمانی در حال بهبود می باشند. 

برای پرسیدن سوالات پزشکی خود، می توانید به ربات تلگرام هوشمند سبزوسالم مراجعه کرده و سوالات خود را از پزشکان متخصص بپرسید.
آدرس ربات تلگرام سبزوسالم:

https://t.me/askq_bot
بیماری التهابی رودهIBDالتهاب مزمن دستگاه گوارشبروز اسهالخستگیدرد شدید
مقالات مرتبط

ویدئو های سبز و سالم

درمان بی خوابی بدون دارو (کلیک کنید)
اینجا باهوش تر میشوید!
عضویت در خبرنامه ثبت نام
ثبت نام شما با موفقیت انجام شد
در خبرنامه ما عضو بشید و دسترسی خودتون به اطلاعات جالب و جذاب رو راحت کنید. باقی کارها رو ما برای شما انجام میدیم. تنظیم خبرنامه خبرنامه سلامت خبرنامه مغز و اعصاب و روان خبرنامه زیبایی و تغذیه