فیبرومیالژیا نوجوانان

فیبرومیالژیا، درد عضلانی اسکلتی گسترده همراه با خستگی، خواب آلودگی و اختلالات خلق و خوی است. محققان بر این باورند که این بیماری با تاثیر بر عملکرد مغز در پردازش سیگنال های درد، احساس درد را تقویت می کند.

فیبرومیالژیا، معمولا بیماری بزرگسالان است. با این حال، این بیماری در کودکان و نوجوانان  نیز دیده می شود. آمارها بیانگر این هستند که 2 تا 6 درصد نوجوانان در مدرسه، عمدتا دختران نوجوان، به این بیماری مبتلا می شوند. اغلب بین سنین 13 تا 15 تشخیص داده می شود.

علایم گاهی اوقات پس از یک ضربه ی فیزیکی، جراحی، عفونت و یا استرس روانی ظاهر می شوند. در موارد دیگر، علایم به تدریج و در طول زمان بدون هیچ رویداد تحریک کننده آغاز می شوند.

در کودکان مبتلا به فیبرومیالژیا علایم عبارتند از:

• درد گسترده و وسیع. درد همراه با فیبرومیالژیا را اغلب به عنوان یک درد مبهم و ثابت می شناسند که حداقل سه ماه طول می کشد. واژه " گسترده  و وسیع " زمانی برای تعریف یک درد استفاده می شود که درد در هر دو طرف بدن و در بالا و پایین کمر رخ دهد.
• سردرد. اکثر بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا دچار سردرد های مکرر می شوند.
• اختلال خواب. با وجود خستگی شدید، اغلب یک ساعت یا کمی بیشتر طول می کشد تا این کودکان بخوابند. حتی زمانی که می خوابند، دچار اختلال خواب شده و در طول شب بیدار می شوند.
• خستگی. افراد مبتلا به فیبرومیالژیا اغلب با خستگی بیدار می شوند، حتی اگر برای مدت زمان طولانی بخوابند. در اغلب موارد، خواب با احساس درد مختل می شود و  بسیاری از بیماران مبتلا به فیبرومیالژیا دچار اختلال خواب_ مانند سندرم پاهای بی قرار و آپنه خواب_  هستند.
• مشکلات دیگر. بسیاری از افرادی مبتلا به فیبرومیالژیا دچار درد یا گرفتگی در قسمت تحتانی شکم ، اختلال شناختی (تحت عنوان احساس در "مه" ماندن)، افسردگی و اضطراب هستند.

علت اصلی شناخته شده نیست، اما ترکیب چندین فاکتور ممکن است به این بیماری ختم شود :

• ژنتیک. از آنجا که این بیماری به عنوان یک بیماری خانوادگی شناخته می شود، ممکن است جهش های ژنتیکی خاص در برخی خانواده ها، اعضای آن را بیشتر مستعد ابتلا کند.
• عفونت. برخی بیماری ها باعث شروع و یا تشدید این بیماری می شوند.
• تروما فیزیکی یا عاطفی. استرس پس از تروما با فیبرومیالژیا مرتبط است.

 

چرا این بیماری دردناک است؟
محققان بر این باورند که تحریک عصبی مکرر باعث تغییر عملکرد مغز در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا است. این تغییر باعث افزایش غیر طبیعی سطح برخی مواد شیمیایی _  سیگنال درد (انتقال دهنده های عصبی) _ در مغز است. علاوه بر این، به نظر می رسد گیرنده های درد در مغز یک نوع حافظه از درد می سازند که آنها را حساس تر می کند،در نتیجه آنها به سیگنال های درد بیش از حد واکنش نشان می دهند.

• جنسیت. اغلب، فیبرومیالژیا در دختران و زنان تشخیص داده می شود.
• سابقه خانوادگی. چنانچه یکی از اعضای خانواده دچار این بیماری باشد، احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا بیشتر می شود.
• بیماری های مفاصل. چنانچه دچار بیماری های روماتیسمی، مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس، هستید احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا بیشتر می شود.

درد و کمبود خواب مرتبط با فیبرومیالژیا می تواند بر عملکرد فرد در مدرسه یا خانه تاثیر منفی بگذارد. نا امیدی و خستگی از توضیح شرایط " اغلب- سوء تفاهم شده " می تواند باعث افسردگی و اضطراب شود.

از آنجا که بسیاری از علایم و نشانه های این بیماری مشابه با سایر اختلالات هستند، ممکن است چند پزشک شما را معاینه کنند تا به تشخیص این بیماری برسند. پزشک خانوادگی ممکن است شما را به یک متخصص در درمان ورم مفاصل و دیگر بیماریهای التهابی (روماتولوژیست) ارجا دهد.

 

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه این اطلاعات را در برگه ایی بنویسید:

• علایمی که مشاهده کرده ایید، شرح مفصلی از آنها
• اطلاعات در خصوص سوابق بیماریهای قبلی 
• اطلاعات در خصوص شرایط پزشکی حال حاضر
• هر نوع دارویی که در حال حاضر مصرف می کنید، حتی ویتامین یا مکمل گیاهی
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید

سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. 

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

سوالات پزشک از شما 
علاوه بر معاینه فیزیکی، پزشک در خصوص اختلالات خواب، احساس افسردگی یا اضطراب سوالاتی خواهد پرسید.

تشخیص این بیماری به صورت بالینی است که با استناد به سابقه درد مزمن و منتشر شونده و فاکتورهای مرتبط با آن (خستگی، اختلال خواب، سردرد و افسردگی)، معاینه فیزیکی_ جهت تشخیص نقاط حساس و دیگر شرایط پزشکی_ تست های آزمایشگاهی _ منفی یا مثبت_  انجام می گیرد.

معیارهای یونس و ماسی (The Yunus and Masi criteria)، به طور خاص برای بیماری فیبرومیالژیا نوجوان استفاده می شوند. برای تشخیص، تمام معیارهای اصلی و 3 معیار از 10 معیار فرعی باید وجود داشته باشد :

معیارهای اصلی

• تعمیم درد عضلانی اسکلتی در سه یا چند نقطه از بدن برای حداقل سه ماه
• عدم وجود یک بیماری و یا علت زمینه ایی (برای مثال، آرتریت یا تروما)
• عادی بودن نتایج تستهای آزمایشگاهی 
• وجود پنج نقطه ی حساس 

معیارهای فرعی

• اضطراب یا تنش مزمن
• خستگی
• اختلال خواب 
• سردرد مزمن
• سندرم روده تحریک پذیر
• تورم بافت نرم درونی
• بی حسی
• نوسانات درد در هنگام فعالیت بدنی
• نوسانات درد به دلیل آب و هوا
• نوسانات درد به دلیل اضطراب و استرس

آزمایش خون

چنانچه هیچ تست آزمایشگاهی برای تایید تشخیص این بیماری وجود نداشته باشد، پزشک ممکن است با انجام تست خون شرایط دیگر و مشابه، مانند آرتریت نوجوانان، را رد کند. آزمایش خون ممکن است شامل:

• شمارش کامل خون
• سرعت رسوب گلبول قرمز
• تست عملکرد تیروئید

درمان موثر نیاز به همکاری گروهی پزشکان، روانشناسان و متخصصان توانبخشی و ترکیبی از درمانهای دارویی، مداخلات شناختی- رفتاری و جسمی همراه با آموزش بیمار دارد.
 

داروها
داروها می توانند به کاهش درد فیبرومیالژیا و بهبود خواب کمک کنند. اطلاعات در مورد استفاده از داروها در درمان فیبرومیالژیا نوجوانان محدود است. با این حال، داروهای موثر بر بزرگسالان در کودکان و نوجوانان نیز نتایج خوبی نشان داده اند.

انتخاب های دارویی عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی. دولوکستین (Cymbalta) و میلناسیپران (Savella) ممکن است به کاهش درد و خستگی همراه با فیبرومیالژیا کمک کنند. داروهای ضد افسردگی دیگر، مانند آمی تریپتیلین و فلوکستین (Prozac)، گاهی اوقات برای کمک به خوابیدن تجویز می شوند.
• مسکن ها. مسکنهای بدون نسخه مانند استامینوفن (Tylenol، و غیره)، ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، و غیره) و یا ناپروکسن سدیم (Aleve، و غیره) مفید هستند. گاهی اوقات، مسکن هایی مانند ترامادول (Ultram، Conzip) نیز تجویز می شوند. مصرف مواد مخدر و اعتیادآور در درمان فیبرومیالژیا نوجوانان ممنوع است.
• داروهای ضد تشنج. داروها مورد استفاده در درمان صرع برای کاهش انواع خاصی از درد مفید هستند. گاهی اوقات، برای کاهش علایم فیبرومیالژیا در بزرگسالان گباپنتین (Neurontin، Gralise) و پرهگابالین (Lyrica) تجویز می شوند.

درمان رفتار شناختی

مطالعات زیادی در خصوص تاثیر درمان رفتار شناختی (CBT) در کاهش درد مزمن، ناتوانی و افسردگی در کودکان انجام گرفته است که نشان دهنده ی کارآمد بودن این روش درمانی است. در این روش، به افراد مبتلا به فیبرومیالژیا مدیریت درد با استفاده از مهارت های مقابله تطبیقی آموزش داده می شود. این مهارتها عبارتند از استراحت کردن، پرت کردن حواس، قدم زدن، انجام فعالیت های لذت بخش، حل مشکلات، و جایگزینی افکار منفی و فاجعه بار با افکار آرام بخش و واقعی تر.

والدین کودکان و نوجوانان مبتلا به فیبرومیالژیا نیز در برخی از جلسات CBT شرکت می کنند تا یاد بگیرند که چگونه به فرزند خود در انجام این مهارتها در خانه کمک کنند. 

• کاهش استرس. برای جلوگیری و یا محدود کردن فشار عاطفی بیش از حد برنامه ریزی کنید. هر روز زمانی برای استراحت فراهم کنید. " نه گفتن "بدون احساس گناه را بیاموزید. سعی کنید عملکرد روزمره را به طور کامل تغییر ندهید. افرادی که کار و یا فعالیت های روزمره را به طور کامل کنار می گذارند نسبت به افراد فعال بهبودی کمتری دارند. تکنیک های مدیریت استرس، مانند تمرینات تنفس عمیق و یا مدیتیشن، را بیاموزید.
• به اندازه کافی خوابیدن. از آنجا که خستگی یکی از ویژگی های اصلی این بیماری است، خواب کافی ضروری است. علاوه بر تخصیص زمان کافی برای خوابیدن، عادات خوب خواب ، مانند رفتن به رختخواب و بلند شدن در زمان معین هر روز و محدود کردن چرت زدن در طول روز، را باید بیاموزید.
• به طور منظم ورزش کردن. در ابتدا، ورزش ممکن است درد را افزایش دهد. اما با انجام تدریجی و منظم آن علایم کاهش می یابند. تمرینات مناسب عبارتند از راه رفتن، شنا کردن، دوچرخه سواری و ایروبیک در آب. یک فیزیوتراپیست می تواند به شما کمک کند تا برنامه ی ورزشی خانگی برای خود تنظیم کنید. حرکات کششی، تمرینات آرامش بخش و تمرینات صحیح نگه داشتن اعضای بدن نیز مفید هستند. 
• آهسته و پیوسته بودن. فعالیت های خود را در یک سطح نگه دارید. اگر در روزهایی که حالتان خوب است بیش از حد فعالیت کنید، روزهای بدتان بیشتر می شود. اعتدال به معنی فعالیت بیش از حد نکردن در روزهای خوب و کم نکردن فعالیت ها در روزهای ظهور علایم است.
• حفظ یک زندگی سالم. غذاهای سالم بخورید. مصرف کافئین را محدود کنید. روزانه کارهای لذت بخش انجام دهید.

طب مکمل و جایگزین جهت مدیریت درد و استرس جدید نیست. برخی از آنها، مانند مدیتیشن و یوگا، برای هزاران سال انجام می شوند. در واقع، امروز برخی از این درمان های جایگزین در طب سنتی نیز استفاده می شوند.

شیوه های زیر در از بین بردن استرس و کاهش درد افراد مبتلا به فیبرومیالژیا کمک کننده هستند:

• یوگا و تای چی. این روشها تمرینات مدیتیشن، حرکات آرام، تنفس عمیق و تمدد اعصاب را ترکیب می کنند. هر دو در کنترل علایم فیبرومیالژیا مفید هستند.
• ماساژ درمانی. یکی از قدیمی ترین روش های مراقبتی شامل استفاده از تکنیک های مختلف جهت حرکت دادن و ماساژ عضلات و بافتهای نرم بدن است. ماساژ باعث کاهش ضربان قلب، آرامش عضلات، بهبود طیف وسیعی از حرکات مفاصل و افزایش تولید مسکن های طبیعی بدن می شود. به علاوه، استرس و اضطراب را از بین می برد.