منوی اصلی
بهترین متخصصین و مراکز مغزواعصاب و روان در تهران

عدم تحمل لاكتوز

lactose intolerance

افراديكه به بيماري عدم تحمل لاكتوز مبتلا هستند، توانايي هضم قند (لاكتوز) شير را ندارند. در نتيجه پس از خوردن و نوشيدن فرآورده هاي لبني دچار اسهال، گاز معده و تورم و پف ميگردند. 

شرح بیماری

افراديكه به بيماري عدم تحمل لاكتوز مبتلا هستند، توانايي هضم قند (لاكتوز) شير را ندارند. در نتيجه پس از خوردن و نوشيدن فرآورده هاي لبني دچار اسهال، گاز معده و تورم و پف ميگردند. اين بيماري كه به آن "سوء جذب لاكتوز" هم ميگويند، معمولا بي ضرر است، اما علائم و نشانه هاي آزاردهنده اي با خود به همراه دارد.
معمولا كمبود لاكتاز (آنزيمي كه در روده كوچك توليد ميشود) عامل اصلي اين بيماري است. بسياري از افراد، سطح پاييني از لاكتاز دارند، اما بدون هيچ مشكلي قادر به هضم فرآورده هاي لبني ميباشند. چنانچه به بيماري عدم تحمل لاكتوز مبتلا هستيد، بايد بدانيد كه كمبود لاكتاز منجربه بروز علائم اين بيماري پس از مصرف محصولات لبني ميگردد.
بسياري از افراد مبتلا به اين بيماري به راحتي ميتوانند با اين مشكل مقابله كنند و از محصولات لبني هم مصرف نمايند.

 

نشانه ها

علائم و نشانه هاي عدم تحمل لاكتوز معمولا 30 دقيقه الي 2 ساعت از پس از مصرف مواد غذايي حاوي لاكتوز ظهور ميكنند. علائم و نشانه هاي متداول اين بيماري عبارتند از:
-    اسهال
-    تهوع و در برخي اوقات استفراغ
-    گرفتگي و درد شكم
-    تورم و پف
-    گاز معده

 

زمان مناسب مراجعه به پزشک

چنانچه پس از مصرف محصولات لبني بطور مكرر دچار علائم عدم تحمل لاكتوز شديد، به پزشك مراجعه كنيد، بخصوص اگر نياز به دريافت كلسيم كافي داريد.

 

علل

هنگاميكه روده كوچك جهت هضم قند شير (لاكتوز) به اندازه كافي آنزيم لاكتاز توليد نكند، فرد دچار عدم تحمل لاكتوز ميگردد.
بطور طبيعي قند شير به دو قند ساده، يعني گلوكز و گالاكتوز تبديل ميگردد كه از طريق مخاط روده، جذب جريان خون ميگردند. 
چنانچه دچار كمبود لاكتاز هستيد، لاكتوز موجود در غذايتان بجاي پردازش و جذب، به سمت روده بزرگ حركت ميكند. باكتري هاي طبيعي در داخل روده بزرگ با لاكتوزِ هضم نشده تعامل پيدا ميكنند و منجربه بروز علائم و نشانه هاي عدم تحمل لاكتوز ميگردند.
عدم تحمل لاكتوز سه نوع مختلف دارد و عوامل مختلفي در زمينه هر نوع اين بيماري دخيل ميباشد:

عدم تحمل لاكتوز اوليه
اين نوع، شايع ترين نوع عدم تحمل لاكتوز بشمار مي آيد. در عدم تحمل لاكتور اوليه، توليد لاكتاز بشدت كاهش ميابد و هضم فرآورده هاي لبني را دشوار ميسازد. عدم تحمل لاكتور اوليه مشكلي ژنتيكي تشخيص داده شده است كه در بسياري از افراد افريقايي، آسيايي و اسپانيايي تبار ظهور ميابد. اين بيماري در بين افراديكه از تبار مديترانه و جنوب اروپا هستند نيز شايع ميباشد.

عدم تحمل لاكتوز ثانويه
اين نوع از عدم تحمل لاكتوز هنگامي رخ ميدهد كه پس از يك بيماري، آسيب يا جراحي مرتبط با روده كوچك، توليد لاكتاز در روده كوچك كاهش ميابد. بيماري هاي مرتبط با عدم تحمل لاكتوز ثانويه شامل بيماري سلياك، رشد بيش از حد باكتري ها و بيماري كرون ميباشد. درمان اين بيماري سطح لاكتاز را بازميگرداند و علائم و نشانه هاي آنرا بهبود ميبخشد كه البته اين امر زمان بر است. 

عدم تحمل لاكتوز مادرزادي 
اين نوع در موارد بسيار نادري ممكن است بروز يابد و نوزادي با بيماري عدم تحمل لاكتوز ناشي از فقدان كامل فعاليت لاكتاز متولد شود. اين اختلال از طريق يك الگوي وراثت بنام "اوتوزومال مغلوب" از نسلي به نسل ديگر منتقل ميشود.اين بدان معناست كه هم پدر و هم مادر ژن هاي مشابهي را به نوزاد منتقل كرده اند. نوزادان نارس ممكن است بدليل سطح پايين لاكتاز با بيماري عدم تحمل لاكتوز متولد شوند.

عوامل تشدید

عواملي كه انسان را نسبت به ابتلا به عدم تحمل لاكتوز مستعد ميسازد عبارتند از:
-    افزايش سن. معمولا بيماري عدم تحمل لاكتوز در بزرگسالي ظهور ميابد. اين بيماري در كودكان و نوجوانان شايع نميباشد.
-    نژادي. عدم تحمل لاكتوز در بين افراد افريقايي، آسيايي، اسپانيايي و هندي-امريكايي تبار شايع تر است.
-    تولد نارس. نوزادان نارس ممكن است بدليل اينكه روده كوچك هنوز ساخت سلول هاي توليد لاكتاز را در سه ماههء سوم كامل نكرده است با سطح پايين لاكتاز متولد شوند.
-    بيماري هاي مرتبط با روده كوچك. مشكلات روده كوچك كه منجربه عدم تحمل لاكتوز ميگردند شامل رشد بيش از حد باكتري، بيماري سلياك و بيماري كرون ميباشد. 
-    درمان هاي قطعي سرطان. چنانچه در نواحي شكم يا روده دچار مشكل بوده و پرتودرماني نموده ايد، احتمال ابتلا به عدم تحمل لاكتوز در شما بالا خواهد بود.

 

پیامدهای مورد نظر

در اين خصوص با پزشك خود مشورت نماييد.

آمادگی برای ملاقات پزشک

چنانچه علائم و نشانه هاي اين بيماري در شما رويت شد، در ابتدا سعي كنيد به ملاقات پزشك خانوادگيتان برويد. در زير فهرستي از اطلاعاتي موجود است كه شما را جهت ملاقات با پزشك آماده تر ميسازد:
-    از محدوديت هايي چون رژيم غذايي تان پيش از ملاقات با پزشك آگاه باشيد.
-    همه علائم و نشانه هاي خود را (حتي علائم غير مرتبط) يادداشت نماييد.
-    فهرستي از داروها، مكمل ها و ويتامين هاي مصرفيتان تهيه نماييد.
-    سوالاتي كه قرار است از پزشكتان بپرسيد يادداشت نماييد.

برخي از سوالاتي كه ميتوانيد با پزشكتان مطرح سازيد:
-    آيا اين علائم مربوط به عدم تحمل لاكتوز است؟
-    آيا علل احتمالي ديگري در علائم من وجود دارد؟
-    چه نوع آزمايشي لازم است؟ آيا اين آزمايش به آمادگي خاصي نياز دارد؟
-    آيا اين بيماري يك بيماري مادام العمر است؟ يا پس از مدتي بر طرف ميشود؟
-    راه هاي درماني موجود چيست؟
-    آيا بايد مصرف محصولات لبني را متوقف كنم؟
-    چطور ميتوانم از ميزان كلسيم كافي در رژيم غذايي ام آگاه شوم؟
-    آيا بايد به يك متخصص تغذيه هم مراجعه كنم؟
-    من به بيماري ديگري هم مبتلا هستم. چگونه ميتوانم همزمان هر دو بيماري را درمان كنم؟
-    آيا اطلاعاتي از اين بيماري در بروشور، دفترچه يا وبسايتي موجود است تا آنرا مطالعه كنم؟
-    آيا نيازي به بازديدهاي دوره اي ميباشد؟ چند وقت يكبار براي بازديد مراجعه كنم؟

در عين حال ميتوانيد جهت آگاهي از اين موضوع كه در چه زماني، چه ميخوريد، وعده هاي روزانه محصولات لبني خود را از جمله شير، بستني، ماست و پنير يادداشت نماييد. همچنين پزشكتان را از نوع و ميزان محصول لبني كه مصرف ميكنيد آگاه سازيد. اين امر به پزشكتان در تشخيص بيماري كمك ميكند.

آزمایشات و تشخیص بیماری

ممكن است پزشك بر اساس علائم و واكنش هاي شما به فرآورده هاي لبني، به بيماري عدم تحمل لاكتوز مشكوك باشد. بنابراين از طريق يك يا چندين راه ذيل پزشك قادر به تشخيص بيماري خواهد بود:
-    آزمايش عدم تحمل لاكتوز
-    تست هيدروژن تنفسي
-    تست اسيديته مدفوع

 

درمان و دارو

در حال حاضر هيچ راهي براي افزايش توليد لاكتاز در بدن وجود ندارد، اما ميتوانيد با راه هاي موجود ذيل از ناراحتي هاي ناشي از عدم تحمل لاكتوز پيشگيري نماييد:
-    از وعده هاي بزرگ در صرف شير و ساير محصولات لبني بپرهيزيد.
-    وعده هاي كوچك محصولات لبني را در رژيم غذايي خود بگنجانيد.
-    بستني و شيرهاي كم لاكتوز مصرف نماييد.
-    جهت كاهش لاكتوز، پس از اضافه كردن مايعات يا پودر به شيرتان، آنرا بنوشيد.

 

سبک زندگی و مراقبت در خانه

با انجام يكسري آزمون و خطا ميتوانيد واكنش بدنتان را نسبت به مواد غذايي مختلف حاوي لاكتوز پيش بيني نماييد و ميزان مواد غذايي مصرفيتان را تشخيص دهيد. بسياري از افراد به عدم تحمل لاكتوز شديد مبتلا هستند كه ملزم به قطع همه محصولات لبني و احتياط در مصرف داروها، مواد غذايي لبني و غير لبني حاوي لاكتوز هستند.

تغذيه مناسب
كاهش مصرف محصولات لبني به منزله عدم دريافت كافي كلسيم نميباشد. كلسيم در ساير مواد غذايي نيز موجود ميباشد. برخي از اين مواد غذايي عبارتند از:
-    كلم بروكلي
-    محصولات غني شده با كلسيم از جمله نان و آبميوه
-    ماهي سالمون
-    جايگزين هاي شير از جمله شير سويا و شيرِ برنج (شير تهيه شده از برنج)
-    پرتقال
-    لوبيا چيتي
-    ريواس
-    اسفناج
همچنين سعي كنيد به اندازه كافي ويتامين D كه معمولا در شير غني شده يافت ميشود، دريافت كنيد. تخم مرغ، جگر و ماست نيز حاوي ويتامين D ميباشد. همچنين بدن در مقابل نور خورشيد، ويتامين D توليد ميكند. ميتوانيد جهت آگاهي بيشتر در خصوص راه هاي دريافت كلسيم و ويتامين D با پزشك خود مشورت نماييد.

محدود كردن فرآورده هاي لبني
بسياري از افراد مبتلا به عدم تحمل لاكتوز ميتوانند بدون بروز علائم از مصرف محصولات لبني لذت ببرند. شما نيز ميتوانيد از محصولات كم چرب مانند شير بدون چربي استفاده نماييد. همچنين ميتوانيد با افزايش تدريجي محصولات لبني در رژيم غذايي، سطح تحملتان را بالا ببريد.
روش هاي تغيير رژيم غذايي جهت كم كردن علائم عدم تحمل لاكتوز عبارتند از:
-    انتخاب وعده هاي كوچك لبني
-    مصرف شير حين وعده هاي غذايي
-    تجربه و مصرف انواع فرآورده هاي لبني
-    خريد محصولات غذايي كم لاكتوز يا بدون لاكتوز
-    مصرف قرص و قطره آنزيم لاكتاز

داروهای جایگزین

پروبيوتيك ها
پروبيوتيك ها موجودات زنده اي هستند كه زيستگاه آنها در روده است و به حفظ سلامت دستگاه گوارش كمك ميكنند. پروبيوتيك ها همچنين در توليد ماست و كپسول هاي مكمل نيز مورد استفاده قرار ميگيرند. گاهي اوقات از آنها در بيماري هاي گوارشي از قبيل اسهال و سندروم روده تحريك پذير استفاده ميگردد. پروبيوتيك ها در هضم لاكتوز نيز به بدن كمك ميكنند. بطور كلي پروبيوتيك ها امن محسوب ميشوند و ارزش يكبار امتحان كردن را دارند. 

 

پیشگیری

در اين خصوص با پزشك خود مشورت نماييد.

همراهی و همایت

در اين خصوص با پزشك خود مشورت نماييد.

برای پرسیدن سوالات پزشکی خود، می توانید به ربات تلگرام هوشمند سبزوسالم مراجعه کرده و سوالات خود را از پزشکان متخصص بپرسید.
آدرس ربات تلگرام سبزوسالم:

https://t.me/askq_bot
محصولات لبنيكمبود لاكتازاسهالقند شير
مقالات مرتبط
درمان بی خوابی بدون دارو (کلیک کنید)
اینجا باهوش تر میشوید!
عضویت در خبرنامه ثبت نام
ثبت نام شما با موفقیت انجام شد
در خبرنامه ما عضو بشید و دسترسی خودتون به اطلاعات جالب و جذاب رو راحت کنید. باقی کارها رو ما برای شما انجام میدیم. تنظیم خبرنامه خبرنامه سلامت خبرنامه مغز و اعصاب و روان خبرنامه زیبایی و تغذیه