اختلال وسواس

بیماری اختلال وسواس نوعی بیماری است که وجود افکارو ترس های غیرقابل توضیح منجربه انجام رفتارهای تکراری می شود.
 

افراد مبتلا به اختلال وسواس گاهی متوجه غیرمنطقی بودن رفتارخود شده وتلاش می کنند این حرکات را متوقف کرده و یا آنها را نادیده بگیرند.  این کاراسترس و اضطراب فرد بیماررا افزایش می دهد.

 درنهایت بیماربرای ازبین بردن این احساسات استرس زا تلاش می کند. 
 

معمولاً منشأ اختلال وسواس، ترس ازبیمارشدن براثرانتقال میکروب های آلوده است.  به همین دلیل این افراد آنقدردستهای خود را می شویند تا دستها زخم می شوند.  

با وجود تلاش این افراد برای خلاص شدن ازدست افکارآزاردهنده، این افکار بازمی گردند.

علائم اختلال وسواس شامل وسواس فکری و وسواس اجباری است.   ممکن است بیمارفقط علائم وسواس فکری یا اجباری را داشته باشد.  

حدود یک سوم از افراد مبتلا به OCD  دچاراختلالی هستند که شامل حرکات یا تیک های کوتاه و متناوب وناگهانی است.

علائم وسواس
وسواسهای OCD  تکراری، همراه با سماجت مداوم و یا ناخواسته و یا تصاویری است که باعث ناراحتی و اضطراب می شود.  شما ممکن است سعی کنید ازانجام این وظایف اجباری خلاص شوید.   این وسواسها همیشه مزاحم شما هستند حتی درهنگام فکرکردن و یا انجام کارهای دیگر.
 

وسواس اغلب به موضوعاتی از قبیل موارد زیرمربوط می شود:
•    ترس از ابتلا به بیماری یا آلودگی
•    داشتن وسایل منظم و متقارن
•    افکار خشونت آمیز یا ترسناک درمورد آسیب رساندن به خود و دیگران
•    افکار ناخواسته ای مانند تجاوز و یا موضوعات جنسی یا مذهبی

نمونه هایی ازعلائم و نشانه های وسواس عبارتند از:
•    ترس ازآلوده شدن براثرلمس اشیائی که دیگران قبلاً لمس کرده اند.
•    شک داشتن درمورد قفل کردن درو یا خاموش کردن اجاق گاز  
•    استرس شدید وقتی اشیاء سرجای خود قرارندارند و یا مرتب  نیستند.
•    تصویرسازی از صدمه زدن به خود یا دیگری
•    فکرکردن درمورد ناسزا دادن و یا رفتار نامناسب
•    اجتناب ازموقعیت هایی که می تواند موجب بازگشت وسواس بشود مانند دست دادن  
•    اضطراب در مورد تصاویر جنسی ناخوشایند و تکرارآن درذهن  

علائم وسواس عملی
وسواس عملی OCD رفتارهای تکراری است که فرد مبتلا احساس می کند مجبوربه انجام آنها می باشد.  این رفتارهای تکراری به منظورجلوگیری یا کاهش اضطراب ناشی از وسواس و یا پیشگیری ازوقوع اتفاقات بد است.  

مبتلا بودن به   وسواس عملی ممکن است تسکین موقتی برای اضطراب باشد.
 

شما می توانید قوانینی برای کنترل اضطراب خود درهنگام  داشتن افکار وسواسی داشته باشید.   وسواس عملی ازنظرعقلانی اغلب ربطی به پیشگیری ازاتفاقات نگران کننده ندارد.
 

علائم و نشانه های  وسواس عملی عبارتند از:
•    شستشو و تمیز کردن
•    شمردن
•    کنترل کردن
•    نیاز به اطمینان خاطر
•    پیروی ازیک الگوی دقیق
•    نظم و ترتیب

 

نمونه هایی از علائم و نشانه های وسواس اجباری عبارتند از:
•    شستن دست تا حدی که پوست ازبین برود.
•    چک کردن مکرر قفل دربرای اطمینان ازقفل بودن آن 
•    چک کردن مکرر اجاق گازبرای اطمینان ازخاموش بودن آن 
•      شمردن هرچیزی با الگوهای خاص
•    تکرارکلمات و دعا درسکوت  
•    مرتب کردن وسایل و اشیاء

 

علائم معمولا به تدریج شروع شده و درطول زندگی بیمارشدت می یابد.   
این اختلال دائمی گاهی آنقدرشدید و وقت گیر است که فرد مبتلا را ناتوان می کند.   
 

اکثر بزرگسالان متوجه وسواس فکری و وسواس خود نیستند. کودکان نیزمتوجه این موضوع نمی شوند.   

 

میان افراد کمال گرا و افراد مبتلا به  OCD  تفاوت وجود دارد.  نگرانی افراد مبتلا به  OCD  درمورد مشکلات واقعی زندگی  نیست.  

شاید شما کف خانه خود را خیلی تمیز کنید یا دوست داشته باشید همیشه ظاهری آراسته داشته باشید.  این لزوما به این معنی نیست که شما به  OCD  مبتلا هستید.  
 

اگر وسواس فکری و وسواس کیفیت زندگی شما را تحت تاثیر قرارداده  به  پزشک یا روانشاس مراجعه کنید.  
 

افراد مبتلا به OCD ممکن است در مورد وضعیت خود احساس شرمندگی و خجالت بکنند اما درمان به آنها کمک می کند.
 

علت اختلال وسواس به طور کامل شناخته نشده است.  نظریه های اصلی درمورد این بیماری عبارتند از:
•    زیست شناسی:    OCD ممکن است درنتیجه تغییرات مواد شیمیایی طبیعی بدن و یا عملکرد مغز اتفاق بیفتد. همچنین ممکن است منشأ ژنتیکی داشته باشد، اما ژن های خاص آن هنوز شناسایی نشده اند.
•    محیط زیستی:  برخی ازعوامل محیطی مانند عفونت به عنوان گزینه ای  برای  ابتلا به   OCD  حدس زده شده است اما تحقیقات بیشتری برای اطمینان ازاین مورد لازم است.
 

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به اختلال وسواس یا عامل تحریک آن را افزایش دهند عبارتند از:

•    سابقه خانوادگی:  مبتلا بودن پدرو مادرو یا یکی دیگرازاعضای خانواده به این اختلال می تواند خطر ابتلا به OCD  را افزایش دهد.

•    حوادث استرس زا در زندگی:  درافرادی که وقایع آسیب زا یا استرس زا را تجربه کرده اند و یا به استرس بشدت واکنش نشان می دهند، خطر ابتلا به وسواس ممکن است افزایش یابد و موجب واکنش هایی مانند افکارناخوانده، اضطراب و ناراحتی عاطفی ناشی از OCD  بشود.
 

افراد مبتلا  به اختلال وسواس فکری و عملی ممکن است مشکلاتی اضافی داشته باشند.  برخی از مشکلات زیر ممکن است با OCD مرتبط باشد و بعضی ممکن است از آن ناشی باشد:
•    ناتوانی حضوردرمحل کار، مدرسه یا فعالیت های اجتماعی
•    مشکل دربرقراری ارتباط
•    کیفیت پایین کلی زندگی
•    اختلالات اضطرابی
•    افسردگی
•    اختلالات اشتها
•    افکارو رفتار خودکشی
•    سوء مصرف مواد ویا الکل
•    درماتیت تماسی به علت شستن مکرر دست
 

به احتمال زیاد دروهله اول شما به پزشک خانوادگی خود مراجعه خواهید کرد.  ازآنجا که اختلال وسواس نیازبه مراقبت های تخصصی دارد او شما را به متخصص بیماریهای سلامت روان و روانپزشک معرفی خواهد کرد. 

آنچه شما می توانید انجام دهید  
  چون زمان ملاقات با پزشک محدود می باشد قبلاً سؤالات خود را یادداشت کنید.
•    نوشتن نشانه های بیماری هایی که تجربه کرده اید ازجمله هرچه که بنظر می رسد ربطی به مشکل فعلی شما داشته باشد.
•    هرگونه سابقه بیماری را به اطلاع پزشک برسانید.
•    لیستی ازداروهایی که استفاده می کنید مانند مکمل ها و ویتامینها تهیه کنید. 
•    نوشتن سؤالاتی که ازپزشک خود دارید.

بعضی از سؤالاتی که برای بدستن آوردن اطلاعات لازم است ازپزشک بپرسید عبارتند از:
•    علت بروز این بیماری چیست؟
•     چگونه می توانم به بهبود بیماری خود کمک کنم؟  
•     آیا این بیماری طولانی است یا موقت؟
•    چه درمانهایی وجود دارد و شما چه درمانی را پیشنهاد می کنید؟
•    آیا ژنتیک با بیماری من ارتباط دارد؟
•    آیا دارویی برای درمان این بیماری وجود دارد؟
  
ازپزشک خود چه انتظاراتی دارید؟
قبل از مراجعه به متخصص پاسخ سؤالهای زیر را آماده کنید.  ممکن است پزشک چنین سؤالاتی ازشما بپرسد:
•     چند وقت است که به این عارضه دچارشده اید؟
•     چه علائمی دارید؟
•     آیا سابقه خانوادگی درمورد این بیماری دارید؟
•    چه چیزی باعث بهترشدن علائم بیماری شما می شود؟
•    چه چیزی باعث بدترشدن علائم بیماری شما می شود؟
•    آیا استرس یا ضربه شدید روحی را تجربه کرده اید؟
•    دریک روز چقدرازوقت شما صرف افکارو رفتارهای وسواسی می شود؟
 

پزشک متخصص برای تشخیص این بیماری ممکن است آزمایشات زیررا انجام دهد:
•    معاینه فیزیکی:   برای رد کردن احتمال مشکلات دیگر که ممکن است  علائمی شبیه به این بیماری داشته باشد.   
•    تست های آزمایشگاهی:  شامل شمارش کامل خون  (CBC)، غربالگری برای الکل و مواد مخدر، و بررسی عملکرد تیروئید  
•    ارزیابی روانی:  پزشک در مورد افکار، احساسات، نشانه ها و الگوهای رفتاری ازشما سؤال می کند.   همچنین ممکن است پزشک بخواهد با خانواده و یا دوستان بیماربا اجازه او صحبت کند.
 
معیارهای تشخیصی برای اختلال وسواس
معیارهای عمومی مورد نیاز برای تشخیص OCD عبارتند از:
•    ابتلا به وسواس فکری یا وسواس عملی یا هر دو 
•    ممکن است بیمارمتوجه نشود که وسواس فکری او بیش از حد غیرمنطقی است.
•    وسواس فکری و اجباری به میزان قابل توجهی وقت گیراست و با عملکردهای روزانه معمولی و اجتماعی و یا محل کار تداخل دارد.

مشخصات بیماری وسواس:
•    افکار مداوم و ناخواسته و تکراری هستند.  انگیزه ها و تصورات غیرمنتظره و موجب پریشانی هستند.
•    ممکن است بیمار رفتارهای ناشی ازوسواس اجباری را سرکوب کند.
مشخصات رفتارهای تکرارهای وسواس جبری:
•    رفتارهای تکراری مانند شستن دست ها  و یا اعمال ذهنی تکراری و شمارش همه چیز
•    تلاش  برای ازبین بردن وسواس با جایگزینی فکرو یا حرکات دیگر  
•    این رفتارها یا اعمال ذهنی برای کاهش یا جلوگیری از اضطراب است اما افراد مبتلا نمی توانند واقع بینانه درمورد مشکل خود فکرکنند.   

چالش های تشخیصی
تشخیص OCD  گاهی اوقات دشواراست زیرا علائم آن شبیه به اختلال وسواس شخصیتی، اختلالات اضطرابی، افسردگی، اسکیزوفرنی یا سایر بیماریهای روانی است .  
 

بیمارمبتلا به   OCD ممکن است به هر دو OCD و اختلال شخصیت وسواسی جبری مبتلا باشد.  اگربیماری درست تشخیص داده شود،  شما می توانید درمان مناسب را دریافت کنید.
 

 بیماری اختلال وسواس ممکن است به درمان کامل منجرنشود اما می تواند به شما کمک کند علائم بیماری را  تحت کنترل در آورید به طوری که زندگی روزانه شما را تحت  تأثیرقرارندهد.  
 

برخی ازافراد مبتلا به وسواس نیاز به درمان درطول همه زندگی خود دارند.
دو درمان اصلی برای OCD روان درمانی و دارودرمانی است. دراغلب موارد، درمان ترکیبی مؤثرتراست.

روان درمانی
 نوعی ازدرمان، پیشگیری از قرارگرفتن درمعرض بیماری و پاسخ است که دردرمان(ERP)   مؤثراست.   این روش درمانی شامل قرارگرفتن تدریجی بیماردرمعرض یک عامل استرس زا یا وسواس از قبیل خاک ویادگیری راه های سالم برای مقابله با اضطراب است.

درمان نیازمند تلاش و تمرین است، اما شما ممکن است با تغییرسبک زندگی و مدیریت وسواس فکری و وسواس اززندگی خود لذت ببرید.

درمان ممکن است بصورت فردی، خانوادگی و یا جلسات گروهی باشد.  

 

دارو
داروهای روانی خاصی می تواند به کنترل وسواس فکری و وسواس اجباری کمک کند.  اغلب، داروهای ضد افسردگی برای اولین بارروی بیماران امتحان می شوند.
 

داروهای ضد افسردگی که توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای درمان OCD تایید شده است عبارتند از:
•    کلومیپرامین (Anafranil)
•    فلووکسامین (Luvox CR)
•    فلوکستین (Prozac)
•    پاروکستین پاکسیل، Pexeva)  
•    سرترالین
 

با این حال،  سایرداروهای ضد افسردگی و روانی مورد استفاده برای بیماری های دیگر نیزممکن است  برای درمان OCD تجویز شود.

 

انتخاب دارو
افراد مبتلا به  OCD باید سعی کنند ازچند داروبرای کنترل علائم خود استفاده کنند.  پس ازهفته ها یا ماهها پس از آغاز درمان با دارو، بیمار متوجه بهبود علائم خود می شود.  

ممکن است پزشک ازداروهای ترکیبی مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای آنتی سایکوتیک برای کنترل علائم بیماراستفاده کند.
 

مصرف دارو را بدون مشورت با پزشک قطع نکنید حتی اگراحساس بهبودی می کنید زیراعلائم OCD  ممکن است عود کنند.  

داروهای ضد افسردگی بنظراعتیاد آور نیستند اما گاهی اوقات وابستگی جسمی می تواند رخ دهد که با اعتیاد متفاوت است .  بنابراین قطع ناگهانی درمان و یا ازدست دادن چندین دوزممکن است موجب بروزعلائمی شبیه به ترک شود.  

برای کاهش تدریجی و قطع دارو با پزشک معالج خود مشورت کنید.  

عوارض جانبی داروها و خطرات آن
 

به طور کلی، هدف از درمان OCD  با دارو، کنترل علائم و نشانه ها با تجویزکمترین دوز دارواست.  
 

در اینجا به برخی از مواردی که باید درنظرگرفته شوند اشاره شده است:
•    عوارض جانبی:  همه داروهای روانی دارای اثرات جانبی هستند، که ممکن است شامل ناراحتی معده، اختلال خواب، تعریق و کاهش علاقه به فعالیت جنسی باشد.  با پزشک خود در مورد عوارض جانبی احتمالی وکنترل سلامت بیماردرحال مصرف داروهای اعصاب و روان مشورت کنید 
•    خطر اقدام به خودکشی:   بیشترداروهای ضد افسردگی مؤثرهستند اما سازمان غذا و دارو درمورد مصرف  دقیق این داروها هشدار می دهد.  

در برخی از موارد کودکان، نوجوانان و بزرگسالان زیر 25 ممکن است با مصرف داروهای ضد افسردگی دچارافزایش افکار یا رفتار خودکشی بشوند.  بخصوص درچند هفته اول پس از شروع و یا درهنگام تغییردوز. 
 

اگرپس از مصرف داروی ضد افسردگی دچارافکار خودکشی شدید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. 
به خاطر داشته باشید که مصرف داروهای ضد افسردگی  بیشتر بمنظور کاهش خطرخودکشی دردرازمدت وبهبود بیماری فعلی بیماراست.
 

•    تداخل با سایرمواد:  برخی از داروها می تواند تداخلات خطرناکی با داروهای دیگر، مواد غذایی، الکل یا سایرمواد  داشته باشد.  درصورت مصرف هرگونه دارو از جمله ویتامین ها، مواد معدنی و مکمل های گیاهی به پزشک خود اطلاع دهید.

سایردرمان ها
گاهی اوقات داروها و روان درمانی به اندازه کافی برای کنترل علائم OCD مؤثر نیست.  پژوهش ها درمورد اثر بالقوه تحریک عمیق مغزی (DBS) برای درمان OCD که به روش های درمانی سنتی پاسخ نمی دهد همچنان ادامه دارد.
 

از آنجا که DBS به طور کامل برای استفاده در درمان OCD آزمایش نشده، مطمئن شوید که از تمامی جوانب مثبت و منفی و خطرات این روش درمانی مطلع هستید.
 

اختلال وسواس یک بیماری مزمن است که ممکن است برای همیشه بخشی از زندگی شما باشد.  درعین حال که شما نمی توانید OCD را خود درمانی کنید، با این حال ممکن است بتوانید قسمتی از برنامه درمانی خود را بعهده بگیرید:
•    داروهای خود را طبق دستورپزشک مصرف کنید.  حتی اگراحساس می کنید که بهترشده اید ، در برابروسوسه قطع  داروهای خود مقاومت کنید.  

اگرمصرف داروها را متوقف کنید،علائم OCD به احتمال زیاد  بازخواهند گشت.
 

•    توجه به علائم هشدار دهنده  شما و پزشکان ممکن است متوجه مسائلی باشید که می تواند علائم OCD شما را تحریک کند.  اگرمتوجه هرگونه تغییردرعلائم  شدید با پزشک یا درمانگر خود تماس بگیرید.
 

•     پیش از مصرف داروها برای باراول با پزشک خود مشورت کنید.  پیش ازمصرف داروهایی که توسط پزشک دیگری برای شما تجویزشده با پزشک قبلی خود تماس بگیرید و یا قبل از مصرف هرگونه داروی دیگرمانند ویتامین ها، مواد معدنی و یا مکمل های گیاهی با پزشک تماس بگیرید زیرا ممکن است با داروهای OCD  تداخل پیدا کنند.
 

دراین مورد با پزشک معالج خود تماس بگیرید.

هرچند که هیچ روش مطمئنی برای پیشگیری ازاختلال وسواس وجود ندارد با این وجود هرچه درمان سریعترشروع شود ازتشدید و بدترشدن بیماری جلوگیری می شود.
 

مقابله با اختلال وسواس می تواند چالش برانگیزباشد.  ممکن است  داروها عوارض جانبی ناخواسته  داشته باشند و شما در مورد داشتن این بیماری که نیاز به درمان طولانی مدت دارد احساس خجالت  یا خشم داشته باشید.
 

چند روش برای کمک به مقابله با OCD عبارتند از:
•    آگاهی داشتن درمورد  OCD :  آگاهی در مورد وضعیت بیماری می تواند شما را برای ایجاد انگیزه و اجرای برنامه درمانی توانمند کند.
•    ملحق شدن به گروه های پشتیبانی:  پشتیبانی گروه های حمایتی از افراد مبتلا به OCD می تواند با دیدن افراد دیگر با چالش های مشابه به شما کمک کند.
•    تمرکز بر اهداف :  بهبود یافتن از اختلال وسواس یک فرایند مستمر است .  همیشه هدف بهبود یافتن ازاین بیماری را ذهن داشته باشید.
•    پیدا کردن روش های صحیح:   یافتن راه های سالم برای مدیریت انرژی مانند سرگرمی و فعالیت های تفریحی، ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و خواب کافی می تواند اثر مثبتی در درمان شما داشته باشد.
•     یادگیری کنترل استرس و تمدد اعصاب:  سعی کنید تکنیک های مدیریت استرس مثل مدیتیشن، آرامش عضلانی، تنفس عمیق، یوگا و یا تای چی را بکاربگیرید.
•    انجام فعالیت های روزمره:   اجازه ندهید که OCD  فعالیت های زندگی روزمره شما را مختل کند.  مطابق معمول  به محل کار یا مدرسه بروید و با خانواده و دوستان وقت بگذرانید.  

برای مواجهه وکاهش این اختلال  با یک درمانگر با تجربه کارکنید.