اختلال شناختی خفیف (MCI) شرایطی است که در آن فرد دچار مشکلات کوچک شناختی می شود، توانایی های ذهنی وی، مانند حافظه یا تفکر، دچار مشکل می شود. در فرد مبتلا به MCI مشکلات بروز کرده نسبت به سن وی بزرگتر و حادتر از حالت طبیعی به نظر می رسد. با این حال علائم آنقدر شدید نیستند که زندگی روزانه فرد را مختل سازند و در نتیجه زوال عقل نیز به آن اطلاق نمی شود.
برآورد شده که بین 5 تا 20 درصد افراد بالای 65 سال به MCI مبتلا هستند. این بیماری از نوع زوال عقل نیست، اما فرد مبتلا به MCI به شدت در معرض ابتلا به زوال عقل می باشد. در این مقاله در مورد MCI و ارتباط آن با زوال عقل توضیحاتی داده خواهد شد.
علائم MCI
عبارت اختلال شناختی خفیف یا MCI بیانگر مجموعه ای از علائم می باشد و نه یک بیماری. فرد مبتلا به MCI دچار یک یا چند مشکل زیر می شود:
• حافظه – به عنوان مثال رویدادهای اخیر را فراموش کرده یا یک سوال را تکرار می کند.
• مشکل در برنامه ریزی یا حل مشکل – به عنوان مثال در فکر کردن به مسائل دچار مشکل می شود.
• توجه – به راحتی دچار حواس پرتی می شود.
• زبان – زمان زیادی طول می کشد تا در صحبت های خود لغت مناسب را پیدا کند.
• درک بصری – در تشخیص اشیا در حالت سه بعدی، تشخیص فاصله و مسیر یابی پله ها دچار مشکل می شود.
این علائم توسط اطرافیان بیمار قابل تشخیص می باشند. فرد مبتلا به MCI با وجود این تغییرات دچار مشکلاتی می شود یا برای انجام برخی کارهای روزانه نیاز به کمک خواهد داشت (به عنوان مثال پرداخت صورتحساب، مصرف دارو یا رانندگی). با این حال MCI منجر به بروز مشکلات جدی در زندگی روزانه نمی شود. اگر تغییرات تاثیر جدی و مهمی بر روی زندگی فرد گذاشتند، مشکل بروز کرده ممکن است زوال عقل باشد.
اکثر افراد سالم با افزایش سن دچار کاهش در توانایی های ذهنی می شوند که بخشی از فرایند بالا رفتن سن محسوب می شود. به عنوان مثال با افزایش سن طبیعی است که به خاطر آوردن مسیرها و برخی لغات نیاز به کمی فکر کردن دارد.، اما گم شدن در مسیرها و مکان های آشنا یا فراموش کردن نام اقوام نزدیک زیاد طبیعی نیست.
اگر فرد مبتلا به MCI به پزشک مراجعه کرده و تست هایی مربوط به توانایی های ذهنی داده است، شدت مشکل وی از طریق نمره تست هایی که می دهد به مرور زمان مشخص می شود. این کاهش در توانایی های ذهنی گاهی به دلیل بروز برخی بیماری هاست.
علل MCI
بروز MCI دارای دلایل مختلفی است. برخی از این دلایل قابل درمان هستند و برخی نه. در برخی افراد MCI پیش زمینه بروز زوال عقل است، به این معنا که بیماری های مربوط به مغز که منجر به زوال عقل می شوند، تقریبا بروز کرده اند. این بیماری ها به طور کل برگشت پذیر نیستند، بنابراین به مرور زمان علائم بیماری در این افراد بدتر شده و MCI به تدریج به زوال عقل تبدیل خواهد شد.
به عنوان مثال برخی افراد مبتلا به MCI دچار مشکلات حافظه می شوند که به تدریج شروع شده ست. با بدتر شدن مشکل حافظه، این افراد دچار آلزایمر خواهند شد.
برخی دیگر به نظر می رسد مبتلا به نوع قابل درمان MCI هستند که عوامل دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا استرس منجر به بروز این مشکل شده است. به علاوه بیماری های جسمی دیگری، مانند یبوست، عفونت، بینایی یا شنوایی کم، کمبود ویتامین و مشکل تیروئید و عوارض جانبی برخی داروها نیز منجر به بروز مشکلاتی در حافظه می شود. در این شرایط ممکن است افسردگی یا کم کاری تیروئید در فرد تشخیص داده شود و نه مشکل MCI.
پزشک ها همیشه قادر به تشخیص علت بروز MCI نیستند. گاهی پزشک چند ماه یا بیشتر منتظر خواهد ماند تا چگونگی پیشروی علائم را در فرد مشاهده کند.
چه تعداد از مبتلایان به MCI دچار زوال عقل می شوند؟
افرادی که دچار MCI هستند، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به زوال عقل می باشند. در تحقیقات انجام شده 10 تا 15 درصد افراد مبتلا به MCI با فقدان حافظه معمولی به مرور زمان دچار زوال عقل – و معمولا آلزایمر – شده اند.
گرچه MCI احتمال بروز زوال عقل را در افراد افزایش می دهد، اما لزوما تمام مبتلایان به MCI دچار این مشکل نمی شوند. در برخی افراد مشکل MCI به مرور زمان ثابت می شود، برخی بهبود پیدا می کنند و دیگر مشکلی ندارند. تمام نتایج به میزان زیادی بستگی به علت بروز MCI دارد.
