اسکیزوفرنی را بشناسیم (1)

اسکیزوفرنی یک بیماری روحی است که بر روی روش فکر کردن فرد بیمار تاثیر می گذارد. از هر 100 نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می شود. این بیماری معمولا در اوایل بزرگسالی رخ می دهد. بر خلاف تفکر عامه، اسکیزوفرنی به معنای داشتن دو شخصیت یا بروز خشونت نیست. علائم این بیماری معمولا به دو بخش علائم مثبت و منفی تقسیم می شوند. علائم مثبت عبارتند از تجربه مواردی که وجود خارجی ندارند (توهم) و همچنین داشتن اعتقادات غیرمعمول (هذیان). نداشتن انگیزه و انزوا نیز از علائم منفی این بیماری محسوب می شوند. علائم منفی معمولا طولانی تر هستند. عوامل زیادی بر روی بروز اسکیزوفرنی تاثیر می گذارند. داروها و روش های درمانی شناخته شده به بهبود علائم این بیماری کمک می کنند. 
برای شناخت بیشتر این بیماری بهتر است علائم آن را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار دهیم. 
علائم اسکیزوفرنی و چگونگی تشخیص آن
برای تشخیص بیماری اسکیزوفرنی نیاز به هیچ آزمایش خون یا اسکنی نیست. یک روانپزشک از طریق ارزیابی کامل روانی این مشکل را تشخیص می دهد. روانپزشک ها از یک سری معیارها و دستورالعمل ها برای تشخیص این بیماری استفاده می کنند. مهم ترین این معیارها عبارتند از: 
•    طبقه بندی بین المللی بیماری (ICD – 10) که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) ارائه می شود. 
•    راهنمایی های تشخیصی و آماری (DSM-5) که توسط انجمن روانپزشکی امریکا ارائه می شود. 
پزشکان NHS از طبقه بندی بین المللی بیماری استفاده می کنند. 
دستورالعمل ها بیان می کنند که چه علائمی مشاهده می شوند و این علائم باید چه مدت در فرد بیمار وجود داشته باشند. این علائم حداقل یک ماه قبل از تشخیص پزشک در فرد بیمار بروز می کنند. پزشک با مشاهده علائم تشخیص می دهد که بیمار مبتلا به اختلال روانی است یا به نوعی روان  پریشی دچار شده است. 
همانطور که پیش از این بیان شد، علائم اسکیزوفرنی به دو گروه تقسیم می شوند: علائم مثبت و علائم منفی. علائم مثبت علاوه بر واقعیت تجربه می شوند و علائم منفی بر روی توانایی ها و عملکردهای فرد تاثیر می گذارند. 
علائم مثبت: 
علائم مثبت یا سایکوسیس در واقع توصیف مشابهی از علائم می باشد که عبارتند از: 
•    توهم
•    هذیان 
•    تفکر آشفته 
توهم
توهم عبارت است از تجربیاتی که واقعا وجود ندارند و یا آن تجربیاتی که دیگر افراد تجربه نمی کنند. توهم بر روی تمام احساسات بیمار تاثیر می گذارد، از جمله شنیداری، دیداری، لامسه، چشایی و بویایی. 
شنیدن صداهایی که وجود ندارند، یکی از رایج ترین توهمات در اسکیزوفرنی است. شنیدن این صداها برای افراد مختلف متفاوت است. این صدا ممکن است برای فرد آشنا باشد یا صدایی باشد که قبلا هرگز نشنیده است. ممکن است صدای مرد یا زن یا حتی صدایی به یک زبان دیگر باشد. در این صدا فرد ممکن است نجوا یا صدای فریاد یا صحبت های مختلف بشنود. شنیدن این صداها ممکن است گاه به گاه رخ دهد یا تمام وقت در گوش فرد بیمار باشد. 
هذیان
هذیان در واقع باورهایی است که با افکار و دید دیگر مردم هماهنگ نیست. فرد قادر نیست شواهدی را برخلاف یا موافق با اعتقادات دیگران ارائه دهد و همیشه در جستجوی اثبات دیدگاه و اعتقادات خود باشد. 
هذیان شکل های مختلفی داردو در هذیان پارانوئید فرد بیمار تصور می کند که تحت تعقیب است یا دیگران قصد خیانت به او را دارند. گاهی فرد این احساس را نسبت به یکی از دوستان یا نزدیکان خود پیدا می کند. گاهی فرد فکر می کند غریبه ها یا دولتمردان قصد صدمه زدن یا کشتن وی را دارند. شکل دیگر آن این است که فرد بیمار فکر می کند فرد مشهوری است و افراد زیادی او را می شناسند. 
نوع دیگر هذیان این است که فرد بیمار تصور می کند افراد تلویزیون برای او پیغام ارسال می کنند و افکار وی در رسانه ها در حال پخش شدن است. به هرحال به خاطر بروز این اعتقادات و افکار عجیب، فرد بیمار تا حدی عجیب و غریب رفتار می کند. 
افکار آشفته 
یکی دیگر از علائم بروز افکار آشفته است. فرد بیمار افکاری دارد که برای دیگران بی معنا به نظر می رسد. وی ممکن است موضوع را بدون هیچ ارتباط قبلی عوض کند. این مشکل سالاد کلمه نامیده می شود که عبارات و لغات بدون هیچ اشتقاق و ارتباطی بیان می شوند. 
اگر فردی دچار اسکیزوفرنی باشد، به این معنا نیست که تمام این علائم در وی بروز می کنند. نوع تاثیر بیماری بر روی فرد و چگونگی علائم وی به نوع بیماری او بستگی دارد. 
علائم منفی
این علائم شامل از دست دادن توانایی و لذت در زندگی می باشد و عبارتند از: 
•    کم شدن انگیزه 
•    حرکات آهسته 
•    تغییر الگوی خواب 
•    نظافت یا بهداشت ضعیف
•    مشکل در برنامه ریزی و تنظیم اهداف
•    کم حرف شدن 
•    تغییر در زبان بدن 
•    برقرار نکردن تماس چشمی با دیگران 
•    کاهش میزان عواطف
•    کم شدن علاقه به سرگرمی ها و فعالیت های اجتماعی 
•    کم شدن میل جنسی 
علائم منفی به اندازه علائم روانی چشم گیر و تاثیر گذار نیستند. این علائم بیشتر طول می کشند و با وجود برطرف شدن علائم مثبت همچنان وجود خواهند داشت. برخی افراد مبتلا به اسکیزوفرنی فکر می کنند که علائم منفی ناشی از بیماری آنها بسیار جدی تر از علائم مثبت آن می باشند. شدت علائم منفی در افراد مختلف متفاوت است.