توکسوپلاسموز چیست؟
انگل تک یاخته ای داخل سلولی توکسوپلاسما گوندی باعث نوعی بیماری عفونی به نام " توکسوپلاسموز " می شود. در چشمان، عفونت توکسوپلاسما اغلب باعث التهاب و زخم قابل توجهی می شود که به طور موقت یا دائم بینایی را مختل می کند. توکسوپلاسموز چشمی می تواند مادرزادی و یا اکتسابی باشد و در سراسر جهان شایع ترین علت التهاب موجود در پشت چشم است.
توکسوپلاسموز مادرزادی چیست؟
توکسوپلاسموز مادرزادی از مادر به جنین، از طریق جفت، در دوران بارداری منتقل می شود. به طور معمول، زنانی که عفونت در آنها تازه است، حال در دوران بارداری و یا کمی قبل از بارداری دچار شده اند، عفونت را منتقل می کند. حتی اگر مادر هیچ نشانه ایی از عفونت نداشته باشد، توکسوپلاسموز به جنین منتقل می شود. در حدود اولین سه ماهه بارداری مادران مبتلا به این عفونت، انتقال داخل رحمی رخ می دهد. معمولا، عفونت در نوزادان باعث زخم شبکیه در هر دو چشم، انحراف چشم یا استرابیسم، میکروفتالمی یا خرد چشمی (کوچک شدن کره چشم)، آب مروارید، آتروفی یا ضعف عصب بینایی و نیستاگموس یا دودوئک چشم می شود.
نحوه ی ابتلا به توکسوپلاسموز چیست؟
انگل توکسوپلاسما اغلب در روده بسیاری از حیوانات، به ویژه گربه، وجود دارد. ارگانیسم های عفونی با مدفوع گربه خارج شده و از طریق خوراکی منتقل می شوند. خطر عفونت را می توان با رعایت بهداشت، از جمله شستن دستها (به خصوص قبل از خوردن غذا) و اجتناب از خورن گوشت خام یا نپخته، به حداقل رساند. شرط احتیاط این است که زنان باردار برای جلوگیری از این نوع عفونت به جعبه مخصوص خواب گربه، مدفوع گربه، گودال ماسه بازی دست نزنند و از هر گونه حشرات در معرض مدفوع گربه (سوسک، مگس، و غیره) دوری کنند. بیماران دچار نقص ایمنی (از جمله ایدز، سرطان، و یا مصرف کنندگان داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی) در معرض خطر ابتلا به توکسوپلاسموز هستند که می تواند به شدید شدن بیماری و حتی مرگ منجر شود.
علائم توکسوپلاسموز چیست؟
بیش از 80 درصد افراد تازه مبتلا شده هیچ نشانه ایی ندارند و حتی از ابتلا به این عفونت آگاه نیستند. علایم ممکن است یک تا دو هفته پس از دوره نهفتگی ظاهر شوند و عبارتند از تب خفیف، غدد متورم، بی قراری و ناراحتی، ضعف و / یا درد مفاصل و عضلات، سردرد، گلودرد و خارش پوست. علائم چشم در هر فرد متفاوت است، اما در اکثر موارد تاری دید و یا اجسام شناور در چشم وجود دارد. تشخیص می تواند از طریق شناسایی آنتی بادی ها در ارتباط با توکسوپلاسما در خون انجام شود. در برخی موارد تورم کبد یا طحال دیده شده است. در موارد نادر، ریه، مغز، کبد، یا قلب ممکن است آلوده شوند. این وضعیت معمولا بدون درمان، ظرف چند ماه، برطرف می شود.
نحوه درمان توکسوپلاسموز چگونه است؟
در اغلب موارد، بیماری به خودی خود درمان می شود. اگر عفونت اندامهای داخلی شدید باشد، درمان با آنتی بیوتیک شروع می شود. اگر عفونت در دوران بارداری تشخیص داده شود، درمان شامل روش هایی جهت جلوگیری از انتقال بیماری به جنین است.
علائم توکسوپلاسموز مادرزادی چیست؟
در اغلب موارد، توکسوپلاسموز مادرزادی هیچ نشانه ایی ندارد. موارد شدید آن شبیه به دیگر عفونت های حاد داخل رحمی مانند سرخجه یا سیتومگالوویروس است. وزن کم در هنگام تولد، بزرگ شدن کبد یا طحال، و زردی از علائم شایع آن است. شواهدی از عفونت شبکیه ممکن است در 80 تا 90 درصد نوزادان آلوده دیده شود.
چه تغییراتی در چشم نوزادان متولد شده مبتلا به توکسوپلاسموز مادرزادی دیده می شود؟
عفونت باعث التهاب در قسمت کوچکی از شبکیه چشم می شود. این عفونت پس از مدتی به خودی خود از بین می رود. با این حال، این عفونت می تواند باعث زخم موضعی (در شبکیه چشم و مشیمیه زیرین) شود که دارای توکسوپلاسما غیر فعال و کیسه ایی شکل است. این زخم بر دید تاثیر نمی گذارد، مگر این که اسکار در بخش مرکزی شبکیه (ماکولا) باشد.
اثرات دراز مدت توکسوپلاسموز چشمی مادرزادی چیست؟
زخمهای دیواره شبکیه ناشی از توکسوپلاسموز چشمی مادرزادی اغلب غیرفعال هستند. با این حال، توکسوپلاسما کیسه ایی می تواند دوباره فعال شده باعث التهاب، درد، قرمزی، حساسیت به نور، تاری دید، و افزایش فشار داخل چشم شود. تست های انجام شده در طول عود عفونت نشان می دهند که ابری از سلول های سفید خون، لایه سفید تشکیل شده بر شبکیه چشم ملتهب را پوشانده اند. در موارد شدید، دید مه آلود و التهاب حاد زمینه ایی کمی قابل لمس می شود.
گزینه های درمانی توکسوپلاسموز چشمی فعال شده چیست؟
موارد خفیفی که بی تاثیر هستند بر شبکیه مرکزی (ماکولا) ممکن است بدون درمان برطرف شوند. در موارد شدیدتر، مدت زمان التهاب را می توان با آنتی بیوتیک کاهش داد. قطره های چشمی استروئیدی و یا استروئیدهای سیستمیک ممکن است برای کاهش التهاب استفاده شوند.
