سردرد سینوسی
به فضاهای پر از هوا در پیشانی، استخوان های گونه، و پشت برآمدگی بینی " سینوس" گفته می شود. سینوس به راحتی مسدود می شود!!!! سینوس سالم با لایه ایی از مخاط پوشیده می شود تا گرد و غبار، میکروب و دیگر ذرات موجود در هوا روی این مخاط بنشیند و وارد سینوس نشود. موهای کوچک موجود در این کانال ها و فضاها، مخاط اضافی و هر نوع ماده گیر کرده در این مخاط محافظ را جارو کرده و به داخل بینی، پشت گلو و یا داخل شکم هدایت می کنند.
زمانی که سینوس ها ملتهب می شوند_ معمولا به دلیل واکنش های آلرژیک یا عفونت_ تورم آنها باعث ایجاد خلط بیشتری شده و کانال های تخلیه مسدود می شوند. انباشت فشار در سینوس ها باعث دردی مانند سردرد می شود.
علت مشکلات سینوسی
درد و فشار سینوسی زمانی رخ می دهد که بافت بینی و سینوس متورم و ملتهب شود. این امر مانع تخلیه کامل سینوس ها می شود. تغییر دما، آلرژی، سیگار، سرماخوردگی و تقریبا هر چیزی که باعث تورم سینوس ها و یا تداخل در عملکرد پاک کننده گی مخاط اضافی توسط موهای بینی شود، علت مشکلات سینوسی است.
علائم سردرد سینوسی
دردی عمیق و دائمی در استخوان های گونه، پیشانی، و یا پشت برآمدگی بینی احساس می شود. این درد معمولا با حرکت ناگهانی یا فشار سر بدتر می شود. در این زمان ممکن است دیگر علائم سردرد سینوسی نیز آشکار شود:
- آبریزش بینی
- احساس پری گوش
- تب
- تورم صورت
- درد فشار مانند در یک منطقه خاص از صورت یا سر (به عنوان مثال، پشت چشم خود)
- حساسیت به لمس
- بدتر شدن درد با حرکت ناگهانی سر و خم شدن به جلو
- بدتر شدن درد در صبح ، زیرا در طول شب مخاط جمع شده و تخلیه نشده است
- تغییرات ناگهانی درجه حرارت، مثل بیرون رفتن از اتاق گرم به هوای سرد که باعث بدتر شدن درد می شود
- شروع سردرد اغلب پس از سرماخوردگی شدید و یا پس از گرفتگی یا آبریزش بینی
- گرفتگی و پُری بینی
علائم مرتبط با التهاب سینوسی (سینوزیت):
- تب
- ترشح پشت حلق همراه با گلو درد (التهاب گلو و حلق)
- ترشحات زرد یا سبز بینی
- بینی قرمز و متورم (گرفتگی بینی)
- تب خفیف تا متوسط
- خستگی
- درد در دندان های بالایی
دیگر انواع سردرد_ مانند سردرد میگرنی یا تنشی_ اغلب با سردرد های سینوسی اشتباه گرفته می شوند. از آنجا که درمان به نوع سردرد بستگی دارد، تشخیص علائم سردرد سینوسی مهم است. چنانچه انسداد سینوس ها_ برای مثال به دلیل عفونت_ علت سردرد باشد، احتمالا بیمار دچار تب می شود.
عوامل تشدید کننده سردرد سینوسی
- سابقه آلرژی به ویژه تب یونجه یا آسم
- پولیپ یا تورم در مجاری بینی، استخوان مهمیزی بینی، تومور بینی یا صورت، انحراف تیغه یا حفره های بینی، یا شکاف کام
- صعود یا پرواز به ارتفاعات
- شنا و یا غواصی مکرر
نحوه تشخیص
در اکثر موارد با توجه به علائم و وضعیت جسمانی پزشک می تواند سردرد سینوسی را تشخیص دهد. اما، در برخی موارد نیاز به انجام سی تی اسکن یا ام آر آی است.
پزشک داخل بینی را از لحاظ گرفتگی و جمع شدن مخاط بررسی میکند. سپس با لمس قسمت های مختلف صورت میزان حساسیت به لمس را می سنجد. پزشک با انداختن نور به داخل سینوس ها آنها را بررسی میکند؛ چنانچه نور عبور نکند می تواند نشانه گرفتگی سینوس باشد.
در صورت شک به سینوزیت مزمن ممکن است تصویربرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن، یا ام آر آی انجام شود. در صورت شک به ایجاد سینوزیت توسط آلرژی ممکن تست آلرژی گرفته شود. پزشک ممکن است به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) ارجا دهد تا با انجام اندوسکوپی بینی سینوس ها به خوبی بررسی شوند.
نحوه درمان
هدف درمان معمولا از بین بردن علائم و درمان عفونت است. مصرف کوتاه مدت آنتی بیوتیک همراه با آنتی هیستامین و ضد احتقان تجویز می شود. برای 3 روز ممکن است ضد احتقان استنشاقی تجویز شود_ استفاده طولانی مدت می تواند علائم را بدتر کند.
داروهای ضد درد یا مسکن نیز مصرف می شود که در صورت تاثیر نداشتن ممکن است کورتیکواستروئید برای کاهش التهاب سینوس ها تجویز شود. چنانچه واکنش آلرژیک باعث سردرد سینوسی است، درمان پیشگیرانه آلرژی نیاز است.
مصرف مداوم داروهای ضد احتقان و ضد درد باعث کاهش تاثیر آنها در طولانی مدت می شود. چنانچه به طور طولانی مدت دارویی برای رفع سردرد مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید تا در صورت نیاز دارو را تغییر دهد. ضد احتقان می تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود. در صورت بالا بودن فشار خون و قبل از مصرف این نوع داروها پزشک را از وضعیت خود آگاه کنید.
در موارد نادر، عمل جراحی سینوس توصیه می شود تا پولیپ برداشته شده و یا سینوس کوچک یا دارای تورم همیشگی باز شود.
درمان های طبیعی برای از بین بردن مشکلات سینوسی
- تنفس در هوای مرطوب یا بخار: دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز را در اتاق خواب یا اتاق های پرتردد روشن بگذارید. هوای خشک باعث تحریک سینوس ها می شود، در حالیکه مرطوب نگه داشتن هوا به کاهش گرفتگی و ترشح بیش از حد مخاط کمک می کند. استنشاق بخار دو تا چهار بار در روز مفید است. نشستن در حمام پر بخار نیز موثر است. ایجاد منطقه بدون دود: دود حاصله از شوینده های مختلف، رنگ، اسپری مو، عطر، و مهم تر از همه سیگار می تواند سینوس ها را تحریک کند. اجازه ندهید اعضای خانواده، فامیل، دوست و یا دیگر افراد در داخل خانه سیگار بکشند. شوینده و محصولات تمیز کننده ارگانیک استفاده کنید تا مواد شیمیایی باعث تحریک مشکلات سینوس نشود. نوشیدن فروان آب: جرعه جرعه آب یا دیگر مایعات بنوشید. این امر باعث نازک شدن مخاط و افزایش زهکشی می شود. نوشیدن چای گرم دیگر گزینه مناسب است. بیش از حد کافئین یا الکل مصرف نکنید. هر دو باعث کاهش میزان آب بدن می شوند. الکل می تواند تورم سینوس ها را بدتر کند. در طول روز مایعات و آب به وفوور مصرف کنید.
- شستشوی بینی: اینکار باعث تمیزی و خالی شدن سینوس ها می شود. با استفاده از یک محلول شستشوی بینی خفیف تمامی مخاط و مواد حساسیت زا جمع شده در بینی را تخلیه کنید. روی سینک دستشویی دولا شویید، سر را به یک سو خم کنید، محلول را با فشار داخل یکی از سوراخ های بینی بریزید و ادامه دهید تا از سوراخ دیگر خارج شود (چنانچه محلول خود سر فواره ایی ندارد می توانید از سرنگ کمک بگیرید). در این حال دهان را باز نگه دارید و از آن تنفس کنید_ از طریق بینی تنفس نکنید.
- آبرسانی به بینی: برای اینکار به چه نیاز دارید؟ بطری های شستشو، سرنگ های پمپی/لامپی، و ظرف مخصوص کوچک به نام ظروف نتی (neti pot). تمامی این وسائل را می توانید از داروخانه تهیه کنید. می توانید از محلول های شستشو موجود در بازار و یا محلول خانگی استفاده کنید. نحوه تهیه محلول شستشوی خانگی به این صورت است که حدود 454 گرم ( 16 اونس ) آب مقطر ولرم را با یک قاشق چای خوری نمک مخلوط می کنید. برخی افراد به این محلول نصف قاشق چای خوری جوش شیرین اضافه می کنند تا شوری نمک آن را به حداقل برسانند.
درمان دارویی
- آنتی بیوتیک. چنانچه عفونت باکتریایی باعث سردردهای سینوسی باشد از آنتی بیوتیک استفاده می شود. برای درمان سینوزیت حاد 10 تا 14 روز و سینوزیت مزمن معمولا 3 تا 4 هفته آنتی بیوتیک تجویز می شود.
- اسپری های کورتیکواستروئیدی بینی. جهت کاهش التهاب و تسکین عطسه، خارش و آبریزش بینی. نومنه ها عبارتند از: بکلومتازون (Beconase)، فلوتیکازون (Flonase)، مومتازون (Nasonex)، تریامسینولون (Nasacort).
- آنتی هیستامین. آنتی هیستامین ها به صورت اسپری های دهانی و بینی_ بدون نسخه یا با نسخه_ برای درمان آلرژی در دسترس هستند. آنتی هیستامین های بدون نسخه کوتاه اثر بوده و علائم خفیف تا متوسط را کاهش می دهند. نحوه کارشان به این صورت است که مانع آزاد شدن هیستامین می شوند. نمونه هایی از آنتی هیستامین های بدون نسخه عبارتند از: دیفن هیدرامین (Benadryl)، کلرفنیرامین (Chlor-Trimeton)، و کلماستین (Tavist)_ این آنتی هیستامین های قدیمی باعث خواب آلودگی می شوند. فکسوفنادین (آلگرا)، سیتریزین (Zyrtec) و لوراتادین (claritin)_ این آنتی هیستامین های جدید باعث خواب آلودگی نمی شوند.
- ضد احتقان. ضد احتقان ها به صورت قرص و یا اسپری بینی _ بدون نسخه یا با نسخه_ در دسترس هستند. آنها اغلب در ترکیب با آنتی هیستامین ها مصرف می شوند. نمونه هایی از ضد احتقان های دهان و بینی عبارتند از: سودافد (Sudafed)، اکتیفد (Actifed)، عفرین (Afrin)، و نئو سینفرین (Neo-Synephrine). برخی ضد احتقان حاوی سودوافدرین هستند که باعث افزایش فشار خون می شود. افراد مبتلا به فشار خون بالا و یا بزرگ شدگی پروستات نباید داروهای حاوی سودوافدرین مصرف کنند. ضد احتقان بینی را بیش از 3 روز پشت سر هم مصرف نکنید مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد. در صورت ابتلا به آمفیزم یا برونشیت مزمن از این اسپری ها استفاده نکنید.
- تریپتان. در یک مطالعه، 82 درصد از افراد مبتلا به سردردهای سینوسی پاسخ قابل توجهی به درمان با تریپتان_ داروی معمول جهت درمان میگرن_ داشتند.
دوری کردن از محرک ها
آلرژی بینی باعث مشکلات سینوسی همچون فشار و درد می شود. بنابراین، از محرک های رایج همچون شوره و موی حیوانات خانگی، گرد و غبار و گرده گیاهان باید دوری کرد. در ضمن، آلرژی باید درمان شود.
آلرژی و سردردهای سینوسی
تا به حال شنیده ایید که آلرژی باعث سردرد های سینوسی شود؟ این امر به این سادگی نیست.
آلرژی باعث انسداد سینوس ها می شود که این امر باعث فشار و دردی در سر است. درمان آلرژی باعث از بین رفتن انسداد می شود اما سردرد را درمان نمی کند. معمولا مجبور به درمان جداگانه آلرژی و سردرد هستید. در این خصوص با پزشک معالج صحبت کنید.
سبک زندگی و مراقبت در خانه
انجام موارد زیر می تواند به کاهش تراکم در سینوس ها کمک کند:
- استفاده از دستگاه بخور یا رطوبت‌ساز
- استفاده از اسپری نمکی بینی
- تنفس در بخار، 2 تا 4 بار در روز (به عنوان مثال، نشستن در حمام پر بخار)
- درمان سریع حملات آلرژیک و آسم
دیگر تکنیک های مفید عبارتند از:
- انجام تمرینات کششی سر و گردن
- انجام تمرینات تمدد اعصاب و آرامش بخشی
منابع
- http://www.webmd.com
- http://umm.edu/health/medical/altmed/condition/sinus-headache
- www.livestrong.com
- www.medicinenet.com
- www.wikihow.com
- https://americanmigrainefoundation.org
- www.everydayhealth.com
- www.cnn.com
- https://www.womenshealth.gov
- www.healthline.com
