دگزامفتامین

دگزامفتامین متعلق به گروهی از داروها به نام  سیستم مرکزی محرک عصبی (CNS) میباشد.
دگزامفتامین در درمان افزایش توجه و کاهش بی قراری در کودکان و بزرگسالان که بیش از حد فعالند و نمی توانند برای مدت طولانی تمرکز، و یا به راحتی پریشان میشوند، استفاده می شود. این دارو به عنوان بخشی از برنامه درمان که شامل درمان اجتماعی، آموزشی، و روانی استفاده می شود.
این دارو فقط با نسخه دکتر و در اشکال زیر موجود است:
کپسول پیوسته رهش
محلول
قرص

در تصمیم گیری برای استفاده، بهتر است خطرات مربوط به این داروی مورد نظر گرفته شوند و در مقابل مزیت های آن قرار گیرند. این تصمیم توسط پزشک و شما گرفته می شود. برای این دارو، نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرند: 
آلرژی وحساسیت
اگر تاکنون واکنش غیرعادی و آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته اید، با پزشک خود در میان بگذارید.  به علاوه هرگونه حساسیت دیگر، مانند حساسیت غذایی، حساسیت به مواد نگهدارنده و حساسیت به حیوانات، را به پزشک خود اطلاع دهید. برای محصولات غیر تزریقی، دستورالعمل روی بسته بندی و ترکیبات دارو را با دقت مطالعه کنید..
اطفال
مطالعات مناسب است در رابطه با سن و اثرات قرص دگزامفتامین برای درمان اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در کودکان کمتر از 3 سال انجام نشده است. ایمنی و اثر بخشی ثابت نشده است.

کپسول پیوسته رهش دگزامفتامین برای درمان اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در کودکان کمتر از 6 سال توصیه نمی شود.
سالمندان
اطلاعاتی در رابطه با  سن و اثرات دگزامفتامین در سالمندان در دسترس نیست.
دوران بارداری
مطالعات حیوانی اثر سوء نشان داده اند و هیچ مطالعات کافی در زنان باردار وجود ندارد و هیچ مطالعات کافی در زنان باردار وجود دارد.
دوران شیردهی و مادران شیرده
 مطالعات انجام شده در زنان در دوران شیردهی نشان داده است که  تغذیه نوزاد با شیر مادر مضر میباشد. یک جایگزین برای این دارو باید تجویزشود و یا  باید تغذیه با شیر مادر بهنگام استفاده از این دارو متوقف شود.
تداخلات دارویی
 گرچه برخی داروها نباید همزمان با یکدیگر مصرف شوند، اما برخی موارد وجود دارند که با وجود تداخلات دارویی، بهتر است که به طور همزمان استفاده شوند. در اینگونه موارد پزشک به بیمار توصیه می کند که میزان مصرف داروها را تغییر دهد یا اقدامات احتیاطی دیگری را به وی گوش زد می کند. به هرحال هر داروی دیگری که مصرف می کنید (تجویز شده توسط پزشک یا داروهای موجود در بازار) را به پزشک خود اطلاع دهید. 

Furazolidone
Iproniazid
Isocarboxazid
Linezolid
Methylene Blue
Moclobemide
Phenelzine
Procarbazine
Rasagiline
Safinamide
Selegiline
Sibutramine
Tranylcypromine
تداخلات دارویی دیگر
برخی داروها نباید موقع صرف غذا یا  نزدیک به این زمان مصرف شوند. به علاوه ممکن است خوردن برخی غذاها و مصرف تنباکو و الکل در زمان تجویز این داروممنوع میباشد. در رابطه با تمام این محدودیت های دارویی و غذایی با پزشک متخصص خود مشورت کنید. استعمال همزمان داروها ممکن است بهترین گزینه درمانی برای بیمار به شمار آید. در صورت استعمال هر داروی مشخص، پزشک ممکن است میزان یکی از داروهای تجویز شده را تغییر دهد.   
سایر مشکلات پزشکی
وجود مشکلات دارویی دیگر نیز بر روی اثربخشی این دارو تاثیر خواهد داشت. هرگونه مشکل پزشکی را با دکتر خود در میان بگذارید، به ویژه وجود موارد زیر:
اضطراب شدید 
سردرگمی شدید
تصلب شرایین
بیماری عروق کرونر
سوء مصرف مواد مخدر
گلوکوم 
حمله قلبی
نارسایی قلبی
قلب یا رگ های خونی بیماری (به عنوان مثال، کاردیومیوپاتی) 
مشکلات ریتم قلب (به عنوان مثال، آریتمی بطنی) 
فشار خون بالا ،متوسط تا شدید
پرکاری تیروئید (تیروئید پر کار) 
سکته مغزی
تنش شدید، در بیماران با این شرایط نباید استفاده شود.
اختلال دو قطبی (بیماری جنون ادواری)
مشکلات رگ های خونی (به عنوان مثال، بیماری رینود) 
افسردگی
فشار خون بالا 
روان پریشی (بیماری های روانی)
تشنج
مشکلات تیروئید 
سندرم یا سابقه خانوادگی تورت، با احتیاط استفاده کنید. ممکن است شرایط را بدتر کند.
 

این دارو توسط پزشک برای بهبود وضعیت فعلی شما تجویزشده است. بیش از حد وبیش از زمانی که  این دارو تجویز شده است،استفاده ننمایید.  
اگر بیش از حد از این دارو استفاده کنید، ممکن است تبدیل به عادت شود. اگراحساس می کنید که این دارو بعد از گذشت چند هفته به درستی اثر نمیکند، دوز را افزایش ندهید و در وهله اول با دکتر تماس بگیرید.
این دارو همراه یک بروشور برای راهنمای دارو آمده است.این دستورالعمل ها را با دقت بخوانید و دنبال کنید. اگر هر گونه سوالی داشتید از دکتر خود بپرسید .
اگر از شکل قرص این دارواستفاده میکنید ، شما باید آن را دو یا سه بار در روزمصرف نمایید.اولین دوز را  در صبح استفاده نمایید. دوزهای دیگر ممکن است در طول روز با 4 تا 6 ساعت فاصله  بین هر دوز مصرف شود.
بهترین زمان مصرف کپسول پیوسته رهش در صبح است. مصرف این دارو در بعد از ظهر یا شب می تواند باعث بی خوابی شود.

کپسول پیوسته رهش را ببلعید و از جویدن ، بازکردن و شکستن کپسول اجتنناب کنید. 
میزان مصرف
 بیمار می بایست طبق دستور العمل پزشک یا راهنمایی های موجود بر روی برچسب دارو اقدام به استفاده و مصرف دارو کند. مقدار داروی مصرفی به شدت بیماری و قدرت اثربخشی دارو بستگی دارد. تعداد دفعاتی که دارو در طی روز دریافت می شود، فاصله زمانی میان هر بار مصرف کپسول و دوره زمانی تعیین شده و مجاز برای استفاده از دارو به شدت بیماری و نوع دارو بستگی بسیار دارد.
برای  اختلال نقص توجه بیش فعالی (ADHD):
اشکال خوراکی (کپسول پیوسته رهش):
بزرگسالان، نوجوانان و کودکان 6 سال و بزرگ تر:در ابتدا، 5 میلی گرم یک یا دو بار در روز. در صورت نیاز دکترممکن است میزان دارو را تنظیم کند.
کودکان کمتر از 6 سال :استفاده از این دارو توصیه نمی شود.
اشکال خوراکی (قرص):
بزرگسالان، نوجوانان و کودکان 6 سال سن وبزرگتر: در ابتدا، 5 میلی گرم یک یا دو بار در روز. در صورت نیاز دکترممکن است میزان دارو را تنظیم کند.
کودکان 3 تا 5 سال: در ابتدا، 2.5 میلی گرم یک بار در روز است. در صورت نیاز دکترممکن است میزان دارو را تنظیم کند.
کودکان کمتر از 3 سال :استفاده و دوز مصرفی باید توسط دکتر تعیین شود.
برای حمله خواب:
برای اشکال خوراکی (کپسول پیوسته رهش و یا قرص):
بزرگسالان و کودکان 12 سال سن و بزرگتر: در ابتدا، 10 میلی گرم یک بار در روز. در صورت نیاز دکترممکن است میزان دارو را تنظیم کند.

کودکان 6 تا 12 سال:در ابتدا، 5 میلی گرم یک بار در روز. در صورت نیاز دکترممکن است میزان دارو را تنظیم کند.
در کودکان کمتر از 6 سال: استفاده و دوز مصرفی باید توسط دکتر تعیین شود.
در صورت فراموش کردن یک وعده ی دارویی چه کنیم؟
اگر بیمار، یک نوبت دارو را فراموش کند، به‌محض یادآوری، باید آن را مصرف کند. اگر نزدیک نوبت بعدی باشد، باید نوبت بعدی را حذف کند و سپس به برنامۀ داروییِ منظم‌ خود بازگردد. مقدار دارو را نباید دوبرابر کرد.
در هنگام استفاده ی بیش از حد و موارد اورژانسی چه کنیم؟
در این شرایط به نزدیکترین مرکز درمانی مراجعه نموده و چنانچه وضعیت بیمار بحرانی گشته و قادر به تنفس نمیباشد با مرکز فورییت های پزشکی تماس بگیرید.
در هنگام استفاده از دارو چه موارد تغذیه ای را باید در نظر گرفت؟
تا زمانیکه کتر معالجتان به شما رژیم غذایی خاصی را توصیه نکرده است رژیم معمولی و نرمال روزانه خود را ادامه دهید.
شیوه ی نگهداری از دارو
از قرار دادن دارو در معرض نور مستقیم خورشید، رطوبت و آتش خودداری کنید. 
دارو را از دسترس کودکان دور نگاه دارید. 
از مصرف داروهای تاریخ گذشته و قدیمی پرهیز کنید.
 و دارو در یخچال نگهداری شود.
از پزشک معالج خود سئوالاتی راجع به نحوه ی دور ریزی داروهای بی مصرف مطرح کنیم. 
 

مصرف‌کنندۀ دارو باید به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کند تا بهبود او را زیر نظر داشته‌باشد. برای هر گونه مشکلات و یا عوارض ناخواسته که ممکن است توسط این دارو ایجاد شود، دکتر ممکن است قلب و فشار خون شما را بررسی نماید.
دکتر خود را در مورد تمام داروهایی که مصرف مینمایید مطلع نمایید، از جمله داروهای با نسخه و بدون نسخه داروها ومکمل های غذایی، داروهای گیاهی و یا دارو برای کنترل اشتها، آسم، سرماخوردگی، سرفه، تب یونجه و مشکلات سینوس.

این دارو ممکن است باعث مشکلات جدی قلب یا رگ های خونی  شود. این ممکن است به احتمال زیاد در بیمارانی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند رخ دهد. اگر دچار درد قفسه سینه، تنگی نفس، یا غش بهنگام مصرف این دارو شدید بلافاصله به دکتر مراججعه نمایید.
در مدت درمان با این دارو ممکن است با واکنش های جدی روبرو شوید . بلافاصله بعد از مشاهده علائم، خواب آلود گی ،گیجی ، نیمه هشیاری به دکتر مراجعه نمایید. باید در رانندگی و کار با وسایل خطرناک و وسایلی که به دقت نیاز دارند، احتیاط کرد. برخی افراد در طی مصرف این دارو دچار خواب‌آلودگی و کاهش سطح هشیاری می‌شوند

اگر دچار تاری دید، مشکل در خواندن، و یا هر تغییر دیگری دردید در طول یا پس از درمان رخ داد ، بلافاصله به دکتر مراجعه نمایید. دکتر ممکن است شما را به یک چشم پزشک (دکتر چشم) ارجاع دهید.

 اگرمتوجه هر گونه تغییررفتار غیر معمول  مانند افزایش پرخاشگری، خصومت، تحریک پذیری، و یا افکار خودکشی شدید به دکتر مراجعه نمایید. 
این دارو ممکن است باعث رشد کند در کودکان شود. اگر کودکتان از این دارواستفاده میکند ، برای اطمینان ممکن است دکتر قد و وزن کودک را خود را برای کنترل رشد بررسی نماید.

این دارو ممکن است باعث یک بیماری به نام پدیده رینود شود. اگردچار سوزن سوزن شدن یا درد در انگشتان دست و پا ، رنگ پریدگی و یا احساس سرما در نوک انگشتان دست و پا و یا تغییر رنگ پوست در انگشتان دست شدید، به دکتر خود اطلاع دهید.

اگر  از این دارو در دوزهای بزرگ برای یک مدت طولانی استفاده میکنید ،یکدفعه مصرف دارو را برای اولین بارو بدون مشورت با دکتر متوقف نکنید . دکتر شما ممکن است بخواهد به تدریج مقدار مصرف را قبل از توقف آن به طور کامل، کاهشدهد.
 

به همراه تاثیرات مفید، هر دارو دارای اثرات ناخواسته ای نیز می باشد. گرچه تمام این عوارض جانبی اتفاق نمی افتند، اما در صورت مشاهده ی هرکدام از آنها درمان های فوری نیاز خواهد بود. در صورتی که هر یک از عوارض زیر را مشاهده کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید: 
عوار نادر
تحریک
هذیان
دیدن، شنیدن، و یا احساس چیزهایی که وجود ندارد
عوارض  ناشناخته
تاری دید
ناراحتی یا درد قفسه سینه 
اشکال در تنفس
سرگیجه
غش
ضربان قلب نامنظم وسریع
سردرد
تپش در گوش
لرزش در پاها، بازوها، دستها و پاها
تورم پا یا ساق پا
لرزش یا تکان دادن دست یا پا
تنفس مشکل
 حرکات تکراری کنترل نشده از زبان، لب ها، صورت، بازوها، پاها 
خستگی یا ضعف غیر معمول
علائم مصرف بیش از حد
تغییر در آگاهی
ادرار تیره رنگ
اسهال
دلسردی
احساس غم 
تب
کج خلقی
فقدان اشتها
از دست دادن هوشیاری
تغییرات خلق و خوی یا روانی
گرفتگی عضلانی یا اسپاسم
درد یا سفتی عضلانی 
حالت تهوع
وحشت
تلاش فیزیکی به آسیب رساندن
تنفس سریع
تشنج
گرفتگی معده
تعریق
مشکل در تمرکز
اقدامات خشونت آمیز
استفراغ
برخی عوارض جانبی نیازی به درمان ندارند و پس از مطابقت بدن با دارو، به خودی خود برطرف می شوند. به علاوه پزشک می تواند روش هایی برای مقابله و پیشگیری از بروز این عوارض ارائه دهد. در صورتی که هر یک از عوارض زیر برای شما ایجاد مشکل کرده و یا پس از گذشت زمان برطرف نشدند، به پزشک خود مراجعه کنید.

طعم بد، غیر معمول، یا ناخوشایند 
تغییر در طعم در دهان
یبوست
علاقه کاهش در مقاربت جنسی
خشکی دهان
کهیر یا تاول، خارش، یا بثورات پوستی
ناتوانی در داشتن و یا نگه داشتن نعوظ
سوء هاضمه
از دست دادن توانایی، میل،عملکرد جنسی
عبور از گاز
قرمزی پوست
کاهش وزن
پس از استفاده این دارو عوارض دیگری هم ممکن است مشاهده شود که در اینجا ذکر نشده است در صورت مشاهده ی هرگونه علائم خطرناک به پزشک مراجعه کنید.