گادوپنتتات (وریدی)

گادوپنتتات به عنوان ماده حاجب در ام آر آی (MRI) استفاده می شود. عوامل کنتراست برای کمک به ایجاد یک تصویر واضح از بدن در طول اسکن های ام آر آی استفاده می شوند. ام آر آی روش خاصی است که از طریق آن پزشک می تواند داخل بدن را ببیند. از آهن ربا و کامپیوتر برای ایجاد تصاویر استفاده می شود. برخلاف تصویربرداری با اشعه ایکس، در طول ام آر آی از اشعه استفاده نمی شود. گادوپنتتات ماده حاجب دارای گادولینیوم (GBCA) است.

گادوپنتتات قبل از انجام ام آر آی برای تشخیص مشکلات موجود در مغز، ستون فقرات، سر، گردن، و دیگر اندام بدن تزریق می شود.

این دارو تنها توسط و یا تحت نظارت مستقیم پزشک استفاده می شود.

اشکال دارویی:

• محلول

در صورتيكه تصميم به مصرف دارويی داريد همه جوانب آن بايد به دقت بررسی گردد. اين تصميمی است كه شما و پزشكتان می گيريد. درمورد مصرف اين دارو موارد زير بايد درنظر گرفته شود:

آلرژی و حساسیت
در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا غیر معمول، به هر دارویی و یا این داروی خاص حتما پزشک معالج خود را مطلع سازید. همچنین درمانگران را آگاه نمایید از وجود حساسیت هایی که نسبت به برخي مواد غذايي، رنگ ها ، مواد نگهدارنده و يا حيوانات دارید. در صورتيكه  بدون تجويز پزشك قصد استفاده از اين دارو را داريد حتما بروشور و يا توضيحات مندرج روي بسته را با دقت مطالعه فرماييد.

اطفال
مطالعات دقیق و کافی انجام شده تا به امروز، مشکل خاصی  مبنی بر محدود کردن مصرف گادوپنتتات در کودکان 2 سال به بالا نشان نداده اند. با این حال، اثربخشی و ایمنی این دارو در کودکان کمتر از 2 سال تایید نشده است.

سالمندان
هیچ نوع اطلاعاتی در خصوص اثر بخشی این دارو در سالمندان وجود ندارد.

دوران بارداری
مطالعات بر حیوانات نشاندهنده ی اثرات منفی این دارو بودند. با این حال، مطالعات کافی در خصوص اثرات این دارو در زنان باردار وجود ندارد. 

دوران شیردهی و مادران شیرده
تحقيقات خاصی در خصوص اثر بخشی این دارو بر زنان شيرده صورت نگرفته است. پيش از مصرف اين دارو در زنان شيرده همه جوانب مثبت و منفی آن بايد درنظر گرفته شود.

تداخلات دارویی
بی شک هيچ دارويی نبايد همزمان مصرف شود، اما در برخی موارد با وجود رخ دادن تداخل دارويی، ممكن است نياز به مصرف همزمان دو داروی مختلف باشد. در چنين مواردی ممكن است پزشک مقدار مصرف دارو را تغيير دهد و يا داروی ديگری تجويز كند. بنابراين در صورت مصرف دارویی ديگر آنرا با پزشک خود مطرح سازيد.

تداخلات دارویی دیگر
بي شک هيچ دارويی را نبايد در زمان غذا خوردن يا حوالی آن مصرف نمود چراكه امكان وقوع تداخل وجود دارد. مصرف الكل و تنباكو نيز تداخلاتی ایجاد مي كند.

سایر مشکلات پزشکی 
وقوع مشكلات پزشکی ديگر ممكن است بر اثربخشی اين دارو تاثير بگذارد. بنابراین پزشک را از وجود آنها آگاه کنید، به ویژه موارد زیر :  

• آسم یا آلرژی، داشتن سابقه 
• بیمارانی که به ماده حاجب یا کنتراست زا واکنش داشته اند. با احتیاط مصرف شود، ممکن است واکنش های آلرژیک را افزایش دهد.
• دیابت 
• فشار خون بالا (پر فشاری خون). با احتیاط مصرف شود، ممکن است عملکرد کلیه را کاهش دهد.
• بیماری های کلیوی، خفیف یا متوسط. با احتیاط مصرف شود ممکن است باعث بدتر شدن عوارض جانبی شود.
• مشکلات کلیوی، شدید (حاد یا طولانی مدت). نباید برای این بیماران تجویز شود.

پزشک یا دیگر متخصصین آموزش دیده می توانند این دارو را تزریق کنند. این دارو با استفاده از سرنگ قبل از انجام ام آر آی به صورت داخل وریدی تزریق می شود.

بررسی پیشرفت و اثربخشی دارو توسط پزشک پس از تزریق دارو و در طول ام آر آی، امری بسیار مهم است. از این طریق، پزشک از تاثیر دارو و نبود اثرات ناخواسته اطمینان حاصل می کند.

احتمال ابتلا به بیماری بسیار جدی فیبروز سیستمیک کلیوی (NSF) در بیماران مبتلا به بیماریهای کلیوی بالا است. حتی اگر مشکل شدید کلیه دارید، این پزشک است که تعیین می کند گادوپنتتات مصرف شود و یا نشود. با مشاهده سوزش یا خارش پوست، درد عمیق استخوانی در لگن و دنده ها، سفتی مفاصل، محدود شدن دامنه حرکتی در دست و پا، ضعف عضلانی، لکه های قرمز یا تیره روی پوست دستها و پاها، تورم، سخت شدن، یا سفتی پوست ظرف چند روز اول یا یک هفته بعد از تزریق این دارو سریع به پزشک مراجعه کنید. این عوارض ممکن است نشانه بیماری فیبروز سیستمیک کلیوی (NSF) باشند.

این دارو ممکن است باعث نوعی واکنش آلرژیک به نام آنافیلاکسی شود که تهدید کننده زندگی است و به مراقبت فوری پزشکی نیاز دارد. با مشاهده درد قفسه سینه، پوست رنگ پریده و سرد، گیجی، سرگیجه، سبکی سر، خارش پوست، خارش، عرق کردن، ورم صورت، زبان و گلو، یا مشکلات تنفسی پس از مصرف این دارو سریع به پزشک مراجعه کنید

سوزش دردناک، احساس گرما یا سرما، قرمزی و تورم در محل تزریق به معنی مراجعه سریع به پزشک است.

اطمینان حاصل کنید که پزشک از مصرف این دارو توسط شما مطلع باشد. زیرا، این دارو ممکن است بر نتایج حاصل از آزمایش های پزشکی خاص (به عنوان مثال، سرم آهن، بیلی روبین، و یا سطوح ترانزامینیز) تاثیر بگذارد.

عليرغم تاثيراتی كه یک دارو دارد، امكان بروز برخي عوارض جانبي ناخواسته نيز وجود دارد. بروز هريك از این عوارض نيازمند مراقبتهای پزشكی و مراجعه به پزشک است.

در صورت مشاهده ی هر یک از عوارض زیر سریع به پزشک مراجعه کنید:
 

علایم نادر

• درد بازو، کمر یا فک
• رنگ مایل به آبی
• تاری دید
• احساس سوزش، پیچش، خارشک، بی حسی، سوزن سوزن شدن، " مورمور شدن در اثر خواب‌ رفتگي‌"، و یا جِز جِز
• تغییر رنگ پوست
• درد یا احساس ناراحتی در قفسه سینه
• تنگی و یا احساس سنگینی قفسه سینه
• لرز
• گیجی
• سرفه 
• تنفس مشکل و یا با زحمت 
• عدم وجود بلع
• سرگیجه
• سرگیجه، غش یا سبکی سر هنگام بلند شدن ناگهانی از حالت خوابیده یا نشسته
• غش
• ضربان قلب سریع، تپش دار، نامنظم و یا پالس دار
• تب
• سردرد
• سردرد شدید و ضرباندار
• کهیر
• سوزش گلو
• خارش
• از دست دادن کنترل مثانه
• از دست دادن هوشیاری
• حالت تهوع
• برافروختگی و عصبانیت
• تنفس پر سر و صدا
• درد یا تورم پوست محل تزریق
• رنگ پریدگی پوست
• تپش در گوش
• پف و یا تورم پلک یا اطراف چشم، صورت، لبها، زبان
• قرمزی و یا تحریک چشم ها
• قرمزی، حساسیت به لمس، خارش، سوزش، یا لایه برداری پوست
• آبریزش بینی
• تشنج
• تنگی نفس
• بثورات پوستی
• ضربان آهسته یا سریع قلب
• عطسه
• گلو درد
• گرفتگی بینی 
• تعرق
• تورم پا یا ران
• تورم یا پف صورت
• حساسیت به درد
• حرکات تند و سریع کل بدن
• خستگی یا ضعف غیر معمول
• خس خس

دلیل ناشناخته

• تحریک
• تاول، پوسته پوسته، یا شل شدن پوست
• رنگ مایل به آبی ناخن، لب ها، پوست، کف دست، و یا انگشتان
• سوزش یا خارش پوست
• تغییر در آگاهی
• اغماء
• سرفه، گاهی اوقات با خلط کف آلود صورتی
• کاهش برون ده ادرار
• افسردگی
• اسهال
• تنفس دشوار، سریع، و یا پر سر و صدا_ گاهی اوقات با خس خس
• مشکل در صحبت کردن
• نیاز مکرر به ادرار کردن یا افزایش ادرار 
• خشونت صدا
• ستیزه جویی
• افزایش تعرق
• کج خلقی
• درد مفاصل و عضلات
• سفتی مفاصل
• تورم بزرگ و کندو مانند در صورت، پلک ها، لب ها، زبان، گلو، دست ها، ران پاها، پاها، و یا اندام تناسلی
• بی حالی
• محدود شدن دامنه حرکت دست و پا
• کشش و یا ضعف عضلانی
• نبود فشار خون و یا نبض
• نفس نکشیدن
• درد عمیق استخوانی در لگن و دنده ها 
• درد، قرمزی، یا تورم در بازو یا پا
• افزایش سریع وزن 
• لکه های قرمز یا تیره روی پوست
• لرزش در پاها، بازوها، دستها و رانها
• پوست متورم، سخت، یا سفت 
• تنفس آرام یا نامنظم
• زخم، جراحت، و یا لکه های سفید در دهان یا روی لب
• لکه های روی پوست شبیه به تاول یا جوش
• ایست قلبی
• بی حسی
• ورم صورت، مچ پا، و یا دست
• حساسیت به درد
• تنگی قفسه سینه
• لرزش یا تکان دست یا پا
• تنفس مشکل
• بیهوشی

تعدادی از عوارض جانبی نیاز به توجه پزشکی ندارد. این عوارض به مرور و با عادت بدن به دارو از بین می روند. درمانگر می تواند راه هایی برای جلوگیری و یا کاهش برخی از این عوارض جانبی ارایه دهد. چنانچه این عوارض طولانی و آزار دهنده شدند، و یا ابهامی در موردشان داشتید به پزشک مراجعه کنید:

علایم کمتر رایج

• خونریزی، تاول، سوزش، سرما، تغییر رنگ پوست، احساس فشار، کهیر، عفونت، التهاب، خارش، توده، بی حسی، درد، التهاب پوست، قرمزی، زخم، درد، سوزش، تورم، حساسیت به لمس، احساس سوزن سوزن شدن، زخم و یا گرما در محل تزریق

علایم نادر

• درد یا ناراحتی شکم یا معده
• طعم بد، غیر معمول، یا ناخوشایند 
• سوزش، خشکی، و یا خارش چشم
• تغییر در حس چشایی
• صدای زنگ یا وزوز و یا دیگر سر و صدا های غیر قابل توضیح در گوش
• کاهش و یا تغییر بینایی
• مشکل اجابت مزاج (مدفوع)
• ترشحات بیش از حد 
• دوبینی
• دهان خشک
• درد گوش
• چشم درد
• احساس سردی و گرمی
• از دست دادن شنوایی
• کهیر یا تاول
• تنفس عمیق و سریع
• افزایش ترشح بزاق
• فقدان یا از دست دادن قدرت
• از دست دادن اشتها
• برافروختگی و عصبانیت
• درد دندان
• قرمزی، درد یا تورم چشم، پلک، و یا پوشش داخلی پلک
• بی قراری
• دو بینی
• بثورات پوستی
• خواب آلودگی و یا خواب آلودگی و سستی غیر معمول
• پارگی چشم
• تشنگی
• مشکل خواب
• حرکات کنترل نشده چشم
• استفراغ
• کاهش وزن

دلیل ناشناخته

• تاری دید و یا از دست دادن بینایی
• تغییر در حس بویایی
• مشکل حرکتی
• تشخیص ندادن رنگ 
• دوبینی
• دیدن هاله در اطراف چراغ یا لامپ
• درد یا سفتی عضلانی
• شب کوری
• روشنی بیش از حد نور چراغ یا لامپ
• شنوایی ضعیف
• دید تونلی

ممکن است عوارض دیگری که در این لیست نیامده در برخی بیماران رخ دهد. در این خصوص به پزشک معالج مراجعه شود.