جفیتینیب ( خوراکی )

جفیتینیب برای درمان متاستاز (سرطانی که در حال حاضر گسترش یافته است) سرطان سلول بزرگ ریه تجویز می شود؛ در بیمارانی که انواع خاصی از ژن های فاکتور رشد اپیدرمی غیر طبیعی (EGFR) دارند و در گذشته داروهای ضد سرطان دریافت نکردند. قبل از تجویز این دارو، پزشک تستی انجام می دهد. 

جفیتینیب، به گروهی از داروها به نام داروهای ضد سرطان (antineoplastics) تعلق دارد. عملکرد این دارو به این شکل است که در رشد سلول های سرطانی تداخل کرده و در نهایت آنها را نابود می کند.

این دارو فقط با نسخه پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرد.

اشکال دارویی:

• قرص

در صورتيكه تصميم به مصرف دارويی داريد همه جوانب آن بايد به دقت بررسی گردد. اين تصميمی است كه شما و پزشكتان می گيريد. درمورد مصرف اين دارو موارد زير بايد درنظر گرفته شود:

آلرژی و حساسیت
در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا غیر معمول، به هر دارویی و یا این داروی خاص حتما پزشک معالج خود را مطلع سازید. همچنین درمانگران را آگاه نمایید از وجود حساسیت هایی که نسبت به برخي مواد غذايي، رنگ ها ، مواد نگهدارنده و يا حيوانات دارید. در صورتيكه  بدون تجويز پزشك قصد استفاده از اين دارو را داريد حتما بروشور و يا توضيحات مندرج روي بسته را با دقت مطالعه فرماييد.

اطفال
مطالعات دقیق و کافی انجام شده تا به امروز، رابطه ایی بین سن و میزان اثر بخشی جفیتینیب در کودکان نشان نداده اند. همچنین، اثربخشی و ایمنی این دارو تایید نشده است.

سالمندان
مطالعات دقیق و کافی انجام شده تا به امروز حاکی از اثر بخشی این دارو در سالمندان بوده است و اثر سویی در این زمینه گزارش نشده است.  

دوران شیردهی و مادران شیرده
تحقيقات خاصی در خصوص اثر بخشی این دارو بر زنان شيرده صورت نگرفته است. پيش از مصرف اين دارو در زنان شيرده همه جوانب مثبت و منفی آن بايد درنظر گرفته شود.

تداخلات دارویی
بی شک هيچ دارويی نبايد همزمان مصرف شود، اما در برخی موارد با وجود رخ دادن تداخل دارويی، ممكن است نياز به مصرف همزمان دو داروی مختلف باشد. در چنين مواردی ممكن است پزشک مقدار مصرف دارو را تغيير دهد و يا داروی ديگری تجويز كند. بنابراين در صورت مصرف دارویی ديگر آنرا با پزشک خود مطرح سازيد.

استفاده از این دارو با هرکدام از داروهای زیر توصیه نمی شود. در صورت ضرورت تجویز، پزشک ممکن است تغییراتی در الگوی مصرف دارو ومیزان دوز مصرفی اعمال نماید.

• Aluminum Carbonate, Basic
• Aluminum Hydroxide
• Aluminum Phosphate
• Calcium Carbonate
• Carbamazepine
• Cimetidine
• Dasabuvir
• Dexlansoprazole
• Dihydroxyaluminum Aminoacetate
• Dihydroxyaluminum Sodium Carbonate
• Esomeprazole
• Famotidine
• Fosphenytoin
• Lansoprazole
• Magaldrate
• Magnesium Carbonate
• Magnesium Hydroxide
• Magnesium Oxide
• Magnesium Trisilicate
• Nizatidine
• Omeprazole
• Pantoprazole
• Phenytoin
• Rabeprazole
• Ranitidine
• Rifampin
• Sodium Bicarbonate
• St John's Wort
• Topotecan
• Vinorelbine

استفاده همزمان از این دارو با هرکدام از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاصی شود. اما، در پاره ای موارد می تواند بهترین درمان دارویی نیز به شمار آید که در این صورت پزشک تغییراتی در الگوی میزان مصرف به وجود می آورد.

• Warfarin

تداخلات دارویی دیگر
بي شک هيچ دارويی را نبايد در زمان غذا خوردن يا حوالی آن مصرف نمود چراكه امكان وقوع تداخل وجود دارد. مصرف الكل و تنباكو نيز تداخلاتی ایجاد مي كند.

سایر مشکلات پزشکی 
وقوع مشكلات پزشکی ديگر ممكن است بر اثربخشی اين دارو تاثير بگذارد. بنابراین پزشک را از وجود آنها آگاه کنید، به ویژه موارد زیر :  

• اسهال
• اختلال چشم یا دید (به عنوان مثال، ورم ملتحمه، فرسایش قرنیه، کراتیت) 
• سابقه مشکلات ریوی و یا تنفسی (به عنوان مثال، بیماری بینابینی ریه)
• مشکلات معده یا روده (به عنوان مثال، سوراخ شدگی دستگاه گوارش). با احتیاط مصرف شود، ممکن است شرایط را بدتر کند.
• بیماری کبدی.  با احتیاط مصرف شود، ممکن است به دلیل دیر دفع شدن اثرات جانبی بیشتری داشته باشد.

داروهایی که برای درمان سرطان استفاده می شوند بسیار قوی هستند و ممکن است اثرات جانبی زیادی داشته باشند. پيش از مصرف اين دارو همه جوانب مثبت و منفی آن بايد درنظر گرفته شود. مهمترین نکته، ارتباط نزدیک بین پزشک و بیمار در طول دوره درمان است.  

دارو دارای دستور مصرف دقیق است، قیل از مصرف حتما مطالعه و میزان مصرف به درستی تعیین شود. با پزشک در خصوص سوالات و ابهامات خود صحبت کنید و اطلاعات لازم را به دست بیاورید.

جفیتینیب را می توان با غذا یا بدون غذا مصرف کرد.

چنانچه در قورت دادن قرص دچار مشکل هستید :

• در 4 تا 8 لیتر آب، قرص را حل کنید.
• در حدود 15 دقیقه این محلول را هم بزنید.
• بلافاصله محلول را بیاشامید؛ و یا ممکن است با استفاده از لوله بینی معده ای (NG - Tube) اینکار انجام شود. 
• 4 تا 8 لیتر آب را در همان ظرف  بریزید و بلافاصله بیاشامید.

اگر برای سوزش سر دل یا زخم معده دارو مصرف می کنید ( داوهایی مانند: سایمتیدین، فاموتیدین، رانیتیدین،, Pepcid® Tagamet®, Zantac®) آنها را حداقل 6 ساعت قبل یا 6 ساعت بعد از جفیتینیب مصرف کنید.

اگر داروی معده مصرف می کنید ( داوهایی مانند: لانزوپرازول، امپرازول، پنتوپرازول، dexlansoprazole ، Aciphex®, Dexilant®, Nexium®, Prevacid®, Prilosec®  ) آنها را حداقل 12 ساعت قبل یا 12 ساعت بعد از جفیتینیب مصرف کنید. بهتر است که این دارو ها قطع شوند، مگر آنکه پزشک تجویز دیگری کرده باشد.

میزان مصرف
میزان  مصرف این دارو در بیماران مختلف متفاوت است؛ در این خصوص از دستور پزشک و یا توضیحات برچسب دارو پیروی نمایید . اطلاعات نوشته شده روی داروها  منحصراً شامل دوز متوسطه این دارو می باشد و در صورتی که دوز مصرفی شما متفاوت است  بدون مشورت با پزشک اقدامی انجام ندهید. 

مقدار داروی مصرفی شما در روز، همچنین تعداد دفعات استفاده از دارو و فواصل زمانی آن بستگی به قوی بودن داروها و ریشه مشکلات پزشکی و بیماری شما دارد.

دوز اشکال خوراکی (قرص خوراکی)
برای درمان سرطان ریه:

• بزرگسالان .... 250 میلی گرم یک بار در روز
• کودکان .... نوع مصرف و میزان آن توسط پزشک تعیین می شود.

در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه کنیم؟
در صورت فراموش كردن دوز اين دارو، به محض يادآوری آن را مصرف كنيد. چنانچه زمان دوز بعدی فرا رسيده بود، و یا تا زمان دوز بعدی کمتر از دوازده ساعت زمان داشتید، طبق همان زمانبندی پيش برويد و دوز فراموش شده را تكرار نكنيد. هيچگاه دوز دارو را 2 بار متوالي تكرار نكنيد و برای جبران آن داروی اضافی نخورید.

درصورت استفاده بیش از حد و وموارد اورژانسی چه کنیم ؟
در این شرایط به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه نموده و یا با مرکز فوریت های اورژانس تماس بگیرید.

در هنگام مصرف دارو چه موارد تغذیه ای را باید در نظر گرفت؟
چنانچه پزشک معالج رژیم غذایی خاصی را توصیه نکرده است، رژیم معمولی و نرمال روزانه را ادامه دهید.

شیوه نگهداری از دارو

• اين دارو را در جعبه در بسته، در دماي اتاق، به دور از گرما، رطوبت و نور مستقيم نگه داريد. 
• از يخ زدگي دارو جلوگيري شود. 
• دور از دسترس كودكان قرار دهيد. 
• داروی تاریخ گذشته را دور بریزید ( در خصوص بهترین روش از بین بردن دارو از پزشک سوال کنید) .

بررسی پیشرفت درمان و اثربخشی دارو در ویزیت های منظم توسط پزشک، امری بسیار مهم است. از این طریق، پزشک از تاثیر دارو و یا ادامه ی مصرف آن اطمینان حاصل می کند. برای بررسی عوارض ناخواسته ممکن است آزمایش خون گرفته شود.

استفاده از این دارو در دوران بارداری می تواند به جنین آسیب برساند. در طول دوره ی درمان با جفیتینیب از روش موثر کنترل بارداری استفاده کنید. کنترل بارداری حداقل 14 روز پس از آخرین دوز نیز باید ادامه پیدا کند. اگر فکر می کنید در حال مصرف این دارو باردار شده ایید، سریع به پزشک اطلاع دهید. 

اگر قصد بچه دار شدن دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک صحبت کنید. در برخی زنان، استفاده از این دارو باعث ناباروری می شود.  

در صورت داشتن  تنگی نفس غیر قابل توضیح، سرفه و تب ناگهانی، سریع به پزشک مراجعه کنید. این امر می تواند نشانه ی یک بیماری جدی ریوی باشد.

در صورت داشتن ادرار تیره یا مدفوع زرد و رنگ پریده، پوست یا چشم زرد رنگ، تهوع یا استفراغ، و یا درد در بالای معده، سریع به پزشک مراجعه کنید. این امر می تواند نشانه ی بیماری کبدی باشد.

در صورت داشتن مدفوع خونی یا سیاه و قیری، درد شدید معده، یا استفراغ خون و یا مواد قهوه مانند، سریع به پزشک مراجعه کنید. این امر می تواند نشانه ی بیماری جدی معده یا روده باشد. 

بلافاصله به پزشک مراجعه کنید اگر اسهال شدید یا مداومی دارید که بیش از 14 روز طول کشیده است.

در صورت داشتن تاری دید و یا هر گونه تغییر دید، درد و سوزش چشم در طول یا پس از درمان، سریع به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است شما را به چشم پزشک ارجا دهد.

استفاده از این دارو می تواند باعث واکنشهای پوستی حاد شود که باید بلافاصله به پزشک مراجعه شود؛ تاول، پوسته پوسته یا شل شدن پوست، ضایعات پوستی قرمز رنگ، آکنه و یا بثورات جلدی شدید ، زخم و یا جراحت پوستی، یا تب یا لرز.

در طول دوره ی درمان، داروهای دیگر را مصرف نکنید مگر آنکه از قبل با پزشک معالج هماهنگ کرده باشید. این امر مر بوط به تمام داروهای با نسخه، بدون نسخه ، مکمل های گیاهی یا ویتامین نیز می شود.

عليرغم تاثيراتی كه یک دارو دارد، امكان بروز برخي عوارض جانبي ناخواسته نيز وجود دارد. بروز هريك از این عوارض نيازمند مراقبتهای پزشكی و مراجعه به پزشک است.

در صورت مشاهده ی هر یک از عوارض زیر سریع به پزشک مراجعه کنید:

علایم بیشتر رایج

• درد یا حساسیت شکم یا معده 
• مدفوع سفالی رنگ ( رنگی مثل خاک رس یا گِل)
• ادرار تیره رنگ
• کاهش اشتها
• اسهال شدید
• تب
• سردرد
• خارش یا جوش پوستی 
• از دست دادن اشتها
• تهوع و استفراغ
• تورم پا یا ساق پا
• خستگی یا ضعف غیر معمول
• چشمان و یا پوست زرد رنگ

علایم کمتر رایج

• سوزش، خشکی، و یا خارش چشم
• درد قفسه سینه
• لرز
• سرفه 
• اشکال در تنفس 
• آبریزش، تخلیه و ترشح بیش از حد 
• خشکی چشم
• احساس ناراحتی و یا بیماری عمومی ( درد در کل بدن)
• قرمزی، درد یا تورم چشم، پلک، و یا پوشش داخلی پلک
• غلیظ شدن ترشحات نایژه ها
• مشکل در تنفس
• تنفس مشکل، سریع، و یا کم عمق

علایم نادر

• تاول، پوسته پوسته، یا شل شدن پوست
• مدفوع خونی، سیاه، و یا قیری
• قرمزی، سوزش، یا درد چشم
• سوزش معده
• سوء هاضمه
• درد مفاصل و عضلات
• ضایعات پوستی قرمز، اغلب با یک مرکز بنفش
• درد شدید شکم یا معده، دل درد، یا سوختن معده
• گلو درد
• زخم، جراحت، و یا لکه های سفید در دهان یا روی لب
• استفراغ شدید و مداوم مواد قهوه مانند

تعدادی از عوارض جانبی نیاز به توجه پزشکی ندارد. این عوارض به مرور و با عادت بدن به دارو از بین می روند. درمانگر می تواند راه هایی برای جلوگیری و یا کاهش برخی از این عوارض جانبی ارایه دهد. چنانچه این عوارض طولانی و آزار دهنده شدند، و یا ابهامی در موردشان داشتید به پزشک مراجعه کنید:

علایم کمتر رایج

• قرمزی یا درد در اطراف ناخن و یا سست شدن ناخن

ممکن است عوارض دیگری که در این لیست نیامده در برخی بیماران رخ دهد. در این خصوص به پزشک معالج مراجعه شود.