گنادورلین یا گونادورلین (وریدی یا زیرجلدی)
(Gonadorelin (Intravenous Route, Injection Route
دارو شناسی
داروی گنادورلین شبیه به هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRH) است که به طور طبیعی از غده هیپوتالاموس ترشح می شود. هورمون آزاد کننده گنادوتروپین باعث ترشح هورمون های دیگر (هورمون جسم زرد [LH ] و هورمون محرک فولیکول [FSH]) توسط غده هیپوفیز می شود. این دو هورمون میزان رشد در کودکان و باروری در بزرگسالان را کنترل می کنند.
از گنادورلین برای تست چگونگی عملکرد غده هیپوتالاموس و هیپوفیز نیز استفاده می شود. این دارو باعث تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) در زنانی می شود که به دلیل ترشح ناکافی گنادوتروپین توسط غده هیپوتالاموس دچار تخمک گذاری و دوره های قاعدگی نامنظم هستند.
گنادورلین ممکن است برای درمان بیماری های دیگر نیز تجویز شود و در درمان آنها مفید باشد. اگرچه در برچسب این دارو موارد زیر ذکر نشده اند، اما می توان برای درمان تجویز کرد:
- بلوغ جنسی دیررس
- ناباروری در مردان ناشی از اختلالات غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس
اشکال دارویی:
- پودر برای تهیه محلول
- کیت
پیش از مصرف
در صورتيكه تصميم به مصرف دارويی داريد همه جوانب آن بايد به دقت بررسی گردد. اين تصميمی است كه شما و پزشكتان می گيريد. درمورد مصرف اين دارو موارد زير بايد درنظر گرفته شود:
آلرژی و حساسیت
در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا غیر معمول، به هر دارویی و یا این داروی خاص حتما پزشک معالج خود را مطلع سازید. همچنین درمانگران را آگاه نمایید از وجود حساسیت هایی که نسبت به برخي مواد غذايي، رنگ ها ، مواد نگهدارنده و يا حيوانات دارید. در صورتيكه بدون تجويز پزشك قصد استفاده از اين دارو را داريد حتما بروشور و يا توضيحات مندرج روي بسته را با دقت مطالعه فرماييد.
اطفال
استفاده از گنادورلین به عنوان تست تنها در کودکان 12 سال به بالا مورد مطالعه قرار گرفته است. این دارو باعث عوارض جانبی متفاوت تر از بزرگسالان در کودکان 12 سال به بالا نمی شود. کودکان کوچکتر از 12 سال به گنادورلین حساسیت نشان نداده اند. نوزادان به این دارو حساسیت نشان داده اند و به این دلیل نباید برای آنها تجویز شود.
دوران بارداری
مطالعات بر حیوانات نشاندهنده ی اثرات منفی این دارو نبوده اند. با این حال، مطالعات کافی در خصوص اثرات این دارو در زنان باردار وجود ندارد.
دوران شیردهی و مادران شیرده
تحقيقات خاصی در خصوص اثر بخشی این دارو بر زنان شيرده صورت نگرفته است. پيش از مصرف اين دارو در زنان شيرده همه جوانب مثبت و منفی آن بايد درنظر گرفته شود.
تداخلات دارویی
بی شک هيچ دارويی نبايد همزمان مصرف شود، اما در برخی موارد با وجود رخ دادن تداخل دارويی، ممكن است نياز به مصرف همزمان دو داروی مختلف باشد. در چنين مواردی ممكن است پزشک مقدار مصرف دارو را تغيير دهد و يا داروی ديگری تجويز كند. بنابراين در صورت مصرف دارویی ديگر آنرا با پزشک خود مطرح سازيد.
استفاده از این دارو با هرکدام از داروهای زیر توصیه نمی شود. در صورت ضرورت تجویز، پزشک ممکن است تغییراتی در الگوی مصرف دارو ومیزان دوز مصرفی اعمال نماید.
- Amifampridine
- Bepridil
- Cisapride
- Dronedarone
- Mesoridazine
- Pimozide
- Piperaquine
- Saquinavir
- Sparfloxacin
- Terfenadine
- Thioridazine
- Ziprasidone
استفاده همزمان از این دارو با هرکدام از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاصی شود. اما، در پاره ای موارد می تواند بهترین درمان دارویی نیز به شمار آید که در این صورت پزشک تغییراتی در الگوی میزان مصرف به وجود می آورد.
- Alfuzosin
- Amiodarone
- Amitriptyline
- Anagrelide
- Apomorphine
- Aripiprazole
- Arsenic Trioxide
- Asenapine
- Astemizole
- Atazanavir
- Azithromycin
- Bedaquiline
- Chloroquine
- Chlorpromazine
- Ciprofloxacin
- Citalopram
- Clarithromycin
- Clomipramine
- Clozapine
- Crizotinib
- Cyclobenzaprine
- Dabrafenib
- Dasatinib
- Delamanid
- Desipramine
- Disopyramide
- Dofetilide
- Dolasetron
- Domperidone
- Donepezil
- Doxepin
- Droperidol
- Ebastine
- Eribulin
- Erythromycin
- Escitalopram
- Famotidine
- Felbamate
- Fingolimod
- Flecainide
- Fluconazole
- Fluoxetine
- Formoterol
- Foscarnet
- Fosphenytoin
- Galantamine
- Gatifloxacin
- Gemifloxacin
- Granisetron
- Halofantrine
- Haloperidol
- Hydroquinidine
- Hydroxychloroquine
- Ibutilide
- Iloperidone
- Imipramine
- Itraconazole
- Ivabradine
- Ketoconazole
- Lapatinib
- Levofloxacin
- Lumefantrine
- Mefloquine
- Methadone
- Metronidazole
- Mifepristone
- Mizolastine
- Moxifloxacin
- Nelfinavir
- Nilotinib
- Norfloxacin
- Octreotide
- Ofloxacin
- Olanzapine
- Ondansetron
- Paliperidone
- Panobinostat
- Paroxetine
- Pasireotide
- Pazopanib
- Pentamidine
- Perflutren Lipid Microsphere
- Perphenazine
- Pipamperone
- Posaconazole
- Probucol
- Procainamide
- Prochlorperazine
- Promethazine
- Propafenone
- Protriptyline
- Quetiapine
- Quinidine
- Quinine
- Ranolazine
- Rilpivirine
- Risperidone
- Ritonavir
- Sertindole
- Sevoflurane
- Sodium Phosphate
- Sodium Phosphate, Dibasic
- Sodium Phosphate, Monobasic
- Solifenacin
- Sorafenib
- Sotalol
- Sunitinib
- Tacrolimus
- Tamoxifen
- Telaprevir
- Telavancin
- Telithromycin
- Tetrabenazine
- Tizanidine
- Tolterodine
- Toremifene
- Trazodone
- Trimipramine
- Vandetanib
- Vardenafil
- Vemurafenib
- Venlafaxine
- Vilanterol
- Vinflunine
- Voriconazole
- Vorinostat
تداخلات دارویی دیگر
بي شک هيچ دارويی را نبايد در زمان غذا خوردن يا حوالی آن مصرف نمود چراكه امكان وقوع تداخل وجود دارد. مصرف الكل و تنباكو نيز تداخلاتی ایجاد مي كند.
سایر مشکلات پزشکی
وقوع مشكلات پزشکی ديگر ممكن است بر اثربخشی اين دارو تاثير بگذارد. بنابراین پزشک را از وجود آنها آگاه کنید، به ویژه موارد زیر :
- ورم خوش خیم بافت غده های ترشح کننده هورمون آزاد کننده گنادوتروپین_ اگر چه این بیماری نادر است، استفاده از گنادورلین در این شرایط باعث اختلال در غده هیپوفیز و در نتیجه کوری ناگهانی می شود.
- هر شرایط وخیم شونده به دلیل استروژن، پروژستین، و یا آندروژن ( مانند تومور وابسته به هورمون)_ چنانچه رشد تومور مرتبط با استروژن، پروژستین، و یا آندروژن باشد، افزایش استروژن و پروژستین در زنان و یا آندروژن در مردان با از استفاده از دوزهای متعدد گنادورلین منجر به بدتر شدن تومور می شود.
نحوه مصرف
در صورت انجام تست با گنادورلین، ابتدا چند نمونه از خون گرفته می شود. سپس، گنادورلین به صورت وریدی (داخل ورید) و یا زیر جلدی (زیر پوست) تزریق می شود. پس از تزریق دارو و در زمان های منظم، نمونه های خون گرفته می شود و نتایج مورد بررسی قرار می گیرد.
گاهی اوقات، برخی داروهای تزریقی در خانه و توسط خود بیمار تزریق می شوند و نیازی به مراجعه به بیمارستان یا مطب نیست. اگر از این دست بیماران هستید، به دقت دستورالعمل پزشک در خصوص میزان و نحوه تزریق را دنبال کنید.
میزان مصرف
میزان مصرف این دارو در بیماران مختلف متفاوت است؛ در این خصوص از دستور پزشک و یا توضیحات برچسب دارو پیروی نمایید . اطلاعات نوشته شده روی داروها منحصراً شامل دوز متوسطه این دارو می باشد و در صورتی که دوز مصرفی شما متفاوت است بدون مشورت با پزشک اقدامی انجام ندهید.
مقدار داروی مصرفی شما در روز، همچنین تعداد دفعات استفاده از دارو و فواصل زمانی آن بستگی به قوی بودن داروها و ریشه مشکلات پزشکی و بیماری شما دارد.
دوز اشکال تزریقی ( با استفاده از پمپ تزریقی)
برای درمان آمنوره یا ناباروری در زنان ناشی از اختلالات غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس:
- بزرگسالان.... 5 میکروگرم تزریق با پمپ به صورت وریدی و یا زیر جلدی به آرامی و در طول 1 دقیقه، هر نود دقیقه تزریق برای بیست و یک روز. در صورت نیاز دوز توسط پزشک به آرامی تغییر داده می شود، 1 میکروگرم کاهش و یا 20 میکروگرم افزایش.
- کودکان تا 18 سال.... نوع مصرف و میزان آن توسط پزشک تعیین می شود.
دوز اشکال تزریقی (تزریق تک دوز)
برای تست غدد هیپوتالاموس و هیپوفیز:
- بزرگسالان.... 0.1 میلی گرم یک بار در روز به صورت تک دوز زیر جلدی و یا وریدی تزریق می شود.
- کودکان 12 سال به بالا.... 2 میکروگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن (0.9 میکروگرم به ازای هر پوند) یک بار در روز به صورت زیر جلدی و یا وریدی. دوز تزریقی بیش از 100 میکروگرم در روز نمی باشد.
- کودکان تا 12 سال .... نوع مصرف و میزان آن توسط پزشک تعیین می شود.
اقدامات احتیاطی
در هنگام استفاده از پمپ های تزریقی بررسی پیشرفت درمان، اثربخشی دارو و عوارض ناخواسته در ویزیت های منظم توسط پزشک، امری بسیار مهم است.
چنانچه برای بارداری از گنادورلین استفاده می کنید به دقت زمانبندی پزشک جهت داشتن رابطه جنسی را دنبال کنید تا از بارداری دو یا سه قلویی جلوگیری شود (البته اگر تصمیم به دو یا سه قلو زایی ندارید!!!).
در صورت بارداری، سریع به پزشک مراجعه کنید.
عوارض جانبی
عليرغم تاثيراتی كه یک دارو دارد، امكان بروز برخي عوارض جانبي ناخواسته نيز وجود دارد. بروز هريك از این عوارض نيازمند مراقبتهای پزشكی و مراجعه به پزشک است.
در صورت مشاهده ی هر یک از عوارض زیر سریع به پزشک مراجعه کنید:
دوزهای مکرر
- سخت شدن پوست در محل تزریق
- کهیر
تک دوز یا دوزهای مکرر
- خارش، درد، قرمزی و تورم پوست در محل تزریق
- بثورات پوستی (در محل تزریق و یا کل بدن)
تعدادی از عوارض جانبی نیاز به توجه پزشکی ندارد. این عوارض به مرور و با عادت بدن به دارو از بین می روند. درمانگر می تواند راه هایی برای جلوگیری و یا کاهش برخی از این عوارض جانبی ارایه دهد. چنانچه این عوارض طولانی و آزار دهنده شدند، و یا ابهامی در موردشان داشتید به پزشک مراجعه کنید:
تک دوز
- درد شکم یا معده
- گلگون شدن چهره (کوتاه مدت)
- سردرد
- سبکی سر
- حالت تهوع
ممکن است عوارض دیگری که در این لیست نیامده در برخی بیماران رخ دهد. در این خصوص به پزشک معالج مراجعه شود.