لناليدوميد یا لنالیدوماید (خوراکی)

لناليدوميد برای درمان کم خونی (کم شدن گلبول های قرمز خون) در بیماران مبتلا به نوع خاصی از سندرم میلودیسپلاستیک (MDS) استفاده می شود. به دلیل کم شدن تعداد سلول های قرمز در بیماران مبتلا به MSD ممکن است به تزریق خون نیاز باشد.

لناليدوميد در ترکیب با دگزامتازون برای درمان مولتیپل میلوما ( یا میلوم متعدد تکثیری بدخیم در پلاسماسل‌ها = سرطان سلول های پلاسما) نیز استفاده می شود.

همچنین، لناليدوميد برای درمان لنفوم سلول منتل یا گوشته (MCL) در بیمارانی استفاده می شود که قبلا با بورتزومیب به اضافه ی یک داروی اضافی غیر موثر درمان می شدند_ بورتزومیب به همراه این داروی اضافی هیچ تغییری در روند درمان ایجاد نکرده است و به این دلیل لنالیدومید تجویز می شود. 

این دارو فقط با نسخه پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرد و از طریق یک برنامه توزیع محدود و خاص به نام برنامه Revlimid® REMS در دسترس است.

تجربه ثابت کرده است که هرگاه یک دارو برای درمان خاصی تایید می شود، از آن می توان برای درمان برخی دیگر از مشکلات پزشکی نیز بهره برد. اگر چه، در برچسب محصول این مصارف نوشته نشده است، می توان در موارد زیر استفاده کرد:

• مولتیپل میلوما ( یا میلوم متعدد تکثیری بدخیم در پلاسماسل‌ها = سرطان سلول های پلاسما) ، دوره اول درمان، در ترکیب با دگزامتازون (درمان سرطان مغز استخوان؛ همراه با دگزامتازون استفاده می شود).

اشکال دارویی:

• کپسول

در صورتيكه تصميم به مصرف دارويی داريد همه جوانب آن بايد به دقت بررسی گردد. اين تصميمی است كه شما و پزشكتان می گيريد. درمورد مصرف اين دارو موارد زير بايد درنظر گرفته شود:

آلرژی و حساسیت
در صورت بروز هرگونه واکنش آلرژیک یا غیر معمول، به هر دارویی و یا این داروی خاص حتما پزشک معالج خود را مطلع سازید. همچنین درمانگران را آگاه نمایید از وجود حساسیت هایی که نسبت به برخي مواد غذايي، رنگ ها ، مواد نگهدارنده و يا حيوانات دارید. در صورتيكه  بدون تجويز پزشك قصد استفاده از اين دارو را داريد حتما بروشور و يا توضيحات مندرج روي بسته را با دقت مطالعه فرماييد.

اطفال
تاکنون، مطالعات دقیق و کافی در خصوص رابطه ی بین سن و میزان اثر بخشی لناليدوميد در کودکان انجام نگرفته است. همچنین، اثربخشی و ایمنی این دارو تایید نشده است.

سالمندان
مطالعات دقیق و کافی برای بررسی اثربخشی و ایمنی این دارو در سالمندان انجام نگرفته است. تا به امروز نیز اثر سویی در این زمینه گزارش نشده است. در هرصورت اقدامات احتیاطی برای سالخوردگان باید در نظر گرفته شود، زیرا به علت کهولت سن  بیشتر در معرض بیماری های قلبی – ریوی و کلیوی و اثرات نامطلوب هستند
 

دوران بارداری
مطالعات بر حیوانات و زنان باردار نشاندهنده ی اثرات منفی این دارو و ایجاد اختلالات جنینی بودند. این دارو نباید برای زنان باردار یا زنانی با قصد بارداری تجویز شود، زیرا عوارض منفی بیشتر از مزایا است. 

دوران شیردهی و مادران شیرده
تحقيقات خاصی در خصوص اثر بخشی این دارو بر زنان شيرده صورت نگرفته است. پيش از مصرف اين دارو در زنان شيرده همه جوانب مثبت و منفی آن بايد درنظر گرفته شود.

تداخلات دارویی
بی شک هيچ دارويی نبايد همزمان مصرف شود، اما در برخی موارد با وجود رخ دادن تداخل دارويی، ممكن است نياز به مصرف همزمان دو داروی مختلف باشد. در چنين مواردی ممكن است پزشک مقدار مصرف دارو را تغيير دهد و يا داروی ديگری تجويز كند. بنابراين در صورت مصرف دارویی ديگر آنرا با پزشک خود مطرح سازيد.

استفاده همزمان از این دارو با هرکدام از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاصی شود. اما، در پاره ای موارد می تواند بهترین درمان دارویی نیز به شمار آید که در این صورت پزشک تغییراتی در الگوی میزان مصرف به وجود می آورد.

• Digoxin

تداخلات دارویی دیگر
بي شک هيچ دارويی را نبايد در زمان غذا خوردن يا حوالی آن مصرف نمود چراكه امكان وقوع تداخل وجود دارد. مصرف الكل و تنباكو نيز تداخلاتی ایجاد مي كند.

سایر مشکلات پزشکی 
وقوع مشكلات پزشکی ديگر ممكن است بر اثربخشی اين دارو تاثير بگذارد. بنابراین پزشک را از وجود آنها آگاه کنید، به ویژه موارد زیر :  

• اختلال در لخته شدن خون (به عنوان مثال: ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریوی) 
• حمله قلبی، به تازگی
• بیماری کبدی 
• نوتروپنی (کم شدن تعداد سلول های سفید خون) 
• سکته مغزی، داشتن سابقه 
• ترومبوسیتوپنی (کم شدن تعداد پلاکت ها). با احتیاط مصرف شود، ممکن است شرایط را بدتر کند.
• چربی خون (کلسترول و یا چربی بالا در خون) 
• فشار خون (فشار خون بالا) 
• سیگار کشیدن. ممکن است خطر عوارض جانبی جدی تر را افزایش دهد.
• عفونت. ممکن است توانایی بدن در مبارزه با عفونت را کاهش دهد.
• بیماری کلیوی. با احتیاط مصرف شود، ممکن است به دلیل دیر دفع شدن اثرات جانبی بیشتری داشته باشد
• عدم تحمل لاکتوز (یا نارسایی لاکتاز). این دارو حاوی لاکتوز است که می تواند این وضعیت را بدتر کند.

دارو را طبق دستور تجویزی پزشک مصرف کنید. میزان بیشتر یا کمتر، دفعات بیشتر یا کمتر، و طولانی تر از مدت تجویز پزشک، دارو را مصرف نکنید چراکه خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد. بدون مشورت با پزشک، مصرف دارو را متوقف نکنید. 

بسیار مهم است که قوانین برنامه Revlimid® REMS به درستی درک شوند. دارو دارای دستور مصرف دقیق است، قیل از مصرف حتما مطالعه شود. با پزشک در خصوص سوالات و ابهامات خود صحبت کنید و اطلاعات لازم را به دست بیاورید. برای تایید درک تمامی قوانین و اطلاعات مربوطه ممکن است از شما بخواهند تا فرمی را امضا کنید.

کپسول را به طور کامل قورت دهید_ نباید آن را نصف و له کرد و یا جوید. اگر به طور تصادفی کپسول باز شده و دست با پودر آن تماس پیدا کرد، دست ها را با آب تمیز و صابون به طور کامل بشویید. چنانچه پودر وارد چشم، بینی یا دهان شد، آنها را با آب بشویید.

دارو باید در یک زمان مشخص هر روز مصرف شود_ به این معنا که در یک زمان مشخص روزانه به مقدار ثابت، با غذا یا قبل/بعد از غذا، مصرف شود.

میزان مصرف
میزان  مصرف این دارو در بیماران مختلف متفاوت است؛ در این خصوص از دستور پزشک و یا توضیحات برچسب دارو پیروی نمایید. اطلاعات نوشته شده روی داروها  منحصراً شامل دوز متوسطه این دارو می باشد و در صورتی که دوز مصرفی شما متفاوت است  بدون مشورت با پزشک اقدامی انجام ندهید. 
 

مقدار داروی مصرفی شما در روز، همچنین تعداد دفعات استفاده از دارو و فواصل زمانی آن بستگی به قوی بودن داروها و ریشه مشکلات پزشکی و بیماری شما دارد.

دوز اشکال خوراکی (کپسول)
برای درمان کم خونی در بیماران مبتلا به سندرم میلودیسپلاستیک:

• بزرگسالان.... در ابتدا، 10 میلی گرم یک بار در روز. در صورت نیاز پزشک ممکن است دوز را تغییر دهد.
• کودکان.... نوع مصرف و میزان آن توسط پزشک تعیین می شود.

برای درمان لنفوم سلول منتل:

• بزرگسالان.... در ابتدا، 25 میلی گرم یک بار در روز. این دارو در روزهای اول تا بیست و یکم در یک چرخه تکراری 28 روزه مصرف می شود. در صورت نیاز پزشک ممکن است دوز را تغییر دهد.
• کودکان.... نوع مصرف و میزان آن توسط پزشک تعیین می شود.

برای درمان مولتیپل میلوما در ترکیب با دگزامتازون:

• بزرگسالان.... در ابتدا، 25 میلی گرم یک بار در روز. این دارو در روزهای اول تا بیست و یکم در یک چرخه تکراری 28 روزه مصرف می شود. در صورت نیاز پزشک ممکن است دوز را تغییر دهد.
• کودکان.... نوع مصرف و میزان آن توسط پزشک تعیین می شود.

در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه کنیم؟
در صورت فراموش كردن دوز اين دارو، به محض يادآوری آن را مصرف كنيد. چنانچه زمان دوز بعدی فرا رسيده بود، و یا تا زمان دوز بعدی کمتر از دوازده ساعت زمان داشتید، طبق همان زمانبندی پيش برويد و دوز فراموش شده را تكرار نكنيد. هيچگاه دوز دارو را 2 بار متوالي تكرار نكنيد و برای جبران آن داروی اضافی نخورید.

درصورت استفاده بیش از حد و وموارد اورژانسی چه کنیم ؟
در این شرایط به نزدیک ترین مرکز درمانی مراجعه نموده و یا با مرکز فوریت های اورژانس تماس بگیرید.

در هنگام مصرف دارو چه موارد تغذیه ای را باید در نظر گرفت؟
چنانچه پزشک معالج رژیم غذایی خاصی را توصیه نکرده است، رژیم معمولی و نرمال روزانه را ادامه دهید.

شیوه نگهداری از دارو

• اين دارو را در جعبه در بسته، در دماي اتاق، به دور از گرما، رطوبت و نور مستقيم نگه داريد. 
• از يخ زدگي دارو جلوگيري شود. 
• دور از دسترس كودكان قرار دهيد. 
• داروی تاریخ گذشته را دور بریزید ( در خصوص بهترین روش از بین بردن دارو از پزشک سوال کنید) .

بررسی پیشرفت درمان، اثربخشی دارو و عوارض ناخواسته در ویزیت های منظم توسط پزشک، امری بسیار مهم است. از این طریق، پزشک از تاثیر دارو، میزان دوز مصرفی و یا ادامه ی مصرف آن اطمینان حاصل می کند. برای بررسی عوارض ناخواسته ممکن است آزمایش خون گرفته شود.

در طول درمان با لناليدوميد، زنان باید اقدامات احتیاطی لازم جهت جلوگیری از بارداری را انجام دهند. دو نوع روش قابل اعتماد جلوگیری از بارداری را 4 هفته قبل از درمان با لناليدوميد شروع کنید و در طول درمان و به مدت 4 هفته پس از آخرین دوز، آنها را ادامه دهید. در طول درمان با این دارو، تست بارداری منظم لازم است. در صورت بارداری، به عنوان یک شرایط اورژانسی با پزشک یا مرکز اورژانس تماس بگیرید تا روشهای ضدبارداری اورژانسی را آموزش دهند.

مردان، حتی کسانی که وازکتومی داشته اند، باید در طول درمان و به مدت 4 هفته پس از آخرین دوز از بارداری شریک جنسی خود جلوگیری کنند. در طول مصرف این دارو نباید اسپرم اهدا شود. در صورت بارداری شریک جنسی، به عنوان یک شرایط اورژانسی با پزشک یا مرکز اورژانس تماس بگیرید تا روشهای ضدبارداری اورژانسی را آموزش دهند.

در طول درمان و 1 ماه پس از آخرین دوز، خون ندهید.

این دارو باعث کم شدن تعداد سلول های خونی مختلف در بدن می شود که امکان خونریزی یا عفونت را آسانتر می کند. برای جلوگیری از این حالت، نزدیک افراد بیمار یا دارای عفونت نشوید. دستان خود را بشویید. از انجام ورزش های خشن و یا شرایط دیگر ایجاد کننده ی کبودی، قطع عضو، و یا زخمی شدن اجتناب شود. به آرامی مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. در هنگام استفاده از اشیاء تیز، از جمله ریش تراش و ناخن گیر، مراقب باشید.

این دارو ممکن است امکان لخته شدن خون را افزایش دهد. در صورت مشاهده ی هر یک از این علایم سریع به پزشک مراجعه کنید: اضطراب، درد قفسه سینه، غش، ضربان سریع قلب، تنگی ناگهانی نفس یا مشکل در تنفس، درد، قرمزی، یا تورم در بازو یا پا.

این دارو ممکن است خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته مغزی را افزایش دهد. احتمال این حالت در صورت داشتن سابقه بیماری های قلبی، کلسترول بالا و یا سیگاری بودن بیشتر است. در صورت مشاهده ی هر یک از این علایم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: درد یا احساس ناراحتی در قفسه سینه ، بی نظمی در ضربان قلب، تهوع یا استفراغ، درد یا ناراحتی در بازوها، فک، پشت یا گردن، تنگی نفس، تعرق.

این دارو ممکن است باعث مشکلات کبدی جدی شود. به منظور بررسی کبد، پزشک ممکن است آزمایش خون انجام دهد. در صورت مشاهده ی هر یک از علایم مشکلات کبدی سریع به پزشک مراجعه کنید: ادرار تیره رنگ و یا مدفوع کم رنگ، تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، درد در قسمت فوقانی معده، یا پوست و چشم زرد رنگ.

این دارو ممکن است باعث واکنشهای پوستی جدی شود. در صورت مشاهده ی هر یک از این علایم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:  تاول، پوسته پوسته یا شل شدن پوست، ضایعات پوستی قرمز رنگ، آکنه و یا بثورات جلدی شدید ، جراحت و یا زخم روی پوست، تب یا لرز.

لناليدوميد ممکن است باعث یک نوع واکنش جدی به نام " سندرم لیز تومور " شود_ آزادی مواد داخل سلولی به درون جريان خون به طور خود بخود . پزشک ممکن است با تجویز دارو از این امر جلوگیری کند. در صورت مشاهده ی هر یک از این علایم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:  کاهش و یا تغییر در حجم ادرار، درد، سفتی یا تورم مفاصل، درد در پایین کمر، پهلو، و یا شکم، افزایش سریع وزن ، تورم پاها یا ساق پاها، خستگی و یا ضعف غیر معمول.

این دارو ممکن است خطر ابتلا به سرطان های خاص (به عنوان مثال، لوسمی میلوئیدی حاد، لنفوم) را افزایش دهد. چنانچه در این مورد ابهام و نگرانی دارید، با پزشک صحبت کنید.

این دارو ممکن است باعث برگشت تومور شود. در صورت مشاهده ی هر یک از این علایم بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:  گره های لنفاوی متورم و دردناک، تب خفیف، درد، بثورات جلدی.

در طول دوره ی درمان، داروهای دیگر را مصرف نکنید مگر آنکه از قبل با پزشک معالج هماهنگ کرده باشید. این امر مر بوط به تمام داروهای با نسخه، بدون نسخه ، مکمل های گیاهی یا ویتامین نیز می شود.

عليرغم تاثيراتی كه یک دارو دارد، امكان بروز برخي عوارض جانبي ناخواسته نيز وجود دارد. بروز هريك از این عوارض نيازمند مراقبتهای پزشكی و مراجعه به پزشک است.

در صورت مشاهده ی هر یک از عوارض زیر سریع به پزشک مراجعه کنید:
علایم بیشتر رایج

• مدفوع قیری و سیاه 
• خونریزی لثه
• خون در ادرار یا مدفوع
• درد قفسه سینه
• لرز
• تشنج
• سرفه 
• کاهش ادرار
• تنفس مشکل و یا با زحمت 
• خشکی دهان 
• تب
• افزایش تشنگی
• ضربان نامنظم قلب 
• از دست دادن اشتها
• درد کمر یا پهلو
• تغییرات خلق و خوی
• درد عضلانی و گرفتگی عضلات
• تهوع یا استفراغ
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست ها، پاها، و یا لب ها
• ادرار کردن دردناک و یا مشکل در ادرار کردن
• پوست رنگ پریده
• لکه های قرمز روی پوست
• گلو درد
• زخم، جراحت، و یا لکه های سفید روی لب و یا در دهان
• تورم غدد لنفاوی
• تنگی قفسه سینه
• خونریزی و یا کبودی غیر معمول 
• خستگی یا ضعف غیر معمول

علایم کمتر رایج

• درد قفسه سینه
• گیجی
• مشکل در صحبت کردن
• دوبینی
• سردرد
• ناتوانی در حرکت بازوها، پاها، و یا عضلات صورت
• عدم توانایی در صحبت کردن
• درد و ناراحتی در بازوها، فک، پشت یا گردن
• صحبت کردن کند
• تعرق

دلیل ناشناخته

• اضطراب
• تاول، پوسته پوسته، یا شل شدن پوست
• مدفوع به رنگ خاک رس
• ادرار تیره رنگ
• افسردگی
• اسهال
• مشکل در اجابت مزاج (مدفوع)
• سرگیجه یا سبکی سر
• خشکی پوست و مو
• غش کردن
• ضربان سریع قلب 
• احساس سرما
• احساس عمومی خستگی یا ضعف
• ریزش مو
• خشونت صدا 
• خارش یا جوش
• درد، سفتی و تورم مفاصل
• تورم بزرگ و کندو مانند در صورت، پلک ها، لب ها، زبان، گلو، دست ها، ران پاها، پاها، و یا اندام های جنسی
• گرفتگی و سفتی عضلانی 
• درد، قرمزی، یا تورم در بازو یا پا
• ضایعات پوستی قرمز، اغلب با یک مرکز بنفش رنگ
• تحریک و قرمزی چشم
• حساسیت به گرما
• ضربان آهسته قلب 
• درد معده
• تنگی ناگهانی نفس یا تنفس مشکل
• تورم پا یا ساق پا
• اختلال خواب
• بوی ناخوشایند نفس 
• استفراغ خون
• افزایش یا از دست دادن وزن
• چشمان و یا پوست زرد رنگ

تعدادی از عوارض جانبی نیاز به توجه پزشکی ندارد. این عوارض به مرور و با عادت بدن به دارو از بین می روند. درمانگر می تواند راه هایی برای جلوگیری و یا کاهش برخی از این عوارض جانبی ارایه دهد. چنانچه این عوارض طولانی و آزار دهنده شدند، و یا ابهامی در موردشان داشتید به پزشک مراجعه کنید:

علایم بیشتر رایج

• کاهش و یا غیر طبیعی بودن حساسیت به لمس
• خون دماغ
• تاری دید
• بدن درد 
• کبودی
• احساس سوزش در هنگام ادرار کردن
• احساس سوزش، بی حسی، سوزن سوزن شدن، یا دردناکی 
• تغییر در طعم 
• سرفه همراه با خلط
• مشکل در حرکت کردن
• خواب آلودگی یا خستگی
• احتقان گوش
• تپش یا ضربان قلب سریع، کند، نامنظم
• گرگرفتگی و یا قرمزی پوست
• افزایش تعرق و تعرق شبانه
• کج خلقی
• خارش، درد، قرمزی، تورم، حساسیت به لمس، یا گرمی پوست
• فقدان یا از دست دادن قدرت
• لکه های بزرگ، تخت، آبی یا بنفش رنگ روی پوست
• مدفوع شل
• از دست دادن علاقه یا عدم لذت بردن
• اسپاسم، سفتی، یا کشش عضلانی
• درد یا حساسیت در اطراف چشم و استخوان های گونه
• تشنج
• لرز
• تورم غدد در گردن
• لرز
• اختلال در تمرکز
• مشکل در بلع
• عدم تعادل 
• درد شکم یا قسمت فوقانی معده
• تغییرات صدا
• ضعف در بازوها، دست ها، ران پاها، یا پاها

ممکن است عوارض دیگری که در این لیست نیامده در برخی بیماران رخ دهد. در این خصوص به پزشک معالج مراجعه شود.