فونداپارینوکس (زیرجلدی)
Fondaparinux (Subcutaneous Route)
دارو شناسی
داروی فونداپارینوکس برای جلوگیری از ترومبوز ورید عمقی استفاده می شود. ترومبوز ورید عمقی وضعیتی است که در آن خون در رگ های خونی پاها لخته می شود. لخته خون تشکیل شده ممکن است به ریه رفته و در رگ های خونی ریه ها گیرکرده وباعث ایجاد آمبولی ریوی بشود.
این دارو تا چند روز پس از عمل جراحی شکستگی لگن، تعویض مفصل ران یا زانو و دربعضی ازموارد بعد از عمل جراحی شکم یا معده تجویز می شود.
داروی فونداپارینوکس درمواردی که بیمارپس ازجراحی قادربه راه رفتن نیست تجویزمی شود. زیرا درطول دوران پس ازعمل احتمال تشکیل لخته وجود دارد.
داروی فونداپارینوکس همراه با وارفارین برای درمان ترومبوز حاد ورید عمقی (لخته خون در پا) و آمبولی ریوی (لخته خون در ریه) استفاده می شود.
این دارو فقط با نسخه پزشک دردسترس می باشد.
این دارو به اشکال زیرموجود می باشد:
• محلول
اسامی تجاری
1. Arixtra
پیش از مصرف
درتصمیم گیری برای استفاده از یک دارو، خطرات ناشی از مصرف دارو باید کمتر ازمزایای آن باشد. درانتخاب این دارو دقت کنید. حتما با نظر پزشک ازاین دارو استفاده کنید.
آلرژی و حساسیت
وجود هرگونه حساسیت به این دارو یا داروهای دیگررا به اطلاع پزشکتان برسانید. همچنین وجود هرگونه حساسیت به غذا، رنگ، مواد نگهدارنده و یا حیوانات را به پزشکتان اطلاع دهید. برای استفاده ازداروهای بدون نسخه حتما بروشورآنها را به دقت مطالعه کنید.
اطفال
مطالعات مناسب تا به امروز درمورد اثرات داروی فونداپارینوکس درکودکان انجام نشده است. با این حال، ایمنی و اثربخشی این دارو درکودکان ثابت نشده است.
سالمندان
مطالعات مناسب تا به امروز درمورد مصرف فونداپارینوکس درسالمندان محدودیتی نشان نداده است. با این حال احتمال ابتلا به خونریزی و بیماری های کلیوی مرتبط با سن درسالمندانی که داروی فونداپارینوکس مصرف می کنند وجود دارد. احتیاط و یا تنظیم دوز برای بیماران سالمند لازم است.
دوران بارداری
هرچند مطالعات انجام شده برروی حیوانات اثرات سوء نشان داده اند اما مطالعات کافی برروی زنان بارداردراین زمینه انجام نشده است.
دوران شیردهی و مادران شیرده
هیچ تحقیقی برروی زنان شیرده انجام نشده که نشان دهنده میزان خطر برای نوزاد دردوران شیردهی باشد. دردوران شیردهی برای استفاده از یک دارو، خطرات ناشی از مصرف دارو باید کمتر ازمزایای آن باشد.
تداخلات دارویی
اگرچه بعضی ازداروها نباید با یکدیگرمصرف بشوند، اما گاهی اوقات لازم است دو دارو همزمان استفاده شوند حتی اگرتداخل دارویی داشته باشند.
درچنین مواردی ممکن است پزشک دوزدارو را عوض کند و یا سایراقدامات احتیاطی لازم را به عمل آورد.
درصورتی که هرنوع داروی دیگری چه با نسخه پزشک و چه بدون نسخه پزشک مصرف می کنید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
استفاده ازاین دارو با داروهای زیرتوصیه نمی شود. درچنین مواردی ممکن است پزشک دوزدارو را عوض کند و یا سایراقدامات احتیاطی لازم را به عمل آورد:
• Abciximab
• Aceclofenac
• Acemetacin
• Alipogene Tiparvovec
• Alteplase, Recombinant
• Amtolmetin Guacil
• Anagrelide
• Anistreplase
• Apixaban
• Argatroban
• Aspirin
• Bivalirudin
• Bromfenac
• Bufexamac
• Celecoxib
• Chamomile
• Choline Salicylate
• Citalopram
• Clonixin
• Clopidogrel
• Collagenase, Clostridium histolyticum
• Dabigatran Etexilate
• Dalteparin
• Danaparoid
• Desvenlafaxine
• Dexibuprofen
• Dexketoprofen
• Diclofenac
• Diflunisal
• Dipyridamole
• Dipyrone
• Drotrecogin Alfa
• Droxicam
• Edoxaban
• Enoxaparin
• Eptifibatide
• Escitalopram
• Etodolac
• Etofenamate
• Etoricoxib
• Felbinac
• Fenofibrate
• Fenofibric Acid
• Fenoprofen
• Fepradinol
• Feprazone
• Floctafenine
• Flufenamic Acid
• Fluoxetine
• Flurbiprofen
• Fluvoxamine
• Garlic
• Ginkgo
• Ibuprofen
• Ibuprofen Lysine
• Iloprost
• Indomethacin
• Ketoprofen
• Ketorolac
• Levomilnacipran
• Lornoxicam
• Loxoprofen
• Lumiracoxib
• Meclofenamate
• Mefenamic Acid
• Meloxicam
• Milnacipran
• Morniflumate
• Nabumetone
• Naproxen
• Nepafenac
• Niflumic Acid
• Nimesulide
• Nintedanib
• Oxaprozin
• Oxyphenbutazone
• Papaya
• Parecoxib
• Paroxetine
• Pentosan Polysulfate Sodium
• Phenylbutazone
• Piketoprofen
• Piroxicam
• Prasugrel
• Proglumetacin
• Propionic Acid
• Propyphenazone
• Proquazone
• Reteplase, Recombinant
• Rivaroxaban
• Rofecoxib
• Salicylic Acid
• Salsalate
• Sertraline
• Sodium Salicylate
• St John's Wort
• Streptokinase
• Sulfinpyrazone
• Sulindac
• Tan-Shen
• Tenecteplase
• Tenoxicam
• Tiaprofenic Acid
• Ticlopidine
• Tirofiban
• Tolfenamic Acid
• Tolmetin
• Treprostinil
• Urokinase
• Valdecoxib
• Venlafaxine
• Vilazodone
• Vorapaxar
• Vortioxetine
استفاده ازاین دارو با هریک ازداروهای زیرممکن است خطربعضی ازعوارض جانبی را افزایش دهد اما استفاده ازدو دارو بطورهمزمان ممکن است بهترین درمان برای شما باشد درچنین مواردی ممکن است پزشک دوزیک دارویا هردو دارو را عوض کند:
• Avocado
• Chondroitin
• Coenzyme Q10
• Curcumin
• Dong Quai
• Ginger
• Vitamin A
تداخلات دارویی دیگر
بعضی ازداروها را نباید باغذا و یا درنزدیکی وقت غذا و یا با غذاهای خاصی مصرف کرد چون ممکن است تداخل داروی پیش بیاید.
استفاده ازالکل یا سیگاردرهنگام مصرف بعضی ازداروها هم ممکن است موجب تداخل دارویی بشود.
سایرمشکلات پزشکی
وجود مشکلات پزشکی دیگری ممکن است برروی استفاده ازاین دارو اثرگذارباشد. وجود هرگونه مشکل پزشکی دیگری از قبیل موارد زیررا به اطلاع پزشک خود برسانید:
• مشکلات خونریزی
• مشکلات رگ های خونی
• ورود کاتتر در ستون فقرات
• رتینوپاتی دیابتی (مشکل چشم)
• فشار خون بالا ، فشار خون کنترل نشده
• بیماری کبدی
• مشکلات معده یا روده مانند زخم فعال
• سکته مغزی اخیراً یا سابقه آن
• جراحی چشم، مغزو یا ستون فقرات اخیراً یا سابقه آن با احتیاط مصرف شود. خطر خونریزی ممکن است افزایش یابد.
• عفونت قلب
• بیماری کلیوی شدید
• خونریزی شدید
• ترومبوسیتوپنی (کاهش تعداد پلاکتهای خون)
• وزن کمتر از 110 پوند. در بیماران با این شرایط استفاده نمی شود.
• بیماری کلیوی با احتیاط مصرف شود. عوارض جانبی به دلیل خروج کند دارو ازبدن ممکن است تشدید شود.
نحوه مصرف
داروی فونداپارینوکس فقط باید توسط پزشک برای شما تجویزشود تا شرایط شما را بهبود بخشد. دارو را بیش از میزان تجویزشده مصرف نکنید.
قبل ازاستفاده ازداروی فونداپارینوکس مطمئن شوید که از تمامی مزایا و خطرات دارو مطلع هستید. بروشورآن را مطالعه کنید تا اطلاعات لازم را درمورد دارو کسب کنید. اگر ابهامی وجود داشت با پزشک خود مطرح کنید.
این دارو باید توسط کادربیمارستانی به شما تزریق شود. دارو بصورت یک شات درزیرپوست شکم تزریق می شود.
اگر ازداروی فونداپارینوکس درخانه استفاده می کنید، آموزش لازم برای تزریق دارو به شما داده خواهد شد. درصورت بروز هر گونه مشکل درهنگام استفاده از داروی فونداپارینوکس به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
بمنظورجلوگیری از مشکلات پوستی ناشی از تزریق شات دارو را بصورت چرخشی درمناطق تعیین شده تزریق کنید.
اگر دارو درسرنگ تغییر رنگ داده و یا اگر ذراتی درآن مشاهده کردید، از آن استفاده نکنید.
دوزدارو
مقدارمصرف شما بستگی به میزان دوزدارو دارد. همچنین تعداد دفعاتی که درطول روز دارو مصرف می کنید و فاصله بین دوزهای دارویی و همچنین مدت زمان مصرف داروبستگی به بیماری شما دارد.
برای شکل تزریقی دارو برای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی پس ازعمل جراحی شکم یا معده:
بزرگسالان 2.5 میلی گرم زیر پوست یک بار در روز به مدت 5 تا 9 روز. دوز اول 6 تا 8 ساعت بعد از عمل جراحی داده می شود.
کودکان استفاده و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
برای شکل تزریقی دارو برای پیشگیری از ترومبوز ورید عمقی پس از عمل جراحی شکستگی لگن یا ران یا زانو :
بزرگسالان 2.5 میلی گرم زیر پوست یک بار در روز به مدت 5 تا 9 روز. دوز اول 6 تا 8 ساعت بعد از عمل جراحی داده می شود.
کودکان استفاده و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
برای شکل تزریقی دارو برای درمان ترومبوز ورید عمقی و آمبولی ریوی:
بزرگسالان دوز نسبت به وزن بدن و باید توسط پزشک تعیین شود. دوز دارومعمولا 5 تا 10 میلی گرم است که بصورت تزریق زیر پوستی یک بار در روز به مدت حداقل 5 روز انجام می شود.
کودکان استفاده و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
درصورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه کنیم؟
اگریکبارمصرف دارو را فراموش کردید فوراً آن را مصرف کنید اما اگر به مصرف دوزبعدی نزدیک هستید دارورا طبق معمول مصرف کنید.
درهنگام استفاده بیش ازحد و موارد اورژانسی چه کنیم؟
در این صورت با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
درهنگام مصرف دارو چه موارد تغذیه ای را باید درنظرگرفت؟
اگرپزشک معالج رژیم غذایی خاصی را توصیه نکرده است رژیم معمولی و نرمال روزانه خود را ادامه دهید.
شیوه نگهداری ازدارو
دارو را دردمای معمولی اتاق نگهداری کنید و ازگرما، رطوبت، نورمستقیم و یخ زدگی محافظت کنید. دردارو را محکم ببندید. دورازدسترس اطفال نگهداری کنید. دارو را بیش از حد نیاز خود تهیه نکنید.
اقدامات احتیاطی
کنترل و معاینه مرتب بیماردرطول درمان و استفاده ازاین دارو برای اطمینان ازعملکرد آن حائز اهمیت است. اگرپس ازچند روز ازمصرف دارو بیماری تشدید شد یا بهترنشدید به پزشک معالج خود مراجعه کنید.
استفاده بیش ازحد ازداروی فونداپارینوکس ممکن است موجب بروزعوارض جانبی شود. دراین صورت بلافاصله به فوریت های پزشکی مراجعه کنید.
مصرف داروی فونداپارینوکس ممکن است باعث خونریزی بشود. اگر شما مشکلات کلیوی دارید و یا برای گرفتن داروی مسکن و یا بیهوشی کاتتر داشته باشید ممکن است خطر خونریزی افزایش می یابد.
درصورت مشاهده هر گونه خونریزی غیرعادی و یا کبودی، مدفوع قیری و یا سیاه و سفید، ، خونریزی لثه، وجود خون در ادرار یا مدفوع، احساس سوزن سوزن شدن، بی حسی یا ضعف درپایین پاها و یا لکه های قرمز بر روی پوست خود بلافاصله به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
مصرف داروی فونداپارینوکس ممکن است باعث خونریزی یا کبودی بشود. از انجام ورزش های خشن و یا شرایط دیگری که ممکن است به کبودی، بریدگی و یا زخمی شدن شما منجرشود پرهیزکنید.
هنگام استفاده از اشیاء تیزمانند ریش تراش و ناخنگیر مراقب باشید. ازفین کردن محکم با بینی خودداری کنید.
هنگام استفاده از مسواک ، نخ دندان، یا خلال دندان مراقب باشید. ممکن است دندانپزشک، یا پرستارروش های دیگری برای تمیز کردن دندانها و لثه ها به شما توصیه کنند. قبل از انجام کارهای مربوط به دندان با پزشک خود مشورت کنید.
مطمئن شوید که پزشک یا دندانپزشک شما می داند که از این دارواستفاده می کنید. شاید لازم باشد قبل از انجام آزمایش های پزشکی مصرف دارو را متوقف کنید.
اگر پیش ازاین فونداپارینوکس یا هپارین دریافت کرده اید و دچار واکنش ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکتها در خون) شده اید و یا اگر درحال دریافت دارو لخته خون جدید تشکیل شده بلافاصله به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
داروی فونداپارینوکس ممکن است احتمال خطر بروز لخته خون نخاعی یا اپیدورال را درزمانی که برخی دیگر از داروها یا روش های دیگر استفاده می شود افزایش دهد.
اگردچار کمر درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن، یا ضعف در پاها یا از دست دادن کنترل روده یا مثانه شدید بلافاصله به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
گارد سوزن سرنگ از جنس لاستیک خشک لاتکس طبیعی است. اگر به لاتکس یا لاستیک آلرژی دارید به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
قبل از شروع و یا قطع مصرف هر نوع داروی دیگر و یا تغییر مقداردارویی که مصرف می کنید و درصورت استفاده از داروهای مکمل گیاهی و یا ویتامین ها به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی
هردارویی با وجود مزایا درمورد درمان ممکن است عوارض جانبی هم بدنبال داشته باشد. عوارض جانبی جدی ممکن است درطول درمان با این دارو رخ دهد.
گاهی عوارض جانبی بدون هیچگونه پیش آگاهی اتفاق می افتند. اما اغلب علائم هشداردهنده وجود دارند.
اگرهرکدام ازعوارض جانبی زیررخ داد بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی بیشتررایج
• پوست رنگپریده
• تنفس مشکل درهنگام فعالیت
• خونریزی و یا کبودی غیرعادی
• خستگی یا ضعف غیرعادی
عوارض جانبی کمتررایج
• مدفوع قیری یا سیاه
• درد مثانه
• خونریزی لثه
• وجود خون در ادرار یا مدفوع
• تاری دید
• درد قفسه سینه
• لرز
• تجمع خون در زیر پوست
• گیجی
• تشنج
• سرفه کردن
• کاهش ادرار
• ادرار کدر
• کبودی عمیق برنگ بنفش تیره
• ادرار کردن دردناک یا مشکل همراه با سوزش
• سرگیجه
• خشکی دهان
• غش یا سبکی سرهنگام بلند شدن ازموقعیت خوابیده و یا نشسته
• تب
• تکرر ادرار
• افزایش تشنگی
• ضربان نامنظم قلب
• خارش، درد، قرمزی یا ورم در محل تزریق
• از دست دادن اشتها
• کمر یا پهلو درد
• درد عضلانی و گرفتگی عضلات
• تهوع یا استفراغ
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست ها، پاها و یا لب
• لکه های قرمز بر روی پوست
• قرمزی، دردناک بودن و یا ترشح درمحل بریدگی های پوستی
• تنگی نفس
• گلو درد
• زخم و یا لکه های سفید بر روی لب و یا در دهان
• عرق کردن ناگهانی
عوارض جانبی ناشناخته
• کمر درد
• اختلال در عملکرد روده و یا مثانه
• عدم وجود بلع
• ضربان قلب سریع
• کهیر، خارش یا بثورات پوستی
• ورم صورت، پلک ها، لب ها، زبان، گلو، دست ها، پاها و یا اندام جنسی
• ضعف پا
• بی حسی
• فلج
• پف و یا تورم پلک یا اطراف چشم، صورت، لبها، زبان
• تنگی قفسه سینه
اگر هر یک از علائم زیراتفاق افتاد بلافاصله با اورژانس پزشکی تماس بگیرید.
علائم مصرف بیش از حد
• درد شکم یا ورم معده
• قسمت های کبود یا بنفش بر روی پوست
• سرفه خونی
• کاهش هوشیاری
• سردرد
• درد یا تورم مفاصل
• خونریزی از بینی
برخی ازعوارض جانبی نیازی به توجهات پزشکی ندارد. این عوارض ممکن است درطول درمان و تنظیم بدن با دارو برطرف شود. پزشک شما می تواند راهکارهایی برای جلوگیری و یا کاهش عوارض به شما توصیه کند.
عوارض جانبی بیشتر رایج
• مشکل اجابت مزاج
• ورم
• مشکلات خواب
عوارض جانبی کمتر رایج
• اسید و یا ترش معده
• آروغ زدن
• اسهال
• سوزش معده
• سوء هاضمه
• درد
• تاول پوست
• ناراحتی یا درد معده
• تنگی قفسه سینه
• تغییرات غیرعادی درمحل جراحی
• ترشح از زخم
اگربا مشکلات دیگری دررابطه با مصرف این دارو مواجه شدید با پزشک خود مشورت و بررسی کنید.