مدروکسی پروژسترون (خوراکی)

داروی مدروکسی پروژسترون یا مدروکسی پروژسترون استات برای درمان آمنوره (توقف غیرطبیعی چرخه های قاعدگی) و خونریزی غیرطبیعی رحم استفاده می شود. این دارو برای جلوگیری از هیپرپلازی آندومتر (ضخیم شدن دیواره رحم یا رحم) در زنانی که در حال مصرف استروژن کونژوگه هستند، استفاده می شود. داروی مدروکسی پروژسترون یک هورمون پروژسترون است. 
این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس بیمار قرار می گیرد و به شکل قرص موجود است.

در تصمیم گیری برای مصرف یک دارو، خطرات مصرف آن با مزیت های مصرف دارو مقایسه می شوند. این تصمیم توسط بیمار و پزشک گرفته می شود. در مورد داروی مدروکسی پروژسترون به نکات زیر توجه داشته باشید.

حساسیت 

اگر تاکنون به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت نشان داده اید، با پزشک خود در میان بگذارید. به علاوه هر گونه حساسیت دیگری، مانند حساسیت های غذایی، حساسیت به رنگ و مواد نگهدارنده و حیوانات را نیز به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد داروهایی بدون تجویز پزشک مصرف می کنید، حتما بسته بندی آن را مطالعه کنید.

اطفال

مصرف مدروکسی پروژسترون در کودکان مورد بررسی قرار نگرفته است. ایمنی و اثربخشی این دارو در کودکان تایید نشده است. 

سالمندان

 
گرچه در مورد ارتباط مصرف مدروکسی پروژسترون و سن و سال در افراد سالمند بررسی کافی انجام نشده است، اما تا به امروز مشکل خاصی در مورد مصرف این دارو در سالمندان گزارش نشده است. با این حال سالمندان بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان پستان، سکته مغزی یا زوال مغز هستند که لازم است این دارو در این گروه سنی با احتیاط بیشتری مصرف شود. 

دوران بارداری 

بررسی های انجام شده در مورد مصرف داروی مدروکسی پروژسترون در زنان باردار نشان دهنده بروز مشکلاتی بر روی جنین بوده است. داروی مدروکسی پروژسترون نباید در زنان باردار یا خانم هایی که قصد باردار شدن دارند، مصرف شود. 

دوران شیردهی و مادران شیرده 

بررسی ها نشان می دهند که مصرف داروی مدروکسی پروژسترون در دوران شیردهی با خطراتی برای نوزاد همراه است. 

تداخلات دارویی 

گرچه برخی داروها به هیچ عنوان نباید با هم مصرف شوند، اما در برخی موارد با وجود تداخل، دو دارو با هم مصرف می شوند. در این موارد ممکن است پزشک میزان مصرف دارو را تغییر دهد یا اقدامات احتیاطی دیگری را در پیش بگیرد. زمانی که داروی مدروکسی پروژسترون برای شما تجویز می شود، اگر هر داروی دیگری مصرف می کنید لازم است به پزشک اطلاع دهید. تداخلات دارویی زیر براساس خطرات بالقوه دارو انتخاب شده اند و لزوما اتفاق نمی افتند. 
مصرف این دارو با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی شود. پزشک ممکن است تصمیم بگیرد فرد را با این دارو درمان نکند یا دیگر داروهای وی را تغییر دهد.

• Tranexamic Acid

مصرف این دارو با هر یک از داروهای زیر معمولا توصیه نمی شود، اما در برخی موارد مصرف هر دو دارو لازم است. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک میزان مصرف یا دفعات مصرف دارو و یا هر دو را تغییر می دهد.

• Carbamazepine
• Dabrafenib
• Darunavir
• Isotretinoin
• Theophylline

مصرف این دارو با هر یک از داروهای زیر خطر بروز عوارض جانبی را افزایش می دهد، اما مصف هر دو با هم ممکن است بهترین راه درمان باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک میزان مصرف یا تعداد وعده های مصرف دارو و یا هر دو را تغییر خواهد داد.

• Amprenavir
• Aprepitant
• Atazanavir
• Bacampicillin
• Betamethasone
• Bexarotene
• Colesevelam
• Cyclosporine
• Delavirdine
• Efavirenz
• Etravirine
• Fosamprenavir
• Fosaprepitant
• Fosphenytoin
• Griseofulvin
• Lamotrigine
• Licorice
• Mycophenolate Mofetil
• Mycophenolic Acid
• Nelfinavir
• Oxcarbazepine
• Phenobarbital
• Phenytoin
• Prednisolone
• Primidone
• Rifapentine
• Ritonavir
• Rosuvastatin
• Rufinamide
• Selegiline
• Telaprevir
• Topiramate
• Troleandomycin
• Warfarin

دیگر تداخلات دارویی 

بعضی داروها نباید در زمان خوردن غذا یا فورا پس از آن مصرف شوند، چرا که احتمال بروز مشکلاتی وجود دارد. مصرف تنباکو و الکل نیز با بعضی داروها مشکلاتی را در پی خواهد داشت. در مورد مصرف داروی خود و چگونگی و زمان مصرف آن با پزشک خود مشورت کنید.
مصرف داروی مدروکسی پروژسترون با هر یک از موارد زیر خطر بروز عوارض جانبی را افزایش می دهد، اما در برخی موارد اجتناب ناپذیر است. اگر با هم مصرف شوند، پزشک میزان مصرف یا دفعات مصرف دارو را تغییر داده و یا دستورالعمل دارویی خاصی در مورد مصرف غذا یا دخانیات به شما خواهد داد. 

• کافئین 

دیگر مشکلات پزشکی 

وجود دیگر مشکلات پزشکی نیز بر روی مصرف این دارو تاثیر می گذارند. اگر دچار بیماری یا شرایط پزشکی خاصی هستید، حتما به پزشک اطلاع دهید، به ویژه هر یک از بیماری های زیر:

• خونریزی غیر طبیعی و غیرعادی از واژن 
• لخته های خون (به عنوان مثال ترومبوز ورید یا آمبولی ریه) یا سابقه ابتلا به آن
• سرطان پستان یا سابقه ابتلا به آن 
• سرطان (وابستگی به استروژن یا وابستگی به پروژسترون)
• حمله قلبی یا سابقه ابتلا به آن 
• بیماری کبدی 
• سابقه سکته مغزی – در بیماران دارای این شرایط نباید مصرف شود. 
• آسم 
• دیابت 
• آندومتری 
• تشنج 
• بیماری قلبی 
• هیپرکلسمی (کلسیم بالا در خون)
• کلسترول (کلسترول بالا در خون)
• فشار خون بالا 
• بیماری های کلیوی 
• سردردهای میگرنی 
• لوپوس اریتماتوس سیستمیک (SLE)
• مشکلات تیروئید – با احتیاط مصرف شود، ممکن است شرایط را بدتر سازد.

برای اثربخشی و ایمنی این دارو بهتر است آن را بیشتر از حد توصیه شده یا برای مدت طولانی مصرف نکنید. مصرف زیاد این دارو خطر بروز عوارض جانبی، به ویژه در سالمندان را افزایش می دهد.
داروی مدروکسی پروژسترون با یک دستور مصرف دارویی به بیمار ارائه می شود. دستورالعمل ها را با دقت مطالعه کنید و اگر سوالی دارید از پزشک خود بپرسید. 
اگر این دارو را با یک داروی استروژنی مصرف می کنید، به دقت توصیه های پزشک را در این زمینه دنبال کنید. 

میزان مصرف 

مقدار مورد استفاده از این دارو برای بیمارهای مختلف، متفاوت است. فرد بیمار باید طبق دستورالعمل روی بسته بندی یا توصیه ی پزشک معالج خود عمل کند. اطلاعات زیر تنها حد متوسط مصرف دارو را نشان می دهد. به هرحال مقدار مصرف دارو را بدون اجازه ی پزشک تغییر ندهید.  مقدار مصرف دارو به قدرت دارو نیز بستگی دارد. به علاوه تعداد دفعات مصرف دارو در روز و فاصله ی بین هر دفعه به مشکل بیمار و شدت آن بستگی دارد.

• برای شکل خوراکی دارو (قرص ها)
  • برای پیشگیری از هیپرپلازی آندومتر:
    • بزرگسالان – در ابتدا 5 میلی گرم در روز، در صورت نیاز پزشک میزان مصرف را تنظیم خواهد کرد. به هرحال میزان مصرف بیشتر از 10 میلی گرم در روز نخواهد بود. این دارو هر روز و به مدت 12 تا 14 روز متوالی در ماه مصرف می شود. 
    • کودکان – مصرف دارو توصیه نمی شود. 
  • برای درمان آمنورا و خونریزی غیرطبیعی رحم: 
    • بزرگسالان - در ابتدا 5 میلی گرم در روز، در صورت نیاز پزشک میزان مصرف را تنظیم خواهد کرد. به هرحال میزان مصرف بیشتر از 10 میلی گرم در روز نخواهد بود. این دارو هر روز و به مدت 5 تا 10 روز مصرف می شود. 
    • کودکان – مصرف این دارو برای کودکان توصیه نمی شود. 

در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه باید کرد؟ 

در صورتی که یک وعده مصرف دارو را فراموش کردید، می توانید هر لحظه ی ممکن آن را مصرف کنید. در صورتی که زمان مصرف وعده ی بعدی دارو رسیده، به هیچ وجه هر دو وعده را باهم مصرف نکنید. 

شیوه نگهداری دارو 

بهتر است دارو را در دمای اتاق و دور از گرما و رطوبت و نور نگهداری کنید.  دارو دور از دسترس کودکان باشد. در صورت گذشتن تاریخ مصرف دارو و یا نیاز نداشتن به آن، دارو را دور بیندازید.

بسیار مهم است که پزشک با ملاقات های منظم بهبود بیماری را بررسی کند و در صورت نیاز و مشاهده عوارض جانبی میزان مصرف دارو را تغییر دهد. معاینات لگنی، معاینه پستان و ماموگرام برای بررسی عوارض جانبی لازم خواهد شد، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد. 
مصرف داروی مدروکسی پروژسترون در دوران بارداری به نوزاد متولد نشده آسیب می زند. بنابراین در دوران مصرف این دارو از روش های مطمئن پیشگیری از بارداری استفاده کنید. اگر فکر می کنید در این دوران باردار شده اید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید. 
در زمان مصرف داروی مدروکسی پروژسترون در صورت مشاهده هر یک از این علائم به پزشک مراجعه کنید: درد در قفسه سینه، کشاله ران یا پاها، به ویژه در ساق پاها، مشکل در تنفس، سردرد شدید و ناگهانی، لکنت زبان، تنگی نفس غیرقابل توضیح، عدم هماهنگی ناگهانی و مشکل بینایی. 
مصرف داروی مدروکسی پروژسترون خطر بروز حمله قلبی، سکته مغزی، لخته های خون، زوال عقل، سرطان پستان یا سرطان رحم را افزایش می دهد. در مورد این خطرات با پزشک خود مشورت کنید. 
اگر سیگاری باشید، خطر بروز بیماری قلبی یا سکته مغزی ناشی از این دارو بیشتر خواهد بود. به علاوه اگر دیابت دارید یا دچار کلسترول بالا و یا اضافه وزن هستید نیز این خطرات افزایش پیدا می کنند. در مورد روش های ترک سیگار با پزشک خود مشورت کنید. دیابت خود را تحت کنترل قرار دهید. در مورد رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنید و ورزش کنید تا وزن و سطح کلسترول خون خود را کنترل کنید. 
در زمان مصرف داروی مدروکسی پروژسترون اگر دچار سردردهای شدید یا از دست دادن ناگهانی بینایی و یا هر گونه تغییر در بینایی شده اید، به پزشک مراجعه کنید. ممکن است لازم باشد چشم های شما تحت معاینه قرار بگیرند. 
در زمان مصرف داروی مدروکسی پروژسترون ممکن است دچار پانکراتیت شوید. در این زمان اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید: دل درد شدید و ناگهانی، لرز، یبوست، تهوع، استفراغ، تب و یا سبکی سر. 
قبل از هر گونه جراحی یا آزمایش پزشکی مصرف داروی مدروکسی پروژسترون را به پزشک معالج یا مسئول آزمایشگاه و یا دندانپزشک خود اطلاع دهید. پزشک در مورد ادامه مصرف دارو تصمیم خواهد گرفت. 
قبل از انجام هر گونه آزمایش مصرف داروی مدروکسی پروژسترون را به پزشک خود اطلاع دهید، این دارو بر روی نتیجه برخی آزمایش ها تاثیر می گذارد. 

به همراه تاثیرات اولیه، هر دارویی عوارض جانبی ناخواسته ای نیز به دنبال خواهد داشت. گرچه همه ی این عوارض جانبی اتفاق نمی افتند، اما به هرحال در صورت بروز هر یک، نیاز به مراقبت های پزشکی خواهد بود. 
در صورت مشاهده ی هریک از عوارض زیر، فورا به پزشک خود مراجعه کنید:

عوارض ناشناخته 

• درد شکم یا معده 
• دوره های پریود نامنظم 
• اضطراب 
• تاری دید 
• درد یا حساسیت در پستان ها 
• تغییر رنگ پوست 
• لرز 
• مدفوع به رنگ خاک رس 
• سرفه 
• ادرار تیره 
• کاهش میزان ادرار 
• اسهال 
• مشکل در بلع 
• سرگیجه یا سبکی سر 
• درد چشم 
• ضعف 
• ضربان قلب سریع 
• تب 
• سردرد 
• کهیر یا تاول، خارش، قرمزی، التهاب یا جوش های پوستی 
• التهاب های بزرگ و شبیه به کهیر بر روی صورت، پلک ها، لب ها، زبان، گلو، دست ها، پاها یا اندام تناسلی 
• از دست دادن اشتها 
• تغییر چرخه های قاعدگی 
• تهوع 
• تنفس پر سرو صدا 
• درد در قفسه سینه، کشاله های ران یا پاها، به ویژه ساق پا 
• درد، حساسیت و التهاب پاها 
• پف کردن و ملتهب شدن پلک ها، اطراف چشم ها، صورت، لب ها یا زبان 
• سردرد شدید و ناگهانی 
• تنگی نفس 
• توقف در خونریزی قاعدگی 
• عدم هماهنگی ناگهانی 
• بی حسی یا ضعف ناگهانی در دست ها و پاها 
• تنگی نفس ناگهانی و غیرقابل توضیح 
• التهاب انگشت ها، دست ها، پاها و قسمت های پایین پاها 
• مشکل تنفسی در زمان استراحت 
• ترشح غیر منتظره و بیش از حد شیر از پستان ها 
• بوی بد دهان 
• خستگی یا ضعف غیرعادی 
• خونریزی یا لکه بینی واژن 
• تغییر در بینایی 
• خون استفراغ کردن 
• افزایش وزن 
• زردی چشم ها یا پوست 

برخی عوارض جانبی خیلی جدی نیستند و پس از اینکه بدن خود را با این دارو تطبیق دهد، این عوارض به خودی خود برطرف می شوند. پزشک نیز می تواند راهکارهایی برای پیشگیری یا از برطرف کردن این عوارض به بیمار ارائه دهد. به هرحال در صورت مشاهده ی هر یک از عوارض جانبی زیر، پزشک خود را مطلع سازید:

عوارض ناشناخته 

• لکه های پوستی 
• دلسردی و ناامیدی 
• احساس ناراحتی و پوچی 
• ریزش مو یا نازک شدن موها 
• افزایش رشد مو، به ویژه بر روی صورت 
• تحریک پذیری 
• از دست دادن اشتها 
• از دست دادن علاقه یا لذت 
• عصبی شدن 
• جوش های پوستی 
• خواب آلودگی یا خستگی غیرعادی 
• خستگی 
• مشکل در تمرکز 
• مشکل در خوابیدن 
• تغییر در وزن 

این دارو ممکن است باعث عوارض دیگری شود که در اینجا به آنها اشاره نشده است. در صورت مشاهده هر گونه عارضه بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.