هیدروکلروتیازید
Hydrochlorothiazide
دارو شناسی
هیدرو کلروتیازید به تنهایی یا با دیگر داروها، برای درمان فشار خون بالا استفاده می شود. فشار خون بالا حجم کار قلب و عروق را افزایش می دهد. اگر این مشکل برای مدت زیادی ادامه پیدا کند، باعث اختلال در عملکرد قلب و عروق می شود. این امر نیز به رگ های مغز، قلب و کلیه ها آسیب می رساند و منجر به سکته مغزی، نارسایی قلبی یا نارسایی کلیه می شود. فشار خود بالا خطر حمله قلبی را نیز افزایش می دهد. در صورت کنترل فشار خون احتمال بروز این مشکلات به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
داروی هیدروکلروتیازید برای درمان احتباس مایعات (ادم) نیز استفاده می شود که بر اثر نارسایی احتقانی قلب، بیماری کبدی شدید (سیروز)، بیماری کلیوی . یا درمان با داروهای استروئیدی و هورمون ها بروز می کند.
هیدرو کلروتیازید نوعی دیورتیک تیازیدی (قرص آب) است که با افزایش میزان ادرار، برای کمک به کاهش میزان آب بدن استفاده می شود. این دارو برای درمان شرایط دیگری نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود.
این دارو فقط با نسخه پزشک در دسترس بیمار قرار می کیرد و به شکل های زیر موجود است:
• قرص
• کپسول
• محلول
پیش از مصرف
در مورد تصمیم گیری برای مصرف دارو، خطرات و مزایای داروی مورد نظر باید با یکدیگر مقایسه شوند. تصمیم نهایی توسط پزشک و بیمار گرفته خواهد شد. در مورد این دارو نکات زیر باید در نظر گرفته شوند:
آلرژی و حساسیت
اگر به این دارو یا هر داروی دیگری حساسیت نشان داده اید، حتما پزشک خود را مطلع سازید. به علاوه اگر دچار حساسیت های دیگری هم هستید، مانند حساسیت غذایی، حساسیت به رنگ، مواد نگهدارندهو یا حیوانات، به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد داروهایی که تاکنون مصرف نکرده اید، ابتدا دستورالعمل دارو را بخوانید.
اطفال
در مورد تاثیر قرص و کپسول هیدروکلروتیازید بر روی کودکان بررسی کافی انجام نشده است. ایمنی و اثربخشی دارو تایید نشده است.
سالمندان
تحقیقاتی که تا به امروز انجام شده است، مصرف کپسول های هیدروکلروتیازید را برای افراد مسن منع نکرده است. با این حال بیماران سالمند، به خاطر بالا رفتن سن، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات قلبی، کلیوی و کبد هستند که لازم است میزان مصرف کپسول هیدروکلروتیازید برای این افراد تنظیم شود.
در مورد ارتباط بین تاثیر قرص های هیدروکلروتیازید و افزایش سن اطلاعات کافی موجود نمی باشد. با این حال بیماران سالمند، به خاطر بالا رفتن سن، بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات قلبی، کلیوی و کبد هستند که لازم است میزان مصرف قرص هیدروکلروتیازید برای این افراد تنظیم شود.
دوران بارداری
بررسی های انجام شده در مورد مصرف این دارو بر روی نمونه های حیوانی هیچ تاثیر بدی را بر روی جنین نشان نداده است. با این حال بررسی کافی در مورد مصرف این دارو در زنان باردار انجام نشده است، اما بررسی های انجام شده نیز خطری بر روی جنین انسانی نداشته است.
دوران شیردهی و مادران شیرده
بررسی های انجام شده نشان داد که مصرف این دارو باعث تغییر تولید شیر یا ترکیبات آن می شود. اگر جایگزینی برای این دارو تجویز نشود، باید در زمان شیردهی و مصرف این دارو کاملا مراقب عوارض جانبی آن بر روی نوزاد و تغذیه کافی نوزاد با شیر باشید.
تداخلات دارویی
گرچه برخی داروها به هیچ وجه نباید با هم مصرف شوند، اما بعضی داروها را با وجود تداخل، می توان همزمان با هم مورد مصرف قرار داد. در چنین مواقعی پزشک میزان مصرف دارو را تغییر می دهد یا اقدامات احتیاطی دیگری را در پیش می گیرد. به هرحال مصرف هرگونه داروی دیگری را با پزشک خود درمیان بگذارید. تداخلات دارویی زیر براساس اهمیت آنها انتخاب شده اند و لزوما بروز نمی کنند.
مصرف این دارو با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی شود. در چنین شرایطی پزشک ممکن است داروی بیمار را تغییر دهد و یا تصمیم بگیرد که بیمار را با هیدروکلروتیازید درمان نکند.
• Dofetilide
مصرف هیدروکلروتیازید با داروهای زیر معمولا توصیه نمی شود، اما در برخی موارد ممکن است لازم شود. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک میزان مصرف دارو یا تعداد دفعات مصرف آن و یا هر دو را تغییر خواهد داد.
• Acetyldigoxin
• Amphetamine
• Arsenic Trioxide
• Cyclophosphamide
• Deslanoside
• Digitalis
• Digitoxin
• Digoxin
• Droperidol
• Flecainide
• Ketanserin
• Levomethadyl
• Lithium
• Methotrexate
• Metildigoxin
• Ouabain
• Proscillaridin
• Sotalol
مصرف این دارو با هریک از موارد زیر ممکن است باعث بروز عوارض جانبی خطرناکی شود، اما مصرف همزمان هر دو بهترین درمان است. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک میزان مصرف یا تعداد دفعات مصرف دارو و یا هر دو را تغییر خواهد داد.
• Aceclofenac
• Acemetacin
• Alacepril
• Amtolmetin Guacil
• Aspirin
• Benazepril
• Bepridil
• Bromfenac
• Bufexamac
• Captopril
• Carbamazepine
• Celecoxib
• Cholestyramine
• Choline Salicylate
• Cilazapril
• Clonixin
• Delapril
• Dexibuprofen
• Dexketoprofen
• Diclofenac
• Diflunisal
• Dipyrone
• Droxicam
• Enalapril
• Enalaprilat
• Etodolac
• Etofenamate
• Etoricoxib
• Felbinac
• Fenoprofen
• Fepradinol
• Feprazone
• Floctafenine
• Flufenamic Acid
• Flurbiprofen
• Fosinopril
• Ginkgo
• Gossypol
• Ibuprofen
• Ibuprofen Lysine
• Imidapril
• Indomethacin
• Ketoprofen
• Ketorolac
• Licorice
• Lisinopril
• Lornoxicam
• Loxoprofen
• Lumiracoxib
• Meclofenamate
• Mefenamic Acid
• Meloxicam
• Moexipril
• Morniflumate
• Nabumetone
• Naproxen
• Nepafenac
• Niflumic Acid
• Nimesulide
• Oxaprozin
• Oxyphenbutazone
• Parecoxib
• Pentopril
• Perindopril
• Phenylbutazone
• Piketoprofen
• Piroxicam
• Proglumetacin
• Propionic Acid
• Propyphenazone
• Proquazone
• Quinapril
• Ramipril
• Rofecoxib
• Salicylic Acid
• Salsalate
• Sodium Salicylate
• Spirapril
• Sulindac
• Temocapril
• Tenoxicam
• Tiaprofenic Acid
• Tolfenamic Acid
• Tolmetin
• Topiramate
• Trandolapril
• Valdecoxib
• Zofenopril
دیگر تداخلات دارویی
بعضی داروها را نباید در زمان غذا خوردن یا با برخی غذاهای خاص مصرف کرد چرا که ممکن است تداخلاتی به وجود آید. مصرف تنباکو و الکل یا بعضی داروها نیز خطرناک می باشد. در مورد زمان مناسب مصرف دارو و غذاهای مناسب دوره ی مصرف دارو با پزشک خود مشورت کنید.
دیگر مشکلات پزشکی
وجود دیگر مشکلات پزشکی نیز بر روی مصرف دار تاثیر خواهد گذاشت. اگر دچار مشکلات دیگری هستید، حتما به پزشک اطلاع دهید، به ویژه یکی از بیماری های زیر:
• آنوری (ناتوانی در دفع ادرار)
• حساسیت به داروهای سولفا (به عنوان مثال سولفامتاکسازول/ تری متوپریم، باکتریم، سپترا) در بیماران دارای این شرایط نباید استفاده شود.
• آسم
• دیابت
• عدم تعادل الکترولیت ( به عنوان مثال هیپرکلسمی، هیپوکالمی، هیپوناترمی، هیپومنیزیمی)
• نقرس
• کلسترول بالا
• بالا بودن اسید اوریک
• هیپوگلیسمی (کاهش قند خون)
• بیماری کبدی
• بیماری لوپوس یا SLE (Systemic lupus erythematosus) – با احتیاط مصرف شود. این دارو ممکن است شرایط بیماری را بدتر سازد.
• بیماری کبدی – با احتیاط مصرف شود. به خاطر خارج شدن آهسته دارو از بدن، تاثیرات آن تشدید می شوند.
نحوه مصرف
برای درمان فشار خون، علاوه بر مصرف این دارو، کنترل وزن و تغییر نوع غذا، به ویژه غذاهایی با سدیم بالا مانند نمک، نیز توصیه می شود. قبل از هر گونه تغییر در رژیم غذایی خود، باید با پزشک مشورت کنید.
بسیاری از افراد مبتلا به فشار خون بالا هیچ علائمی از وجود مشکل در خود نمی بینند. در واقع بسیاری از آنها کاملا سلامت به نظر می رسند. به هرحال مصرف به موقع داروها طبق دستورات پزشک، حتی اگر احساس می کنید مشکلی ندارید، بسیار مهم است.
به یاد داشته باشید که این دارو فشار خون را درمان نمی کند، بلکه به کنترل آن کمک می کند. اگر انتظار دارید فشار خون شما کاهش یافته و همانطور باقی بماند، باید دارو را طبق توصیه های پزشک مصرف کنید. ممکن است مجبور باشید تا آخر عمر به مصرف داروهای فشار خون ادامه دهید. اگر فشار خون درمان نشود، باعث بروز مشکلات جدی مانند نارسایی قلبی، بیماری عروق خونی، سکته مغزی یا بیماری کلیوی شود.
میزان مصرف
میزان مصرف این دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. در زمان مصرف دستورات پزشک یا نوشته های روی بسته بندی را دنبال کنید. اطلاعات زیر مربوط به میزان متوسط مصرف این دارو می شود. اگر میزان مصرف شما متفاوت است، بدون مشورت با پزشک آن را تغییر ندهید.
میزان دارویی که مصرف می کنید به قدرت آن بستگی دارد. به علاوه تعداد وعده های مصرف روزانه، فاصله زمانی بین هر وعده و مدت زمان مصرف دارو به بیماری فرد بستگی دارد.
• برای احتباس مایعات (ادم)
برای مصرف خوراکی دارو (قرص)
• بزرگسالان – میزان مصرف معمول 25 تا 100 میلی گرم در روز در یک یا چند وعده می باشد. پزشک از شما می خواهد دارو را به صورت روز در میان و طی 3 تا 5 روز در هفته مصرف کنید.
• کودکان – میزان مصرف براساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود.
• برای فشار خون بالا:
برای مصرف خوراکی (کپسول):
• بزرگسالان – در ابتدا 12.5 میلی گرم یا یک کپسول، یک بار در روز. ممکن است پزشک از بیمار بخواهد این دارو را به تنهایی یا با دیگر داروها مصرف کنید. در صورت نیاز میزان مصرف افزایش می یابد. با این حال میزان مصرف معمولا بیش از 50 میلی گرم در روز نیست.
• برای مصرف خوراکی (قرص ها):
بزرگسالان – در ابتدا 25 میلی، یک بار در روز. پزشک میزان مصرف را در صورت نیاز افزایش می دهد و در یک وعده یا دو وعده مصرف می شود.
کودکان – میزان مصرف بر اساس وزن بدن است و باید توسط پزشک تعیین شود.
در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه باید کرد؟
در صورتی که یک وعده مصرف دارو را فراموش کردید، می توانید هر لحظه ی ممکن آن را مصرف کنید. در صورتی که زمان مصرف وعده ی بعدی دارو رسیده، به هیچ وجه هر دو وعده را باهم مصرف نکنید.
در هنگام استفاده بیش از حد و موارد اورژانسی چه باید بکنیم؟
در این شرایط بلافاصله به اورژانس اطلاع دهید. اگر بیمار بیهوش شده یا در تنفس دچار مشکل شده، به نزدیکترین مرکز اورژانس مراجعه کنید.
در هنگام استفاده از دارو چه مواد تغذیه ای را باید در نظر گرفت؟
پزشک رژیم غذایی با نمک و سدیم کم یا نوشیدن و مصرف مواد غذایی سرشار از پتاسیم (مانند موز، آلو، کشمش و آب پرتقال) را توصیه خواهد کرد.
شیوه نگهداری دارو
بهتر است دارو را در دمای اتاق و دور از گرما و رطوبت و نور نگهداری کنید. دارو دور از دسترس کودکان باشد. در صورت گذشتن تاریخ مصرف دارو و یا نیاز نداشتن به آن، دارو را دور بیندازید.
اقدامات احتیاطی
بسیار مهم است که پزشک میزان پیشروی این دارو را بررسی کند. این امر به پزشک اجازه می دهد که بهبود بیماری و اثربخشی دارو را بررسی کند و در صورت نیاز مصرف آن را متوقف کرده و یا توصیه به ادامه آن دهد.
در زمان مصرف این دارو، اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: تشنج، کاهش میزان ادرار، خواب آلودگی، دهان خشک، تشنگی شدید، افزایش ضربان قلب یا نبض، درد یا گرفتگی عضلات، تهوع و استفراغ، خستگی و ضعف غیرعادی. این علائم ممکن است مربوط به هیپوکالمی یا کاهش میزان پتاسیم باشد.
در صورتی که دچار تاری دید، مشکل در خواندن، چشم درد یا تغییرات دیگری در دید خود شده اید، بلافاصله مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است مربوط به یک مشکل بینایی جدی باشد. در این شرایط پزشک شما را به چشم پزشک معرفی خواهد کرد.
در برخی افراد مصرف این دارو باعث سرگیجه می شود. در این شرایط رانندگی کردن یا انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری دارند، خطرناک می باشند. نوشیدن الکل نیز سرگیجه را شدیدتر می کند.
در صورت انجام آزمایشات پزشکی، مصرف این دارو را به پزشک خود اطلاع دهید. نتیجه بسیاری از آزمایش ها (به عنوان مثال آزمایش های مربوط به عملکرد تیروئید) تحت تاثیر این دارو قرار می گیرند.
در زمان مصرف داروی هیدروکلروتیازید اگر به پزشک یا دندانپزشک مراجعه می کنید، حتما وی را از مصرف این دارو مطلع سازید. ممکن است لازم شود قبل از انجام جراحی یا برخی آزمایش های پزشکی، مصرف داروی هیدروکلروتیازین را متوقف کنید.
عوارض جانبی
هر دارویی به همراه تاثیرات اولیه دارای عوارض جانبی نیز است. گرچه تمام این عوارض اتفاق نمی افتند، اما در صورت بروز هر یک از آنها، مراقبت های پزشکی لازم خواهد بود. اگر هر یک از عوارض زیر را مشاهده کردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:
عوارض شناخته نشده:
• درد شکم یا معده
• درد معده، پا و کمر
• مدفوع سیاه و قیری
• خونریزی لثه ها
• تاول های پوستی یا شل شدن پوست
• نفخ
• خون در ادرار یا مدفوع
• ادرار خونی
• آبی شدن لب ها و ناخن ها
• تاری دید
• احساس سوزش، خارش، بی حسی و سوزن سوزن شدن
• درد قفسه سینه
• لرز
• مدفوع رنگ خاک رس
• ادرار تیره
• عرق سرد
• گیجی
• یبوست
• سرفه یا خشن شدن صدا
• سرفه ای که گاهی همراه با خلط کف آلود صورتی است
• سرفه همراه با خون
• ترک در پوست
• ادرار کدر
• کاهش میزان ادرار یا کاهش توانایی ادرار کردن
• کاهش دفعات ادرار کردن
• اسهال
• تنفس سریع، سخت یا مشکل که گاهی با خس خس همراه است
• مشکل در بلع غذا
• احساس سرگیجه، ضعف یا سبکی سر در هنگام بلند شدن از حالت نشسته یا دراز کشیده
• دهان خشک
• ضربان قلب سریع یا نامنظم
• تب
• پوست خشک و گر گرفته
• بوی دهان مانند میوه
• التهاب کل بدن
• احساس ضعف یا خستگی عمومی
• سردرد
• کهیر
• افزایش فشار خون
• افزایش میزان گرسنگی
• عرق کردن زیاد
• افزایش تشنگی
• افزایش ادرار
• سوء هاضمه
• خارش
• درد، سفتی و تورم مفاصل
• از دست دادن اشتها
• از دست دادن گرمای بدن
• درد کمر یا پهلوی سمت راست
• گرفتگی یا درد عضلانی
• تهوع یا استفراغ
• خون دماغ
• بی حسی، سوزن سوزن شدن، درد یا ضعف در دست یا پا
• درد مفاصل یا عضلات
• بروز درد یا مشکل در هنگام ادرار کردن
• درد معده، پهلو یا شکم که احتمالا به سمت پشت منتشر می شود.
• پوست رنگ پریده
• نقاط قرمز روی پوست
• پف کردن یا التهاب پلک ها، اطراف چشم ها، صورت، لب ها و زبان
• جوش های پوستی
• چشم های قرمز تحریک شده
• ضایعات پوستی قرمز که اغلب دارای مرکز بنفش است
• پوست متورم و قرمز
• قرمزی، درد یا خارش پوست
• پوسته پوسته شدن پوست بدن
• تشنج
• تنگی نفس
• گلو درد
• زخم یا لکه های سفید روی لب ها و داخل دهان
• زخم یا تاول
• قند در ادرار
• ورم صورت، انگشتان دست، پاها، مچ پا و یا پایین پا
• غدد متورم و دردناک
• حساسیت غدد بزاقی
• غلیظ شدن ترشحات برونش
• تنگی و سفتی در قفسه سینه
• رعشه
• بروز مشکل در تنفس
• بوی بد دهان
• خونریزی یا کبودی غیرعادی
• خستگی یا ضعف غیرعادی
• کاهش وزن غیر معمول
• خون در استفراغ
• ضعف و سنگینی پاها
• افزایش وزن
• خس خس کردن
• زرد شدن چشم ها یا پوست
برخی عوارض جانبی نیاز به درمان ندارند و به خودی خود برطرف می شوند. به علاوه پزشک نیز راهکارهایی ارائه خواهد داد که به پیشگیری و بهبود عوارض جانبی کمک خواهد کرد. در صورتی که هر یک از علائم زیر ادامه پیدا کرد یا آزار دهنده شد، به پزشک خود مراجعه کنید:
• گرفتگی عضلات
• کاهش میل جنسی
• مشکل در روده
• احساس حرکت مداوم در خود یا محیط اطراف
• ریزش یا نازک شدن مو
• ناتوانی یا مشکل در نعوظ
• افزایش حساسیت پوست به نور خورشید
• کاهش توانایی یا عملکرد جنسی
• گرفتگی عضلانی
• لکه های قرمز یا بنفش بر روی پوست
• بیقراری
• احساس چرخش
• افتاب سوختگی شدید
• ضعف
احتمال بروز عوارض دیگری نیز وجود دارد که در اینجا به آنها اشاره ای نشده است. به هر حال با مشاهده هر گونه عوارض جانبی بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.