پوناتينيب (خوراكي)

آنچه که باید درباره داروي خوراكي " پوناتينيب "  بدانید!

پوناتينيب جهت درمان لوسمي مزمن ميلوئيدي (CML) يا كروموزوم فيلادلفيا مثبت به لوسمي لنفوبلاستي حاد (PH+ALL) مورد استفاده واقع ميگردد. لوسمي، نوعي سرطان است كه منجر ميشود بدن گلوبول هاي سفيد غيرطبيعي توليد كند.
پوناتينيب يك داروي ضد سرطان است. عملكرد اين دارو ايجاد اختلال در رشد سلول هاي سرطاني و در نهايت نابودي آنها توسط بدن است. از آنجاييكه ممكن است رشد سلول هاي طبيعي نيز تحت تاثير مصرف اين دارو قرار گيرد، احتمال بروز يكسري عوارض جانبي وجود دارد. پيش از شروع درمان، در خصوص مزايا و همچنين خطرات احتمالي اين دارو با پزشكتان مشورت نماييد.
اين دارو تنها با نسخه پزشك در دسترس قرار ميگيرد.
اين محصول در اشكال دارويي زير موجود ميباشد:
-    قرص

در صورتيكه تصميم به مصرف دارويي داريد همه جوانب آن بايد بدقت بررسي گردد. اين تصميمي است كه شما و پزشكتان ميگيريد. درمورد مصرف اين دارو موارد زير بايد درنظر گرفته شود:

آلرژی و حساسیت
در صورت داشتن حساسيت خاص به اين دارو يا ديگر داروها مساله را با پزشك خود درميان بگذاريد. همچنين درصورتيكه نسبت به برخي مواد غذايي، رنگ مو، مواد نگهدارنده يا حيوانات حساسيت داريد پيش از مصرف اين دارو، موضوع را با پزشك خود مطرح سازيد. در صورتيكه بصورت آزاد و بدون تجويز پزشك قصد استفاده از اين دارو را داريد حتما بروشور و يا توضيحات مندرج بر روي بسته را با دقت مطالعه فرماييد.

اطفال
مطالعاتي در خصوص ارتباط ميان سن و مصرف اين دارو در كودكان صورت نگرفته است. ايمني و اثربخشي آن ثابت نشده است.

سالمندان
بر اساس مطالعات انجام شده، هيچ مشكلي خاصي مبني بر محدود كردن مصرف اين دارو در سالمندان وجود ندارد. اما از آنجاييكه سالمندان بيشتر در معرض بروز عوارض جانبي (مانند كاهش اشتها، احتباس مايعات، اسپاسم هاي عضلاني و مشكلات تنفسي) قرار دارند، مصرف اين دارو نيازمند رعايت احتياط ميباشد.

دوران بارداری
طبق مطالعاتي كه بر روي حيوانات يا زنان باردار صورت گرفته، بروز اختلالات جنيني نشان داده شده است. با اين حال، در شرايط تهديد كننده، فوايد درمان با اين دارو بيشتر از خطرات بالقوه آن اهميت دارد.

دوران شیردهی و مادران شیرده
تحقيقات خاصي بر روي زنان شيرده مبني بر مصرف اين دارو صورت نگرفته است. پيش از مصرف اين دارو در زنان شيرده همه جوانب مثبت و منفي آن بايد درنظر گرفته شود.

تداخلات دارویی
اگرچه بي شك هيچ دارويي نبايد همزمان مصرف شود، اما در برخي موارد با وجود رخ دادن تداخل دارويي، ممكن است نياز به مصرف همزمان دو داروي مختلف باشد. در چنين مواردي ممكن است پزشك مربوطه مقدار مصرف دارو را تغيير دهد و يا داروي ديگري تجويز كند. بنابراين در صورت مصرف داروي ديگر آنرا با پزشك خود مطرح سازيد. تداخلات دارويي زير بر اساس اهميت بالقوه شان انتخاب شده و لزوما همه گير نميباشند.
مصرف اين دارو با داروهاي نامبرده زير به هيچ وجه پيشنهاد نميگردد اما در برخي موارد ضروريست. چنانچه هردو دارو با يكديگر تجويز شده اند، ممكن است پزشك درمان با اين دارو را ادامه ندهد و يا داروهاي مصرفي ديگر را تغيير دهد.
•    Atazanavir
•    Boceprevir
•    Carbamazepine
•    Ceritinib
•    Clarithromycin
•    Cobicistat
•    Conivaptan
•    Crizotinib
•    Dabrafenib
•    Efavirenz
•    Enzalutamide
•    Fosphenytoin
•    Idelalisib
•    Indinavir
•    Itraconazole
•    Ketoconazole
•    Lopinavir
•    Nefazodone
•    Nelfinavir
•    Nilotinib
•    Phenobarbital
•    Phenytoin
•    Piperaquine
•    Posaconazole
•    Primidone
•    Rifabutin
•    Rifampin
•    Rifapentine
•    Ritonavir
•    Saquinavir
•    St John's Wort
•    Telaprevir
•    Telithromycin
•    Tipranavir
•    Voriconazole

تداخلات دارویی دیگر
بي شك هيچ دارويي را نبايد در زمان غذا خوردن يا حوالي آن مصرف نمود چراكه امكان وقوع تداخل وجود دارد. مصرف الكل و تنباكو نيز ايجاد برخي تداخلات ميكند. در صورت بروز مشكل يا مصرف مواد غذايي خاص مانند الكل يا تنباكو، مراتب را به پزشك اطلاع دهيد.
معمولا مصرف اين دارو با هيچ يك از موارد زير توصيه نميشود، اما ممكن است در برخي موارد مصرف آنها غير قابل اجتناب باشد. در اينصورت پزشك دوز را تغيير خواهد داد.
-    آب گريپ فروت

سایر مشکلات پزشکی
وجود مشكلات پزشكي ديگر ممكن است بر مصرف اين دارو تاثيرگذار باشد. در صورتيكه مشكل پزشكي ديگري داريد، حتما آنرا با پزشك خود مطرح سازيد، بويژه موارد زير:
-    سوء مصرف الكل يا سابقه آن
-    كم خوني
-    مشكلات خونريزي
-    مشكلات لخته شدن خون
-    نارسايي احتقاني قلب
-    مشكلات ريتم قلب مانند آريتمي
-    فشار خون بالا
-    بالا بودن اسيد اوريك
-    بيماري كبد
-    نوتروپني
-    پانكراتيت
-    مشكلات معده يا روده
-    ترومبوسيتوپني
-    ديابت
-    حمله قلبي
-    بيماري قلبي عروقي
-    هيپرليپيدمي (كلسترول و چربي بالا در خون)
-    سكته مغزي
-    عدم تحمل لاكتوز

اين دارو را طبق دستور پزشك مصرف نماييد. هيچگاه بيش از مدت و ميزان تعيين شده، اين دارو را مصرف نكنيد.
اين دارو به همراه يك دفترچه راهنما به بيمار ارائه ميگردد. دستورالعمل هاي مندرج در اين دفترچه را به دقت مطالعه كرده و در صورت بروز هرگونه ابهام با پزشك مشورت نماييد.
ميتوان اين دارو را به همراه غذا يا بدون آن مصرف كرد. كل قرص را بلعيده و از شكستن، جويدن، خراشيدن يا حل كردن آن در آب اجتناب كنيد.
حين مصرف اين دارو از خوردن گريپ فروت يا نوشيدن آبميوه آن خودداري نماييد. گريپ فروت يا آبميوه آن سبب افزايش حد طبيعي اين دارو ميشود.

ميزان مصرف
ميزان مصرف اين دارو در بيماران مختلف، متفاوت ميباشد. در اين خصوص دستورالعمل پزشك يا دستورات مندرج در برچسب اين دارو را دنبال نماييد. اطلاعات زير بر اساس متوسط ميزان مصرف اين دارو در نظر گرفته شده است. چنانچه ميزان مصرفي شما متفاوت ميباشد، آنرا تغيير ندهيد، مگر در مواردي كه پزشك دستور دهد.
ميزان مصرف اين دارو بستگي به قدرت دارو دارد. همچنين تعداد دفعات مصرف روزانه، فواصل بين آن و مدت مصرف، به بيماري شما بستگي دارد. 

جهت درمان لوسمي:
-    بزرگسالان – در ابتدا 45 میلی گرم، یکبار در روز. در صورت لزوم پزشک میزان مصرف را تغییر میدهد. 
-    كودكان – مصرف و ميزان آن توسط پزشك تعيين ميگردد.

در صورت فراموش کردن یک وعده  دارویی چه کنیم؟
چنانچه وعده اي از اين دارو را فراموش كرده ايد، به محض يادآوري آنرا استعمال نماييد. چنانچه زمان وعده بعدي دارو فرا رسيده است، وعده فراموش شده را كنار گذاشته و طبق برنامه آنرا مصرف نماييد. هيچگاه دارو را در يك وعده، دو برابر دوز، مصرف ننماييد.

درهنگام استفاده بیش از حد و موارد اورژانسی چه کنیم؟
در صورت مصرف بيش از حد اين دارو با نزديكترين مركز مسموميت هاي دارويي تماس گرفته شود. در صورتيكه بيمار تنفس نداشت سريعا با اورژانس تماس حاصل كنيد.

درهنگام استفاده از دارو چه موارد تغذیه ای را باید در نظرگرفت؟
رژيم غذايي عادي خود را دنبال نموده و در تنها صورتيكه پزشك دستور دهد، آنرا تغيير دهيد.

شیوه نگهداری از دارو
اين دارو را در جعبهء در بسته، در دماي اتاق، به دور از گرما، رطوبت و نور مستقيم قرار دهيد. از يخ زدگي دارو جلوگيري شود.
دور از دسترس كودكان نگهداري شود.
در صورت عدم نياز يا منقضي شدن دارو آنرا دور بريزيد.
 

بسيار حائز اهميت است كه پزشك براي بررسي عملكرد صحيح دارو در بازديدهاي منظم وضعيتتان را كنترل كند تا بتواند براي ادامه مصرف دارو تصميم گيري كند. گاهي براي بررسي اثرات ناخواسته، انجام آزمايش خون ضروريست.
مصرف این دارو حین بارداری میتواند به جنین آسیب وارد سازد. قبل و حین درمان با این دارو، انجام تست های بارداری ضروریست. در خصوص روش های موثر پیشگیری از بارداری با پزشک خود مشورت نمایید و در صورتیکه تصور میکنید باردار هستید فورا به پزشک مراجعه کنید.
مصرف این دارو منجربه افزایش خطر لخته شدن خون، سکته مغزی و حمله قلبی میگردد. در صورت ابتلا به فشار خون یا کلسترول بالا و سیگاری بودن، احتمال بروز این خطرات بیشتر افزایش میابد. در صورت تجربه درد قفسه سینه، گیجی، مشکل حین صحبت کردن، دو بینی، سردرد، ناتوانی در حرکت دادن دست و پا یا عضلات صورت و ناتوانی در صحبت کردن فورا به پزشک مراجعه نمایید.
در صورت بروز معده درد، مدفوع كم رنگ يا ادرار تيره، از دست دادن اشتها، زردي چشم يا پوست فورا به پزشك مراجعه كنيد. اينها علائم يك مشكل جدي كبدي است.
اين دارو ممكن است سبب احتباس مايعات و نارسايي قلبي شود. در صورت افزايش سريع وزن، درد قفسه سينه، خستگي يا ضعف شديد، تورم دست و پا و مشكلا تنفسي با پزشكتان مشورت كنيد. اينها علائم مشكلات قلبي يا احتباس بيش از حد مايعات در بدنتان است.
حين مصرف اين دارو، امكان بروز پانكراتيت وجود دارد.  در صورت بروز معده درد شديد و ناگهاني، لرز، يبوست، تهوع، استفراغ، تب يا سبكي سر با پزشكتان مشورت كنيد.
در صورت بروز تغييرات بينايي مانند تاري ديد، سختي حين مطالعه، درد، خشكي، سوزش يا تورم چشم به پزشك مراجعه كنيد. ممكن است در صورت لزوم، پزشكتان شما را به يك چشم پزشك ارجاع دهد.
در صورت افزايش حساسيت به لمس، سوزش، بيحسي، سوزن سوزن شدن يا درد در دست و پا به پزشك مراجعه كنيد. اينها علائم يك مشكل عصبي مانند نوروپاتي محيطي است.
این دارو بطور موقت منجربه کاهش گلوبول های سفید خون و افزایش احتمال ابتلا به عفونت های میگردد. همچنین این دارو منجربه کاهش تعداد پلاکت ها شده و این امر شرایط را برای لخته شدن خون فراهم میکند. در خصوص اقدامات احتیاطی لازم در اینباره با پزشکتان نمایید.
این دارو ممکن است منجربه یک نوع واکنش  جدی بنام سندرم لیز توموری شود. پزشک ممکن است جهت پیشگیری از بروز این وضعیت، دارویی برایتان تجویز نماید. در صورت کاهش یا تغییر در حجم ادرار، درد مفاصل، انقباض یا تورم کمر و پهلو، افزایش سریع وزن، تورم پاها یا خستگی و ضعف غیرعادی با پزشکتان مشورت نمایید.
از مصرف همزمان اين دارو با داروهاي ديگر (داروهاي بدون نسخه، داروهاي تجويز شده، داروهاي گياهي، مكمل ها يا ويتامين ها) بپرهيزيد، مگر اينكه قبلا در اين مورد با پزشك مشورت شده باشد.
 

عليرغم تاثيرات مورد نظر كه يك دارو بهمراه دارد، امكان بروز برخي عوارض جانبي ناخواسته نيز وجود دارد. بروز هريك از عوارض زير نيازمند مراقبتهاي پزشكي و مراجعه به پزشك ميباشد.
در صورت بروز هريك از اين موارد سريعا با پزشك تماس حاصل نماييد:

موارد بيشتر شايع
-    درد مثانه
-    خونريزي لثه
-    باد كردن يا تورم صورت، دست و پا
-    تاري ديد
-    درد قفسه سينه
-    ادرار كدر
-    گيجي
-    يبوست
-    سرفه يا گرفتگي صدا
-    سرفه خوني
-    كاهش ادرار
-    سختي، سوزش يا درد حين ادرار
-    سختي در بلع و تنفس
-    گشاد شدن رگ گردن
-    سرگيجه
-    خستگي شديد
-    غش
-    نياز مكرر به ادرار
-    افزايش جريان قاعدگي يا خونريزي واژينال
-    سوء هاضمه
-    تنفس نامنظم
-    درد، سفتي و تورم مفاصل
-    سبكي سر
-    درد معده، پهلو يا كمر
-    خشم
-    خون دماغ
-    درد قفسه سينه، كشاله ران و پاها
-    معده درد
-    رنگ پريدگي پوست
-    فلج
-    بروز لكه هاي قرمز روي پوست
-    تپيدن گوش
-    خونريزي طولاني مدت
-    افزايش سريع وزن
-    تنفس سطحي و سريع
-    مدفوع قرمز، سياه يا قيرگون
-    سردرد شديد و ناگهاني
-    ضربان قلب آهسته يا سريع
-    گلودرد
-     از دست دادن تعادل
-    تنگي نفس ناگهاني
-    سخنان نامفهوم
-    تغييرات بينايي ناگهاني
-    سوزن سوزن شدن دست و پا
-    بروز زخم و لكه هاي سفيد در دهان
-    خونريزي يا كبودي غيرمعمول
-    افزايش يا كاهش وزن سريع

موارد كمتر شايع
-    اضطراب
-    احساس سوزش، بيحسي، درد يا سوزن سوزن شدن
-    درد يا ناراحتي قفسه سينه
-    ضربان قلب يا پالس سريع و تپنده
-    درد، قرمزي يا تورم دست و پا
-    تنگي نفس ناگهاني
-    عدم تعادل
-    ضعف دست و پا

بروز ناشناخته
-    درد يا حساسيت معده يا شكم
-    رويت يك هاله سبز آبي در اطراف اشيا
-    مدفوع بيرنگ
-    ادرار تيره
-    كاهش اشتها
-    اسهال
-    خشكي چشم
-    تب
-    سردرد
-    خارش يا بثورات پوستي
-    از دست دادن اشتها
-    تهوع و استفراغ
-    حساسيت چشم به نور
-    استفراغ شديد، گاهي همراه با خون
-    خستگي يا ضعف غيرمعمول
-    زردي پوست يا چشم

برخي عوارض جانبي نياز به مراقبت هاي پزشكي خاصي ندارند و ممكن است در طول مدت درمان از بين بروند. همچنين پزشك مربوطه نيز ميتواند با معرفي راه هايي به پيشگيري يا كاهش اين عوارض كمك كند. در صورتيكه هريك از عوارض زير در شما ادامه داشت، با پزشك خود مشورت نماييد:

موارد بيشتر شايع
-    درد كمر يا استخوان
-    ترك خوردن لب
-    مشكل حين اجابت مزاج
-    مشكلات حركتي
-    خشكي پوست
-    خارش، درد، قرمزي، تورم، حساسيت به لمس يا گرم شدن پوست
-    درد عضلاني
-    انقباض يا درد عضلاني
-    گلودرد
-    گرفتگي يا آبريزش بيني
-    مشكل خواب

در برخي بيماران امكان بروز عوارض ديگر نيز وجود دارد كه در اينجا ليست نشده است. در آنصورت به پزشك مراجعه كنيد.