رادیوفارماسیوتیکال

رادیوفارماسیوتیکال عاملهایی هستند که از آن‌ها به منظور تشخیص و درمان بیماری‌های خاص استفاده می‌شود .ممکن است این داروها به روش‌های مختلفی به بیمار داده شوند مانند حالت خوراکی ،درون وریدی  و یا قرار دادن آن در چشم و یا مثانه .
رادیوفارماسیوتیکالها قادرند تا بیماری‌های زیر را تشخیص دهند :
·    ابسه و عفونت -Gallium Citrate Ga 67, Indium In 111 Oxyquinoline 
·    انسداد مجرای صفراوی -Technetium Tc 99m Disofenin, Technetium Tc 99m Lidofenin, Technetium Tc 99m Mebrofenin 
·    مطالعات مرتبط با حجم خون -Radioiodinated Albumin, Sodium Chromate Cr 51 
·    بیماری‌های رگهای خونی -Sodium Pertechnetate Tc 99m 
·    بیماری‌های رگهای خونی مغز-Ammonia N 13, Iofetamine I 123, Technetium Tc 99m Bicisate, Technetium Tc 99m Exametazime, Xenon Xe 133 
·    بیماری‌های استخوانی -Sodium Fluoride F 18, Technetium Tc 99m Medronate, Technetium Tc 99m Oxidronate, Technetium Tc 99m Pyrophosphate, Technetium Tc 99m (Pyro- and trimeta-) Phosphates 
·    بیماری‌های مغز استخوان -Sodium Chromate Cr 51, Technetium Tc 99m Albumin Colloid, Technetium Tc 99m Sulfur Colloid 
·    بیماری‌ها وتومور های مغزی -Fludeoxyglucose F 18, Gallium Citrate Ga 67, Indium In 111 Pentetreotide, Methionine C 11, Radioiodinated Iobenguane, Sodium Fluoride F 18, Technetium Tc 99m Arcitumomab, Technetium Tc 99m Nofetumomab Merpentan 
·    بیماری‌های روده بزرگ  -Technetium Tc 99m Arcitumomab 
·    اختلال در جذب و سوخت و ساز آهن -Ferrous Citrate Fe 59 
·    بیماری‌های قلبی -Ammonia N 13, Fludeoxyglucose F 18, Rubidium Rb 82, Sodium Pertechnetate Tc 99m, Technetium Tc 99m Albumin, Technetium Tc 99m Sestamibi, Technetium Tc 99m Teboroxime, Technetium Tc 99m Tetrofosmin, Thallous Chloride Tl 201 
·    آسیب دیدگی عضلات قلب (سکته ) -Ammonia N 13, Fludeoxyglucose F 18, Rubidium Rb 82, Technetium Tc 99m Pyrophosphate, Technetium Tc 99m (Pyro- and trimeta-) Phosphates, Technetium Tc 99m Sestamibi, Technetium Tc 99m Teboroxime, Technetium Tc 99m Tetrofosmin, Thallous Chloride Tl 201 
·    اختلال در جریان یافتن مایع درون نخاعی به داخل مغز-Indium In 111 Pentetate 
·    بیماری‌های کلیوی -Iodohippurate Sodium I 123, Iodohippurate Sodium I 131, Iothalamate Sodium I 125, Technetium Tc 99m Gluceptate, Technetium Tc 99m Mertiatide, Technetium Tc 99m Pentetate, Technetium Tc 99m Succimer 
·    بیماری‌های کبدی -Ammonia N 13, Fludeoxyglucose F 18, Technetium Tc 99m Albumin Colloid, Technetium Tc 99m Disofenin, Technetium Tc 99m Lidofenin, Technetium Tc 99m Mebrofenin, Technetium Tc 99m Sulfur Colloid 
·    بیماری‌های ریوی -Krypton Kr 81m, Technetium Tc 99m Albumin Aggregated, Technetium Tc 99m Pentetate, Xenon Xe 127, Xenon Xe 133 
·    بیماری‌های پاراتیروئید مانند سرطان پاراتیروئید -Technetium Tc 99m Sestamibi, Thallous Chloride Tl 201 
·    کم خونی خطرناک .اختلال در جذب ویتامین ب 12 از روده ها -Cyanocobalamin Co 57 
بیماری‌ها ی گلبولهای قرمز -Cyanocobalamin Co 57 
·    بیماری‌های غدد ترشح بزاق -Sodium Pertechnetate Tc 99m 
·    بیماری‌های طحال-Sodium Chromate Cr 51, Technetium Tc 99m Albumin Colloid, Technetium Tc 99m Sulfur Colloid 
·    خونریزی معده و روده -Sodium Chromate Cr 51, Sodium Pertechnetate Tc 99m, Technetium Tc 99m (Pyro- and trimeta-) Phosphates, Technetium Tc 99m Sulfur Colloid 
·    بیماری‌های معده -Technetium Tc 99m Sulfur Colloid 
·    انسداد مجرای اشک -Sodium Pertechnetate Tc 99m 
·    بیماری‌های تیروئید -Fludeoxyglucose F 18, Indium In 111 Pentetreotide, Radioiodinated Iobenguane, Sodium Iodide I 123, Sodium Iodide I 131, Sodium Pertechnetate Tc 99m, Technetium Tc 99m Sestamibi 
·    بیماری‌های مثانه -Sodium Pertechnetate Tc 99m 
رادیوفارماسیتکیال ها از دسته عاملهای رادیو اکتیو میباشند ولی در صورتی که میزان خیلی کمی از آن‌ها استفاده شود ،مقدار پرتوهای دریافتی توسط بدنتان هم کم بوده و ایمن میباشد .اگر مقدار بیشتری از این دارو برای درمان مصرف شود ،احتمال بروز عوارضی برای بدن وجود خواهد داشت .
زمانی که از این داروها به منظور تشخیص یک بیماری استفاده می‌شود ،فقط میزان کمی به بیمار داده می‌شود .سپس این داروها وارد یک ارگان شده و یا توسط آن جذب می‌شود (نوع فرماسیوتیکال مصرفی و نحوه مصرف آن میتواند تعیین کننده ارگانی باشد که این دارو را جذب میکند ).سپس رادیواکتیویته کشف شده و با تجهیزات ویژه ای تصاویری از این نواحی گرفته می‌شود .این تصاویر به پزشک طب هسته ای کمک میکند تا نحوه عمل‌کرد ارگان را ارزیابی کند و سرطان و تومور در آن ارگان را تشخیص دهد .
گاهی اوقات از رادیوفارماسیوتیکالها  به میزان بیشتری استفاده می‌شود تا انواع ویژه ای از سرطان  و سایر بیماری‌ها درمان شوند .در این موارد عاملهای رادیواکتیو توسط ناحیه سرطانی جذب شده  و بافتهای بیمار را نابود میکنند .اطلاعات ذیل فقط در خصوص حالتی است که از این داروها به میزان کم و به منظور تشخیص بیماری‌ها استفاده می‌شود 
دوز مصرفی این داروی تشخیصی  با توجه به وضعیت فرد و نوع تست متفاوت میباشد .میزان رادیواکتیو موجود در این دارو ها با واحدی به نام بکرل یا کوری اندازه‌گیری می‌شود .ممکن است دوز مصرفی این دارو به کمی 1295 مگابکرل یا 35 میلی کوری باشد .میزان پرتوهایی که از این مقدار دارو جذب می‌شوند مساوی و یا کمتر از پرتوهای دریافتی ناشی از اشعه ایکس میباشند .
این دارو فقط با تجویز و یا نظارت پزشکی داده می‌شود که در زمینه طب هسته ای تخصص دارد .
مصرف OncoScint(R) CR/CV (satumomab pendetide)  در 26 دسامبر سال 2002 در آمریکا قطع شد .
فروش  NeutroSpec (technetium 99m TC fanolesomab)  هم توسط شریک تجاری  آن‌ها به نام فناوری پالاتین  و مالینکرودت  و سازمان غذا و دارو متوقف شد .مصرف این دارو با  احتمال بروز واکنش‌های شدید الرزیک همراه بود  و خطرات آن از مزایای مصرف بیشتر بودند .
.این دارو  به انواع زیر موجود است :
-بسته 

پیش از انتخاب یک دارو ،  باید   نکات مثبت و منفی ان ارزیابی شوند و خود و پزشکتان میتوانید در این خصوص تصمیم بگیرید  .به منظور انتخاب این دارو  ، به موارد زیر توجه کنید :
آلرژی  و حساسیت
.در صورتی که قبلا به دارویی الرژی داشتیه اید ،حتما به پزشکتان اطلاع دهید .اگر  به هر ماده غذایی و یا نگه دارنده و یا حیوانات  حساسیت دارید حتما پیش از مصرف دارو با پزشک خود مشورت نمایید  .برای دارو هایی که با تجویز پزشک مصرف نمیشوند ,حتما برچسب دارو را مطالعه نمایید .
اطفال
در بیشتر موارد از داروهای های تشخیصی رادیوفارماسیوتیکال به میزان خیلی کمی استفاده می‌شود و ایمن میباشد .ولی حتماً پیش از آنکه کودکتان در معرض این پرتوها قرار گیرد ،در خصوص مزایا و معایب آن با پزشکتان مشورت نمایید 
سالمندان 
تأثیر تعداد زیاد ی از داروها برای سالمندان مشخص نمیباشد  و احتمال بروز عوارض جانبی متفاوت به نسبت جوانان و یا اثر بخشی یکسان قابل تعیین نمیباشد .اگرچه هیچ اطلاعاتی وجود ندارد که بتوان بر پایه ی آن اثر بخشی این دارو در سالمندان را با سایر گروههای سنی مقایسه نمود ولی احتمال بروز مشکلات کم است .در صورتی که پس از دریافت این داروها عوارضی را مشاهده کردید حتماً به پزشکتان اطلاع دهید 
دوران بارداری
مصرف این داروها در طی بارداری پیشنهاد نمیشود زیرا جنین نباید در معرض پرتوها قرار گیرد .ممکن است از بعضی از انواع رادیوفارماسیوتیکالها به منظور تشخیص بیماری در زنان باردار استفاده شود ولی حتماً پیش از مصرف به پزشکتان در خصوص بارداری اطلاع دهید تا دوز دارو در صورت امکان کاهش یابد .در صورتی که دارو حاوی ید رادیواکتیو باشد ،باید حتماً به پزشکتان اطلاع دهید زیرا این ماده میتواند به سمت غده تیروئید برود  و در صورتی که میزان آن زیاد باشد ،به تیروئید کودکتان آسیب میرساند .حتما در این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید .
دوران شیردهی و مادران شیرده 
ممکن است بعضی از انواع این دارو وارد شیر مادر شده  و کودک را در معرض پرتوها قرار دهد .حتما پس از دریافت این داروها ،از شیردهی کودکتان تا مدتی بعد بپرهیزید .حتما با پزشکتان در این خصوص مشورت کنید .

تداخلات دارویی
مصرف همزمان  چند دارو با هم توصیه نمیشود و این در حالی است که گاهی اوقات چند دارو با هم مصرف میگردند .در چنین مواردی احتمالا پزشک دوز مصرفی دارو را تغییر میدهد و یا از روش های دیگر استفاده میکند .قبل از مصرف این دارو حتما به پزشک خود در خصوص دارو های مصرفی اطلاع دهید .

تداخلات دارویی دیگر
مصرف همزمان دخانیات و الکل  و تعدادی از مواد غذایی به همراه تعدادی از دارو ها توصیه نمیشود زیرا میتواند  باعث بروز عوارض جانبی شود میتوانید با پزشکتان در خصوص مصرف همزمان این دارو با غذا ،الکل و دخانیات مشورت کنید 
 

ممکن است پزشک طب هسته ای به شما دستوراتی در خصوص آمادگی برای این تست بدهد .به عنوان مثال ،شما باید تا چند ساعت قبل از آزمایش از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی بپرهیزید، در غیر این صورت نتیجه نهایی تغییر میکند .برای ازمایشات دیگر باید به میزان زیادی آب بنوشید .در صورتی که ابهامی در زمینه این دستورات دارید و یا هیچ دستوری دریافت نکرده‌اید ،با پزشکتان از قبل چک کنید .
در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه کنیم؟
در این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید 
در صورت استفاده بیش از حد و موارد اورژانسی چه کنیم ؟
در صورتی که فرد میزان زیادی از دارو مصرف کرده باشد باید با مرکز عمومی کنترل سموم تماس بگیرید و اگر فرد نفس نمیکشد با اورژانس تماس بگیرید .

در هنگام استفاده از  دارو چه موارد تغذیه ای را باید در نظر گرفت؟
.میتوایند رژیم غذایی نرمال خود را ادامه دهید  مگر اینکه پزشکتان توصیه دیگری داشته باشد .

شیوه  نگهداری از دارو
ذر این زمینه با پزشکتان مشورت نمایید .

در صورتی که به میزان کمی از رادیوفارماسیوتیکال های تشخیصی  مصرف شود ،هیچ مورد احتیاطی در این زمینه وجود نخواهد داشت .
ممکن است بعضی از انواع این داروها در مثانه جمع شوند .بنابراین پزشکتان به شما پیشنهاد میکند تا به میزان زیادی از مایعات بنوشید  و پس از تست های ویژه بیشتر ادرار کنید تا میزان ادرار به مثانه افزایش یابد و میزان پرتوهای گسبل شده به آن کاهش یابد .
برای بیمارانی که از ید رادیواکتیو مصرف میکنند (iodohippurate sodium I 123, iodohippurate sodium I 131, iofetamine I 123, iothalamate I 125, radioiodinated albumin, or radioiodinated iobenguane): 
-در صورتی که می‌خواهید در آینده تست تیروئید بدهید ،حتما به پزشکتان اطلاع دهید .ممکن است محلول ید ی که پیش از رادیوفارماسیوتیکالها به بیمار داده می‌شود حتی پس از چنیدن هفته هم بر نتایج ازمایشات تیروئید اثر گذارد .

ین دارو علاوه بر تاثیرات مثبت ,ممکن است تعدادی عوارض هم بر جای گذارد  .زمانی که از رادیوفارماسیوتیکالها به میزان کم  و به منظور مطالعه ی یک ارگان بدن استفاده می‌شود ،احتمال بروز عوارض جانبی خیلی کم می‌شود و فقط محدود به واکنش‌های الرژیک می‌شود .
ممکن است این عوارض بلافاصله پس از دریافت دارو یا چند دقیقه پس از آن بروز نمایند .بهتر است زمان بروز این عوارض را به یاد داشته باشید .پزشکتان و یا پرستاران میتوانند در صورت نیاز از شما مراقبت نمایند .
در صورت بروز هر یک از این موارد به پزشک و یا پرستارتان اطلاع دهید
موارد  نادر 
·    لرز 
·    دشواری در تنفس 
·    خوب آلودگی شدید 
·    نپش قلب سریع 
·    غش 
·    تب 
·    قرمز ی صورت 
·    سردرد شدید 
·    تهوع و استفراغ 
·    بثورات پوستی و کهیر  و خارش 
·    درد معده 
·    تورم گلو و دست و پا 
  ممکن است تعدادی از بیماران علائم دیگر داشته باشند که در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه نمایند .