زیپراسیدون
ziprasidone
دارو شناسی
از این دارو به منظور درمان بیماری های روانی استفاده میشود مانند شیزوفرنی ،جنون ،اختلال دو قطبی ونباید از ان برای درمان سالمندان مبتلا به جنون استفاده شود .این دارو تعدادی از مواد شیمیایی داخل مغز را تغییر میدهد که عامل بروز بیماری های روانی هستند
این دارو را فقط میتوان با تجویز پزشک مصرف کردوبه شکلهای زیر موجود است :
• کپسول
پیش از مصرف
به هنگام استعمال دارو به موارد زیر توجه کنید :
آلرژی و حساسیت
اگر به هر ماده غذایی و یا نگه دارنده و یا حیوانات حساسیت دارید حتما پیش از مصرف دارو با پزشک خود مشورت نمایید .برای دارو هایی که با تجویز پزشک مصرف نمیشوند ,حتما برچسب دارو را مطالعه نمایید .
اطفال
اطلاعات کافی در این زمینه وجود ندارد .
سالمندان
بنا بر مطالعات انجام شده مصرف این دارو برای سالمندان محدودیتی ندارد ولی سالمندان مبتلا به جنون نباید از این دارو مصرف کنند .
دوران بارداری
اطلاعات کافی در این زمنیه وجود ندارد
دوران شیردهی و مادران شیرده
اطلاعات کافی در این زمنیه وجود ندارد
تداخلات دارویی
مصرف همزمان چند دارو با هم توصیه نمیشود و این در حالی است که گاهی اوقات چند دارو با هم مصرف میگردند .در چنین مواردی احتمالا پزشک دوز مصرفی دارو را تغییر میدهد و یا از روش های دیگر استفاده میکند .قبل از مصرف این دارو حتما به پزشک خود در خصوص دارو های مصرفی اطلاع دهید .موارد زیر با توجه به اهمیت شان انتخاب شده اند و تمام موارد را شامل نمیشوند
مصرف همزمان این دارو با دارو های دیگر توصیه نمیشود.ممکن است پزشکتان تصمیم بگیرد شما را با این دارو درمان نکند یا و یا سایر داروهای درمانی را تغییر دهد .
• Alfuzosin
• Amifampridine
• Amiodarone
• Amisulpride
• Amitriptyline
• Anagrelide
• Apomorphine
• Aripiprazole
• Arsenic Trioxide
• Artemether
• Asenapine
• Astemizole
• Atazanavir
• Azithromycin
• Bedaquiline
• Bepridil
• Buserelin
• Chloroquine
• Chlorpromazine
• Ciprofloxacin
• Cisapride
• Citalopram
• Clarithromycin
• Clomipramine
• Clozapine
• Crizotinib
• Cyclobenzaprine
• Dabrafenib
• Dasatinib
• Degarelix
• Delamanid
• Desipramine
• Deslorelin
• Disopyramide
• Dofetilide
• Dolasetron
• Domperidone
• Donepezil
• Doxepin
• Dronedarone
• Droperidol
• Ebastine
• Eribulin
• Erythromycin
• Escitalopram
• Famotidine
• Felbamate
• Fingolimod
• Flecainide
• Fluconazole
• Fluoxetine
• Formoterol
• Foscarnet
• Fosphenytoin
• Galantamine
• Gatifloxacin
• Gemifloxacin
• Gonadorelin
• Goserelin
• Granisetron
• Halofantrine
• Haloperidol
• Histrelin
• Hydroquinidine
• Hydroxychloroquine
• Ibutilide
• Iloperidone
• Imipramine
• Itraconazole
• Ivabradine
• Ketoconazole
• Lapatinib
• Leuprolide
• Levofloxacin
• Lumefantrine
• Mefloquine
• Mesoridazine
• Methadone
• Metoclopramide
• Metronidazole
• Mizolastine
• Moxifloxacin
• Nafarelin
• Nelfinavir
• Nilotinib
• Norfloxacin
• Octreotide
• Ofloxacin
• Olanzapine
• Ondansetron
• Paliperidone
• Panobinostat
• Paroxetine
• Pasireotide
• Pazopanib
• Pentamidine
• Perflutren Lipid Microsphere
• Perphenazine
• Pimozide
• Pipamperone
• Piperaquine
• Posaconazole
• Probucol
• Procainamide
• Prochlorperazine
• Promethazine
• Propafenone
• Protriptyline
• Quetiapine
• Quinidine
• Quinine
• Ranolazine
• Rilpivirine
• Risperidone
• Ritonavir
• Saquinavir
• Sertindole
• Sevoflurane
• Sodium Phosphate
• Sodium Phosphate, Dibasic
• Sodium Phosphate, Monobasic
• Solifenacin
• Sorafenib
• Sotalol
• Sparfloxacin
• Sultopride
• Sunitinib
• Tacrolimus
• Tamoxifen
• Telaprevir
• Telavancin
• Telithromycin
• Terfenadine
• Tetrabenazine
• Thioridazine
• Tizanidine
• Tolterodine
• Toremifene
• Trazodone
• Trimipramine
• Triptorelin
• Vandetanib
• Vardenafil
• Vemurafenib
• Venlafaxine
• Vilanterol
• Vinflunine
• Voriconazole
• Vorinostat
• Zotepine
مصرف همزمان این دارو با دارو های دیگر توصیه نمیشود و در صورت استفاده همزمان ,پزشکتان دوز یکی از انها و یا تناوب مصرفی را تغییر میدهد
• Almotriptan
• Amineptine
• Amitriptylinoxide
• Amoxapine
• Brompheniramine
• Buspirone
• Carbamazepine
• Ceritinib
• Chlorpheniramine
• Cocaine
• Desvenlafaxine
• Dextromethorphan
• Dibenzepin
• Duloxetine
• Eletriptan
• Fentanyl
• Fluvoxamine
• Frovatriptan
• Furazolidone
• Hydrocodone
• Hydromorphone
• Hydroxytryptophan
• Idelalisib
• Iproniazid
• Isocarboxazid
• Levomilnacipran
• Linezolid
• Lithium
• Lofepramine
• Lorcaserin
• Melitracen
• Meperidine
• Methylene Blue
• Mifepristone
• Milnacipran
• Mirtazapine
• Moclobemide
• Naratriptan
• Nefazodone
• Nialamide
• Nortriptyline
• Opipramol
• Pentazocine
• Phenelzine
• Procarbazine
• Rasagiline
• Rizatriptan
• Safinamide
• Selegiline
• Sertraline
• Sibutramine
• St John's Wort
• Sumatriptan
• Tapentadol
• Tianeptine
• Tramadol
• Tranylcypromine
• Tryptophan
• Vilazodone
• Vortioxetine
• Zolmitriptan
تداخلات دارویی دیگر
مصرف همزمان دخانیات و الکل و تعدادی از مواد غذایی به همراه تعدادی از دارو ها باعث بروز عوارض جانبی میشود و بهتر است در این خصوص با پزشک خود مشورت نمایید .تداخلات دارویی ذیل با توجه به اهمیت انها انتخاب شدند و همه موارد را شامل نمیشوند .
سایر مشکلات پزشکی
بروز بیماری های دیگر تاثیر این دارو را کاهش میدهد .در صورتی که به هر یک از این بیماری ها مبتلا میباشید ,حتما پیش از مصرف دارو به پزشک خود اطلاع دهید :
• مشکلات خونی یا مغز استخوان (نوتروپنی ،کمبود سلولهای سفید خونی ،آگرانولوسیتوز )
• دیابت
• قند خون بالا
• پرولاکتین بالای خون
• سندروم نورولپتیک بد خیم و یا سابقه ان
• پریاپیسم (نعوظ دردناک و یا طولانی الت تناسلی مردان )
• تشنج و یا سابقه ابتلا به ان –با احتیاط مصرف گردد .میتواند باعث وخامت وضعیت شود
• ضربان قلب ارام
• کم ابی
• حمله قلبی یا سابقه ابتلا به ان
• نارسایی قلبی
• بیماری های قلبی یا رگهای خونی
• پتاسیم پایین خون
• منیزیم پایین خون
• فشار خون پایین
• کاهش میزان خون
• سکته یا سابقه ان
• دشواری در بلع –میتواند باعث وخامت وضعیت شود
نحوه مصرف
این دارو باید مطابق با تجویز پزشک مصرف گردد و دوز مصرفی و تناوب مصرفی ان را تغییر ندهید .این دارو حاوی یک راهنمای مصرفی است و بهتر است پیش از مصرف ان را کامل بخوانید و در صورت ابهام با پزشکتان مشورت کنید .
قرص را به صورت کامل قورت داده و از جویدن و خرد کردن ان بپرهیزید.باید این قرص را هر روز با غذا راس ساعت معینی مصرف کنید .
میزان مصرف
دوز مصرفی این دارو به نسبت افراد با هم متفاوت است و در این مورد به توصیه های پزشک خود و یا دستورات همراه دارو استفاده کنید .اطلاعات ذیل میزان متوسط مصرف دارو را نشان میدهند و در صورتی که دوز مصرفی شما متفاوت میباشد ان را تغییر ندهید مگر با مشورت با پزشکتان .
دوز مصرفی دارو به شدت تاثیر دارو بستگی دارد .همچنین تعداد دفعات مصرف دارو ,مدت زمان ان ,زمان بین مصرف و موارد مشابه به شدت بیماری شما وابسته است .
-برای نوع خوراکی دارو (کپسول )
به منظور درمان اختلال دو قطبی :
• بزرگسالان-ابتدا 40 میلی گرم دو بار در روز و ممکن است پزشکتان دوز مصرفی تان را تا حداکثر 80 میلی گرم دو بار در روز افزایش دهد
• کودکان:دوز مصرفی توسط بار در روز پزشک تعیین میشود
به منظور درمان شیزوفرنی :
• بزرگسالان-ابتدا 40 میلی گرم دو بار در روز و ممکن است پزشکتان دوز مصرفی تان را تا حداکثر 80 میلی گرم دو بار در روز افزایش دهد
• کودکان:دوز مصرفی توسط بار در روز پزشک تعیین میشود
در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی چه کنیم؟
در صورتی که مصرف دارو را فراموش کردید ,به محض انکه این موضوع را به یاد اوردید ,از دارو استفاده کنید ولی در صورتی که خیلی نزدیک به زمان مصرف بعدی هستید همان روال را ادامه دهید و دوز مصرفی را دوبرابر نکنید .
در صورت استفاده بیش از حد و موارد اورژانسی چه کنیم ؟
در صورتی که فرد میزان زیادی از دارو مصرف کرده باشد باید با مرکز عمومی کنترل سموم تماس بگیرید و اگر فرد نفس نمیکشد با اورژانس تماس بگیرید .
در هنگام استفاده از دارو چه موارد تغذیه ای را باید در نظر گرفت؟
در خصوص مصرف گریپ فروت و یا عصاره ی ان با این دارو با پزشکتان مشورت کنید .
.
شیوه نگهداری از دارو
دارو را در محلی سر پوشیده به دور از گرما و رطوبت و نور مستقیم قرار دهید .داروهایی که تاریخ مصرفشان گذشته است را دور بریزید .دارو را از دسترس کودکان دور نگاه دارید
اقدامات احتیاطی
وضعیت بیمار باید به صورت مرتب چک شود تا میزان تاثیر دارو بررسی شود کند .به منظور بررسی امکان بروز عوارض ناخواسته از ازمایش خون هم استفاده میشود .
این دارو میتواند اختلالاتی را در ریتم قلبی شما بوجود اورد مانند تطویل QT.این وضعیت حالت ضربان قلب شما را تغییر داده و باعث بروز غش یا عوارض ناخواسته میشود .در صورتی که هر یک از علائم اختلالات ریتم قلبی مانند تپش قلب و یا بی نظمی ضربان قلب را داشتید .
در صورت بروز این موارد سریعا به پزشکتان مراجعه نمایید :تشنج،دشواری در تنفس ،ضربان قلب سریع ،تب بالا ،فشار خون بالا یا پایین ،افزایش تعریق ،کاهش توانایی در کنترل مثانه ،گرفتگی شدید عضلانی ،رنگ پریدگی پوست ،خستگی .این موارد نشانه های سندروم بدخیم نورولپتیک میباشند .
در صورتی که علائمی همانند حساسیت و بروز دانه های قرمزی پوستی و کهیر داشتید ،در اسرع وقت به پزشکتان مراجعه نمایید .
در صورتی که هر یک از این علائم را داشتید بلافاصله به پزشکتان مراجعه نمایید :تب و لرز ؛سرفه ،گلودرد ،درد و تورم غدد لنفاوی در گردن یا زیر بغل یا کشاله ران ،زردی چشمان و پوست .این موارد نشانه های یک بیماری جدی به نام DRESS میباشند .
در صورتی که کهیر ،پوسته پوسته شدن یا شلی و یا زخم های قرمز پوستی ،اکنه های شدید ،زخم وروی پوست یا تب و لرز داشتید بلافاصله به پزشکتان مراجعه نمایید .
این دارو در بروز دیسکنزی کینزیا موثر است –یک اختلال حرکتی .در صورتی که علائمی همچون در هم کشیدن لب ها ،پف کردن گونه ها ،حرکات سریع یا کرم مانند زبان ،حرکات غیر ارادی در جویدن و حرکات غیر ارادی بازو و پا داشتید به پزشکتان مراجعه نمایید .
این دارو به صورت موقت تعداد گلبولهای سفید خون را کاهش میدهد و فرد را در معرض ابتلا به عفونت قرار میدهد پس بهتر است در هنگام مصرف این دارو از افراد مبتلا به عفونت بپرهیزید .در صورتی که تصور میکنید به این حالت مبتلا شده اید و یا علائمی همانند تب و لرز یا گرفتگی صدا،درد کمر یا پهلو و یا دشواری در دفع ادرا به همراه درد داشتید ،به پزشکتان مراحعه نمایید .
این دارو در افزایش قند خون موثر است و اگر این علائم را داشتید حتما با پزشکتان مشورت کنید :افزایش تشنگی و ادرار .در صورتی که مبتلا به دیابت باشید،تفاوتهایی را در نتایج ازمایشات خون یا قند خون مشاهده خواهید کرد .در صو رت هر گونه ابهام با پزشکتان مشورت نمایید .
این دارو در بروز خواب الودگی و سرگیجه و یا دشواری در تفکر و کنترل بدن موثر میباشد .پیش از کار با وسایل خطرناک یا فعالیت هایی که به هشیاری و توانایی ذهنی کامل نیاز دارند ،از واکنش خود به این دارو اطمینان حاصل کنید .
ممکن است فرد به هنگام تغییر وضعیت بدنی علائمی همانند سرگیجه و سبکی سر و غش داشته باشد .بهتر است فرد به ارامی بلند شود و در صورت وخیم شدن علائم به پزشک مراجعه نماید .
مصرف این دارو باعث بروز حس گرمای شدید در فرد میشود .به هنگام انجام تمارین ورزشی یا قرار گیری در معرض هوای گرم یا رطوبت احتیاط کنید .اب بیشتری بنوشید و در معرض نور خورشی قرار نگیرید .
این دارو در بروز این عوارض موثر است :پریشانی ،کج خلقی ،رفتار های غیر نرمال ،افکار خود کشی و در صورت بروز انها بلافاصله به پزشکتان مراجعه نمایید.
به هنگام مصرف این دارو از خوردن الکل بپرهیزید .
این دارو میتواند وزن شما را افزایش دهد و به همین دلیل بهتر است پزشکتان وزن شما را به صورت منظم چک نماید .میتوانید با پزشکتان در خصوص پیشگیری از افزایش وزن صحبت کنید .
پیش از مشورت با پزشکتان از قطع مصرف دارو بپرهیزید .پیش از مصرف دارو های دیگر از جمله مکمل ها و دارو های گیاهی و ویتامین ها با این دارو حتما با پزشکتان مشورت نمایید .
عوارض جانبی
هر دارویی علاوه بر تاثیرات مثبت ,ممکن است تعدادی عوارض هم بر جای گذارد و در صورت بروز هر یک از علائم زیر حتما به پزشک خود اطلاع دهید
موارد غیر معمول
• سرفه
• دشواری در صحبت کردن
• ترس یا اضطراب
• تب
• ناتوانی در نشستن
• عدم تعادل
• لرزش و گرفتگی و حرکات ناگهانی عضلانی
• نیاز به حرکت دائمی
• بی قراری
• راه رفتن بدون تعادل
• عطسه
• گلودرد
• گرفتگی اعضا
• پریدن بدن
• حرکات غیر ارادی بدن به خصوص صورت و گردن و پشت
• ریزش اب دهان
موارد غیر معمول
• تاری دید
• درد بدن
• درد قفسه سینه
• سرگیجه
• تپش قلب یا بی نظمی در ضربان قلب
• سردرد
• گرفتگی صدا
• کوبیدن در گوش
• ابریزش بینی
• ضربان قلب سریع یا ارام
• تورم زبان
• حساسیت و تورم غدد لنفاوی
• تغییرات صدا
• گرفتگی
موارد نادر
• سرگیجه و غش و سبکی سر به هنگام ایستادن و یا بلند شدن ناگهانی
• نعوظ دردناک و طولانی مدت
• تشنج
موارد ناشناخته
• ناتوانی در حرکت چشمان
• افزایش اسپاسم یا سوسوزنی پلک ها
• دشواری در تنفس
• پرش های غیر ارادی بدن مانند کرذن و باسن و بازو و پاها
• حرکات غیر معمول صورت
• بیرون اوردن زبان
• درد مفاصل یا عضلات
تعدادی از علائم به مرور زمان و یا تطبیق بدن با انها از بین میروند و حتی میتوانید با پزشک خود در خصوص نحوه کاهش این عوارض مشورت نمایید .در صورتی که هر یک از علائم زیر از بین نرفتند و پایدار بودند حتما به پزشک خود مراجعه نمایید :
موارد معمول
• معده اسیدی
• اروغ زدن
• یبوست
• اسهال
• سوزش سر معده
• سوهاضمه
• کاهش توانایی
• تهوع
• بروز دانه های قرمز پوستی
• ناراحتی و درد شکمی
• ضعف
• افزایض وزن
موارد غیر معمول
• تاول و خارش و قرمزی و کبره بستن و سوزش پوست
• سوزش و خارش و بی حسی و سوزن سوزن شدن
• تغییرات بصری
• خشکی و پوسته پوسته شدن پوست
• افسردگی
• خشکی دهان
• افزایش بزاق دهان
• خارش یا قرمزی پوست
• درد مفصل
• درد عضلانی
• درد گرفتگی عضلانی
• سفتی عضلانی
• ابریزش بینی
• تورم مفصل
• استفراغ
• ضعف باز و پاها
• کاهش وزن
ممکن است تعدادی از بیماران علائم دیگر داشته باشند که در این صورت حتما باید به پزشک مراجعه نمایند .