اختلالات ساختگی
factitious disorder
این بیماری نوعی اختلال روانی است که فرد مبتلا به اختلالات ساختگی بخوبی ازعواقب و یا حتی مرگ براثرصدمه زدن بخود آگاه می باشند اما نمی توانند این رفتارخود را کنترل کند.
شرح بیماری
اختلالات ساختگی نوعی اختلال مهم روانی است که درآن فرد با تظاهربه بیماری و یا آسیب رساندن بخود وانمود می کند که بیماراست.
علائم بیماری اختلالات ساختگی می تواند خفیف و یا شدید باشد. فرد علائم ظاهری بیماری را بنحوی درست می کند و آزمایشهایی حتی بدروغ برای اثبات بیماری به دیگران نشان می دهد تا آنها را متقاعد کند که بطورمثال به عمل جراحی نیازدارد.
منظور ازاختلالات ساختگی بوجود آوردن مشکل برای دررفتن اززیرکار و یا موفق شدن پرونده شخص دردادگاه نیست، دراین بیماری حتی خود فرد مبتلا به این اختلالات دلیل رفتارخود را نمی داند.
اختلالات ساختگی بیماری روانی ناشناخته ای است که بسختی قابل درمان می باشد. اما با این حال، کمکهای پزشکی و روانی برای پیشگیری ازآسیبهای خطرناک که حتی گاهی منجربه مرگ ناشی ازصدمه زدن بخود می شود، ضروری می باشد.
نشانه ها
علائم و نشانه های بیماری اختلالات ساختگی به تقلید از بیماری و یا آسیب دیدگی های واقعی است.
این افراد برای اینکه دیگران پی به دروغشان نبرند، تلاش می کنند تا جایی که ممکن است علائم واقعی بنظربرسد اما درواقع این علائم بخشی ازیک بیماری مهم روانی می باشد.
شکل دیگری ازبیماری اختلالات ساختگی با نام قبلی سندرم مون هاوزن باپروکسی به اینصورت است که فرد، شخص دیگری را بعنوان بیمارمعرفی می کند. مثلاً مادری که ادعا می کند فرزندش بیماراست. این نوعی سوءاستفاده ازکودکان است که آنها را درمعرض آسیب های جدی و مراقبت های پزشکی غیرضروری قرارمی دهد.
نشانه ها و علائم بیماری اختلالات ساختگی عبارتند از:
• بیماری با نشانه های قانع کننده که ناشی ازهوشیاری فرد مبتلا است.
• بستری شدن مکرردربیمارستان
• علائم مبهم و ضد و نقیض
• بیماری که بدون علت خاصی وخیمترمی شود.
• بیماری که به درمان های معمول پاسخ نمی دهد.
• علاقه به انجام مکررآزمایش و یا انجام جراحی های خطرناک
• داشتن اطلاعات وسیعی درمورد بیماریها و اصطلاحات پزشکی
• احتمال استفاده ازنام جعلی برای درمان نزد بیمارستانها و پزشکان مختلف
• حضورافرادی که ازاو دربیمارستان ملاقات می کنند.
• علاقه ای به صحبت کردن پزشک و کادربیمارستان با افراد خانواده و دوستانش ندارد.
• درخواست مکرر برای دریافت مسکن و سایرداروها
افراد مبتلا به اختلالات ساختگی به روشهای مختلفی علائم بیماریها را بروزمی دهند.
مانند:
• بزرگ جلوه دادن علائم: حتی هنگامی که واقعاً بیمارهستند علائم آنها برای اینکه بیماری شدیدتربنظربرسد، مبالغه آمیزمی باشد.
• ارائه سوابق بیماری غیرواقعی: این افراد ممکن است اقدام به جعل اسنادی مبنی برداشتن سرطان یا ایدز برای ارائه به پزشکان، گروههای درمانگرو یا فردی که مورد علاقه آنها است، بزنند.
• نشانه ها و علائم غیرواقعی: مانند درد معده، تشنج و یا بیهوشی و مرگ
• آسیب رساندن بخود: این افراد ممکن است با تزریق باکتری، شیر، بنزین یا مدفوع خود را بیمارکنند ویا برروی بدن خود بریدگی و زخم ایجاد کنند. آنها ممکن است ازداروهای رقیق کننده خون و یا داروهای مخصوص بیماری دیابت استفاده کنند. این افراد با بازکردن و آلوده کردن زخمهای بدن خود باعث طولانی ترشدن پروسه بهبود زخم می شوند.
• دستکاری وسایل پزشکی: مانند قراردادن تب سنج درجای گرم برای نشان دادن تب بالا و یا آلوده کردن خون و ادرار درآزمایشات که منجربه تغییردرجواب آزمایش می شود.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
افراد مبتلا به اختلالات ساختگی بخوبی ازعواقب و یا حتی مرگ براثرصدمه زدن بخود آگاه می باشند اما نمی توانند این رفتارخود را کنترل کنند ودرچنین شرایطی علاقه ای هم به گرفتن کمک ازدیگران ندارند. حتی درمواقعی که با ارائه مدرک مانند نوارویدئویی به آنها نشان می دهند که بخودشان آسیب زده اند، این کاررا انکارمی کنند و ازدریافت کمک های روانی خودداری می کنند.
اگردرمیان دوستان و آشنایان شما کسی هست که فکرمی کنید ازبیماریها تقلید می کند و یا درمورد بیماری خود اغراق می کند، بهتراست با لحنی آرام و ملایم و بدون اینکه او را دچارخشم کنید، با او صحبت کنید و درصورت امکان بدنبال درمان او باشید.
اگردوستتان بخود آسیب زد و یا سعی درخودکشی داشت، بلافاصله با بخش مراقبهای ضروری پزشکی تماس بگیرید.
علل
علل این بیماری ناشناخته است اما ممکن است افراد مبتلا به این بیماری، پیش ازاین بیماری سختی را تجربه کرده باشند و یا درجوانی ازنظراحساسی و یا روحی مورد بدرفتاری قرارگرفته باشند.
عوامل تشدید
عوامل متعددی ممکن است خطرابتلابه اختلال ساختگی را افزایش دهد. مانند:
• ترومای احساسی، فیزیکی و یا سوء استفاده جنسی درکودکی
• بیماری شدید دردوران کودکی
• بیماری خطرناک یکی ازوابستگان
• ازدست دادن ، مرگ و یا ترک یک دوست دردوران کودکی
• ضعف شخصیتی یا نداشتن عزت نفس
• علاقه داشتن به شغل پزشکی و عدم موفقیت درپزشک شدن امکان ابتلا به اختلالات ساختگی را افزایش می دهد.
• کارکردن دریکی ازرشته های بهداشت
• ابتلا به اختلالات شخصیت
این بیماری بندرت پیش می آِید، اما آماردقیقی ازتعداد افراد مبتلا به این اختلال دردسترس نیست.
بعضی ازافراد مبتلا به اختلالات شخصیتی با نام جعلی به مراکزدرمانی و بیمارستانها مراجعه می کنند تا شناخته نشوند و به همین دلیل داشتن آمارصحیح مقدورنیست.
پیامدهای مورد نظر
افراد مبتلا به این بیماری حاضرند جان خود را هم بخطربیندازند تا بعنوان بیمار پذیرفته شوند. این افراد معمولاً به اختلالات روانی دیگری نیزمبتلا هستند. درنتیجه با عوارض احتمالی زیرروبرو هستند:
• آسیب یا مرگ به علت بیماری که برای خود بوجود آورده است.
• بیماری های شدید و انجام عملهای جراحی غیرضروری
• ازدست دادن عضو به علت جراحی غیرضروری
• سوء مصرف الکل یا مواد مخدر
• مشکلات قابل توجه درزندگی روزانه ویا زندگی شغلی و مشکل درارتباطات
آمادگی برای ملاقات پزشک
افراد مبتلا به اختلالات ساختگی به احتمال زیاد هنگامی که برای درمان بیماری به مراکزدرمانی مراجعه می کنند، توسط روان درمانگران شناسایی می شوند وروان درمانگرمتوجه مشکلات روانی بیمارمی شود و ممکن است با اطرافیان بیمارتماس بگیرد تا درمورد این بیماری با آنها صحبت کند.
اگرمتوجه شدید که یکی ازاطرافیانتان به این اختلال مبتلا است ، اطلاعات خود را دراختیارروان درمانگرقراردهید.
آنچه شما می توانید انجام دهید
• ارائه سابقه بیماری او با بیان جزئیات: تلاش کنید تا آنجا که می توانید درمورد بیماریها، تشخیص آنها، درمانها و روشهایی که بکاربرده صحبت کنید.
• هرگونه رفتاریا شرایط که موجب شود شما متوجه وجود بیماری اختلال ساختگی در دوست خود شوید.
• نکات مهم درزندگی شخصی وی ازجمله رفتارهای خشونت آمیز و یا آسیبهای دیگری که دردوران کودکی به او ضربه زده است.
• داروهایی که اخیراً مصرف می کند که ممکن است شامل دوزمصرفی داروهای مکمل، داروهای بدون نسخه و حتی داروهای تجویزشده توسط پزشک باشد.
• پرسیدن سؤالاتی درمورد بیماری مورد نظر
بعضی از سؤالاتی که برای اختلالات ساختگی لازم است ازپزشک بپرسید عبارتند از:
• چه عواملی باعث بروز این بیماری شده است؟
• آیا علل دیگری نیزوجود دارد؟
• چگونه بیماری را تشخیص دادید؟
• آیا این بیماری طولانی است یا موقت؟
• چه درمانهایی وجود دارد و شما چه درمانی را برای بهبود علائم پیشنهاد می کنید؟
• آیا این بیماری ازبین می رود؟
• آیا خانواده درمانی دربهبود بیماری مؤثراست؟
• آیا بیماررا بطورمرتب تحت نظرقرارمی دهید؟
• گام های بعدی برای درمان بیماری چیست؟
ممکن است پزشک چنین سؤالاتی ازشما بپرسد:
• بیمارازچه بیماری یا آسیبی شکایت دارد ؟
• بیماردرگذشته به چه بیماری یا آسیبی مبتلا شده است؟
• آیا بیمارقبلاً هم درگیربیماری یا تشخیص پزشکی دیگری بوده است؟
• آیا درمانهایی برای اعتیاد به مواد مخدرو یا عمل جراحی گرفته است؟
• آیا پیش ازاین پزشک خود را عوض کرده؟
• آیا اطرافیان بیمار بدون اطلاع ازبیماری فعلی او نگران بیماری او بوده اند؟
• این بیماری چه تأثیری برروی روابط شغلی و ارتباطات بیمارداشته است؟
• آیا تا بحال بیماربخود آسیبی رسانده و یا قصد خودکشی داشته است؟
• آیا درکودکی مورد آزارقرارگرفته است؟
• آیا ازمسائلی مانند ازدست دادن پدرومادردرکودکی و یا بیماری سخت رنج می برد؟
• چه نشانه های باعث شده فکرکنید که او به اختلالات ساختگی مبتلا است؟
• آیا با بیماردراین مورد صحبت کرده اید؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
تشخیص اختلالات ساختگی معمولاً بسیاردشواراست. بیماران مبتلا به این اختلال مهارت زیادی درتقلید ازبیماریها ی متفاوت و حتی خطرناک دارند.
بیماربا استفاده ازنامهای جعلی به جمع آوری اطلاعات خصوصی و محرمانه ازپزشکان و مراکزبهداشتی و بیمارستانها می پردازد.
پزشک با مشاهده علائم زیرممکن است به وجود اختلالات ساختگی دربیمارشک کند:
• با توجه به سوابق پزشکی ارائه شده توسط بیمار نشانه ای ازبیماری دراو نمی بیند.
• دلیل قابل توجهی برای باورکردن بیماری یا آسیب دیدگی وجود ندارد.
• بیماری روال عادی ندارد.
• با وجود ارائه درمانهای مناسب بیماردرمان نمی شود.
• نتایج آزمایشات متناقض است.
• فرد بیمارهنگام آسیب رساندن بخود و یا دروغ گفتن لو می رود.
مشاوران روانی برای کمک به فرد مبتلا آزمایشات لازم برای تشخیص مشکلات جسمی را انجام می دهند و ازاوپرسش می کنند.
علائمی که برای تشخیص اختلالات ساختگی (سندرم مونش هاوزن) ملاک قرارمیگیرند عبارتند از:
• علائم فیزیکی یا روانی و قصد عمدی بیماربرای آسیب رساندن بخود و یا فریب دادن پزشکان
• تظاهربه بیماری و یا مجروح کردن خود
• تظاهربه بیماری بدون هیچ نتیجه ای
• این اختلال روانی نسبت به سایراختلالات تعریف بهتری ندارد.
علائمی که برا ی تشخیص اختلالات ساختگی (سندرم مونش هاوزن) نسبت به سایر بیماریها ملاک قرارمیگیرند عبارتند از:
• نشان دادن علائم و نشانه هایی از بیماری جسمی یا روحی درفرد دیگری به قصد فریب پزشک
• معرفی یکنفربعنوان بیمار
• تظاهربه بیماری بدون انتظاربهبود یافتن
• این اختلال روانی نسبت به سایراختلالات تعریف بهتری ندارد.
درمان و دارو
درمان این بیماری دشواراست و هیچ درمان استانداردی برای آن وجود ندارد. ازآنجا که فرد مبتلا به اختلالات ساختگی درنقش بیمارظاهرمی شود تمایلی به درمان شدن نشان نمی دهد. اما اگربا برخورد ملایم و آرامش اورا ترغیب به مداوا کنیم ممکن است موافقت خود را برای اینکارابرازکند.
اگرمستقیماً به او بگوئیم که به اختلال ساختگی مبتلا است ممکن است او را عصبانی و ناراحت کرده و درحالت دفاعی قراردهیم و درنتیجه بطور ناگهانی به ارتباط خود پایان دهد.
درمان کلی این بیماری بجای تلاش برای درمان ، برروی مدیریت بیماری متمرکزاست و شامل روان درمانی و مشاوره رفتاری است. درصورت امکان ممکن است روان درمانگرخانواده درمانی را نیزپیشنهاد کند.
درحال حاضربرای درمان اختلالات روانی دیگرمانند اضطراب و افسردگی ازدارو استفاده می شود. درموارد شدید لازم است بیماربطورموقت دربیمارستان روانی بستری شود.
سبک زندگی و مراقبت در خانه
علاوه بردرمانهای حرفه ای، نکات زیرمی تواند به افراد مبتلا به اختلالات ساختگی کمک کند:
• درپروسه درمان خود وقفه ایجاد نکنید: دروقت تعیین شده به دیدن پزشک خود بروید و داروهای تجویزشده را مصرف کنید. اگراحساس می کنید می خواهید به خودتان آسیبی بزنید، صادقانه با پزشک صحبت کنید و راههای کنارآمدن با احساسات خود را یاد بگیرید.
• به پزشک خود اعتماد کنید: به جای مراجعه به پزشکان متعدد و متخصص و جراح نزد پزشک معتمد خود بروید.
• ازخطردوری کنید: بیاد داشته باشید که ممکن است دراثروارد آوردن صدمه بخود، و یا انجام عمل جراحی غیرضروری دچارآسیبهای دائمی وحتی مرگ شوید.
• فرارنکنید: بدنبال مراجعه به پزشک جدید و یا فرار به شهری دیگرنباشید. درمانگربشما کمک می کند تا براین افکارخود غلبه کنید.
• با دیگران درارتباط باشید: بسیاری ازافراد مبتلا به اختلالات ساختگی ازدوستی و ایجاد ارتباط با دیگران دوری می کنند.
تلاش کنید کسی را بیابید که بتوانید به او اعتماد کنید واو بتواند ازشما حمایت کند.
داروهای جایگزین
دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.
پیشگیری
بدلیل نشناخته بودن علل بیماری اختلالات ساختگی ، روشهای شناخته شده ای برای پیشگیری ازآن وجود ندارد.
تشخیص و درمان بموقع این بیماری مانع از انجام آزمایش های غیرضروری و درمانهای خطرناک می شود.
همراهی و حمایت
دراین شرایط می توانید ازروانشناس، مشاور و یا گروه درمانی کمک بگیرید.