حشیش یک اصطلاح عمومی است که به مواد روانگردان اشاره دارد و از گیاه شاهدانه تولید می شود. مهم ترین عامل روانگردان در این گیاه ماده تتراهیدروکانابینول (THC) می باشد. ترکیباتی که دارای ساختاری مشابه THC هستند، کانابینوئید نامیده می شوند. به علاوه تعدادی از ترکیباتی که به تازگی شناسایی شده اند که دارای ساختاری متفاوت از کانابینوئیدها هستند، در بسیاری از خواص دارویی با آن مشترک هستند.
اصطلاح مکزیکی برای این ماده مخدر ماری جوانا است که به برگ شاهدانه و یا دیگر مواد گیاهی خام اشاره می کند که در بسیاری از کشورها استفاده می شود. این گیاه دارای نر و ماده است که شکل ماده آن حشیش نامیده می شود. روغن حشیش عصاره ای از کانابینوئیدهاست که با استخراج از مواد گیاهی خام و یا رزین به دست می آید.
حشیش گیاه مخدری است که به طور گسترده ای کاشته شده و قاچاق می شود. نیمی از تمام مبارزات با مواد مخدر در سراسر جهان مربوط به قاچاق حشیش می باشد. گسترش جغرافیایی این ماده نیز جهانی است و عملا در هر کشوری از جهان کاشته می شود.
حدود 147 میلیون انسان، 2.5 درصد جمعیت جهان، حشیش مصرف می کنند و تنها 0.2 درصد کوکائین و 0.2 درصد مواد مخدر دیگری مصرف می کنند. در حال حاضر سوء مصرف حشیش سریعتر از کوکائین و دیگر مواد مخدر منتشر شده است. سریعترین رشد مربوط به سوء مصرف حشیش از دهه 1960 در کشورهای توسعه یافته در شمال امریکا، غرب اروپا و استرالیا بوده است.
مصرف حشیش بیشتر در بین جوانان و افراد کم سن و سال رواج دارد و معمولا سن مصرف این ماده مخدر پایین تر از دیگر مواد می باشد. بررسی بازار حشیش نشان می دهد که قیمت پایین این ماده و وجود سطح بالای آن در بازار باعث مصرف زیاد آن می شود.
هر چند تعداد مصرف کنندگان حشیش بیشتر از کوکائین و اپیوئید هستند، قیمت پایین حشیش به این معناست که از نظر اقتصادی بازار فروش این ماده کوچکتر از دیگر مواد مانند کوکائین می باشد.
اثرات حاد مصرف حشیش
مدت هاست که اثرات حاد مصرف حشیش شناخته شده اند و مطالعات اخیر نیز یافته های قبل را تایید کرده اند. این اثرات به شکل زیر خلاصه می شوند:
• حشیش باعث اختلال در رشد شناخت می شود (قابلیت یادگیری)
• حشیش باعث اختلال در عملکرد روانی در بسیاری از فعالیت های حرکتی می شود، مانند هماهنگی حرکتی، تقسیم توجه و انجام بسیاری از عملکردها. عملکرد انسان در بسیاری از فعالیت های پیچیده ماشینی تا 24 ساعت پس از مصرف حشیش حاوی 20 میلی THC هماهنگ خواهد شد. خطر تصادف در بین افرادی که حشیش مصرف کرده اند بسیار بیشتر است.
اثرات مزمن مصرف حشیش
• اختلال انتخابی در عملکرد شناختی که شامل سازماندهی و یکپارچه کردن اطلاعات پیچیده و مکانیسم های مختلف از فرایندهای توجه و حافظه می باشد.
• مصرف طولانی مدت حشیش منجر به اختلالات بزرگتر می شود که ممکن است با قطع مصرف بهبود پیدا نکند، به علاوه بر روی عملکردهای روزانه زندگی تاثیر می گذارد.
• بروز سندروم اعتیاد به حشیش یا ماری جوانا با عدم کنترل میزان مصرف این ماده مخدر رخ می دهد.
• حشیش و ماری جوانا علائم بیماری اسکیزوفرنی را تشدید می کند.
• مصرف طولانی مدت حشیش باعث آسیب رساندن به تراشه و برونش اصلی می شود.
• آسیب راه هوایی، التهاب ریه و اختلال در دفاع ریوی در مقابل عفونت بر اثر مصرف طولانی مدت حشیش بروز می کند.
• مصرف بیش از حد این ماده مخدر باعث بروز علائم برونشیت مزمن و برونشیت حاد می شود.
• مصرف حشیش در دوران بارداری خطر نقص در هنگام تولد یا کاهش وزن جنین را افزایش می دهد.
• مصرف حشیش در دوران بارداری خطر بروز سرطان های نادر پس از زایمان را افزایش می دهد که البته این ادعا نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
پیامدهای بهداشتی مربوط به مصرف حشیش در کشورهای در حال توسعه به دلیل پژوهاش های محدود و غیر اصولی تا حد زیادی ناشناخته مانده اند، اما به هرحال این پیامدها با مشکلات مشاهده شده در کشورهای توسعه یافته زیاد متفاوت نخواهند بود. با این حال به دلیل تفاوت های فرهنگی و اجتماعی بین کشورها ممکن است عواقب تا حدی متفاوت باشند.
استفاده های درمانی از کانابینوئیدها
مطالعات متعددی نشان داده اند که کانابینوئیدها دارای اثرات درمانی برای تهوع و استفراغ در مراحل پیشرفته بیماری هایی مانند سرطان و ایدز می باشند. تتراهیدروکانابینول مدتهاست که با نسخه پزشک در اختیار بیمار قرار می گیرد. دیگر استفاده های درمانی کانابینوئیدها که در مطالعات زیادی بررسی شده اند، عبارتند از درمان آسم، گلوکوم، داروی ضدافسردگی، محرک اشتها، ضد تشنج، ضد اسپاسم.
پژوهش های بنیادی در مورد مکانیزم مرکزی و محیطی از اثرات کانابینوئیدها در عملکرد دستگاه گوارش نشان داده اند که این ماده به کاهش تهوع و استفراغ کمک می کند. در مورد نوروفارماکولوژی، THC و دیگر کانابینوئیدها تحقیقات بیشتری لازم است.
.jpg "مصرف مواد مخدرتوسط جوانان معضل جوامع امروزی (یک)")
