آیا تابحال وسط یک بحث داغ قرار گرفته اید که ناگهان طرف مقابل تلفن همراه خود را برداشته و شروع به ارسال پیام کند؟
اگر پاسختان مثبت است، و اگر این موضوع بطور مداوم برایتان اتفاق می افتد، امیدواریم که طرف مقابل، شریک زندگیتان نباشد.
طفره رفتن، امتناع کردن و گریزان بودن از یک درخواست یا سوال، یکی از چهار واکنشی است که "جان گاتمن" روانشناس دانشگاه واشنگتن و بنیانگذار موسسه گاتمن، آنرا نشانه بارزی بین زوج ها میدانید که به هیچ وجه خوب نیست.
در واقع، هنگامیکه گاتمن و رابرت لونسون، روانشناس دانشگاه کالیفرنیا-برکلی، طفره رفتن و سه رفتار دیگر (تحقیر کردن، انتقاد کردن و حالت تدافعی گرفتن) را کنار هم قرار دادند و چگونگی به وقوع پیوستن آنها را در طول یک مکالمه 15 دقیقه ای بررسی کردند، توانستند پیش بینی کنند که به احتمال بسیار زیاد پایان ازدواج یک زوج به طلاق ختم خواهد شد.
هنگامیکه روانشناسان سوالاتی در خصوص مواردی چون رضایتمندی از رابطه اضافه کردند و چندین بار افکار افراد را در خصوص جدایی مورد پژوهش قرار دادند، دریافتند که پایان ازدواج یک زوج به احتمال 93% به طلاق ختم خواهد شد.
این آمار که نتیجه یک مطالعه 14 ساله بر روی 79 زوجی (در طول این مطالعه 21 زوج از یکدیگر جدا شدند) بوده است که در ایالات متحده زندگی میکردند، محققان را بر آن واداشت که لقب "چهار سوار آخرالزمان" را به این چهار رفتار بدهند.
مطالعه اولیه که در سال 2002 منتشر شد، بر یک جمعیت خاص تمرکز داشت و ابعاد کوچکی داشت.
در مطالعات جدید که بر 373 زوج تازه ازدواج کرده انجام شد، بطور مثال نشان داد که زوج هایی که بر سر یکدیگر فریاد میکشند، رفتار تحقیرآمیز دارند. یا هنگامیکه در اولین سال ازدواج، در بحثی سکوت میکنند به احتمال زیاد تا 16 سال آینده از یکدیگر جدا میشوند.
اما این رفتار "آخرالزمانی" در یک رابطه چگونه اند؟
1- تحقیر کردن
تحقیر، ترکیب بدخیمی از خشم و انزجار، و به مراتب سمی تر از یک سرخوردگی یا منفی گرایی ساده است. تحقیر شامل کمتر تلقی کردن شریک زندگی نسبت به خودتان و برابر ندانستن رابطه است.
به گفته گاتمن این رفتار، خود به تنهایی گویای "بوسه مرگ" رابطه است.
نگاهی به بحث های روزمره بیاندازیم؛ بطور مثال خرید مواد غذایی را تصور کنید. هنگامیکه به خانه بازمیگردید و متوجه میشوید همسرتان به جای فلفل سبز، فلفل قرمز برای شام امشب برداشته است، آیا به توضیحات او مبنی بر اینکه شما در خصوص رنگ فلفل چیزی نگفته بودید، گوش میدهید؟ آیا بیشتر راجع به این موضوع فکر میکنید و هنگامیکه متوجه میشوید حق با اوست، عذرخواهی میکنید؟ یا اینکه آیا حق به جانبید و به خودتان فکر میکنید و به خود میگویید "چه آدم احمقی! تفاوت فلفل سبز و قرمز را برای شام امشب نمیداند"؟
دلیل اینکه تحقیر کردن بسیار تخریب کننده است، اینست که چشمتان را به نیازها و احساسات همسرتان بسته اید.
اگر بطور مداوم احساس کنید که بهتر، دقیق تر و مهم تر از شریک زندگیتان هستید، نه تنها کمتر نظرات وی را معتبر تلقی میکنید، بلکه از همه مهمتر، کمتر میتوانید خود را در موقعیت او قرار داده تا از دید وی به موضوع بنگرید.
2- انتقاد کردن
انتقاد کردن نیز مانند تحقیر کردن به تعمیم دادن یک رفتار (کاری که همسرتان انجام میدهد) به کل شخصیت طرف مقابل گفته میشود.
بطور مثال، اینکه بگویید همسرتان یک عادت بد دارد و ظرف چیزی که میخورد را در هر نقطه از خانه که نزدیکش است، رها میکند.
آیا برای اینکه به او گوشزد کنید که رفتارش شما را آزار میدهد، صبر میکنید تا به خانه بیاید و سپس به آرامی به او پیشنهاد میکنید که ظرفش را پس از صرف غذا یا خوراکی داخل سینک یا ماشین ظرفشویی قرار دهد؟ یا اینکه با خود فکر میکنید "چرا با یک چنین فرد نامرتبی ازدواج کردم؟"
این رفتارهای شخصی به مرور زمان میتوانند بیشتر شده و منجربه برانگیخته شدن احساسات منفی تر، خشم و تحقیر شوند.
3- حالت تدافعی گرفتن
چنانچه در شرایط و موقعیت های سخت زندگی با همسرتان مدام خود را قربانی تلقی میکنید، ممکن است حالت دفاعی به خود بگیرید.
برای مثال تصور کنید به عروسی پسر عمویتان دیر رسیده اید. آیاهنگامیکه به عروسی برسید، اولین کسی هستید که میگوید "تقصیر من نبود!" یا اینکه از قبل با خود می اندیشید و از طرف مقابل خود بدلیل حمام 2 ساعته ای که رفتید و یکساعت طول کشید تا آماده شوید، عذرخواهی میکنید؟
به گفته گاتمن پذیرش مسئولیت در موقعیت های دشوار کار ساده ای نیست، اما این کار، اغلب از وخیم شدن موقعیت جلوگیری میکند.
گاتمن دریافت که زوج هایی که در سال های اولیه ازدواج (بیشترین میزان طلاق در این سالهاست) خود طلاق میگیرند، مانند این است که به یک باتلاق ریگ روان قدم بردارند. شاید قدم گذاشتن به داخل آن ساده باشد، اما خروج از آن دشوار است.
4- طفره رفتن
هرکسی به خوبی میداند که بحث از کجا آغاز میشود. در این لحظه افزایش ضربان قلب خود را حس میکنید و صدایتان کمی بلندتر میشود. اما در لحظه ای که بحث شروع به داغ شدن میکند، آیا تلفن همراه خود را دست میگیرید و به سادگی شریک زندگیتان را نادیده میگیرید؟
قطع کردن مکالمه مانند تحقیر کردن میتواند رابطه تان را مسموم کند؛ زیرا شما را از پرداختن به یک موضوع مهم و اساسی باز میدارد.
همه ما بر این امر واقفیم که وارد بحث شدن با شریک زندگی، نقطه مخالف اوقات خوش است. اما این موقعیت های ناراحت کننده موقتی، اغلب فرصتی هستند که میتوانید در خصوص طرز رفتار خود تصمیم گیری کنید و مشکلات بالقوه تخریب کننده را حل و فصل نمایید.
وحشت نکنید!
این نکته مهم را بخاطر داشته باشید که چنانچه هر از گاهی یکی از این رفتارها (یا همه آنها) از شما سر بزند، کاملا طبیعی است.
هنگامیکه این رفتارهای منفی بطور مکرر اتفاق بیافتند، جای تعاملات مثبت شما با شریک زندگیتان را میگیرند و در اینصورت جای نگرانی دارد.
درک و شناخت اینکه رفتاری که انجام میدهید میتواند به رابطه تان آسیب وارد سازد، نخستین گام برای مقابله بالفعل با آن است. اگر قادر به کشف روشی برای پیشگیری از بروز این رفتارها و جایگزین کردن رفتارهای مثبت هستید، مطمئنا رابطه مستحکم تری ایجاد میکنید.
