یکی از ویتامین های ضروری بدن ویتامین دی ( D ) است که با استفاده از مواد غذایی خاص و از طریق نور خورشید تامین می شود.
مقادیر کم ویتامین دی ( D ) در برخی مواد غذایی از جمله ماهی های چرب مانند شاه ماهی، ماهی خال مخالی، ساردین و ماهی تن یافت می شود. در بسیاری محصولات لبنی، آب میوه، غلات و حبوبات ویتامین دی ( D ) افزوده می شوند و برچسب "غنی شده با ویتامین دی ( D ) " دارند. 80 تا 90٪ ویتامین دی ( D ) از طریق نور خورشید تامین می شود. ویتامین دی ( D ) به صورت آزمایشگاهی در فرم دارویی نیز ساخته می شود.
ویتامین دی ( D ) برای پیشگیری و درمان نرمی استخوان_ بیماری ناشی از کمبود ویتامین دی ( D )_ استفاده می شود. ویتامین دی ( D ) برای درمان پوکی استخوان، درد استخوان (استئومالاسی)، از دست دادن استخوان در افراد مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم، و اختلال ارثی استخوانزایی یا استئوژنز ایمپرفکت (Osteogenesis imperfecta)_ استخوان هابه حدی شکننده می شوند که به راحتی می شکنند_ نیز استفاده می شود. همچنین، ویتامین دی برای جلوگیری از سقوط و شکستگی در افراد در معرض خطر پوکی استخوان و جلوگیری از کم شدن سطح کلسیم و پوکی استخوان در افراد مبتلا به نارسایی کلیه (استئودیستروفی کلیوی) تجویز می شود.
ویتامین دی ( D ) برای بیماری های قلبی و رگ های خونی_ از جمله فشار خون بالا و کلسترول بالا، دیابت، چاقی، ضعف عضلانی، بیماری اِم اِس (MS )، آرتریت روماتوئید، بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD)، آسم، برونشیت، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، بیماری دندان و لثه استفاده می شود.
برخی افراد برای بیماری های پوستی از جمله ویتیلیگو، اسکلرودرمی، پسوریازیس، کراتوز آفتابی، و لوپوس ولگاریس از ویتامین دی ( D ) بهره می برند.
برای تقویت سیستم ایمنی بدن، جلوگیری از بیماری های خود ایمنی، و پیشگیری از سرطان ویتامین دی ( D ) استفاده می شود.
از آنجا که ویتامین دی ( D ) در تنظیم سطح مواد معدنی مانند فسفر و کلسیم موثر است از آن برای بیماری های ناشی از سطوح پایین فسفر (هیپوفسفاتمی خانوادگی و سندروم فانکونی) و سطوح پایین کلسیم (پاراتیرویید و سودوهیپوپاراتیروئیدیسم) استفاده می شود.
برای درمان پسوریازیس فرمی از ویتامین دی ( D ) به نام کلسیتریول یا کلسیپورترین به طور مستقیم به پوست اعمال می شود.
نحوه ی عملکرد ویتامین دی (D) چگونه است؟
ویتامین دی ( D ) برای تنظیم مواد معدنی_ فسفر و کلسیم_ موجود در بدن مورد نیاز است. همچنین، نقش مهمی در حفظ ساختار مناسب استخوان ایفا می کند.
قرار گرفتن در معرض نور خورشید، راهی آسان و مطمئن برای به تامین ویتامین دی ( D ) از طریق دست ها، صورت، بازوها، و ساق پاها است. دو تا سه بار در هفته به مدت یک ربع باعث آفتاب سوختگی بسیار خفیف و دریافت میزان کافی ویتامین دی می شود. میزان دریافت ویتامین دی با توجه به سن، نوع پوست، فصل، زمان روز، و غیره متفاوت است.
بازسازی دوباره سطح ویتامین دی ( D ) توسط نور خورشید بسیار شگفت انگیز است. فقط 6 روز قرار گرفتن در معرض نور خورشید_ گاهی بدون کرم ضدآفتاب_ می تواند میزان ویتامین دی به مدت 49 روز بدون نور خورشید را تامین کند. چربی بدن مانند باتری ذخیره سازی ویتامین دی ( D ) عمل میکند که در طول روز از طریق نور خورشید ویتامین دی ( D ) را ذخیره کرده و در زمانهای مورد نیاز مصرف می کند.
با این وجود، کمبود ویتامین دی ( D ) شایع تر از حد انتظار است. افراد ساکن در مناطق سردسیر یا دارای نور خورشید کم مبتلا به کمبود ویتامین دی هستند. حتی کسانی که در مناطق گرمسیر زندگی می کنند نیز دچار کمبود ویتامین دی هستند زیرا برای محافظت از نور خورشید بیشتر در خانه می مانند، لباسهای پوشیده می پوشند، از کرم های ضد آفتاب به طور مداوم برای کاهش خطر سرطان پوست استفاده می کنند.
افراد مسن نیز در معرض خطر کمبود ویتامین دی ( D ) هستند زیرا کمتر در معرض نور خورشید قرار می گیرند، "گیرنده" کمتری در پوست خود برای جذب ویتامین دی ( D ) از نور خورشید دارند، میزان ویتامین دی ( D ) در رژیم غذاییشان کم است، جذب ویتامین دی ( D ) حتی با داشتن رژیم غذایی مناسب کم است، تبدیل فرم غذایی ویتامین دی ( D ) به فرم مفید آن به دلیل پیری کلیه مشکل است. در واقع، خطر ابتلا به کمبود ویتامین دی ( D ) در افراد بالای 65 سال بسیار بالا است. بسیار تعجب برانگیز است که 40 درصد از افراد مسن حتی در آب و هوای آفتابی به اندازه کافی ویتامین دی ( D ) ندارند.
مصرف مکمل های ویتامین دی ( D ) ممکن است برای افراد مسن، افراد ساکن در عرض های شمالی جغرافیایی، افراد تیره پوست لازم باشد.
موارد مصرف و اثرات ویتامین دی (D)
- سطوح پایین فسفات در خون به علت اختلال ارثی " هیپوفسفاتمی خانوادگی". مصرف خوراکی ویتامین دی (کلسیتریول و یا دی هیدروتاچیسترول) همراه با مکمل های فسفات برای درمان اختلالات استخوان در افراد با سطوح کم فسفات موثر است.
- سطوح پایین فسفات در خون به علت بیماری "سندروم فانکونی". مصرف خوراکی ویتامین دی (ارگکلکیفرل) برای درمان پایین بودن سطح فسفر خون به دلیل سندرم فانکونی موثر است.
- سطح پایین کلسیم به علت کاهش هورمون پاراتیروئید. سطوح پایین هورمون پاراتیروئید می تواند باعث کاهش سطح کلسیم شود. مصرف خوراکی ویتامین دی (دی هیدروتاچیسترول، کلسیترول، یا ارگکلکیفرل) برای افزایش سطوح کلسیم در افراد دارای کاهش سطح هورمون پاراتیروئید موثر است.
- نرمی استخوان. مصرف ویتامین دی (کوله کلسیفرول) برای درمان نرمی استخوان موثر است. همچنین، مصرف ویتامین دی (کلسیفدیول) برای درمان نرمی استخوان ناشی از بیماری کبدی موثر است. علاوه بر این، مصرف ویتامین دی (ارگکلکیفرل) برای درمان نرمی استخوان ناشی از داروها و یا سندرم جذب ضعیف موثر می باشد.
- پسوریازیس. اعمال ویتامین دی ( D ) و یا کلسیپوتریول (فرم ترکیبی از ویتامین D) به پوست باعث درمان پسوریازیس در برخی افراد می شود. اعمال ویتامین دی ( D ) و کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها به پوست _ و نه ویتامین دی ( D ) یا کرم های حاوی کورتیکواستروئیدها به تنهایی_ به نظر می رسد برای درمان پسوریازیس موثرتر باشد.
- اختلال استخوانی به نام "استئودیستروفی کلیوی" در افراد مبتلا به نارسایی کلیه. مصرف خوراکی ویتامین دی (کلسیفدیول) سطوح پایین کلسیم را مدیریت کرده و مانع از دست دادن استخوان در افراد مبتلا به نارسایی کلیه می شود. با این حال، ویتامین دی ( D ) به نظر نمی رسد خطر مرگ یا استخوان درد در افراد مبتلا به نارسایی کلیه را کاهش دهد.
- نرمی استخوان. ویتامین دی ( D ) برای پیشگیری و درمان نرمی استخوان موثر است. شکل خاصی از ویتامین دی ( D ) به نام کلسیترول باید برای افراد مبتلا به نارسایی کلیه استفاده شود.
- کمبود ویتامین دی ( D ). ویتامین دی ( D ) برای پیشگیری و درمان کمبود ویتامین دی ( D ) موثر است.
- از دست دادن استخوان ناشی از مصرف داروهایی به نام "کورتیکواستروئیدها". مصرف خوراکی ویتامین دی (کلسیفدیول، کوله کلسیفرول، کلسیترول، یا آلفاکلسیدول) مانع از دست دادن استخوان ناشی از مصرف کورتیکواستروئیدها می شود. مصرف ویتامین دی ( D ) به تنهایی و یا با کلسیم به نظر می رسد به بهبود تراکم استخوان در افراد مبتلا به از دست دادن استخوان ناشی از مصرف کورتیکواستروئیدها کمک کند.
- جلوگیری از سقوط در افراد مسن. تحقیقات نشان می دهند که افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی ( D ) نسبت به دیگر افراد احتمال سقوط دارند. مصرف مکمل ویتامین دی ( D ) به نظر می رسد 22٪ خطر سقوط را کاهش دهد. دوزهای بالاتر ویتامین دی ( D ) موثر تر از دوزهای پایین تر هستند. یک مطالعه نشان داد که مصرف 800 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) و نه کمتر ویتامین دی ( D ) خطر سقوط را کاهش می دهد. همچنین، ویتامین دی ( D ) در ترکیب با کلسیم_ اما نه کلسیم به تنهایی_ با کاهش نوسان بدن و فشار خون از سقوط جلوگیری می کند. مصرف ویتامین دی ( D ) به همراه کلسیم به نظر می رسد به طور قابل توجهی در زنان نسبت به مردان و در افراد مسن ساکن بیمارستان یا مراکز مراقبت نسبت به افراد مسن در منزل از سقوط جلوگیری کند.
- پوکی استخوان (استخوان های ضعیف). شکل خاصی از ویتامین دی ( D ) به نام کوله کلسیفرول (ویتامین D3) همراه با کلسیم به نظر می رسد از پوکی استخوان و اختلالات استخوانی جلوگیری کند.
- سرطان. بعضی تحقیقات نشان می دهند که مصرف دوز بالا مکمل ویتامین دی ( D ) همراه با کلسیم ممکن است خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کمتر کند. با این حال، مصرف ویتامین دی ( D ) به تنهایی به نظر نمی رسد به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
- حفره یا گودی (حال در مفصل یا هر ارگان بدن). تحقیقات نشان می دهند که مصرف ویتامین دی3 (D3 : کوله کلسیفرول) 49٪ و ویتامین دی2 (D2 : ارگکلکیفرل) 36٪ خطر ابتلا به گودی در نوزادان، کودکان و نوجوانان را کاهش می دهد.
- از دست دادن استخوان به دلیل هورمون بیش از حد پاراتیروئید (هیپرپاراتیروئیدیسم). مصرف خوراکی ویتامین دی (کوله کلسیفرول) به نظر می رسد به کاهش سطح هورمون پاراتیروئید و از دست دادن استخوان در زنان مبتلا به هیپرپاراتیروئیدیسم کمک کند.
- اِم اِس یا مولتیپل اسکلروزیس (MS). تحقیقات نشان می دهند که مصرف ویتامین دی ( D ) می تواند خطر ابتلا به اِم اِس در زنان را تا 40٪ کاهش دهد. مصرف حداقل 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز_ مقدار معمول در مکمل مولتی ویتامین _ بهترین تاثیر را دارد.
- عفونت های تنفسی. پژوهش ها بر کودکان مدرسه ایی نشان می دهند که مصرف مکمل ویتامین دی ( D ) در زمستان ممکن است احتمال ابتلا به آنفلوآنزای فصلی را کاهش دهد. تحقیقات دیگر نشان می دهند که مصرف مکمل ویتامین دی ( D ) ممکن است شانس حمله آسم به دلیل عفونت سرماخوردگی یا دیگر اختلالات تنفسی را کاهش دهد. بعضی تحقیقات نشان می دهند که کودکان مبتلا به کمبود ویتامین دی ( D ) شانس بالاتری برای بروز عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا دارند. با این حال، بسیاری از تحقیقات نشان می دهند که ویتامین دی ( D ) ممکن است تنها بر عفونت های تنفسی کودکان و نه بزرگسالان موثر باشد.
- آرتریت روماتوئید. تحقیقات نشان می دهند که زنان مسن مصرف کننده ویتامین دی ( D ) از طریق رژیم غذایی یا مکملها خطر کمتری در ابتلا به آرتریت روماتوئید دارند.
- از دست دادن دندان. مصرف خوراکی کلسیم و ویتامین دی ( D ) به نظر می رسد برای جلوگیری از افتادن دندان در افراد مسن موثر باشد.
- کاهش وزن. تحقیقات نشان می دهند که افراد مبتلا به کمبود ویتامین دی ( D ) احتمال بیشتری برای چاقی نسبت به دیگر افراد دارند. زنانی که کلسیم و ویتامین دی ( D ) مصرف می کنند، کاهش وزن و حفظ وزن بهتری دارند. با این حال، این امر زمانی رخ می دهد که کلسیم و ویتامین دی (D) با هم مصرف شوند.
در موارد زیر بی تاثیر است
- سرطان پستان. شواهد مبتنی بر اثرات ویتامین دی ( D ) بر سرطان پستان متناقض است. یکی از مطالعات بزرگ قابل استناد (به نام: Women’s Health Initiative) نشان داد که مصرف روزانه 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) ویتامین دی ( D ) و 1000 میلی گرم کلسیم، احتمال ابتلا به سرطان پستان در زنان یائسه را کاهش نمی دهد. با این حال، این احتمال وجود دارد که مصرف بیشتر ویتامین دی ( D ) ممکن است خطر ابتلا به سرطان پستان در زنان جوان را کاهش دهد.
- قدرت عضلانی. مصرف خوراکی و روزانه ویتامین دی (کوله کلسیفرول) باعث افزایش قدرت عضلانی و یا بهبود عملکرد فیزیکی در مردان مسن سالم_ که دچار کمبود ویتامین دی ( D )نیستند_ نمی شود.
- از دست دادن حجم توده استخوان در افراد دارای پیوند کلیه. مصرف روزانه ویتامین دی (کلسیتریول) همراه با کربنات کلسیم باعث کندتر شدن کاهش حجم توده استخوان در افراد دارای پیوند کلیه نمی شود.
- بیماری سل. ویتامین دی ( D ) به نظر نمی رسد به درمان عفونت سل کمک کند.
برای موارد مصرف زیر شواهد علمی کافی موجود نیست و نیاز به تحقیقات بیشتر است
- آسم. بعضی تحقیقات نشان می دهند که سطح ویتامین دی ( D ) در افراد مبتلا به آسم پایین است. در کودکان مبتلا به آسم، مصرف مکمل ویتامین دی ( D ) ممکن است احتمال حمله آسم در طول سرماخوردگی یا دیگر اختلالات تنفسی را کاهش دهد. با این حال، برای نتیجه گیری قطعی در خصوص تاثیر مصرف مکمل ویتامین دی ( D ) در جلوگیری و یا درمان علائم آسم نیاز به تحقیقات بیشتر است.
- بیماری قلبی. تحقیقات نشان می دهند که افراد با سطح پایین ویتامین دی ( D ) نسبت به دیگر افراد در معرض ابتلا به بیماری های قلبی، از جمله نارسایی قلبی، هستند. با این حال، مصرف ویتامین دی ( D ) به نظر نمی رسد باعث افزایش طول عمر افراد مبتلا به نارسایی قلبی شود.
- بیماری کلیوی. تحقیقات نشان می دهند که ویتامین دی ( D ) باعث کاهش سطح هورمون پاراتیروئید در افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی می شود. با این حال، مصرف ویتامین دی ( D ) به نظر نمی رسد خطر مرگ و میر در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی را کاهش دهد.
- بیماری انسدادی مزمن ریوی (COPD). بعضی تحقیقات نشان می دهند که سطح ویتامین دی ( D ) در افراد مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریوی کمتر از حد طبیعی است. با این حال، اطلاعات کافی در دسترس نیست که مصرف مکمل ویتامین دی ( D ) می تواند علائم بیماری انسدادی مزمن ریوی را کاهش دهد.
- عملکرد ذهنی. تحقیقات نشان می دهند که سطح ویتامین دی ( D ) با بهتر یا بدتر شدن عملکرد ذهنی مرتبط است.
- سرطان روده بزرگ. شواهد کافی در دسترس نیست که مصرف ویتامین دی ( D ) بر سرطان روده بزرگ موثر است. بعضی تحقیقات نشان می دهند که مصرف کلسیم با کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ مرتبط است. با این حال، این اثر در افراد دارای سطح پایین ویتامین دی ( D ) دیده نمی شود_ نشان دهنده مهم بودن ویتامین دی ( D ). با این حال، پژوهش های دیگر نشان می دهند که مصرف ویتامین دی ( D ) همراه با کلسیم در کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ تاثیری ندارد.
- دیابت. تحقیقات نشان می دهند که افراد دارای سطح پایین تر ویتامین دی ( D ) در مقایسه با دیگر افراد احتمال بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 دارند. با این حال، هیچ مدرک قابل اعتمادی در خصوص تاثیر مصرف مکمل های ویتامین دی ( D ) در درمان و یا جلوگیری از دیابت نوع 2 وجود ندارد. شواهد اولیه نشان می دهند که خوراندن روزانه مکمل های ویتامین دی ( D ) در سال اول زندگی نوزادان با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 1 در مراحل بعدی زندگی مرتبط است.
- نارسایی قلبی. بعضی تحقیقات نشان می دهند که خطر بروز نارسایی قلبی در افراد دارای سطح پایین تر ویتامین دی ( D ) در مقایسه با دیگر افراد بیشتر است. با این حال، پژوهش های دیگر نشان می دهند که مصرف روزانه ویتامین دی (کوله کلسیفرول) خطر مرگ در افراد مبتلا به نارسایی قلبی را کاهش نمی دهد.
- کلسترول بالا. افراد دارای سطح پایین تر ویتامین دی ( D ) در مقایسه با دیگر افراد احتمال بیشتری برای ابتلا به کلسترول بالا دارند. تعدادی از تحقیقات نشان دادند که مصرف روزانه کلسیم و ویتامین دی ( D ) در ترکیب با یک رژیم غذایی کم کالری، به طور قابل توجهی باعث افزایش " کلسترول خوب (HDL) " و کاهش " کلسترول بد (LDL) " در زنان دارای اضافه وزن می شود. با این حال، مصرف کلسیم همراه با ویتامین دی ( D ) بدون رژیم غذایی، سطح کلسترول بد LDL را کاهش نمی دهد. تحقیقات دیگر نشان می دهند که ویتامین دی ( D ) در واقع باعث افزایش LDL می شود و هیچ اثر مفیدی بر HDL، تری گلیسیرید، کلسترول ندارد.
- فشار خون بالا. تحقیقات نشان می دهند که سطح پایین ویتامین دی ( D ) باعث بالا رفتن خطر ابتلا به فشار خون بالا می شود. با این حال، نتایج تحقیقات در این خصوص متناقض است. بعضی تحقیقات نشان می دهند که ویتامین دی ( D ) می تواند فشار خون در افراد با و یا بدون فشار خون بالا را کاهش دهد. تحقیقات دیگر نشان می دهند که مصرف روزانه ویتامین دی (کوله کلسیفرول) در ترکیب با کلسیم باعث پایین آمدن فشار خون و یا کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا در زنان یائسه نمی شود.
- کم وزنی درهنگام تولد. تحقیقات نشان می دهند که مادرانی که در دوران بارداری مکمل های ویتامین دی ( D ) مصرف می کنند احتمال کمتری برای به دنیا آوردن نوزادان کمتر از وزن طبیعی دارند.
- سندرم متابولیک. شواهد متناقضی در مورد ارتباط بین ویتامین دی ( D ) و سندرم متابولیک وجود دارد. بعضی تحقیقات نشان می دهند که خطر ابتلا به سندرم متابولیک در زنان با حداقل سن 45 سال مصرف کننده مقادیر بالای ویتامین دی ( D ) و یا مکملهای ویتامین دی ( D ) کمتر نمی باشد. با این حال، پژوهش های دیگر نشان می دهند که سطح بالای ویتامین دی ( D ) با کاهش خطر ابتلا به سندرم متابولیک در ارتباط است.
- خطر مرگ ( به طور کلی). تحقیقات نشان می دهند که داشتن سطح پایین ویتامین دی ( D ) با افزایش خطر مرگ_ به هر علتی_ در ارتباط است. بعضی تحقیقات نشان می دهند که مصرف روزانه مکمل های ویتامین دی ( D ) با کاهش خطر مرگ مرتبط است. با این حال، پژوهش های دیگر نشان می دهند، ویتامین دی ( D ) تنها زمانی باعث کاهش خطر مرگ می شود که همراه با کلسیم مصرف شود.
- بیماری سلولهای خون به نام " سندرم میلودیسپلاستیک". مصرف خوراکی ویتامین دی (کلسیتریول یا کلسیفدیول) به نظر می رسد برای افراد مبتلا به سندرم میلودیسپلاستیک مفید باشد.
- بیماری لثه. تحقیقات نشان می دهند که سطح بالای ویتامین دی ( D ) با کاهش خطر ابتلا به بیماری های لثه در افراد 50 سال به بالا در ارتباط است. با این حال، این امر به نظر نمی رسد برای افراد زیر 50 سال صادق باشد.
- سندرم پیش از قاعدگی (PMS). شواهدی وجود دارد که مصرف بیشتر ویتامین دی ( D ) در رژیم غذایی ممکن است برای جلوگیری از سندرم پیش از قاعدگی یا کاهش علائم موثر باشد. با این حال، مصرف مکمل های ویتامین دی ( D ) به نظر نمی رسد در جلوگیری از سندرم پیش از قاعدگی تاثیری داشته باشد. با این حال، مصرف ویتامین دی ( D ) همراه با کلسیم برای کاهش علائم سندرم قبل از قاعدگی مفید است.
- بیماری عضلانی به نام "میوپاتی پروگزیمال". مصرف خوراکی یا تزریق عضلانی ویتامین دی (ارگکلکیفرل) به درمان بیماری عضلانی مرتبط با کمبود ویتامین دی ( D ) کمک می کند.
- افسردگی فصلی (اختلال خلقی فصلی). تحقیقات اولیه نشان می دهند که مصرف ویتامین دی ( D ) سبب بهبود علائم افسردگی فصلی می شود.
- رشد غیر سرطانی و زگیل مانند روی پوست (کراتوز سبورئیک). تحقیقات اولیه نشان می دهند که اعمال ویتامین دی 3 (D3 : کوله کلسیفرول) به پوست ممکن است اندازه تومور در افراد مبتلا به کراتوز سبورئیک را کاهش دهد.
- درد عضلانی ناشی از مصرف داروهایی به نام" استاتین ". برخی گزارش ها نشان می دهند که مصرف مکمل های ویتامین دی ( D ) می تواند علائم درد عضلانی در افراد مصرف کننده داروهای استاتین را کاهش دهد.
- آتروفی واژن. تحقیقات اولیه نشان می دهند که مصرف مکمل های ویتامین دی ( D )_حداقل یک سال_ سطح دیواره واژن را بهبود می بخشد. با این حال، این امر به نظر نمی رسد باعث بهبود علائم آتروفی واژن شود.
- زگیل. گزارشها نشان میدهند که اعمال مکسکالسیتول ( maxacalcitol)_ مشتق شده از ویتامین دی 3 (D3) _ به پوست، بروز زگیل های ویروسی در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف را کاهش می دهد.
- برونشیت.
- اختلالات تنفسی.
- سایر شرایط پزشکی و جسمانی.
شواهد بیشتری برای اثبات اثربخشی ویتامین دی (D) در موارد بالا مورد نیاز است.
اثرات جانبی و ایمنی ویتامین دی (D)
- مصرف خوراکی یا تزریق عضلانی ویتامین دی (D ) در مقادیر تعیین شده ایمن و بی خطر است. معمولا، ویتامین دی (D) در اکثر افراد هیچگونه عوارض جانبی ایجاد نمی کند مگر آنکه در دوزهای بیش از حد بالا مصرف شود. عوارض جانبی مصرف بیش از حد ویتامین دی ( D ) عبارتند ضعف، خستگی، خواب آلودگی، سردرد، از دست دادن اشتها، خشکی دهان، طعم فلزی، تهوع، استفراغ، و غیره.
- مصرف ویتامین دی ( D ) برای مدت زمان طولانی در دوزهای روزانه بالاتر از 4000 واحد ایمن نیست و باعث بالارفتن بیش از حد سطح کلسیم خون می شود. با این حال، دوزهای بسیار بالا اغلب برای درمان کوتاه مدت کمبود ویتامین دی ( D ) لازم است و باید تحت نظارت پزشک انجام شود.
اقدامات احتیاطی خاص و هشدارها
- بارداری و شیردهی: مصرف روزانه ویتامین دی ( D ) در دوزهای کمتر از4000 واحد در طول بارداری و شیردهی ایمن است. دوزهای بالاتر از میزان تجویزی نباید مصرف شوند زیرا در دوران بارداری و یا در حین شیردهی ایمن نمی باشد. مصرف دوزهای بالاتر از حد توصیه شده ممکن است موجب آسیب جدی نوزاد شود.
- بیماری کلیوی: ویتامین دی ( D ) ممکن است با بالا بردن میزان کلسیم، خطر ابتلا به "سخت شدن شریان ها" در افراد مبتلا به بیماری شدید کلیوی را افزایش دهد. بنابراین، میزان مصرف ویتامین دی ( D ) باید متعادل باشد تا از استئودیستروفی کلیوی_ نوعی بیماری استخوان، زمانی رخ می دهد که کلیه ها قادر به حفظ سطح مناسب کلسیم و فسفر در خون نمی باشند_ جلوگیری شود. سطح کلسیم در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی باید تحت نظارت دقیق باشد.
- سطح بالای کلسیم در خون: مصرف ویتامین دی ( D ) می تواند این وضعیت را بدتر کند.
- آترواسکلروز یا "سخت شدن شریان ها": مصرف ویتامین دی ( D ) می تواند این وضعیت را_ به خصوص در افراد مبتلا به بیماری های کلیوی_ بدتر کند.
- سارکوئیدوز: مصرف ویتامین دی ( D ) ممکن است میزان کلسیم در افراد مبتلا به این بیماری را افزایش دهد و در نتیجه منجر به سنگ کلیه و دیگر اختلالات شود. در این موارد ویتامین دی ( D ) باید با احتیاط مصرف شود.
- هیستوپلاسموز: مصرف ویتامین دی ( D ) ممکن است میزان کلسیم در افراد مبتلا به این بیماری را افزایش دهد و در نتیجه منجر به سنگ کلیه و دیگر اختلالات شود. در این موارد ویتامین دی ( D ) باید با احتیاط مصرف شود.
- غده پاراتیروئید بیش از حد فعال (پرکاری پاراتیروئید): مصرف ویتامین دی ( D ) ممکن است میزان کلسیم در افراد مبتلا به این بیماری را افزایش دهد. در این موارد ویتامین دی ( D ) باید با احتیاط مصرف شود.
- لنفوم: مصرف ویتامین دی ( D ) ممکن است میزان کلسیم در افراد مبتلا به این بیماری را افزایش دهد و در نتیجه منجر به سنگ کلیه و دیگر اختلالات شود. در این موارد ویتامین دی ( D ) باید با احتیاط مصرف شود.
- سل: مصرف ویتامین دی ( D ) ممکن است میزان کلسیم در افراد مبتلا به این بیماری را افزایش دهد و در نتیجه منجر به سنگ کلیه و دیگر اختلالات شود.
تداخلات ویتامین دی (D)
تداخلات متوسط! در ترکیب با موارد زیر با احتیاط مصرف شود:
- آلومینیوم. آلومینیوم در بسیاری از آنتی اسیدها وجود دارد. ویتامین دی ( D ) می تواند جذب آلومینیوم توسط بدن را افزایش دهد. این امر می تواند برای افراد مبتلا به بیماری های کلیوی مشک زا باشد. توصیه می شود که ویتامین دی ( D ) دو ساعت قبل و یا چهار ساعت بعد از آنتی اسیدها مصرف شود.
- کلسیپوتریول (Dovonex). دارویی شبیه ویتامین دی ( D ) است که مصرف همزمان آنها باعث افزایش اثرات و عوارض جانبی کلسیپوتریول می شود. کلسیپوتریول (Dovonex) را نباید همزمان با ویتامین دی ( D ) مصرف کرد.
- دیگوکسین (Lanoxin). ویتامین دی ( D ) به جذب بهتر کلسیم کمک می کند. دیگوکسین (Lanoxin) جهت قوی تر کردن ضربان قلب استفاده می شود. مصرف همزمان ویتامین دی ( D ) و دیگوکسین (Lanoxin) باعث افزایش اثرات دیگوکسین و در نتیجه نامنظم شدن ضربان قلب می شود. چنانچه در حال مصرف دیگوکسین (Lanoxin) هستید، قبل از شروع مصرف ویتامین دی ( D ) با پزشک معالج مشورت کنید.
- دیلتیازم (Cardizem، Dilacor، Tiazac). ویتامین دی ( D ) به جذب بهتر کلسیم کمک می کند. کلسیم بر عملکرد قلب تاثیر دارد. دیلتیازم (Cardizem، Dilacor، Tiazac) نیز بر عملکرد قلب تاثیر می گذارد. مصرف دوزهای بالای ویتامین دی ( D ) همراه با دیلتیازم (Cardizem، Dilacor، Tiazac) باعث کاهش اثرات دیلتیازم می شود.
- وراپامیل ( Covera، Isoptin، Verelan). ویتامین دی ( D ) به جذب بهتر کلسیم کمک می کند. کلسیم بر عملکرد قلب تاثیر دارد. وراپامیل (Covera، Isoptin، Verelan) نیز بر عملکرد قلب تاثیر می گذارد. دوزهای بالای ویتامین دی ( D ) نباید همراه با وراپامیل (Covera، Isoptin، Verelan) مصرف شود.
- قرص های آب (دیورتیک های تیازیدی). ویتامین دی ( D ) به جذب بهتر کلسیم کمک می کند. برخی "قرص های آب" باعث افزایش مقدار کلسیم در بدن می شوند. مصرف دوزهای بالای ویتامین دی ( D ) همراه با برخی "قرص های آب" باعث افزایش بیش از حد کلسیم در بدن می شود که می تواند منجر به مشکلات حاد کلیوی شود. برخی از این "قرص های آب" عبارتند از کلروتیازید (Diuril)، هیدروکلروتیازید (HydroDIURIL، Esidrix)، اینداپامید (Lozol)، متولازول (Zaroxolyn)، کلرتالیدون (Hygroton).
تداخلات جزئی! در ترکیب با موارد زیر با احتیاط مصرف شود:
- سایمتیدین (Tagamet). بدن روی ویتامین دی (D) تغییراتی اعمال می کند تا قابل استفاده شود. سایمتیدین ممکن است در این امر تداخل ایجاد کرده باعث کاهش اثرات ویتامین دی (D) شود. البته، این امر برای اکثر افراد مهم نیست.
- هپارین. هپارین لخته شدن خون را کند می کند. مصرف طولانی مدت آن می تواند خطر شکستگی استخوان را افزایش دهد. مصرف کنندگان این داروها باید رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین دی ( D ) داشته باشند.
- هپارين با وزن مولکولی پايين (LMWHs). مصرف طولانی مدت داروهایی به نام " هپارين با وزن مولکولی پايين " می تواند خطر شکستگی استخوان را افزایش دهد. مصرف کنندگان این داروها باید رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین دی ( D ) داشته باشند. برخی از این داروها عبارتند از انوکساپارین (Lovenox)، دالتپارین (Fragmin)، تینزاپارین (Innohep).
دوز مصرفی ویتامین دی (D)
بر اساس تحقیقات علمی
خوراکی:
- جلوگیری از پوکی استخوان و شکستگی: 400 تا 1000 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز برای افراد مسن. برخی کارشناسان دوزهای روزانه بالاتر از 1000 تا 2000 آی یو (IU) را توصیه می کنند.
- جلوگیری از سقوط: 800 تا 1000 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز در ترکیب با کلسیم 1000 تا 1200 میلی گرم در روز.
- جلوگیری از اِم اِس یا اسکلروز چندگانه (MS): مصرف طولانی مدت حداقل 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز، به صورت مکمل مولتی ویتامین.
- جلوگیری از ابتلا به هر نوع سرطان: کلسیم 1400 تا 1500 میلی گرم در روز به همراه ویتامین دی 3 ( D3: کوله کلسیفرول) 1100 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز در زنان یائسه.
- درد های عضلانی ناشی از داروهایی به نام "استاتین": ویتامین دی 2 ( D2: ارگکلکیفرل) یا ویتامین دی 3 ( D3: کوله کلسیفرول) 50,000 واحد یک بار در هفته و یا 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز.
- جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا: ویتامین دی (کوله کلسیفرول) 1200 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها) در روز.
بسیاری از مکمل های تنها حاوی 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) یا 10 میکروگرم ویتامین دی (D) هستند.
میزان ویتامین دی (D) تایید شده بر اساس سن به شرح زیر است:
- 1 تا 70 سال: 600 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز
- 71 سال به بالا: 800 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز
- زنان باردار و شیرده: 600 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز
- نوزادان 0 تا 12 ماه: دریافت کافی (AI) 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم )
بسیاری از موسسات بین المللی حداقل مصرف روزانه 400 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) ویتامین دی (D ) را برای نوزادان و کودکان، همچنین نوجوانان، توصیه می کنند. والدین نباید دوز قطره ویتامین دی ( D ) را نیز بر اساس این 400 آی یو اندازه بگیرند زیرا هر قطره ممکن است 10,000 آی یو باشد. بنابراین، میزان قطره باید به درستی تعیین شود تا باعث مشکلات بعدی نشود.
موسسه ملی پوکی استخوان مصرف 400 تا 800 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) ویتامین دی (D) در روز برای افراد زیر 50 سال و 800 تا 1000 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) ویتامین دی (D) در روز برای افراد بالای 50 سال توصیه می کند.
انجمن یائسگی مصرف 700 تا 800 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) ویتامین دی (D) در روز برای زنان در معرض خطر کمبود این ویتامین به دلیل دریافت نور ناکافی خورشید توصیه می کند.
دستور مصرف تایید شده جهت جلوگیری از پوکی استخوان برای گروه های سنی به شرح زیر است:
- تا سن 50 سالگی: 400 تا 1000 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز
- 50 سال به بالا: 800 تا 2000 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) در روز
توصیه می شود افراد در طول پاییز و زمستان، در کشورهای دارای نور کم خورشید، دارای پوست تیره، افرادی که لباس زیاد می پوشند ( لباس پوشیدنی که مانع رسیدن نور خورشید به بدن می شود)، افراد مسن، افرادی که کم از خانه خارج می شوند در روز 1000 آی یو (IU : یکای بین المللی اندازه گیری داروها برابر با ۰٫۰۲۵ میکروگرم ) ویتامین دی (D) مصرف کنند.
در حال حاضر، بسیاری از کارشناسان توصیه می کنند تا مکمل های ویتامین دی (D) دارای کوله کلسیفرول ( در مقایسه با مکمل های دارای ارگکلکیفرل) مصرف شوند. زیرا این نوع مکمل ها قوی تر از انواع دیگر هستند.
می توانید برای مطالعه در خصوص تاثیر مصرف ویتامین دی (D) بر سل و اچ آی وی اینجا کلیک کنید.