هیدروکورتیزون (Hydrocortisone) نوعی داروی استروئیدی جهت درمان التهاب است.
هیدروکورتیزون به صورت خوراکی و موضعی جهت اعمال بر پوست موجود است. این دارو بدون نسخه و با نسخه جهت دوزهای بالا در دسترس است.
هیدروکورتیزون خوراکی معمولا برای درمان انواع خاصی از ورم مفاصل، آلرژی ها، اختلالات پوستی، اختلالات خونی، آسم، اختلالات کلیوی، مشکلات تیروئید، بیماری های خود ایمنی، انواع خاصی از سرطان، مشکلات روده استفاده می شود.
در صورت تولید ناکافی هیدروکورتیزون توسط غدد آدرنال این دارو تجویز می شود.
هیدروکورتیزون موضعی برای درمان ناراحتی های جزئی پوست، آلرژی های پوستی، اگزما، گزش حشرات، پیچک سمی، بلوط سمی، زخم دهان، سماق سمی، بواسیر، و خارش در بخش های خاصی از بدن استفاده می شود.
سازمان اِف دی اِی (FDA) در سال 1952 این دارو را تایید کرد.
این دارو تحت ده ها نام تجاری (Anusol HC، Locoid، Westcort و غیره) و در ترکیب با داروهای دیگر (به عنوان مثال، آنتی بیوتیک ها مانند نئومایسین) در دسترس است.
هیدروکورتیزون و آکنه
اعمال هیدروکورتیزون موضعی بر آکنه ممکن است قرمزی و التهاب آن را کاهش و سرعت بهبود را افزایش دهد.
مقدار کمی از کرم را می توان به طور مستقیم روی جوش و یا کیست ملتهب اعمال کرد. در برخی موارد، پزشکان به طور مستقیم هیدروکورتیزون را به جوش تزریق می کنند.
هیدروکورتیزون و سگ ها
استفاده هیدروکورتیزون برای حیوانات خانگی مورد تایید سازمان اِف دی اِی (FDA) نیست، اما تحت نظر دامپزشک می توان از آن برای از بین بردن مشکلات پوستی سگ ها استفاده کرد.
این دارو را می تواند به صورت خوراکی یا موضعی برای از بین بردن خارش پوست استفاده کرد. در این خصوص با دامپزشک مشورت کنید.
اقدامات احتیاطی خاص و هشدارها
هیدروکورتیزون خوراکی
قبل از مصرف هیدروکورتیزون خوراکی ابتلا یا سابقه ابتلا به موارد زیر را به اطلاع پزشک برسانید:
- بیماری کبدی
- بیماری کلیوی
- بیماری روانی
- کم کاری تیروئید
- پوکی استخوان
- عفونت چشمی هرپس
- تشنج
- مالاریا
- سل (TB)
- زخم و جراحت
- گراو میاستنی (ضغف عضلات)
- بیماری های روده
- بیماری قلبی
- دیابت
- فشار خون بالا
در صورت ابتلا به عفونت قارچی، قبل از مصرف این دارو پزشک را مطلع کنید. قبل از هر انجام هر نوع عمل جراحی، از جمله جراحی دندانپزشکی، پزشک معالج را از مصرف هیدروکورتیزون خوراکی آگاه کنید.
در طول مصرف هیدروکورتیزون خوراکی هیچ ویزیت و تست آزمایشگاهی را به تاخیر نیندازید و فراموش نکنید. این امر در کودکان ضرورت ویژه ایی دارد تا رشد استخوانی و اثرات جانبی بالقوه دارو پیگیری و کنترل شود.
هیدروکورتیزون خوراکی ممکن است خطر ابتلا به بیماری های خاص را افزایش دهد. در هنگام مصرف این دارو چنانچه مبتلا به و یا در معرض آبله مرغان، سرخک، سل بودید سریع به پزشک مراجعه کنید. همچنین، هیچ نوع واکسن و یا تست پوستی انجام ندهید مگر اینکه پزشک معالج آن را تجویز کرده باشد.
هر گونه علائم عفونت (تب، گلو درد، درد عضلانی) باید به پزشک اطلاع داده شود.
بهبود نیافتن و بدتر شدن وضعیت بیماری در طول مصرف این دارو به معنای مراجعه سریع به پزشک است.
هیدروکورتیزون خوراکی ممکن است سطح قند خون را افزایش دهد. در صورت ابتلا به دیابت باید قند خون به دقت کنترل شود.
بدون مشورت با پزشک مصرف هیدروکورتیزون خوراکی را متوقف نکنید. این امر باعث عوارض جانبی ناخواسته می شود.
در صورت مصرف طولانی مدت دوزهای بالای هیدروکورتیزون، پزشک ممکن است به طور تدریجی دوز دارو را تا توقف کامل کم کند.
پزشکان استفاده از کارت و یا دستبند نشاندهنده مصرف استروئید را جهت موارد اورژانسی توصیه می کنند.
هیدروکورتیزون موضعی
قبل از مصرف هیدروکورتیزون موضعی ابتلا یا سابقه ابتلا به موارد زیر را به اطلاع پزشک برسانید:
- دیابت
- آب سیاه
- مشکل گردش خون
- هر نوع اختلال سیستم ایمنی بدن
در صورت ابتلا به عفونت، قبل از مصرف این دارو پزشک را مطلع کنید.
بدون مشورت با پزشک نباید هیدروکورتیزون موضعی را برای کودکان کوچکتر از 2 سال استفاده کرد.
چنانچه 7 روز پس از مصرف هیدروکورتیزون موضعی بیماری بهبود نیافت، مصرف دارو را متوقف کرده و به پزشک مراجعه کنید.
بهبود نیافتن و بدتر شدن وضعیت بیماری و یا قرمزی، تورم و ترشح چرکین در طول مصرف این دارو به معنای مراجعه سریع به پزشک است.
استفاده طولانی مدت هیدروکورتیزون موضعی بر صورت، نواحی تناسلی و مقعد، چین پوست زیر بغل توصیه نمی شود مگر اینکه پزشک تجویز کرده باشد.
بدون اطلاع پزشک نباید در نواحی تحت درمان از لوازم آرایشی و بهداشتی استفاده کرد.
بارداری و هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون در طبقه بندی بارداری اِف دی اِی (FDA ) جزو گروه سی (C) محسوب می شود. به این معنا که اطلاعات کافی در خصوص تاثیر این دارو بر جنین در دسترس نیست. این دارو تنها در صورت نیاز و با تجویز پزشک در طول بارداری مصرف می شود.
بارداری و یا تصمیم به بارداری در طول مصرف هیدروکورتیزون را به پزشک معالج اطلاع دهید.
هیدروکورتیزون می تواند به شیر مادر منتقل شود و در نتیجه به نوزاد آسیب برساند. توصیه می شود در طول مصرف این دارو شیردهی انجام نشود.
عوارض جانبی هیدروکورتیزون
عوارض جانبی شایع هیدروکورتیزون خوراکی:
- التهاب یا ناراحتی معده
- استفراغ
- سردرد
- سرگیجه
- بیخوابی
- بی قراری
- افسردگی یا اضطراب
- آکنه
- افزایش رشد مو
- کبودی آسان
- دوره های قاعدگی نامنظم یا از دست رفته
عوارض جانبی شایع هیدروکورتیزون موضعی:
- آکنه
- خشکی و یا ترک خوردگی پوست
- خارش
- سوزش
- تغییر رنگ پوست
عوارض جانبی جدی هیدروکورتیزون خوراکی:
- تورم صورت، پاها، مچ پا
- بثورات پوستی
- مشکلات بینایی
- ضعف عضلانی
- سرماخوردگی یا عفونت_که مدت زمان طولانی طول می کشد
- مدفوع سیاه یا قیری
عوارض جانبی جدی هیدروکورتیزون موضعی:
- بثورات پوستی شدید
- خس خس سینه
- اشکال در تنفس یا بلع
- عفونت پوستی
تداخلات هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون خوراکی
قبل از شروع مصرف این دارو، پزشک را از استفاده تمام داروهای با نسخه، بدون نسخه ، مکمل های گیاهی یا ویتامین ها، رژیم غذایی آگاه کنید به ویژه:
- ضد انعقادها (رقیق کننده های خون) مانند وارفارین (Coumadin)
- آرتروز
- اسپرین
- سیکلوسپورین (Neoral، Sandimmune)
- دیگوکسین (Lanoxin)
- دیورتیک ها (قرص های آب)
- استروژن (Premarin)
- کتوکونازول (Nizoral)
- قرص های ضد بارداری
- فنوباربیتال
- فنی توئین (Dilantin)
- ریفامپین (Rifadin)
- تئوفیلین (Theo-Dur)
- ویتامین ها
هیدروکورتیزون موضعی
قبل از شروع مصرف این دارو، پزشک را از استفاده تمام داروهای با نسخه، بدون نسخه ، مکمل های گیاهی یا ویتامین ها، رژیم غذایی آگاه کنید به ویژه:
- داروهای شیمی درمانی
- دیگر داروهای موضعی
- ویتامین ها
هیدروکورتیزون و الکل
در صورت داشتن سابقه زخم معده یا مصرف دوزهای بالای آسپیرین یا دیگر داروهای آرتریت، در طول درمان با هیدروکورتیزون باید مقدار الکل محدود شود.
میزان مصرف هیدروکورتیزون
هیدروکورتیزون خوراکی
هیدروکورتیزون خوراکی به شکل قرص و سوسپانسیون در دسترس است. پزشک نسبت به شرایط بیماری فرم دارویی مورد نیاز را تجویز می کند.
دوز معمول از 10 تا 300 میلی گرم در روز، معمولا سه تا چهار دوز، است. دارو را طبق دستور تجویزی پزشک مصرف کنید. میزان بیشتر یا کمتر، دفعات بیشتر یا کمتر، و طولانی تر از مدت تجویز پزشک، دارو را مصرف نکنید. چراکه خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد.
.
هیدروکورتیزون موضعی
هیدروکورتیزون موضعی به شکل پماد، لوسیون، کرم، مایع، ژل، حوله دارویی و اسپری در دسترس است. همچنین به شکل اسفنج، شیاف، کرم، پماد، یا تنقیه (مقعدی) وجود دارد. به شکل خمیر جهت استفاده در هان نیز قابل تهیه است.
این دارو معمولا یک تا چهار بار در روز بر اختلالات پوستی اعمال می شود_ به شرایط بیماری بستگی دارد.
دارو دارای دستور مصرف دقیق است، قیل از مصرف حتما مطالعه شود. میزان بیشتر یا کمتر، دفعات بیشتر یا کمتر، و طولانی تر از مدت تجویز پزشک، دارو را مصرف نکنید. چراکه خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد.
مصرف بیش از حد هیدروکورتیزون
در صورت شک به مصرف بیش از حد بلافاصله با مرکز کنترل مسمومیت و یا اورژانس تماس بگیرید.
در صورت فراموش کردن یک وعده دارویی
در صورت فراموش كردن دوز اين دارو، به محض يادآوری آن را مصرف كنيد. چنانچه زمان دوز بعدی فرا رسيده بود،طبق همان زمانبندی پيش برويد و دوز فراموش شده را تكرار نكنيد. هيچگاه دوز دارو را 2 بار متوالي تكرار نكنيد و برای جبران آن داروی اضافی مصرف نکنید_ حال خوراکی یا موضعی.
جهت دریافت دستورالعمل های لازم با پزشک تماس حاصل کنید.
