بیماری با تشخیص اختلال وسواسی-اجباری (OCD) مقاوم به درمان در ماه گذشته در بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) تهران مورد عمل DBS یا Deep Brain Stimulation قرار گرفت.
سابقه عمل DBS در ایران تا پیش از این در حوزه اختلالات حرکتی ازجمله پارکینسون، دیستونیا، توره و دیگر اختلالات حرکتی در حوزه داخلی اعصاب بوده است.
اگرچه سابقه مداخله درمانی BDS در بیماری‌های روانپزشکی در خارج از ایران به بیش از یک دهه قبل برمی‌گردد و تأیید FDA را هم به همراه دارد، ولی با انجام عمل DBS بر روی اولین بیمار روانپزشکی در ایران در ماه گذشته می‌‌توان گفت روانپزشکی ایران هم به عمل جراحی بر روی بیماران روانپزشکی ورود کرده است که این مهم در نوع خود به لحاظ تاریخی و بالینی رویدادی مهم تلقی می‌‌گردد.
اعضای این گروه :
روانپزشک، دکتر آرزومندان (دکترای علوم اعصاب)، روانشناس با رویکرد نوروسایکولوژی و دکتر پرورش (جراح اعصاب) است.

نحوه تحریک عمقی مغز (DBS):
منظور از DBSکاشتن و «به‌کار انداختن» الکترودهایی در نواحی خاصی از مغز است که به طور مزمن، بافت اطراف را تحریک یا بازداری می‌کنند.
این تکنیک که در بیماری پارکینسون کاربرد دارد، در بیماران وسواسی مقاوم به درمان، موفقیت‌هایی به دست آورده است.
این موفقیت‌ها اگرچه مثبت، ولی بسیار مقدماتی بوده‌اند.
DBSمخصوصاًاز این نظر نوید‌بخش است که در مقایسه با جراحی مغز، آسیب نورونی داخل قشری کمتری را باعث میشود.
روش استروتاکسی :
به این صورت که وسیله ای روی سر بیمار تحت بی حسی موضعی و در شرایطی که بیمار هوشیار است، بسته می شود، ام آر آی یک میلیمتری با پروتکل خاصی گرفته می شود و سپس این اطلاعات به سیستم رایانه ای منتقل و مختصات آن از طریق محاسبات رایانه ای محاسبه می شود و به این طریق مختصات فضای هر نقطه ای از مغز را که بخواهیم به آن دسترسی داشته باشیم، با دقت بسیار بالا (کمتر از نیم میلیمتر) به دست می آوریم.
نقاط مورد نظر مغز در این جراحی، هسته های عمقی مغز هستند که دارای تجمعی از نورون ها می باشند.
این هسته های عمقی مغز که تعدادشان زیاد است، نقش بسیار عمده ای در برخی اعمال مهم بدن مانند درجه حرارت، تنظیم خواب و بیداری، هوشیاری و تنظیم حرکات بدن دارند که اختلال در عملکرد این هسته های عمقی می تواند باعث بروز بیماری های عمده ای در فیلد بیماری های اعصاب و روان شود.
برای دسترسی به این هسته ها باید دقت بالایی داشته باشیم زیرا مجاورت های خیلی حساسی دارند و در قسمت های خاصی از مغز قرار دارند.
به همین دلیل است که از روش جراحی بسته و ایجاد یک سوراخ در مغز در مسیرهای کاملا بی خطر استفاده می کنیم تا از طریق آن به نقاط موردنظر مغز دسترسی پیدا کنیم.
سپس پنج الکترود بسیار ظریف وارد مغز می شود و آنها را به سیم هایی وصل کرده و ثبت الکتروفیزیولوژی می کنیم.
یعنی امواج هسته های مغزی را ثبت می کنیم تا ثابت کنیم جایی که انتخاب کردیم برای کاشت الکترود، صحیح است و در واقع بررسی مجدد انجام می دهیم.
بعد از اینکه امواج را ثبت کردیم، تحریک انجام می شود تا بررسی مجدد دیگری انجام شود تا متوجه شویم در کجا بهترین ثبت را داشتیم و مغز را تحریک می کنیم.
دراین حالت بیمار کاملا بیدار می شود و می تواند همکاری کند و بررسی می کنیم که آیا عارضه ای دارد یا ندارد و اگر عارضه ای نداشت، الکترود را خارج می کنیم و سپس الکترودهای دائمی که قطری در حدود یک و نیم میلی متر دارند، در عمق مغز می گذاریم.
در نهایت این الکترود از زیر پوست به یک باتری وصل می شود که از بیرون قابل کنترل است و توسط آن می توان به باتری برنامه های لازم را داد و وضعیت بیماران را پیگیری کرد.
در نهایت برای همه بیماران (پارکینسون، دیستونی، لرزش، تیک و وسواس) دو الکترود در مغز، یک سیم از زیر پوست و یک باتری در زیر قفسه سینه نصب می شود که از طریق یک سیستم کنترلی در بیرون بدن کنترل می شود. (دکتر پرورش جراح اعصاب)
عوارض درمان :
آمار استاندارد عفونت ها در جهان هشت درصد است.
هزینه درمان :
در ایران بیمه ها هزینه این جراحی را پرداخت می‌کنند. و حدود هشت میلیون تومان که حدود نیم درصد کشورهای دیگر است انجام میشود .

مهدی وزیریان
روان شناس ارشد بالینی
درمانگر افسردگی ،وسواس و اختلالات اضطرابی
مولف مجموعه کتاب های آنسوی اندیشه
