وجود خون در ادرار
Blood in urine (hematuria)
وجود خون در ادرار میتواند هشدار دهنده باشد.در حالی که بسیاری نمونه ها میتوانند موجب آسیب و زیان شوند،وجود خون در ادرار(hematuria) میتواند نشانگر بیماری خطرناکی باشد.ادرارخونی که فقط زیر میکروسکوپ قابل مشاهده است،فقط هنگامی قابل تشخیص است که پزشک از شما آزمایش خون بگیرد.
شرح بیماری
وجود خون در ادرار میتواند هشدار دهنده باشد.در حالی که بسیاری نمونه ها میتوانند موجب آسیب و زیان شوند،وجود خون در ادرار(hematuria) میتواند نشانگر بیماری خطرناکی باشد.ادرارخونی که فقط زیر میکروسگوپ قابل مشاهده است،فقط هنگامی قابل تشخیص است که پزشک از شما آزمایش خون بگیرد.
به عبارت دیگر تشخیص علت خون ریزی شما بسیار حائز اهمیت است. و درمان بیماری به علت آن بستگی دارد.
خونی که شما می بینید،توده خون نامیده میشود.
نشانه ها
وجود خون در ادرار ،رنگ آن را صورتی،قرمز یا تیره میکند که این مساله به علت وجود گلبول های قرمز خون است.مقدار کمی خون برای خونی شدن ادرار کافی است و خونریزی دردناک نخواهد بود.خون های دفع شده در ادرار لخته میشوند،اگرچه میتوانند دردناک باشد.
ادرار خونی معمولا علائم و نشانه ی دیگری ندارد.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
اگر متوجه وجود خون در ادرار خود شدید با پزشک ملاقاتی تنظیم کنید.
برخی از داروها مانند لاکساتیو Ex-lax و غذاهای خاص نظیر حبوبات،ریواس و انواع توت ها میتوانند میوجب قرمز شدن ادرار گردند.تغییر در رنگ ادرار در اثر دارو،غذا یا ورزش پس از چند روز از بین میرود.
ادرار خونی متفاوت است،اما ممکن است شما نتوانید فرق آن را تشخیص دهید.بهتر است هنگامی که رنگ ادرارتان قرمز شد،پزشک خود را ملاقات کنید.
علل
سیستم ادراری زنانه
•
سیستم ادراری مردانه
در ادرار خونی،کلیه تان(یا دیگر قسمت هایی که ادرار تولید میکنند)به گلبول های قرمز اجازه میدهد که وارد ادرار شوند.مشکلات مختلفی ممکن است مسبب این مساله باشند.از جمله:
• عفونت مجاری ادراری.این اتفاق زمانی می افتد که باکتری از طریق مجاری ادراری وارد بدن شده و در مثانه تکثیر میشود.علائم آن میتواند شامل:تکرر ادرار،ادرار دردناک و سوزناک و بوی بد و قوی آن باشد.
در برخی افراد به خصوص در میانسالان علامت بیماری فقط میتواند خون میکروسکوپی در ادرار باشد.
• عفونت کلیه(pyelonephritis).این اتفاق هنگامی می افتد که باکتری از طریق جریان خون وارد کلیه شود یا از پیشاب به کلیه ها جا به جا شود.علائم و نشانه های آن غالبا شبیه به عفونت مثانه است،اگرچه عفونت کلیه احتمالا موجب تب و پهلو درد شود.
• سنگ کلیه یا مثانه.مواد معدنی در ادرار گاهی کریستال هایی در دیواره کلیه یا مثانه تولید میکنند.به مرور زمان،این کریستال ها میتوانند به سنگ های کوچک و محکمی تبدیل شوند.
این سنگ ها عموما بدون درد هستند،به همین علت متوجه آنها نخواهید شد،مگر اینکه موجب انسداد شوند.پس از آن بدون شک؛این علائم به سبب سنگ کلیه هستند،مخصوصا اینکه موجب دردی طاقت فرسا هم خواهند شد.سنگ های کلیه و مثانه میتوانند سبب خونریزی میکروسکوپی و ادرار خونی شوند.
• پروستات بزرگ شده.غده پروستات،(که دقیقا زیر مثانه و اطراف قسمت بالایی مجاری ادراری قرار گرفته)معمولا در مردان میانسال شروع به بزرگ شدن میکند و میتواند به مجاری ادرای فشار آورده و موجب انسداد جریان ادرار شود.علائم و نشانه های پروستات بزرگ شده میتواند شامل:ادرار دشوار،تکرر ادرار،خون میکروسک.پی یا قابل دیدن در ادرار باشد.عفونت پروستات،میتواند موجب همین علائم و نشانه ها گردد.
• بیماری های کلیوی.خون میکروسکوپی در ادرار علامت شایع glomerulonephritis(التهاب سیستم دفع کلیه ها)است. Glomerulonephritis میتواند قسمتی از یک بیماری سیستماتیک مانند دیابت باشد یا می تواند به تنهایی اتفاق بیفتد.عفونت های میکروبی و ویروسی،بیماری های عروقی(vasculitis) و مشکلات سیستم ایمنی مانند IgA نوروپاتی (که بر مویرگ هایی که خون را در کلیه فیلتر میکنند اثر میگذارد) میتوانند موجب glomerulonephritis شوند.
• سرطان.خونریزی قابل مشاهده در ادرار میتوانند نشانگر سرطان پروستات،کلیه و مثانه بدخیم باشد.متاسفانه،در مراحب اولیه که میشود سرطان ها را درمان کرد،بیمار علائم و نشانه ای نخواهد داشت.
• بیماری های ژنتیکی.کم خونی(کمبود ارثی هموگلوبین در گلبول های قرمز) میتواند موجب ادرار خونی شود.(هم خون میکروسکوپی هم خون قابل مشاهده). همچنین میتواند موجب سندروم آلپورت شود که بر مویرگ های فیلتر کننده کلیه اثر میگذارند.
• زخم کلیه.ترکیدن یا دیگر آسیب های کلیوی در اثر حادثه یا ورزش های سنگین میتواند موجب ادرار خونی قابل مشاهده گردد.
• داروها. داروهای ضد سرطان سیکلو فسفامید و پنی سیلین میتوانند موجب ادرار خونی شوند.ادرار خونی زمانی اتفاق می افتد که داروهای ضد انعقاد خون مانند آسپرین و رقیق کننده خون(هپارین) مصرف میشود و همچنین مبتلا به عارضه ای هستید که موجب خونریزی مثانه میشود.
• تمرین های سنگین.خونریزی در اثر ورزش های سنگین بسیار نادر است و علت آن همچنان شناخته شده نیست.ممکن است مربوط به ضربه ای در مثانه،کم آبی بدن یا شکست گلبول های قرمز در هنگام تمرین های ایروبیک باشد.
دونده ها بیش از همه در معرض خطر هستند،اگرچه هرکسی ممکن است دچار ادرار خونی پس از کارهای شاقّ شود.اگر پس از ورزش ادرارتان خونی شد،تصور نکنید که حتما به علت ورزش است.با پزشک ملاقات کنید تا مطمئن شوید.
عموما علت ادرار خونی همچنان مشخص نیست.
عوامل تشدید
تقریبا همه افراد(از جمله کودکان و نوجوانان) میتوانند گلبول قرمز در ادرار داشته باشند.عاول تشدید آن میتوانند شامل:
• سن.بسیاری از مردان بالای 50 سال،به علت بزرگ شدن غده پروستات دچار ادرار خونی میشوند.
• عفونت.التهاب کلیه پس از عفونت های ویروسی و باکتریایی یکی از علت های اصلی ادرار قایل مشاهده در خون است.
• سابقه خانوادگی.در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری کلیوی یا سنگ کلیه احتمال مستعد بودن شما بیشتر است.
• داروهای خاصّ.آسپرین،مسکن های ضد درد بدون استرویدال و آنتی بیوتیک ها مانند پنی سیلین به عنوان عوامل افزایش خطر ادرار خونی شناخته میشوند.
• ورزش های سنگین.دونده ها معمولا بیش از سایرین در معرض خطر ادرار خونی قرار میگیرند.در واقع بسیار مواقع به نام ادرار خونی دونده گان شناخته میشود.اما هرکسی که در طولانی مدت ورزش های سنگین انجام دهد ممکن است علائم داشته باشد
آمادگی برای ملاقات پزشک
احتمالا لازم باشد که پزشک خانوادگی خود را ملاقات کنید یا به یک متخصص بیماری های مجاری ادراری ارجاع داده شوید.(اورولوژیست)
چه کاری میتوانید انجام دهید؟
فهرستی شامل موارد زیر تهیه کنید:
• علائم خود.شامل هرگونه علامتی که حتی به نظر میرسد ارتباطی با مشکل اصلی شما ندارد و زمان آغار آنها را یادداشت کنید.
• اطلاعات کلیدی پزشکی , از جمله دیگر بیماری هایی که به خاطر آنها تحت درمان هستید و بیماری های خانوادگی کلیه و مثانه را فهرست کنید.
• تمام داروها،ویتامین ها یا مکمل هایی و دوز مصرفشان را یادداشت کنید.
سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
برخی سوالاتی که راجع به ادرار خونی باید از پزشک خود بپرسید:
• علت احتمالی علائم من چه میتواند باشد؟
• به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
• آیا شرایط من موقتی است؟
• چه نوع درمانی در دسترس است؟
• من مشکلات پزشکی دیگری دارم.چپونه میتوانم به بهترین شکل هر دو اختلال را مدیریت کنم؟
• آیا بروشور یا کتابچه ای وجود دارد که بتوانم آنها را مطالعه کنم؟و چه وب سایتی را برای یافتن اطلاعات راجه به این بیماری توصیه میکتید؟
چه انتظاراتی باید از پزشک داشت؟
پزشک شما ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
• آیا در هنگام ادرار کردن درد دارید؟
• آیا همیشه در ادرار خود خون می بینید یا برخی مواقع این اتفاق می افتد؟
• در هنگام ادرار کردن(از ابتدا تا انتهای زمان ادرار)چه موقع خون در ادرارتان مشاهده میکنید.
• آیا در هنگام ادرار،لخته های خون هم دفع میکنید؟چه اندازه و شکلی دارند؟
• آیا سیگار میکشید؟
• آیا در محل کار با مواد شیمیایی سر و کار دارید؟چه نوع موادی؟
• آیا تا به حال پرتو درمانی کرده اید؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
آزمیشات زیر نقشی اساسی در یافتن علت ادرار خونی ایفا میکنند:
• آزمایشات جسمانی,که شامل بررسی سابقه پزشکی شما خواهد بود
• آزمایش ادرار.حتی اگر خونریزی شما در طول آزمایش خون مشخص شد،احتمالا باید یک آزمایش دیگر انجام دهید که ادرارتان همچنان حاوی گلبول های قرمز است.آزمایش ادرار برای عفونت مجاری ادراری یا مواد معدنی که موجب سنگ کلیه میشوند هم گرفته میشود.
• عکس برداری.غالبا عکس برداری برای یافتن علت ادرار خونی لازم است.ممکن است پزشک شما سی تی اسکن یا MRI یا آزمایش اولتراساند تجویز کند.
• Cystoscopy(مثانه بینی).یک لوله که روی آن دوربین کوچکی کار گذاشته شده است،وارد مثانه میشود تا مثانه و مجاری ادراری را برای یافتن هرگونه علامت بیماری بررسی کند.
برخی اوقات علت ادرار خونی قادر به یافتن نیست.در این شرایط،ممکن است پزشک آزمایشات مداومی توصیه کند.مخصوصا اگر عوامل تشدید ابتلا به سرطان مثانه،مانند مصرف دخانیات،قرار گرفتن در معرض توکسین طبیعی یا سابقه پرتودرمانی دارید
درمان و دارو
بسته به شرایطی که موجب ادرار خونی گردیده است،درمان شما ممکن است شامل آنتی بیوتیک برای زدودن عفونت مجاری ادراری ،داروهای کوچک کننده پروستات،یا شوک درمانی برای شکستن سنگ های کلیه و مثانه باشد.در برخی موارد،نیاز به هیچگ.نه درمانی نیست.
پس از درمان دستورالعمل های پزشک را به دقت دنبال کرده تا مطمئن شوید،هیچ خونی در ادرارتان باقی نمانده است.