مجرای بین دهلیزی باز (PFO)

به وجود سوراخی در قلب که پس از تولد بسته نشود، مجرای بین دهلیزی باز (PFO) گویند.
هنگامیکه جنین رشد میکند، حفره کوچک فلپ مانندی (اوال فورامن) بطور طبیعی در دیواره بین دهلیز راست و چپ وجود دارد. این حفره معمولا در دوران شیرخوارگی بسته میشود. در صورتیکه اوال فورامن بسته نشود، بدان مجرای بین دهلیزی باز گفته میشود.
اگرچه داشتن مجرای بین دهلیزی باز، امری غیر معمول نیست، اما بسیاری از افراد مبتلا به این وضعیت از ابتلا به آن اطلاعی ندارند. مجرای بین دهلیزی باز اغلب حین آزمایشات برای بررسی مشکلات دیگر شناسایی میشود.
 

بیشتر افراد مبتلا به مجرای بین دهلیزی باز، از ابتلا به آن اطلاعی ندارند. زیرا این مشکل معمولا یک وضعیت پنهان است که علائم و نشانه ای ایجاد نمیکند.

علت اصلی اینکه چرا در برخی افراد، مجرای بین دهلیزی باز میماند، مشخص نیست. اگرچه ممکن است ژنتیک در آن نقش داشته باشد.

بطور کلی، مجرای بین دهلیزی باز دارای پیامدهای خاصی نمیباشد. اما برخی از مطالعات نشان داده اند که این اختلال در افراد مبتلا به بیماری های خاص، مانند سکته مغزی بی دلیل و میگرن همراه با اورا شایعتر است.
در اغلب موارد، دلایل دیگری برای این بیماری های عصبی وجود دارد و ابتلا به مجرای بین دهلیزی باز، کاملا اتفاقی است. با این حال، در برخی موارد ممکن است لخته های کوچک خون در قلب از طریق مجرای بین دهلیزی باز حرکت کرده و به سمت مغز پیشروی کنند و منجربه سکته مغزی شوند.
ارتباط بین مجرای بین دهلیزی باز و سکته مغزی یا میگرن، بسیار بحث برانگیز است و مطالعات در این خصوص ادامه دارد.
در موارد نادر، مجرای بین دهلیزی باز میتواند منجر شود مقدار قابل توجهی خون از ریه ها عبور کند و در نتیجه، میزان اکسیژن خون کاهش یابد (هیپوکسی).
 

مجرای بین دهلیزی باز اغلب حین سایر آزمایشات برای مشکلات دیگر یا بررسی علل سکته مغزی شناسایی میشود.
پس از تشخیص مجرای بین دهلیزی باز، سوالات متعددی برای شما طرح خواهد شد که از پزشک بپرسید. برخی از سوالاتی که ممکن است از پرشکتان بپرسید، به شرح زیر است:
-    چه چیز سبب بروز این وضعیت شده است؟
-    آیا این وضعیت خطرناک است؟
-    چه درمان هایی در دسترس هستند که شما توصیه میکنید؟
-    خطرات ناشی از مجرای بین دهلیزی باز چیست؟
-    من بیماری دیگری نیز دارم. چگونه میتوانم در آن واحد هر دو را مدیریت کنم؟
-    آیا باید فعالیت هایم را محدود کنم؟
-    آیا امکان دارد این وضعیت به فرزندم منتقل شود؟
-    آیا بروشور یا برگه ای در این زمینه دارید که برای مطالعه با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می دهید؟
 

یک پزشک آموزش دیده در زمینه بیماری های قلبی (متخصص قلب و عروق) ممکن است آزمایشات زیر را جهت تشخیص مجرای بین دهلیزی باز توصیه نماید:

اکوکاردیوگرام
اکوکاردیوگرام، آناتومی، ساختار و عملکرد قلب را نشان میدهد. به شکل استاندارد این تست، اکوکاردیوگرافی قفسه سینه گفته میشود.
در این آزمایش، یک تکنسین، ژلی را روی قفسه سینه شما ریخته و سپس با دستگاهی بنام مبدل، پوست روی قلبتان را تحت فشار قرار میدهد. این مبدل، امواجی با طول موج بالا تولید کرده و اکوی موج صوتی قلب را ثبت میکند. یک کامپیوتر نیز، اکوها را به تصاویر متحرک تبدیل و بر روی مانیتور ظاهر میکند. انواع این روش که در تشخیص مجرای بین دهلیزی باز مورد استفاده قرار میگیرند، عبارتند از:
-    داپلر رنگی
-    بررسی تضاد سالین (بررسی حباب)

اکوکاردیوگرام مری
در این تست از یک مبدل کوچک متصل به یک لوله که در پایین مری (بخشی از دستگاه گوارش که از گلو به معده امتداد دارد) قرار داده شده است، استفاده میشود. از آنجاکه مری، نزدیک قلب قرار دارد، تصویر دقیقتری از قلب میتوان تهیه کرد.
بکارگیری اکوکاردیوگرام مری سبب میشود رویت مجرای بین دهلیزی باز آسانتر شود.

سایر آزمایشات
چنانچه وجود مجرای بین دهلیزی باز در شما تشخیص داده شود یا قبلا دچار سکته مغزی شده اید، ممکن است پزشک انجام آزمایشات بیشتری را توصیه کند. پزشک همچنین ممکن است شما را به یک متخصص مغز و اعصاب نیز ارجاع دهد.
 

اکثر مبتلایان به مجرای بین دهلیزی باز به درمان نیازی ندارند. با این حال در شرایط خاص، ممکن است پزشک بستن مجرای بین دهلیزی را به شما توصیه کند.

دلایل بستن مجرای بین دهلیزی
چنانچه وجود مجرای بین دهلیزی باز حین انجام اکوکاردیوگرام برای سایر مشکلات کشف شود، معمولا نیازی به بستن مجرای بین دهلیزی نیست. ممکن است بستن مجرای بین دهلیزی در شرایط خاص، مانند درمان کاهش میزان اکسیژن خون ناشی از مجرای بین دهلیزی باز توصیه شود.
در حال حاضر، بستن مجرای بین دهلیزی جهت پیشگیری از میگرن ابدا توصیه نمیشود و انجام این روش جهت پیشگیری از سکته مغزی نیز نیاز به بحث و بررسی بیشتری دارد.
در برخی موارد، پزشکان ممکن است بستن مجرای بین دهلیزی را به افرادی توصیه کنند که بطور مکرر به سکته مغزی دچار میشوند.

جراحی و سایر روش های بستن مجرای بین دهلیزی
روش های بستن مجرای بین دهلیزی عبارتند از:
-    بستن با دستگاه. با استفاده از کاتتریزاسیون قلبی، پزشکان میتوانند یک دستگاه را به مجرای بین دهلیزی باز ارسال نمایند. در این روش، دستگاه در انتهای یک لوله انعطاف پذیر بلند (کاتتر) قرار میگیرد. سپس پزشک کاتتر را وارد رگی در ناحیه کشاله ران میکند و توسط تصویربرداری اکوکاردیوگرام، دستگاه را هدایت میکند. اگرچه بروز پیامدهای ناشی از این روش، غیر معمول هستند، اما امکان پارگی قلب یا رگ های خونی، جدا شدن دستگاه یا نامنظم شدن ضربان قلب وجود دارد.
-    جراحی ترمیمی. یک جراح میتواند با باز کردن قلب و بخیه زدن، حفره فلپ مانند را ببندد. این روش با یک برش کوچک انجام میشود و ممکن است از تکنیک های روباتیک استفاده شود.

پیشگیری از سکته مغزی
میتوان از برخی داروها جهت کاهش خطر لخته شدن خون و عبور آن از مجرای بین دهلیزی باز استفاده کرد. ضد پلاکت درمانی، مانند مصرف آسپرین یا کلوپیدوگرل (پلاویکس) و سایر داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد)، مانند وارفارین، دابیگاترین، آپیکسابان و ریواروباکسابان ممکن است برای مبتلایان به مجرای بین دهلیزی باز که به سکته مغزی نیز دچار شده اند، مفید باشد. اما مشخص نیست که داروها یا روش هایی که برای بستن مجرای بین دهلیزی استفاده میشود، روش مناسبی جهت پیشگیری از سکته مغزی باشد. مطالعات در این زمینه همچنان ادامه دارد.
 

چنانچه به وجود مجرای بین دهلیزی باز در خود واقف هستید، اما هیچگونه علائمی ندارید، لزومی به محدود کردن فعالیت هایتان نیست.
چنانچه قصد سفر به مسافت های طولانی را دارید، توصیه های لازم جهت پیشگیری از لخته شدن خون را جدی بگیرید. چنانچه با اتومبیل سفر میکنید، بطور منظم توقف کرده و کمی پیاده روی کنید. پیش از سوار شدن هواپیما، آب فراوان بنوشید و در حین پرواز در اماکن بیخطر قدم بزنید.