سینوزیت حاد

سینوزیت حاد (التهاب حاد سینوس و بینی) باعث می شود که حفره های اطراف بینی (سینوس) ملتهب و متورم شود. این امر با  تخلیه بینی تداخل کرده باعث گرفتگی و انباشت مخاط ( موکوس یا چرک) می شود.

مبتلایان به سینوزیت حاد به سختی از طریق بینی نفس می کشند. اطراف چشم و صورت ممکن است متورم شده و درد ضرباندار در صورت و یا سردرد ایجاد شود.

در اغلب موارد، سرماخوردگی باعث سینوزیت حاد می شود؛ عوامل دیگر عبارتند از آلرژی، باکتری وعفونت های قارچی.  درمان سینوزیت حاد به " علت ایجاد کننده " وابسته است. در اغلب موارد، درمان های خانگی تمام چیزی است که یک فرد برای رفع سینوزیت حاد نیاز دارد. با این حال، سینوزیت مزمن می تواند به عفونت های جدی و عوارض دیگر منجر شود. سینوزیت که بیش از هشت هفته طول بکشد و یا عود شونده باشد را " سینوزیت مزمن " می نامند.

در اغلب موارد، علایم سینوزیت حاد عبارتند از:

• تخلیه مخاط ضخیم، زرد و یا سبز رنگ از بینی یا پشت گلو
• انسداد یا احتقان بینی، باعث اشکال در تنفس از طریق بینی 
• درد، حساسیت به لمس، تورم و فشار اطراف چشم ، گونه ها، بینی و یا پیشانی
• کاهش حس بویایی و چشایی
• سرفه، ممکن است در شب بدتر شود

سایر علایم و نشانه ها عبارتند از:

• گوش درد
• سردرد
• درد در فک و دندانهای بالایی 
• بوی بد دهان (گند دهان یا تنفس بدبو)
• خستگی
• تب

در صورت مشاهده ی علایم خفیف سینوزیت، درمانهای خانگی بهترین گزینه است.

در صورت مشاهده ی هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• علایمی که در عرض چند روز بهبود نیابند و یا بدتر شوند
• تب مداوم
• سابقه سینوزیت عود کننده و یا مزمن

 

بلافاصله به پزشک مراجعه کنید اگر علایمی مبنی برعفونت حاد داشتید مانند:

• درد یا تورم اطراف چشم 
• پیشانی متورم
• سردرد شدید
• گیجی
• دو بینی و یا دیگر تغییرات بینایی
• گرفتگی گردن
• تنگی نفس

ابتلا به سینوزیت باعث التهاب غشاء مخاطی بینی، سینوس و گلو (دستگاه تنفسی فوقانی) می شود. التهاب با متورم کردن دهانه سینوس از تخلیه معمول مخاط  کرده باعث درد صورت و بروز سایر علایم سینوزیت می شود.
این انسداد با ایجاد یک محیط مرطوب، امکان شکل گیری عفونت را آسانتر می کند. به دلیل اختلال در خشک شدن و تخلیه معمول، مجرای بینی پر از چرک شده و در هنگام تخلیه بینی مخاط ضخیم، زرد و یا سبز رنگ و یا دیگر علایم عفونت دیده می شود.  

علت ایجاد کننده ی سینوزیت حاد می تواند یکی از موارد زیر باشد:

• عفونت ویروسی. در بیشتر موارد، سینوزیت حاد به دلیل سرماخوردگی ایجاد می شود.
• عفونت باکتریایی. هنگامی که عفونت دستگاه تنفسی فوقانی بیش از 7 تا 10 روز ادامه پیدا کند به احتمال زیاد عفونت باکتریایی است و ویروسی نیست.
• عفونت قارچی. با داشتن اختلالات سینوس و یا ضعف در سیستم ایمنی، احتمال ابتلا به عفونت قارچی بیشتر است.

 

برخی شرایط بهداشتی می توانند خطر ابتلا به عفونت سینوس منجر به سینوزیت، و یا سینوزیت بدون عفونت زمینه ای را افزایش دهند. این شرایط عبارتند از:

• آلرژی هایی مانند تب یونجه. التهاب همراه با آلرژی ممکن است سینوس ها را مسدود کند.
• پولیپ و یا تومور بینی. این رشد بافت ممکن است مجرای بینی یا سینوس ها را مسدود کند.
• انحراف تیغه بینی. انحراف تیغه بینی - دیوار بین سوراخهای بینی - ممکن است مجرای سینوس را محدود یا مسدود کند.
• عفونت دندان. تعداد کمی از موارد سینوزیت حاد به دلیل عفونت دندان بوده اند. 
• دیگر شرایط پزشکی. عوارض ناشی از فیبروز کیستیک، بیماری ریفلاکس معده (GERD) و یا اختلالات سیستم ایمنی بدن ممکن است باعث مسدود شدن سینوس ها و یا افزایش خطرعفونت شود.

• تب یونجه و یا دیگر شرایط آلرژیک که سینوس ها را تحت تاثیر قرار دهد.
• آنومالی مجرای بینی. مانند انحراف تیغه، پولیپ و یا تومور بینی 
• شرایط پزشکی. مانند فیبروز کیستیک، بیماری ریفلاکس معده (GERD) و یا اختلال در سیستم ایمنی بدن مانند ایمونوگلوبولین و یا کمبود آنتی بادی 
• قرار گرفتن مداوم در معرض آلاینده ها مانند دود سیگار

• حملات آسم ناگهانی. سینوزیت حاد می تواند آغازگر حملات آسم باشد.
• سینوزیت مزمن. سینوزیت حاد ممکن است آغازگر اختلالی طولانی مدت تر به نام سینوزیت مزمن شود. سینوزیت مزمن، سینوزیتی است که بیش از هشت هفته طول بکشد.
• مننژیت. با گسترش عفونت به پوشش مغز این بیماری بروز می کند.
• مشکلات بینایی. چنانچه عفونت به کاسه چشم برسد، می تواند به کاهش دید و یا حتی کوری منجر شود. این حالت یک وضعیت اورژانسی پزشکی است که نیاز به درمان فوری برای جلوگیری از آسیبهای بالقوه دایمی دارد.
• عفونت گوش. سینوزیت حاد ممکن است باعث عفونت گوش شود.

پزشک سینو س ها را به طور کامل معاینه کرده و چشم، گوش، حلق و بینی را بررسی می کند.

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه پاسخ این سوالات را در برگه ایی بنویسید:

• شرح کاملی از علایم خود بدهید؟ دقیقا چه علایمی را مشاهده کرده ایید؟
• علایم از چه زمانی شروع شده اند؟
• چه چیزی باعث بهتر و یا بدتر شدن علایم می شود؟
• آیا اخیرا دچار سرماخوردگی و یا دیگر عفونت های تنفسی شده ایید؟
• آیا آلرژی دارید؟
• آیا سیگاری می کشید؟ و یا در معرض مدواوم دود سیگار و یا دیگر آلاینده های موجود در هوا هستید؟
• در حال حاضر دارو _ حال گیاهی و یا شیمیایی_  مصرف می کنید؟ چه نوع دارویی؟
• آیا مشکلات پزشکی دیگری هم دارید؟

 

سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• چه عاملی باعث این وضعیت و بروز علایم شده است؟
• آیا علت احتمالی دیگری برای ایجاد این وضعیت وجود دارد؟
• چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟
• چه گزینه های درمانی دارم؟ گزینه ی پیشنهادی کدام است؟
• این درمان چه عوارض جانبی دارد؟
• با داشتن مشکل جسمانی دیگر، چگونه می توان هر دو را مدیریت و کنترل کرد؟
• جایگزینی برای داروهای تجویزی وجود دارد؟

 

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

• معاینه جسمانی. جهت تشخیص علت علایم، پزشک حساسیت به لمس در بینی یا گلو را بررسی می کند. پزشک از ابزاری برای باز کردن دهانه ی بینی و از دارو جهت منقبض کردن رگ های خونی در بینی استفاده می کند. بدین وسیله داخل بینی را می توان آسان تر دید. سپس، پزشک با استفاده از نور میزان انباشت مایع و التهاب بینی را بررسی می کند. این نوع معاینه به تشخیص شرایط فیزیکی ایجاد کننده ی سینوزیت، مانند پولیپ بینی و یا اختلالات دیگر، کمک می کند_ یا نبود پولیپ یا دیگر اختلالات بینی را مشخص می کند تا به دنبال علل دیگر بود.
• اندوسکوپی بینی. یک لوله باریک انعطاف پذیر (آندوسکوپ) دارای فیبر/ تار نوری به داخل بینی فرستاده ی شود تا پزشک از طریق آن به صورت بصری سینوسها را معاینه کند.
• تصویربرداری. تصاویر گرفته شده با استفاده از توموگرافی کامپیوتری/ سی تی (CT) یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی/ ام آر آی (MRI) می تواند جزییات بیشتری از سینوس ها و بینی را نشان دهد. اگرچه برای سینوزیت حاد بدون عارضه توصیه نمی شود، تصویربرداری ممکن به تشخیص ناهنجاری ها و پیامدهای مشکوک کمک کند.
• کشت بینی و سینوس. در کل، تست های آزمایشگاهی برای تشخیص سینوزیت حاد غیر ضروری هستند. با این حال، در مواردی که درمان موثر نباشد و یا بیماری در حال پیشرفت باشد، کشت بافت ممکن است به تعیین علت دقیق، مانند شناسایی علت باکتریایی، کمک کند.
• تست آلرژی. چنانچه پزشک شک کند که آلرژی ایجاد کننده ی سینوزیت است، یک تست پوست آلرژی تجویز می شود. تست پوستی امن و سریع است و می تواند به تشخیص دقیق آلرژی ایجاد کننده ی سینوزیت کمک کند.

 در بیشتر موارد، سینوزیت حاد نیازی به درمان ندارند چرا که ناشی از ویروس ها ی ایجاد کننده ی سرماخوردگی است. معمولا، تنها درمان های خانگی برای بهبودی و آرام کردن علایم مورد نیاز هستند.

درمان جهت تسکین علایم

• اسپری بینی نمک دار. چندین بار در روز جهت شستشوی بینی اسپری می شود.
• اسپری های بینی کورتیکواستروییدی. این اسپری های بینی به پیشگیری و درمان التهاب کمک می کنند. مثالها عبارتند از فلوتیکازون (Flonase)، مومتازون (Nasonex)، بودزونید (Rhinocort Aqua)، تریامسینولون (Nasacort AQ) و بکلومتازون (Beconase AQ).
• ضد احتقان ها ( راه گشا). این داروها بدون نسخه به شکل مایع، قرص و اسپری های بینی در دسترس هستند. نمونه های خوراکی عبارتند  از سودافید (Sudafed)، اکتیفید ( Actifed ) و دریکسورال ( Drixoral). اسپری های بینی عبارتند از اکسی متازولین (Afrin و غیره). این داروها تنها برای چند روز استفاده می شوند. در غیر این صورت، باعث بازگشت گرفتگی آن هم شدید (گرفتگی ارتجاعی/ جهش کرده) می شود.
• مسکن های بدون نسخه. مانند آسپرین، استامینوفن (Tylenol و غیره) و یا ایبوپروفن (Advil, Motrin IB, و غیره). آسپرین با " سندرم ری " مرتبط است، بدین جهت برای کودکان و نوجوانان با احتیاط مصرف شود. اگرچه آسپیرین برای کودکان بزرگتر از 2 سال مورد تایید است، هرگز نباید برای کودکان و نوجوانانی تجویز شود که دوره نقاهت بعد از آبله مرغان یا آنفولانزا را می گذرانند. برای رفع نگرانی با پزشک مشورت کنید.

آنتی بیوتیک 

• معمولا برای درمان سینوزیت حاد آنتی بیوتیک نیاز نیست.
• آنتی بیوتیک به درمان سینوزیت حاد ایجاد شده توسط عفونت ویروسی یا قارچی کمک نمی کند.
• بیشتر موارد سینوزیت باکتریایی بدون آنتی بیوتیک درمان می شوند.
• آنتی بیوتیک زمانی استفاده می شود که عفونت شدید، عود شونده یا مزمن باشد.
• آنتی بیوتیک های مورد استفاده جهت درمان سینوزیت حاد ناشی از عفونت باکتریایی عبارتند از آموکسی سیلین (AMOXIL،  وغیره)، داکسی سایکلین (Doryx، Monodox، و غیره) و یا داروی ترکیبی تری متوپریم سولفامتوکسازول (Bactrim, Septra و غیره). در صورت موثر نبودن، پزشک آنتی بیوتیک های دیگری تجویز می کند.
• در صورت تجویز آنتی بیوتیک، کامل کردن دوره مصرف دارو بسیار مهم است. این بدان معنی است که 10 تا 14 روز _ حتی پس از بهبود علایم _  باید مصرف شود. چنانچه زودتر مصرف دارو را متوقف کنید، امکان بازگشت علایم وجود دارد.

 

داروهای ضد قارچ
به ندرت، سینوزیت حاد توسط یک عفونت قارچی ایجاد می شود که می توان با داروهای ضد قارچ آن را درمان کرد. دوز دارو - و همچنین مدت مصرف - به شدت عفونت و سرعت بهبود علایم بستگی دارد. 

 

ایمن درمانی یا ایمونوتراپی
چنانچه آلرژی ایجاد کننده ی سینوزیت باشد، تزریق ضد آلرژیک (ایمونوتراپی)_ که واکنش بدن به مواد آلرژیک را کاهش می دهد_ ممکن است به درمان علایم کمک کند.

• استراحت کافی. این امر کمک می کند تا بدن با عفونتها مبارزه کرده و بهبود یابد.
• نوشیدن مقدار زیادی مایعات مانند آب یا آب میوه. این امر به رقیق تر شدن ترشحات مخاطی و تخلیه آسان تر کمک می کند. از نوشیدنی های حاوی کافئین یا الکل اجتناب کنید، زیرا آنها نم زدا هستند. نوشیدن الکل می تواند تورم مخاط سینوس و بینی را بدتر کند.
• مرطوب کردن حفره های سینوسی. در هنگام تنفس بخار آب گرم، با یک حوله کامل سر و صورت را بپوشانید. سعی کنید بخار را به سمت صورت هدایت کنید. و یا با دوش آب گرم و تنفس در هوای گرم و مرطوب حمام این کار را انجام دهید. این امر به کاهش درد و تخلیه راحت تر مخاط کمک می کند. 
• کمپرس گرم صورت. برای کاهش درد صورت اطراف بینی، گونه ها و چشم را حوله گرم و مرطوب بگذارید.
• پاک کردن مجرای بینی با آب. با استفاده از ابزار مناسب مجرای بینی را شستشو دهید. این درمان خانگی، به نام لاواژ بینی، به تمیز کردن سینوس کمک می کند. از آب بدون آلاینده _ مقطر، استریل و قبلا جوشانده و سرد شده و یا استفاده از فیلتر با منافظ 1 میکرون و یا کوچکتر _  برای شستشو استفاده کنید. ابزار مورد استفاده را پس از هر بار مصرف با آب بدون آلودگی شسته و در هوای آزاد بگذارید تا خشک شود.
• بالا بودن سر در هنگام خواب. این  امر به تخلیه سینوس ها و کاهش گرفتگی کمک می کند.

هیچ نوع درمان جایگزین و قطعی برای کاهش علایم سینوزیت حاد وجود ندارد، اما محصولات حاوی برخی ترکیبات گیاهی خاص ممکن است به بهبود علایم کمک کنند. این درمان ترکیبی شامل نوعی پامچال، ریشه کوشاد، گُل آقطی یا گُل انگور کولی ، گل شاه پسند و ترشک. عوارض جانبی احتمالی عبارتند از ناراحتی معده، اسهال و واکنش های آلرژیک پوستی.

 

• جلوگیری از عفونت بخش فوقانی دستگاه تنفسی. تماس با افراد مبتلا به سرماخوردگی محدود شود. شستن مرتب دستان با آب و صابون ، به ویژه قبل از خوردن غذا.
• مدیریت و کنترل دقیق آلرژی. تحت نظر پزشک، علایم را تحت کنترل داشته باشید.
• اجتناب از دود سیگار و هوای آلوده. دود سیگار و دیگر آلاینده ها می تواند ریه ها و بینی را تحریک و ملتهب کند.
• استفاده از یک مرطوب کننده. اگر هوا ی خانه خشک است، اضافه کردن رطوبت به هوا جهت پیشگیری از سینوزیت مفید است. از تمیز و عاری از آلودگی بودن مرطوب کننده اطمینان حاصل کنید.