سلولیت ( عفونت بافت همبند / آماس بافت همبند / ورم بافته های زنبوری )

سلولیت، نوعی عفونت پوستی باکتریایی رایج و بالقوه جدی است. سلولیت به شکل یک تورم و قرمزی پوست _ گرم و حساس به لمس_  ظاهر می شود و می تواند به سرعت به سایر قسمت های بدن گسترش پیدا کند. معمولا، از فردی به فرد دیگر قابل انتقال نیست.

پوست ساق پاها بیشتر دچار سلولیت می شود؛ هر چند می تواند در هر جای بدن یا صورت رخ دهد. سلولیت تنها بر سطح پوست تاثیر می گذارد. و یا با تاثیر بر بافت های زیر پوست به غدد لنفاوی و جریان خون گسترش پیدا کند.

در صورت عدم درمان، این عفونت گسترش یافته زندگی فرد را به خطر می اندازد و می تواند باعث مرگ شود. مهم این است که به محض مشاهده ی علایم سلولیت به پزشک مراجعه کنید.

• قرمز رنگ شدن بخشی از پوست، که تمایل به گسترش دارد
• تورم
• حساسیت به لمس
• درد
• گرما
• تب
• لکه های قرمز رنگ
• تاول
• فرورفتگی پوست

شناسایی و درمان زودهنگام سلولیت بسیار مهم است تا از پخش شدن آن به دیگر نقاط بدن جلوگیری شود..

به مداوای اورژانسی نیاز است اگر:

• دچار بثورات  قرمز، متورم، و حساس به لمسی هستید که به سرعت در حال تغییر است. 
• تب دارید.

به پزشک مراجعه کنید اگر:

• دچار بثورات قرمز، متورم، حساس به لمس و گرم هستید که در حال گسترش است، اما تب ندارید.  

سلولیت  زمانی رخ می دهد که باکتری_ رایج ترین آنها استرپتوکوک و استافیلوکوک_ از طریق یک بریدگی یا شکاف پوستی وارد بدن می شود. در این موارد، احتمال بروز یک عفونت استافیلوک جدی تر به نام " استافیلوکوک اورئوس مقاوم به متی سیلین (MRSA) " افزایش می یابد.

اگر چه سلولیت می تواند در هر منطقه ایی از بدن رخ دهد، شایع ترین منطقه، ساق پا است. باکتری از منطقه ی آسیب دیده ی پوست به بدن وارد می شود، مانند جایی که به تازگی جراحی شده، بریدگی، سوراخ زخم  و زخم دارد، و یا تحت تاثیر بیماریهایی مانند پای ورزشکاران یا درماتیت است.

نیش حشرات و یا عنکبوت های خاص نیز می تواند باکتری های ایجاد کننده ی عفونت را به بدن منتقل کند. باکتری همچنین می تواند از طریق مناطق خشک، پوسته پوسته و یا متورم پوست وارد بدن شود.

• آسیب دیدگی. هر برش، شکستگی، سوختگی و یا ضایعات پوستی می تواند محلی برای ورود باکتری به بدن باشد.  
• سیستم ایمنی ضعیف شده بدن. شرایط تضعیف کننده ی سیستم ایمنی _ مانند دیابت، سرطان خون، آچ آی و ی و ایدز_ بدن را مستعد ابتلا به عفونت می کند. برخی داروها، مانند کورتیکواستروئیدها، نیز می توانند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کنند.
• بیماری های پوستی. اختلالات پوستی _ مانند اگزما، پای ورزشکاران، آبله مرغان و زونا_ می توانند باعث بریدگی و شکاف در پوست شده و منطقه ایی برای ورود باکتری ایجاد کنند.  
• تورم مزمن دست و یا پا (خیز لنفاوی). بافت متورم ممکن است ترک بخورد که پوست را نسبت به عفونت باکتریایی آسیب پذیر می کند.
• سابقه سلولیت. افرادی که قبلا دچار سلولیت شده باشند، به ویژه در ساق پا، احتمال ابتلای مجدد در آنها بیشتر است.
• استفاده از مواد مخدر داخل وریدی. افرادی که مواد مخدر تزریق می کنند ریسک بیشتری در ابتلا به سلولیت دارند.
• چاقی. اضافه وزن یا چاقی خطر ابتلا به سلولیت و عود شدن آن را افزایش می دهد.

باکتری ایجاد کننده ی سلولیت می تواند به سرعت به غدد لنفاوی و جریان خون گسترش پیدا کند. عود کردن سلولیت ممکن است به سیستم لنفاوی آسیب رسانده و باعث تورم مزمن اندام شود.

در موارد نادر، این عفونت می تواند به لایه های عمیق بافت به نام " پوشش فاسیای " گسترش پیدا کند. استرپتوکوک گوشتخوار ( التهاب غانقاریایی ) مثالی ازعفونت لایه عمیق پوستی است که به مراقبت های اورژانسی جدی نیاز دارد.

ابتدا، پزشک خانوادگی یا عمومی معاینه کرده و در صورت نیاز به متخصص پوست ارجا می دهد. در صورت شدید بودن پزشک بخش اورژانس معاینات و درمان را انجام می دهد.

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه این اطلاعات را در برگه ایی بنویسید:

• شرح کاملی از علایم 
• اطلاعات پزشکی کلیدی، ازجمله جراحی، آسیب دیدگی، نیش زدگی توسط حیوانات و حشرات 
• هر نوع دارو یا مکملی که مصرف می کنید
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید

سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• از چه طریقی دچار عفونت شده ام؟
• چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟ آیا این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی دارند؟
• درمان مناسب چیست؟
• قبل ازشروع دوره درمان، چه مدت به بررسی و شروع آمادگی برای درمان نیاز است؟
• عوارض جانبی داروهای تجویزی چه هستند؟
• با داشتن مشکل جسمانی دیگر، چگونه می توان هر دو را مدیریت و کنترل کرد؟
• جایگزینی برای آنتی بیوتیک وجود دارد؟
• آیا جایگزینی برای داروهای تجویزی وجود دارد؟
• چگونه از بازگشت مجدد این نوع عفونت جلوگیری کنم؟
• آیا بروشور یا هر نوع اطلاعات نوشتاری در اختیارم قرار می گیرد تا اطلاعاتم را در این زمینه بالا ببرم؟  
• سایت و یا وب سایت خاصی را توصیه می کنید؟

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

سوالات پزشک از شما 

• علایم از چه زمانی شروع شده اند؟
• به یاد می آورید که در محل بروز بیماری دچار آسیب یا گزش شده باشید؟
•  شدت درد چقدر است؟
•  چه شرایطی باعث بهبود علایم می شود؟
• چه شرایطی باعث بدتر شدن علایم می شود؟
• سابقه ی ابتلا به این نوع عفونت را داشته ایید؟

در خلال آمادگی برای ویزیت 
جهت از بین بردن عفونت به آنتی بیوتیک تجویزی نیاز است. با این حال و تا زمان ویزیت پزشک، می توانید ناحیه آسیب دیده را با آب و صابون بشویید و برای کاهش درد، پارچه مرطوب و خنک روی منطقه ی بروز بیماری بگذارید.

ظاهر پوست به پزشک کمک می کند تا تشخیص را انجام دهد و ممکن است آزمایش خون، کشت زخم یا سایر آزمایشات  را انجام دهد تا دیگر شرایط ایجاد کننده را رد یا تایید کند. 

معمولا، درمان سلولیت شامل یک آنتی بیوتیک خوراکی است. سه روز پس از شروع آنتی بیوتیک، پزشک را از تاثیرگذار بودن یا نبودن درمان آگاه کنید. دوره ی مصرف آنتی بیوتیک باید کامل رعایت شود_ معمولا پنج تا 10 روز و درنهایت 14 روز.

در بیشتر موارد، علایم سلولیت پس از چند روز ناپدید می شوند. ممکن است نیاز به بستری شدن و دریافت آنتی بیوتیک از طریق رگها (به صورت داخل وریدی)  باشد اگر:

• علایم به آنتی بیوتیک های خوراکی پاسخ ندهند
• علایم  گسترش پیدا کنند
• دچار تب بالا شوید

معمولا، پزشکان دارویی موثر بر هر دو نوع باکتری، استرپتوکوک و استافیلوکوک، تجویز می کنند. 

بسیار مهم است که دوره مصرف دارو به طور کامل طی شود، دارو در ساعات و به مقدار تعیین شده مصرف شود_ حتی با دیدن بهبودی.  

پزشک ممکن است بالا نگه داشتن منطقه آسیب دیده را تجویز کند تا به بهبودی سرعت ببخشد. 

در صورت عود سلولیت، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک پیشگیرانه تجویز کند. برای کمک به جلوگیری از ایجاد سلولیت و عفونت های دیگر ، در صورت داشتن زخم پوستی، اقدامات احتیاطی زیر را انجام دهید:

• شستن روزانه زخم با آب و صابون. اینکار را به آرامی انجام دهید _ به عنوان حمام روزانه.
• استفاده کردن از کرم یا پماد محافظ پوست. برای بسیاری از زخم های سطحی استفاده از یک پماد آنتی بیوتیک بدون نسخه (Neosporin، Polysporin، و غیره) کافی است.
• پانسمان کردن زخم. حداقل یک بار در زوز عوض شود.  
• هشیار بودن در خصوص علایم عفونت. قرمزی، درد و زهکشی زخم همه از علایم عفونت هستند که نیاز به معاینه پزشکی دارند. 

افراد مبتلا به دیابت و ضعف در گردش خون به اقدامات احتیاطی اضافی تری برای جلوگیری از آسیب های پوستی نیاز دارند. این اقدامات عبارتند از:

• بررسی روزانه پاها. به طور منظم پاها را بررسی کنید تا در صورت آسیب دیدگی و ایجاد عفونت به سرعت درمان شروع شود.
• مرطوب نگه داشتن مرتب پوست. از ترک خوردگی و لایه برداری آن جلوگیری می کند.
• تمیز نگه داشتن ناخن دست و پا. مراقبت باشید تا به پوست اطراف نیز آسیبی نرسد. 
• محافظت کردن از دست و پا. کفش و دستکش مناسب است.
• درمان بی درنگ عفونت در سطح پوست ( عفونت سطحی). مانند بیماری پای ورزشکاران، عفونت سطحی پوست به راحتی می تواند از فردی به فرد  دیگرمنتقل می شود. بنابراین، منتظر شروع دوره ی درمان نمانید و درمانهای خانگی را شروع کنید.