کروپ (خناق يا خروسك)
croup
كروپ، خناق يا خروسك به عفونت راه هاي تنفسي فوقاني كودكان اطلاق ميشود كه مانع از تنفس شده و منجربه سرفه عوعو مانند ميگردد.
شرح بیماری
بطور كلي كروپ، خناق يا خروسك به عفونت راه هاي تنفسي فوقاني كودكان اطلاق ميشود كه مانع از تنفس شده و منجربه سرفه عوعو مانند ميگردد.
سرفه و ساير علائم كروپ در نتيجه التهاب اطراف تارهاي صوتي (حنجره)، ناي (تراشه) و لوله هاي برونش (نايژه) بوجود مي آيند. هنگاميكه سرفه از طريق اين مسير تنگ، هوا را به شدت عبور ميدهد، تارهاي صوتي متورم، صدايي شبيه به عوعوي سگ توليد ميكند. به همين ترتيب، اغلب حين نفس كشيدن، صداي بلند و سوت مانندي توليد ميگردد.
كروپ معمولا مشكلي جدي طلقي نميشود و در بسياري موارد ميتوان در خانه آنرا درمان كرد.
نشانه ها
اغلب كروپ با يك سرماخوردگي ساده آغاز ميگردد. در صورتيكه كودك داراي التهاب و سرفه باشد، دچار حملات سرفه عوعو مانند شديد خواهد شد. اين مشكل اغلب در هنگام شب شدت ميابد و با سرفه و گريه شديدتر نيز ميگردد. از علائم شايع اين بيماري اضطراب، بي قراري، تب و صداي خشن ميباشد. ممكن است تنفس كودك پر سر و صدا يا پر زحمت نيز باشد.
از آنجائيكه كودكان، خصوصا كودكان زير 3 سال، راه هاي تنفسي كوچكي دارند، بيشتر مستعد ابتلا به علائم كروپ ميباشند.
اغلب تنفس دشوار ناشي از كروپ در هنگام شب، منجربه نگراني والدين شده و آنها را وادار ميسازد تا كودك را به اورژانس انتقال دهند.
علائم و نشانه هاي كروپ بين 3 تا 5 روز به طول مي انجامد.
زمان مناسب مراجعه به پزشک
كمتر از 5% از كودكان مبتلا به انسداد راه هاي تنفسي نياز به بستري شدن دارند. چنانچه فرزندتان داراي علائم زير بود فورا او را به يك مركز درماني منتقل سازيد:
- تنفس پر سر و صدا و پر زحمت حين دم و بازدم
- جاري شدن آب از دهان يا بلع دشوار
- اضطراب، آشفتگي، خستگي
- نفس كشيدن سريعتر از حد معمول
- آبي يا خاكستري شدن پوست اطراف بيني، دهان يا ناخن (سيانوز)
علل
كروپ معمولا در اثر يك عفونت ويروسي، مانند ويروس آنفلونزا، آغاز ميگردد.
ممكن است كودك از طريق تنفس قطره تنفسي آلوده يا عطسه كردن در هوا به ويروس مبتلا شود. حتي ممكن است ذرات ويروس موجود در قطره، روي اسباب بازي ها و ساير سطوح نيز زيست كنند. چنانچه كودك سطحي آلوده را لمس كرده سپس چشم، بيني يا دهانش را لمس كند، عفونت منتقل ميگردد.
اين عفونت معمولا از غشاي بيني آغاز شده و سپس به تارهاي صوتي (حنجره) و ناي (تراشه) پيشروي و سرايت ميكند. تنها درصد كمي از كودكان به كروپ مبتلا ميگردند.
عوامل تشدید
كودكان بين 6 ماه تا 3 سال بيشتر در معرض خطر ابتلا به كروپ ميباشند. اوج بروز اين بيماري بين 18 تا 24 ماهگي است.ش
پیامدهای مورد نظر
كروپ در اغلب موارد خفيف است. در درصد كمي از موارد، راه هاي تنفسي متورم شده و نفس كشيدن را مختل ميسازد.
آمادگی برای ملاقات پزشک
در بيشتر موارد نيازي به مراجعه به پزشك نميباشد. اما چنانچه علائم و نشانه هاي بيماري در كودك شديد باشد، يا به درمانهاي خانگي پاسخ نداده باشد، بايد به پزشك مراجعه شود.
پزشك در ابتدا سوالات متعددي از شما خواهد پرسيد تا بهترين تشخيص را ارائه دهد. اين سوالات به شرح زير است:
- علائم بيماري كودكان چيست؟ آيا تب دارد؟ آيا در بلع مشكل دارد؟
- چه مدت است كه اين علائم در كودك ظاهر ميشود؟
- آيا سرفه كودك به تدريج بدتر ميشود؟
- آيا سرفه در شب بدتر ميشود؟
- آيا كودك تابحال به كروپ مبتلا شده است؟
- آيا اخيرا كودك در معرض يك كودك بيمار قرار گرفته است.
- آيا كودك به بيماري ديگري هم مبتلاست؟
- آيا كودك كاملا واكسينه شده است؟
آزمایشات و تشخیص بیماری
معمولا پزشك با بررسي تنفس، گوش دادن به صداي سينه و بررسي گلوي كودك قادر به تشخيص كروپ خواهد بود. گاهي اوقات اشعه ايكس و ساير آزمايشات جهت رد ساير بيماريهاي احتمالي مورد استفاده قرار ميگيرند.
درمان و دارو
در اكثريت قريب به اتفاق موارد كروپ، اقدامات خود مراقبتي در منزل موثر واقع ميشوند و به ندرت به درمان جدي مي انجامد.
در صورتيكه علائم كودك 3 تا 5 روز ادامه يابد ويا بدتر شود، پزشك جهت كاهش التهاب راه هاي تنفسي، نوعي استروئيد (گلوكوكورتيكوئيد) تجويز خواهد كرد كه معمولا اثربخشي آن تا 6 ساعت باقي خواهد ماند. معمولا دگزامتازون توصيه ميشود، زيرا داراي اثرات بلند مدت (تا 72 ساعت) ميباشد.
اپينفرين نيز در كاهش التهاب راه هاي تنفسي موثر است. اين دارو به سرعت عمل ميكند، اما اثرات آن سريعا از بين ميرود.
در موارد شديد، گاهي نياز است كودك در بيمارستان بستري شود. در موارد نادر، يك لوله تنفسي موقتي در ناي كودك قرار داده ميشود.
آرام كردن و آرام نگه داشتن كودك بسيار حائز اهميت است، زيرا گريه و آشفتگي انسداد راه هاي تنفسي را تشديد ميكند. كودك را در آغوش گرفته و براي او لالايي يا يك قصه بخوانيد. به او پتو يا اسباب بازي مورد علاقه اش را بدهيد و با لحني آرام با وي صحبت كنيد.
سبک زندگی و مراقبت در خانه
معمولا دوره بيماري كروپ بين 3 تا 5 روز است. در عين حال با چند اقدام ساده ميتوانيد به كودك كمك كنيد:
- كودك را آرام كنيد.
- هوا را مرطوب نگه داريد.
- كودك را در حالت عمودي نگه داريد.
- به كودك مايعات، بخصوص شير مادر بدهيد.
- كودك را به استراحت كردن تشويق كنيد.
- از يك مسكن بهره بگيريد.
ممكن است سرفه كودك در طول روز بهبود يابد و در شب شديد باشد. بنابراين شب را در يك اتاق، كنار كودك سپري كنيد تا چنانچه علائم كودك وخيم شد، فورا اقدامات لازم را انجام دهيد.
پیشگیری
جهت پيشگيري از بروز كروپ، اقداماتي را كه در جهت پيشگيري از سرماخوردگي و آنفلونزا انجام ميدهيد، بكار گيريد. شستن مكرر دست ها بسيار مهم است. همچنين كودك را به دور از بيماران قرار دهيد. كودك را تشويق كنيد كه در آرنجش سرفه يا عطسه كند.
در حال حاضر جهت دفع عفونت شديد ميتواند كودك را واكسيناسيون كنيد. در اين زمينه واكسن ديفتري و هموفيلوس آنفلونزاي نوع B توصيه ميشود.