انحراف تیغه بینی ( انحراف بینی )

انحراف تیغه بینی زمانی رخ می دهد که دیواره نازک بین سوراخهای بینی (تیغه بینی) به یک طرف مایل باشد. در اکثر افراد، مایل بودن- و یا انحرف -  تیغه بینی باعث کوچکتر شدن یکی از سوراخ های بینی می شود.

شدید بودن انحراف تیغه بینی باعث مسدود شدن و کاهش جریان هوا در یک سمت از بینی و در نهایت اشکال در تنفس می شود. علاوه بر این، خشک شدن بینی _ به دلیل انحراف تیغه و جریان هوا _ در برخی افراد ممکن است به پوسته پوسته شدن و خون دماغ منجر شود.

انسداد بینی می تواند به دلیل انحراف تیغه بینی، تورم بافت پوششی بینی، و یا هر دو رخ دهد. درمان انسداد بینی شامل درمان دارویی برای کاهش تورم و یا استفاده از نوار چسب جهت باز کردن مسیر بینی باشد. برای اصلاح انحراف تیغه بینی، جراحی لازم است.

در اکثر موارد، انحراف تیغه بینی نشانه ایی ندارد و فرد از داشتن این بیماری مطلع نیست. با این حال، ممکن است این علایم دیده شود:

• انسداد یک یا هر دو سوراخ بینی. باعث سختی تنفس از یک یا هر دو سوراخ بینی می شود. این امر زمانی برجسته تر می شود که فرد دچار سرماخوردگی (عفونت دستگاه تنفسی فوقانی) و یا آلرژی، که می تواند باعث تورم و باریک شدن مسیر تنفسی در بینی، می شود.
• خون دماغ. دیواره ی تیغه ی بینی ممکن است خشک شود که خطر ابتلا به خونریزی بینی را افزایش می دهد.
• درد صورت. هر چند این موضوع هنوز هم مورد شک و بررسی است، اما انحراف شدید تیغه بینی موثر بر دیواره ی داخلی بینی را می توان علت درد صورت دانست _ در یک طرف یا هر دو طرف.
• تنفس پر سر و صدا در هنگام خواب. در نوزادان و کودکان خردسال دارای انحراف تیغه بینی و یا همراه با تورم بافت داخل بینی دیده می شود.
• آگاهی از چرخه بینی. این امری طبیعی است که گرفتگی بینی متناوب باشد، به این معنا که یک سو و سپس تغییر کرده و سمت دیگر بگیرد که به آن " چرخه بینی " گفته می شود. چرخه بینی یک پدیده طبیعی است، اما آگاهی از آن امری غیر معمول و می تواند نشانه ی یک انسداد بینی غیر طبیعی باشد.
• ترجیح خوابیدن در یک سمت بدن. برای داشتن تنفس بهتر از طریق بینی در طول شب، برخی افراد ممکن است خوابیدن به یک سمت بدن را به سمت دیگر ترجیح دهند. این امر به دلیل انحراف تیغه بینی و باریک شدن مسیر بینی باشد.

به پزشک مراجعه کنید اگر موارد زیر تجربه می شود:

• سوراخ بینی (یا سوراخ های بینی) گرفته که به درمان پاسخ نمی دهد
• خون دماغ مکرر 
• عفونت های سینوسی در محدوده زمانی معین

انحراف تیغه بینی زمانی رخ می دهد که تیغه بینی _ دیواره نازکی که سوراخ بینی چپ و راست را از هم جدا می کند_  به یک سمت مایل می شود. انحراف تیغه بینی می تواند به دلایل زیر باشد:

• شرایط ایجاد شده در هنگام تولد. در برخی موارد، انحراف تیغه بینی در هنگام رشد جنین رخ می دهد و در هنگام تولد آشکار می شود.
• آسیب دیدگی بینی. انحراف تیغه بینی می تواند نتیجه ی یک آسیب دیدگی باشد که باعث خارج شدن تیغه بینی از موقعیتش می شود. در نوزادان، چنین آسیبی ممکن است در هنگام زایمان رخ دهد. در کودکان و بزرگسالان، حوادث مختلفی ممکن است به آسیب دیدگی و انحراف تیغه بینی منجر شود_ از لغزیدن پا تا برخورد با فرد دیگری در پیاده رو. ضربه به بینی در طول ورزش های پر برخورد و تماسی، بازیهای پر فعالیت، شوخی یا بازیهای خشونت آمیز و خطرناک _ که در لفظ خودمانی " خرکی " خوانده می شود_  و یا تصادفات شایع تر است.

 

روند طبیعی پیری ممکن است بر ساختاربینی تاثیر گذاشته و باعث بدتر شدن انحراف تیغه بینی در طول زمان شود. همچنین، تغییرات در مقدار تورم بافت بینی، به دلیل توسعه ورم غشا مخاطی بینی یا التهاب سینوس، می تواند باعث تنگی مسیر هوایی بینی، برجستگی انحراف تیغه بینی، و در نتیجه انسداد بینی شود.

در برخی موارد، انحراف تیغه بینی در هنگام تولد آشکار می شود_ در هنگام رشد جنین و یا زایمان رخ می دهد. پس از تولد، انحراف تیغه بینی اغلب به دلیل آسیب دیدگی بینی و خارج شدن تیغه از موقعیتش اتفاق می افتد. عوامل تشدید کننده ی بیماری عبارتند از:

• بازی های ورزشی تماسی یا پر برخورد
• نبستن کمربند ایمنی در هنگام استفاده از وسایل نقلیه موتوری

• خشکی دهان، به دلیل تنفس دهانی مزمن
• احساس فشار یا احتقان در بینی 
• آشفتگی خواب، به دلیل تنفس نکردن از طریق بینی در طول شب

ابتدا پزشک خانوادگی یا عمومی معاینات را انجام داده و در صورت نیاز به متخصص گوش و حلق و بینی ارجا داده می شوید.

سوالات شما از پزشک
سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• علت اصلی و ایجاد کننده ی این علایم چیست؟
• درمان مناسب چیست؟
• آیا جایگزینی برای گزینه ی درمانی انتخابی وجود دارد؟
• با داشتن مشکل جسمانی دیگر، چگونه می توان هر دو را مدیریت و کنترل کرد؟
• از چه چیز هایی باید دوری کنم؟ محدودیتها چه هستند؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟

 

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

 

سوالات پزشک از شما 

• از چه زمانی دچار انسداد بینی شده ایید؟
• چه مدت است که متوجه انسداد بینی شده ایید؟
• آیا انسداد در یک سمت بینی بدتر از سمت دیگر است؟
• انسداد خفیف، متوسط یا شدید است؟
• آیا بینی ضربه خورده است؟
• آیا آلرژی موثر بر بینی دارید؟
• آیا حس بویایی کاهش پیدا کرده است؟
• سینوزیت دارید؟
• خون دماغ شده ایید؟
• چه فعالیت یا شرایطی باعث بهبود علایم می شود؟
• چه فعالیت یا شرایطی باعث بدتر شدن علایم می شود؟
• قبلا چه داروهایی برای رفع یا تسکین علایم استفاده می کردید؟
• اخیرا چه داروهایی برای این مورد مصرف کرده ایید؟
• آیا اسپری باز کننده ی بینی کمک کننده است؟
• اخیرا هر روز از این اسپری استفاده کرده ایید؟  
• آیا استفاده از چسب بینی کمک کننده است؟
• انسداد بینی در هنگام دراز کشیدن بدتر می شود؟
• آیا عمل جراحی بینی داشته ایید؟

در طول ویزیت اولیه، پزشک در خصوص علایم سوالاتی خواهد پرسید.

برای بررسی داخل بینی، پزشک از نور و گاهی اوقات ابزار طراحی شده برای باز نگه داشتن سوراخ های بینی (اسپکولوم بینی) استفاده می کند. گاهی اوقات، برای بررسی نقاط عمیق تر بینی از اسکوپ لوله ای شکل طویل دارای لامپ مخصوص استفاده می شود. پزشک ممکن است بافت بینی را قبل و بعد از استفاده از اسپری بازکننده ی بینی بررسی کند.

بر اساس این آزمایشات، پزشک می تواند انحراف تیغه بینی، شدت و وخامت آن را تشخیص دهد.

در صورت نیاز و برای انجام مشاره و درمان تخصصی تر به متخصص گوش و حلق و بینی ارجا داده می شوید.

1) مدیریت و کنترل علایم
درمان اولیه انحراف تیغه بینی ممکن است مدیریت و کنترل علایم بافت پوششی بینی باشد_ ممکن است به تسکین علایم انسداد و تخلیه بینی کمک کند. 

• ضد احتقان ها. داروهایی هستند که تورم بافت بینی را کاهش می دهند_ به باز ماندن راه های هوایی در هر دو طرف بینی کمک می کنند. ضد احتقان ها به شکل قرص یا اسپری بینی در دسترس هستند. با این حال، اسپری های بینی را باید با احتیاط استفاده کرد؛ زیرا استفاده مکرر و مداوم می تواند باعث وابستگی و بروز علایم شدیدتر پس از توقف مصرف شود. ضد احتقان ها، محرک هستند و ممکن است باعث وحشت زدگی، عصبی شدن و همچنین بالا رفتن فشار خون و ضربان قلب شوند.
• آنتی هیستامین ها. داروهایی هستند که از بروز علایم آلرژی، از جمله انسداد و آبریزش بینی، جلوگیری می کنند. آنها همچنین می توانند مانع بروز علایم در شرایط غیر آلرژیک نیز شوند، مانند سرماخوردگی. برخی آنتی هیستامین ها باعث خواب آلودگی می شوند که می توانند بر توانایی فرد در انجام کارهای نیازمند به هماهنگی جسمانی، مانند رانندگی، تاثیر منفی بگذارند.
• اسپری های استروئیدی بینی. اسپری کورتیکواستروئید بینی تجویزی می تواند التهاب مسیر هواییرا کاهش داده و انسداد و تخلیه نامناسب بینی را بهبود بخشد. معمولا، یک تا سه هفته طول می کشد تا اسپری های استروئیدی تاثیر خود را بگذارند، بنابراین پیروی از دستورالعمل پزشک در خصوص نحوه ی استفاده از این اسپری ها بسیار مهم است.

هرچند، درمان دارویی راه حل موقتی است و انحراف تیغه بینی را به طور کامل درمان نمی کند.

 

2) جراحی (سپتوپلاستی)
چنانچه پس از درمان پزشکی باز هم علایم انحراف تیغه بینی دیده شود، جراحی (سپتوپلاستی) ممکن است پیشنهاد شود.

سپتوپلاستی، روشی معمول برای اصلاح انحراف تیغه بینی است. در طول سپتوپلاستی، تیغه ی بینی صاف شده و در جای خود، یعنی وسط دو سوراخ بینی، قرار داده می شود. برای اینکار، جراح ممکن است بخشهایی از تیغه بینی را بریده و حذف کند.
 
سطح بهبود علایم با عمل جراحی بستگی به شدت انحراف دارد. علایم مرتبط با انحراف تیغه بینی_ بخصوص انسداد بینی_ اغلب به طور کامل درمان می شوند. با این حال، وضعیتهای مرتبط با بینی یا سینوس که بر بافت پوششی بینی موثر هستند_  مانند آلرژی_  را نمی توان تنها با عمل جراحی درمان کرد.

3) تغییر شکل بینی 
در برخی موارد، همراه با سپتوپلاستی، جراحی برای تغییر شکل بینی (رینوپلاستی) نیز انجام می گیرد. جراحی زیبایی بینی شامل اصلاح استخوان و غضروف بینی برای تغییر شکل یا اندازه و یا هر دو مورد ( اندازه و شکل) است.

• داشتن کلاه ایمنی در هنگام بازی و ورزشی های تماس و پر برخورد، مانند فوتبال و هاکی.
• بستن کمربند ایمنی در هنگام استفاده از وسایل نقلیه موتوری.