خشکی چشم

خشکی چشم بیماری شایعی است که وقتی اشک به اندازه کافی به چشم نمیرسد،  اتفاق می افتد.  دلایل بسیاری برای ناکافی بودن حجم اشک وجود دارد.  مثلاً خشکی چشم ممکن است هنگامی اتفاق بیفتد که اشک به اندازه کافی تولید نمی شود و یا کیفیت لازم را ندارد. 
 

خشکی چشم احساس ناخوشایندی است و ممکن است باعث سوزش و خارش چشم بشود.  خشکی چشم گاهی درشرایط خاص مانند درحین مسافرت با هواپیما،  دراتاقی با تهویه مطبوع،  دوچرخه سواری و یا پس ازنگاه کردن به صفحه نمایش کامپیوتربه مدت چند ساعت اتفاق بیفتد.
 

درمان خشکی چشم به شما احساس آرامش می دهد.  این درمان ممکن است شامل تغییر در شیوه زندگی و یا استفاده ازقطره های چشمی باشد. با انجام این اقدامات به کنترل خشکی چشم کمک کنید

علائم و نشانه هایی که به هردو چشم اثرمی گذارد عبارتند از:
•    احساس سوزش و خارش درچشم
•    وجود مخاط رشته ای درداخل یا اطراف چشم
•    حساسیت به نور
•    قرمزی چشم
•    احساس وجود چیزی درچشم
•    استفاده کردن ازلنز با سختی
•    مشکل رانندگی درشب
•    چشم آبدار که واکنش بدن نسبت به خشکی چشم است.
•    تاری دید و خستگی چشم
 

اگرمتوجه نشانه و علامت خشکی چشم  شدید،  مانند قرمزی ، التهاب، خستگی و درد چشم،  به پزشک مراجعه کنید. 
پزشک علت ناراحتی چشم را مشخص می کند و یا شما را نزد چشم پزشک می فرستد. 
 

   
علت بیماری خشکی چشم عدم وجود اشک کافی است. اشک مخلوطی ازآب، روغنهای چرب و مخاط است.  این مخلوط به صافی و شفاف بودن سطح چشم کمک می کند و ازچشمان ما درمقابل عفونت محافظت می کند.
دربعضی ازافراد،  خشکی چشم درنتیجه کاهش تولید اشک است و دربعضی دیگرافزایش تبخیراشک و عدم تعادل درمصرف لوازم آرایش باعث خشکی چشم می شود.
کاهش تولید اشک:
خشکی چشم هنگامی اتفاق می افتد که قادربه تولید اشک به اندازه کافی نباشد. اصطلاح پزشکی این وضعیت "کراتوکونجا نکتین ویتیسیکا" است.  
علل شایع کاهش تولید اشک عبارتند از:
•    کهولت
•    برخی ازبیماریها ازجمله دیابت، آرتریت روماتوئید، لوپوس، اسکلودرمی، سندرم شوگرن، اختلالات تیروئیدی و کمبود ویتامین A
•    برخی ازداروها ازجمله آنتی هیستامین ها، داروهای کنترل فشارخون بالا، آکنه، جلوگیری ازبارداری و بیماری پارکینسون
•    جراحی لیزرچشم، البته دراین موردعلائم موقتی است.
•    آسیب رسیدن به غدد اشکی دراثرالتهاب یا اشعه
علل افزایش تبخیراشک
علل شایع تبخیراشک عبارتند از:
•    هوای خشک، دود و یا باد
•    کم پلک زدن درحال تمرکزدرحال راننگی، و یا کاربا کامپیوتر
•    مشکلات پلک مانند برگشت پلک رو به بیرون (ectropion) و یا برگشت پلک به طرف داخل (entropion)
به هم خوردن ترکیب اشک
اشک چشم ازسه لایه تشکیل شده است آب، چربی و مخاط . وجود مشکل درهریک ازاین لایه ها ممکن است موجب خشکی چشم بشود.  بطورمثال غشاء چربی که ازغدد کوچکی  (غدد میبومین) در گوشه پلک  (بلفاریت) ترشح می شود، ممکن است باعث مسدود شدن این غدد شود. افرادی که مبتلا به بلفاریت هستند بیشتردرمعرض اختلالات پوستی قراردارند.
  

 
  عواملی که ممکن است برای خشکی چشم مؤثرباشند عبارتند از:
•    سن بالای 50 سال: با مرور زمان و بالا رفتن سن تولید اشک کمترمی شود.
•    جنسیت: این عارضه درزنان بیشتردیده می شود. بخصوص درهنگامی که تغییرات هورمونی بارداری رخ می دهد و درصورت استفاده از قرصهای ضد بارداری
•    رژیم غذایی فاقد ویتامین A:  که درجگر، کلم بروکلی و هویج یافت می شوند و یا کمبود اسید چرب امگا3  که درماهی یافت می شود. روغن سبزیجات و گردو
•    استفاده ازلنزهای تماسی
 

مشکلاتی که برای افراد مبتلا به خشکی چشم پیش می آید عبارتند از:
•    عفونت چشم:  اشک از سطح چشم درمقابل عفونت محافظ می کند و فقدان اشک احتمال ابتلا به عفونت چشم بالا می رود.
•    آسیب به سطح چشم:  خشکی شدید چشم درصورتیکه درمان نشود می تواند به التهاب چشم، خراش قرنیه ، زخم قرنیه و مشکلات چشمی منجرشود.
•    کاهش کیفیت زندگی:  خشکی چشم ممکن است مانع ازانجام فعالیتهای روزانه مانند مطالعه کردن بشود.
 

درابتدا به یک پزشک عمومی مراجعه کنید. دربعضی موارد لازم است که چشم پزشک شما را معاینه کند. از آنجا که زمان جلسه معاینه کوتاه است پیش ازآن اقدامات زیررا انجام دهید:
 آنچه باید پیش ازملاقات پزشک انجام دهید:
•    نشانه هایی را که تجربه کرده اید ازجمله هرمشکلی را بنویسید. 
•    لیستی ازداروها ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه کنید. 
•    هرسؤالی ازپزشک دارید یادداشت کنید.
•    نوشتن اطلاعات شخصی مهم ازجمله هرگونه تغییری که اخیراً اتفاق افتاده است.

چون زمان دیدن پزشک محدود است سؤالات خود را قبلا آماده کنید:
•    علت احتمالی مشکل من چیست؟
•    چه نوع آزمایشی لازم است؟
•    آیا خشکی چشم بخودی خود بهبود می یابد؟
•    عوارض جانبی این بیماری چیست؟
•    آیا این بیماری نیازبه پیگیری دارد؟
•    بهترین درمان چیست؟
•    چه مواردی را باید رعایت کنم؟
•    آیا بروشوری وجود دارد که اطلاعاتی به من بدهد.

ازپزشک خود چه انتظاراتی دارید؟
ممکن است پزشک چنین سؤالاتی ازشما بپرسد:
•    چه موقع متوجه این مشکل شدید؟
•    آیا علائم مربوط به این بیماری دارید؟
•    شدت علائم چقدراست؟  آیا علائم همیشگی یا متناوب هستند؟
•    چه چیزی باعث بدترشدن ناراحتی شما می شود؟
•    این علائم صبح ها شدیدتراست یا دراواخرروز؟
•    چه داروهایی استفاده می کنید؟

 چه کاری ازدست شما برمی آید؟
شما می توانید برای ازبین بردن نشانه های این عارضه ازقطره اشک مصنوعی استفاده کنید. ازقطره هایی که برای قرمزی چشم مصرف می شوند، استفاده نکنید زیرا باعث سوزش چشم می شوند.  با انجام این کارها تا زمان مراجعه به پزشک ازمیزان ناراحتی شما کم خواهد شد. 
 

•    آزمایش کلی چشم:  شامل معاینه چشم است و یک بررسی کلی ازسلامت چشم که می تواند درتشخیص علت خشکی چشم مؤثرباشد.
•    اندازه گیری حجم اشک:  پزشک با استفاده ازتست شرمر حجم اشک شما را اندازه گیری می کند. دراین تست نوار بلات درپلک پایینی شما قرارداده می شود. پس از5 دقیقه حجم اشکی که روی نواراست را اندازه گیری می کند.
•    تعیین کیفیت اشک:  دراین آزمایش ازرنگهای مخصوصی که درقطره های چشمی وجود دارد برای تعیین وضعیت چشم استفاده می کنند. به این ترتیب مدت زمان تبخیراشک شما اندازه گیری می شود.
 

دربیشترافرادی که مبتلا به خشکی چشم هستند چه بطورموقتی و یا خفیف ،  استفاده از قطره های چشمی اشک مصنوعی کافی است. اما اگرنشانه ها جدیترهستند لازم است که درمان های دیگری هم انجام شود.  علت این خشکی نحوه درمان را مشخص می کند. 
بعضی ازدرمانها برروی علت خشکی چشم متمرکزهستند.  درمانهای دیگرشامل بهبود کیفیت اشک و یا جلوگیری ازریزش سریع اشک است.
درمان علل زمینه ای خشکی چشم
دربعضی موارد، درمان بیماری زمینه ای درازبین رفتن علائم و نشانه ها مؤثرمی باشد.  بطورمثال اگرمصرف یک داروباعث خشکی چشم شده، ممکن است پزشک داروهایی برای شما تجویزکند که عوارض جانبی ایجاد نکنند.  
اگرمشکل پلک مانند برگشت پلک رو به بیرون (ectropion) و یا برگشت پلک به طرف داخل (entropion) دارید،  پزشک شما را به متخصص جراحی پلک (جراح اکولوپلاستیک) ارجاع می دهد.  درصورتیکه مبتلا به آرتریت روماتوئید باشید، او شما را نزد متخصص روماتولوژی خواهد فرستاد.
داروها
داروهایی که برای درمان خشکی چشم تجویزمی شوند عبارتند از:
•    دارو برای کاهش التهاب پلک:  وجود التهاب درلبه پلک ممکن است باعث توقف ترشح چربی و خشکی چشم شود. برای درمان این عارضه پزشک  داروهای آنتی بیوتیک ضد التهاب برای کاهش التهاب تجویزمی کند. این آنتی بیوتیکها معمولا ازطریق دهان و گاهی هم بصورت قطره چشمی و یا پماد استفاده می شود.
•    قطره های چشمی برای کنترل التهاب قرنیه:  برای برطرف کردن التهاب سطح چشم (قرنیه) ممکن است قطره های چشمی حاوی داروی ایمنی سیکلوسپورین و یا کورتیکواستروئید تجویزشود تا التهاب را کنترل کنند.  مصرف کورتیکواستروئیدها به دلیل عوارض جانبی درطولانی مدت مناسب نیست.
•    قراردادن وسیله ای درچشم که مانند اشک مصنوعی عمل می کند.  اگرخشکی چشم آنقدرشدید باشد که اشک مصنوعی کمکی به شما نمیکند،  گزینه دیگر،  قراردادن چیزی شبیه دانه برنج درچشم است. یکباردرروز، سلولز را دربین پلک پایینی و چشم خود قراردهید. هیروکسی پروپیل به آرامی حل شده و ماده ای آزاد می کند که درقطره های چشمی ازآن استفاده می شود.
•    داروهای محرک اشک:  داروهای کولینرژیک به نام پیلوکارپین و سیویملین به افزایش تولید اشک کمک می کنند.  این داروها بصورت قرص، ژل و یا قطره های چشمی وجود دارند. عوارض جانبی احتمالی این داروها شامل عرق کردن است.
•    قطره های چشمی ساخته شده ازخون بیمار:  نام این دارو قطره سرم خون اتولوگوس است.  هنگامی که خشکی چشم به سایردرمانها جواب نمی دهد، ازاین قطره که با خون خود بیمارپردازش شده است و سلولهای قرمزخون را برداشته و سرم خون را با محلول نمکی مخلوط می کنند، استفاده می شود.
سایرروشهای درمانی
روشهای دیگری که دردرمان خشکی چشم استقفاده می شوند عبارتند از:  
•    بستن مجرای اشک برای جلوگیری ازریزش اشک:  برای جلوگیری ازریزش سریع اشک ، پزشک چنین درمانی را توصیه می کند.  دراین روش می توان قسمتی یا تمام مجرای اشک را بست تا ازریزش اشک جلوگیری شود.
برای انجام این کارغده اشکی با قراردادن سیلیکون مسدود می شود. استفاده از کوترحرارتی مجرای اشکی را بصورت دائمی مسدود می کند.
•    استفاده ازلنزهای تماسی مخصوص:  این لنزها برای درمان خشکی چشم طراحی شده اند.
این لنزها ازسطح چشم محافظت کرده و چشم را مرطوب نگه می دارند. این لنزصلبیه یا لنزباند نام دارد.
•    رفع انسداد غدد چربی:  دراین روش انسداد غدد بوسیله ضربان حرارتی برطرف می شود.  درطول درمان،  دستگاه برروی چشم شما قرارمی گیرد و پلک پایین را ماساژ ملایم و گرم می دهد. این روش کمتراز15 دقیقه بطول می انجامد. ممکن است این روش بخوبی قراردادن کمپرس گرم برروی چشمها و شستشوی منظم پلک عمل نکند.
•    استفاده ازنوردرمانی و ماساژ پلک:  این روش نوردرمانی اینتنس-پالسد  نام دارد و ازطریق ماساژ پلک به برطرف کردن عارضه خشکی چشم کمک می کند.  یک مطالعه نشان داده است که ازمیان  78 نفری که تحت این درمان قرارگرفته اند،  در 68 نفرآنها علائم کاهش یافته است

شستن مرتب پلک و استفاده ازقطره های و سایر محصولاتی که دردرمان خشکی چشم استفاده می شوند،  به بهبود این عارضه کمک می کند.  اگربیماری چشم شما مزمن است،  حتی درمواقعی که احساس راحتی می کنید ازقطره های چشمی استفاده کنید. 
انتخاب و مصرف دارو برای خشکی چشم
انواع محصولات بدون نسخه برای خشکی چشم دردسترس قراردارند.  ازجمله قطره های چشمی اشک مصنوعی، ژل، ژل قراردادنی و پماد.  بهتراست دراین مورد با پزشک مشورت کنید.
اشک مصنوعی بتنهایی ممکن است مشکل شما را حل کند.  لازم است که بعضی ازافراد چندین باردرروز ازاین قطره استفاده کنند و در برخی دیگرممکن است مصرف یکباردرروزکافی باشد.
شستن پلک برای کنترل التهاب
برای افراد مبتلا به بلفاریت و موارد دیگرکه باعث التهاب پلک می شوند،  بهتراست که درطول روزچشم ها را مرتب شستشو دهند.
•    چشمان خود را با آب گرم و لیف بشویید:  یک پارچه تمیزرا با آب گرم مرطوب کنید و برای 5 دقیقه روی چشم خود نگه دارید سپس پارچه را به آرامی روی پلک خود بمالید تا کاملاً تمیزشود.
•    استفاده ازصابون ملایم برای شستن پلک:  با استفاده ازشامپوی بچه یا یک صابون ملایم پلکها را بشویید. انگشتان خود را به شامپو آغشته کرده و به آرامی چشمها را ماساژدهید.  بخصوص مژه ها رابشویید.
پزشک ممکن است انجام اینکاررا بصورت روزانه توصیه کند.  حتی درزمانی که علائم خشکی چشم برطرف شده باشد چون ممکن است این مشکل بازگردد.  
طب جایگزین
مطالعات بیشتری دراین زمینه لازم است.  اما برخی ازروشهای طب جایگزین ممکن است به تسکین علائم خشکی چشم کمک کند. 
•    اسیدهای چرب:  افزودن اسیدهای چرب امگا3 و امگا 6 به رژیم غذایی به تسکین علائم خشکی چشم کمک کند.  این اسیدهای چرب در بذرکتان،  ماهی آزاد،  ساردین و روغنهای گیاهی وجود دارد.
•    طب سوزنی:  دربرخی افراد انجام طب سوزنی به برطرف کردن خشکی چشم کمک کرده است

طب جایگزین
مطالعات بیشتری دراین زمینه لازم است.  اما برخی ازروشهای طب جایگزین ممکن است به تسکین علائم خشکی چشم کمک کند. 
•    اسیدهای چرب:  افزودن اسیدهای چرب امگا3 و امگا 6 به رژیم غذایی به تسکین علائم خشکی چشم کمک کند.  این اسیدهای چرب در بذرکتان،  ماهی آزاد،  ساردین و روغنهای گیاهی وجود دارد.
•    طب سوزنی:  دربرخی افراد انجام طب سوزنی به برطرف کردن خشکی چشم کمک کرده است.
 

اگرمبتلا به خشکی چشم هستید ازقرارگرفتن درموقعیتهایی که این مشکل را تشدید می کند خودداری کنید. برای مثال:
•    برخورد باد با چشمها:  ازبرخورد مستقیم باد سشوار،  بخاری ماشین، سیستم های تهویه مطبوع با چشمها اجتناب کنید.
•    مرطوب نگه داشتن هوا:  درفصل زمستان به محیط داخلی خانه رطوبت اضافه کنید.
•    استفاده ازعینک آفتابی وشال برای حفاظت چشمها:  این وسایل ازبرخورد باد با چشمها جلوگیری می کنند.
•    استراحت دادن به چشم درحین انجام وظایف طولانی:  درحین انجام کارهایی مانند مطالعه که نیازبه تمرکزچشمها دارد، بطورمتناوب به چشمان خود استراحت بدهید.  بستن چشم برای چند دقیقه و یا پلک زدن باعث می شود که اشک بطوریکسان به سطح چشم برسد.  
•    توجه به محیط زیست:  هوا درارتفاعات بالا و بیابانها بسیارخشک است.  هنگام رفتن به چنین محیط هایی چشم خود را برای جلوگیری ازتبخیراشک مرتب ببندید.
•    صفحه نمایش کامپیوتررا پایینترازچشمان خود قراردهید:  اگرصفحه نمایش بالاترازسطح چشمها باشد،  چشم خود را بیش ازاندازه گشاد خواهید کرد که این امر به افزایش تبخیراشک کمک می کند.
•    ترک سیگارو اجتناب ازدود:  اگرسیگارمی کشید با کمک و توصیه پزشک اقدام به ترک آن کنید.  قرارگرفتن درمحیطی که افراد سیگارمی کشند علائم را تشدید می کند.
•    استفاده منظم ازاشک مصنوعی:  اگرخشکی چشم مزمن دارید،  همیشه و بطورمداوم ازقطره های اشک مصنوعی استفاده کنید.
 

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.