انسفالیت (ورم مغزی )

عفونت های ویروسی اصلی ترین دلیل بروز ورم مغزی هستند.این بیماری میتواند نشانه های شبه انفولانزا را پدید اورد مانند تب و یا سردرد شدید و یا به هم ریختگی افکار ،حمله،اختلالات حسی و یا حرکتی.ولی بیشتر ورم های مغزی علائمی خفیف از انفولاتزا را به همراه دارند  یا اصلا علائمی ندارند.
انواع شدید ورم مغزی نادر هستند ولی کشنده میباشند و از انجایی که پیش بینی بروز این بیماری دشوار است،باید بیماری به موقع تشخیص داده شود و درمان شود.

بیشتر بیماران مبتلا به این بیماری یا هیچ علائمی ندارند و یا علائم خفیف شبه انفولانزا دارند ماند :
•    سردرد یا تب
•    درد مفاصل و عضلات
•    خستگی و یا ضعف
انواع جدی تر این بیماری به درمان اورژانسی نیاز دارند و چنین علائمی دارند :
•    گیجی،توهم  یا پریشانی
•    حمله
•    از دست دادن حواس و یا فلج بخش هایی از بدن و یا صورت
•    ضعف عضلانی  
•    دوبینی
•    حس بوهای نامطلوب مانند گوشت سوخته و یا تخم مرغ های فاسد
•    مشکلات گفتاری و یا شنیداری
•    فقدان هوشیاری
علائم نوزادان و کودکان مبتلا به این بیماری عبارت است از :
•    تهوع  و استفراغ
•    گرفتگی بدن
•    تغذیه ضعیف و یا بیدار نشدن برای غذا خوردن
•    تحریک پذیری
•    گریه های ارام نشدنی  
•    ورم فونتانل یا و یا نقاط نرم جمجمه در کودکان
 

در صورتی که هر یک از علائم نوع جدی ورم مغزی مانند سردرد،تب و یا تغییر هشیاری را داشتید بالافاصله به پزشکتان مراجعه نمایید.
همچنین کودکان و نوزادانی که هر یک از علائم یاد شده را دارند باید سریعا درمان شوند.

دلیل اصلی این بیماری ناشناخته است ولی معمول ترین دلیل ان عفونت های ویروسی است .عفونت های باکتریایی و یا تورم های غیر عفونی هم میتوانند در بروز بیماری دخیل باشند.
عفونت به دلیل یکی از این موارد رخ میدهد :
•    ورم مغزی اولیه :در این حالت یک ویرو س و یا دیگر عاملهای بیماری زا مغز را عفونی میکنند و این عفونت میتواند در یک نقطه متمرکز باشد و یا پخش شود .عفونت های اولیه واکنش در برابر ویروسی است که پس از گذشت بیماری غیر فعال بوده است.
•    ورم مغزی ثانویه :که بر اثر واکنش اشتباه سیستم ایمنی بدن به عفونت در نقطه دیگری از بدن بوجود می اید .در این حالت سیستم ایمنی به سلولهای سالم و بیمار با هم حمله میکند و این بیماری حدود دو تا سه هفته پس از عفونت اولیه رخ میدهد . گاهی اوقات،ورم مغزی ثانویه پس از واکسینه ویروس زنده صورت میگیرد .
دلایل ویروسی معمول
•    ویروس تب خال :دو نوع از این ویروس وجود دارد که هر کدامشان میتوانند باعث بروز ورم مغزی شوند.نوع اول ان تاول های تبخالی را به دور لب ایجاد میکند و نوع دوم ان باعث ایجاد تبخالهای تناسلی میشوند.معمولا ورم مغزی توسط نوع اول این ویروس ایجاد نمیشود ولی در صورت برو زمیتواند به مغز اسیب جدی بزند و به مرگ بینجامد.
•    دیگر ویروس های تبخال :انواع دیگر ویروس های عامل ورم مغزی عبارتند از :اپستاین بار که باعث بروز مونونوکلئوز عفونی میشود و ویروس واریسلا زوستر که باعث بروز ابله مرغان و زونا میشود.
•    آنتروویروس ها :این ویروس های شامل پولیوویروس و کوکسساکی ویروس میشوند که بیماری با علائم شبه انفولانزا،تورم چشمی و درد های شکمی را بوجود می اورند.
•    ویروس های ناشی از پشه :اربوویروس ها و یا ویروس های ناشی از بندپایان توسط پشه ها و دیگر حشرات بوجود می ایند.ویروس های ناشی از پشه در بروز عفونت هایی همچون وست نیل،لا کروسه،سنت لوئیس،وسترن اکوئین و  ورم مغزی استرن اکویین نقش دارند.پشه ها ویروس از یک میزبان غیر انسان مانند پرندگان،اسب و یا موش خرما به انسان منتقل میکنندو علائم بیماری هم بین چند روز تا چند هفته پس از قرار گیری در معرض اربوویروس ظاهر میشوند.
•    ویروس های ناشی از کنه :ویروس پواسون یک ویروس معروف است که عامل بروز ورم مغزی در امریکا و کانادا میباشد و علائم یک هفته پس از قرار گیری در معرض ویروس ظاهر میشوند.
•    ویروس هاری :این ویروس توسط گاز یک حیوان عفونی منتقل میشود و باعث میشود تا پس از اغاز علائم،پیشرفت بیماری ورم مغزی افزایش یابد.این ویروس یکی از عوامل نادر بروز ورم مغزی در امریکا است.
•    عفونت های دوران کودکی :ویروس های معمول دوران کودکی  مانند سرخک،اوریون و سرخجه  باعث بروز ورم مغزی ثانویه میشوندو البته امروزه به دلیل واکسینه های موجود احتمال ابتلا به انها کاهش یافته است.

عوامل موثر در ابتلا به ورم مغزی  عبارتند از :
•    سن : این بیماری بیشتر در کودکان و یا بزرگسالان مسن تر برو زمیکند .ابتلا به ورم مغزی به دلیل ویروس های تبخالی در سنین 20 تا 40 شایع تر است.
•    سیستم ایمنی ضعیف :افراد ی که به بیماری ایدز مبتلا هستند و یا دارو های ضعیف کننده سیستم ایمنی مصرف میکنند و یا مبتلا به دیگر حالتهایی هستند که سیستم ایمنی را ضعیف میکند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری میباشند
•    محل زندگی :ویروس های بیماری زا منتقل شده از کنه ها و پشه ها در تعدادی از مناطق جغرافیایی معمول تر میباشند .
•    فصل سال :ویروس های ناشی از پشه و کنه بیشتر در فصل تابستان و بهار رایج میباشند و در بسیاری از مناطق امریکا هم انها در اوایل پاییز شیوع می یابند .ولی ممکن است انها د رتمام طول سال باعث بروز بیماری شوند.

پیامد های این بیماری به عوامل مختلفی وابسته هستند مانند سن،دلیل عفونت،شدت بیماری اولیه و مدت زمان بین اغاز بیماری تا درمان .
در بیشتر موارد افراد یکه به نوع خفیف ورم مغزی مبتلا شده اند،در طی چندین هفته بهبود می یابند  و پیامد های طولانی مدت نخواهند داشت.
پیامد های انواع شدید ورم مغزی
اسیب به مغز به دلیل تورم میتواند بر اثر موارد متفاوتی بوجود اید و بیشتر انواع حاد ورم مغزی به کما و مرگ می انجامند.
پیامد های دیگر که شدت متفاوتی دارند ممکن است ماهها ادامه یابند و یا دائمی شوند :
•    خستگی دائمی
•    ضعف و یا عدم همکاری عضلانی
•    تغییرات شخصیتی
•    اختلالات حافظه
•    فلج
•    اختلالات شنیداری و یا دیداری
•    اختلالات گفتاری

از انجایی که اغاز بیماری به صورت ناگهانی وشدید میباشد،باید بالافاصله به اورژانس مراجعه نمایید تا توسط متخصص اعصاب مورد درمان قرار گیرید .
پزشکتان ممکن است این سوالات را از شما بپرسد :
•    چه زمانی علائم  شما اغاز شد ؟
•    ایا به تازگی دارویی را مصرف کرده اید و یا به مکانی سفر کرده ادی ؟
•    ایا تازگی به انفولانزا و یا سرماخوردگی مبتلا شده اید ؟
•    ایا دارویی مصرف میکنید که سیستم ایمنی را ضعیف کند ؟
•    ایا به تازگی کنه و یا پشه شما را نیش نزده است ؟
•    ایا رابطه جنسی مراقبت نشده داشته اید ؟
•    ایا به تازگی در معرض حیوانات وحشی و یا سموم مختلف قرار گرفته اید ؟

با توجه به علائم،عوامل موثر در بیماری و تاریخچه پزشکی میتوان ورم مغزی را تشخیص داد.از این ازمونها به منظور تشخیص دقیق استفاده میشود :
•    تصویر برداری از مغز :در صورتی که احتمال بروز ورم مغزی وجود داشته باشد ،از این روش به عنوان اولین راه استفاده میشود .این روش ورم مغزی و یا یا دیگر عوامل موثر در ان مانند تومور را نشان میدهد.میتوان از روش ام ارا ای استفاده نمود که تصایر دقیق و سه بعدی از مغز تهیه میکندو یا سی تی اسکن که که تصاویر مقطعی تهیه میکند.
•    ایجاد سوراخ در کمر :در این روش پزشک سوزنی را در قسمت کمر فرو میکند تا کمی از مایع نخاعی(مایع محافظت کننده ای که دور مغز و ستون فقرات را میگیرد) را بیرون بکشد .تغییرات این مایع میتوان نشان دهنده ی عفونت و یا تورم مغزی باشد.
در تعدادی از موارد نمونه های این مایع به منظور شناسایی ویروس ویا دیگر عامل عفونی مورد ازمایش قرار میگیرد.
•    دیگر روش های ازمایشگاهی :نمونه خون و یا ادرار و یا ترشحات پشت گلو میتوانند در نشخیص ویروس و یا دیگر عوامل بیماری زا موثر باشند.
•    موج نگاری مغز :در این روش تعدادی از الکترود ها بروی پوست سر نصب میشوند تا فعالیت الکتریکی مغز ثبت شود و هر گونه اختلال در این فعالیت میتواند به تشخیص ورم مغزی کمک نماید.
•    نمونه برداری از مغز :در صورتی که علائم فرد وخیم تر شوندو یا درمانهای به کار برده شده موثر نباشند،از نمونه برداری استفاده میشود .

در مواردی که بیماری خفیف باشد ممکن است با انفولانزا اشتباه گرفته شود و در این موارد از این روش های درمانی استفاده میشود :
•    استراحت
•    مصرف زیاد مایعات
•    دارو های ضد تورم مانند استامینوفن،ایبوپروفن و ناپروکسین که سردرد و تب را بهبود میبخشند.
دارو های ضدویروس
انواع ورم مغزی که به دلیل ویروس ایجاد شده باشند،معمولا به درمانهای درون وریدی نیاز دارند.دارو های درمانی ان عبارتند از :
•    ایسایکلوویر
•    گنسایکلوویر
•    فوسکارنت
تعدادی از ویروس ها مانند ویروس های ناشی از پشه به این درمانها پاسخ نمیدهند و از انجایی که تعدادی از ویروس ها را نمیتوان بالافاصله تشخیص داد و یا اصلا قابل تشخیص نیستند،از ایسایکلوویر به منظور درمان استفاده میشود .این دارو میتواند ویروس تب خال را درمان نماید که عامل بروز پیامد هایی مانند ورم مغزی و یا مرگ میباشد.
عوارض جانبی دارو های ضد ویروس عبارتند از :تهوع،استفراغ،اسهال و درد مفاصل و ماهیچه ها . انوع خفیف تر ان شامل اختلالات کلیوی و یا کبدی و یا مشکلات مغز استخوان میشود .از ازمونهای متفاوت به منظور ارزیابی عوارض جانبی استفاده میشود.
مراقبت های ویژه
افراد مبتلا به ورم مغزی شدید به این مراقبت ها در بیمارستان نیاز دارند :
•    دستگاههای کمک تنفسی :به اضافه ارزیابی دقیق تنفس و عملکر دقلبی
•    مایعات درون وریدی :تا از اب رسانی کامل و وجود میزان کافی از مواد معدنی  اطمینان حاصل گردد
•    دارو های ضد تورم :مانند کورتیکواستروئید ها که تورم و فشار داخل جمجمه  را کاهش میدهند .
•    داروهای درمانی ضد تشنج :مانند فنیتوین که تشنج را سرکوب میکنند و یا از بروز ان پیشگیری میکنند.
درمانهای بعدی
پس از بیماری اولیه،با توجه به نوع و شدت پیامد ها به درمانهای بعدی نیاز خواهد بودکه شامل این موارد میشوند :
•    درمان فیزیکی :به منظور تقویت قوا،انعطاف پذیری ،تعادل ،همکاری عضلانی و حرکتی.
•    درمانهای مناسب برای فعالیت روزانه :این درمانها مهارتهای فرد را بهبود بخشیده و یه وی کمک میکنند تا وظایف خود را بهتر انجام دهد.
•    گفتار درمانی :به منظور بدست اوردن کنترل ماهیچه ای و همکاری لازم برای تولید صدا
•    روان درمانی :به منظور یادگیری مهارتهای انطباقی و رفتار های جدید تا اختلالات حسی بهبود یابند و تغییرات شخصیتی مشخص شوند و در صورت نیاز از دارو درمانی هم استفاده خواهد شد .
 

در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید.

در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید.

بهترین راه پیشگیری از ابتلا به ورم مغزی عدم قرار گیری در معرض ویروس های عامل بیماری است و میتوان از این روش ها بدین منظور استفاده نمود :
•    بهداشت را رعایت نمایید :دستهایتان را چند بار در روز با اب و صابون به طور کامل بشویید . به خصوص پس از رفتن به سرویس بهداشتی و پیش و پس از صرف غذا.
•    ظرف غذا و نوشیدنی خود را با کسی تقسیم نکنید
•    عادتهای مناسبی را به کودکان خود بیاموزید :به کودکانتان بیاموزید که وسایل شخصی شان را با کسی تقسیم نکنند و بهداشت را رعایت کنند.
•    واکسینه شوید :خودتان و کودکتان باید واکسینه های مناسب را دریافت نمایید .میتوانید پیش از مسافرت در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید.
حفاظت از خود در برابر نیش پشه و کنه
میتوانید از این روش ها استفاده کنید :
•    پوشش مناسبی را انتخاب کنید :به هنگام غروب پشه ی بیشتری در محیط وجود دارند و در محلهای پر علف و چوبی هم کنه های زیادی وجود دارند و هنگامی که به این محیط ها میروید ،لباسهای بلند و پوشیده را انتخاب نمایید.
•    از دافع های حشرات استفاده کنید :عامل حفاظت محیطی تعدادی از محصولات را به عنوان نمونه های دافع حشرات معرفی کرده است مانند DEET,IR3535و اکالیپتوس لیمو و پیکاریدین .از مصرف اکالیپتوس لیمو برای کودکان زیر 3 سال بپرهیزید .میتوان دافع های حشرات را بروی پوست و یا لباس مالید .بهتر است انها را ابتدا بروی دستهایتان اسپری نمایید و سپس به صورتتان بزنید . در صورتی که از کرم ضد افتاب هم استفاده مکیند ابتدا کرم را بزنید و سپس دافع حشرات را استفاده کنید.
•    از حشره کش های تایید شده استفاده نمایید :مواد حاوی پرمیترین هم در دفع حشرات موثرندو بروی لباس،چادر و یا دیگر وسایل اسپری میشوند.از مصرف این موارد بروی پوستتان جدا خودداری نمایید .
•    از پشه ها دوری کنید :نزدیک غروب از بیرون رفتن اجتناب کنید و یا از رفتن به محیط هایی که پشه هایی زیادی وجود دارند بپرهیزید.
•    پشه ها را از خانه تان بیرون کنید :سوراخهای داخل پنجره ها و قاب در را تعمیر کنید.
•    منایع ابی اطراف خانه تان را از بین ببرید :ابهای راکد اطراف خانه  را از بین ببرید زیرا پشه ها در انها تخم ریزی میکنند.دیگر مشکلات موجود عبارتند از گلدان ها،دیگر ظرف های باغبانی ،سقف های مسطح،تایر های قدیمی و حفره های مسدود .
•    پشه های موجود در ابهای راکد را کنترل نمایید :استخر های زینتی را با ماهی های پشه خور پر کنید .از مواد سمی برای لارو حشرات استفاده کنید
•    به نشانه های بیماری های ویروسی در محیط اطراف توجه کنید :در صورتی که یک پرنده و یا حیوان بیمار و یا در حال مرگ مشاهده کردید،به محیط درمان مربوطه زنگ بزنید .
نگه داری از کودکان
نمیتوان از دافع حشرات برای نوزادان  زیر 2 ماه استفاده نمود .به جای ان میتواند کالسکه کودک را با یک تور محافظت کنید.
نکات لازم برای مراقبت از کودکان در برابر پشه ها :
•    همیشه به کودکتان در مصرف دافع حشرات کمک کنید
•    بروز لباس و یا پوست ماده را اسپری کنید
•    زمانی که خارج از خانه هستید،این ماده را اسپری کنید تا کودکتان ان را استشمام نکند
•    ابتدا ان را بروی دستتان اسپری کنید و سپس به صورت کودکتان بزنید . در هنگام زدن ان به دور گوش و چشم ها مراقب باشید.
•    از زدن این ماده بروی دستان کودکانی که ممکن است دستانشان را در دهانشان ببرند ،خودداری نمایید.
•    پس از بازگشت به خانه دستهایتان را با اب و صابون بشویید.

در این خصوص با پزشکتان مشورت نمایید.