انكوپرزيس

انكوپرزيس كه به آن نگه داشتن يا بي اختياري مدفوع نيز گفته ميشود، زماني اتفاق مي افتد كه كودك در برابر دفع مدفوع مقاومت كرده و اين امر منجربه تجمع مدفوع در روده و ركتوم ميگردد. هنگاميكه روده بزرگ مملو از مدفوع تجمع يافته ميگردد، مدفوع آبكي از ميان مدفوع فشرده عبور كرده و از مقعد نشت ميكند و سبب كثيف شدن لباس كودك ميگردد.
انكوپرزيس معمولا در سن 4 سالگي، كه كودك دستشويي كردن را آموخته است، رخ ميدهد. در اغلب موارد، انكوپرزيس نشانه اي از يبوست مزمن محسوب ميگردد. ممكن است اين امر در نتيجه يك مساله رشدي يا عاطفي نيز اتفاق افتد.
پزشكان، انكوپرزيس را به دو دسته اوليه و ثانويه دسته بندي ميكنند. انكوپرزيس اوليه در كودكاني اتفاق مي افتد كه به هيچ وجه دستشويي كردن را نمي آموزند. در انكوپرزيس ثانويه، كودك پس از يادگيري دستشويي كردن، به اين وضعيت دچار ميشود.
ممكن است چنين وضعيتي براي شما خسته كننده و براي كودكتان خجالت آور باشد. با اين حال، با كمي صبر و بازخورد مثبت، انكوپرزيس به خوبي درمان خواهد شد.
 

علائم و نشانه هاي انكوپرزيس عبارتنaد از:
-    كثيف شدن لباس زير كودك كه گاهي ممكن است با اسهال اشتباه گرفته شود
-    يبوست همراه با مدفوع سفت و خشك
-    مدفوع بزرگ كه راه توالت را مسدود كند
-    اجتناب از دفع مدفوع
-    كار نكردن شكم براي يك هفته
-    از دست دادن اشتها
-    دل درد
-    عفونت هاي مكرر دستگاه ادراري
 

چنانچه كودكتان دستشويي كردن را آموخته است و داراي چندين مورد از علائم ذكر شده ميباشد، با پزشك كودك مشورت نماييد.

شايع ترين علل انكوپرزيس عبارتند از:
-    يبوست
-    مسائل روحي و رواني مانند طلاق مادر و پدر يا يك تغيير عمده در زندگي
 

به نظر می رسد برخی عوامل می توانند باعث افزایش خطر ابتلا به انكوپرزيس در كودكان شوند. این عوامل عبارتند از:
-    جنسيت كودك. انكوپرزيس در پسران شايع تر از دختران است.
-    يبوست مزمن. اين امر منجربه خودداري كودك از دفع مدفوع ميگردد.
-    ننوشيدن مايعات به اندازه كافي. اين امر سبب تشديد يبوست ميگردد.
 

كودكان مبتلا به انكوپرزيس، حالت هاي روحي متعددي، از جمله خجالت، نااميدي، شرم و خشم را تجربه ميكنند. چنانچه دوستان كودك به وي طعنه بزنند يا بزرگسالان او را تنبيه كنند، كودك ممكن است افسرده شده يا از عزت نفس پاييني برخوردار گردد.
درمان به موقع و زودهنگام ميتواند از بروز پيامدهاي روحي، رواني و اجتماعي در كودك جلوگيري بعمل آورد.
 

براي اولين ويزيت ميتوانيد به پزشك كودك خود مراجعه كنيد. در صورت لزوم وي شما را به يك متخصص گوارش اطفال ارجاع خواهد داد. در صورتيكه علائمي چون خجالت، نااميدي و خشم در كودكتان شديد است، وي را نزد يك مشاور نيز ببريد.

آنچه ميتوان انجام داد
به دلیل محدود بودن زمان ملاقات با پزشک و نیز به دلیل اینکه اغلب در این جلسه بحث های مختلفی مطرح می شود، بهتر است برای این جلسه از قبل آمادگی داشته باشید. 
-    از تمام محدوديت ها مانند رژيم غذايي كودك، پيش از ملاقات با پزشك اطلاع كسب نماييد.
-    اطلاعات شخصي مهم از جمله استرس ها و تغييرات عمده زندگي كودك را يادداشت نماييد.
-    فهرستي از تمام داروها، ویتامین ها و مكمل هايي که كودكتان مصرف میکند، تهیه کنید.
-    فهرستي از هر آنچه كودكتان ميخورد و مينوشد، تهيه كنيد.
-    فهرستي از سوالاتي كه تصميم داريد از پزشك بپرسيد، تهيه كنيد.

سوالاتي كه ميتوانيد از پزشك كودكان بپرسيد، به شرح زير است:
-    بيشترين علت احتمال ابتلاي كودكم به اين بيماري چيست؟
-    آيا علل احتمالي ديگري نيز وجود دارد؟
-    چه آزمايشاتي لازم است؟ آيا اين آزمايشات به آمادگي خاصي نياز دارد؟
-    اين بيماري چه مدت طول ميكشد؟
-    درمان هاي موجود چه ميباشند؟
-    آيا درمان با اين داروها عوارض جانبي خاصي در بر دارد؟
-    آيا روش درمان جايگزيني براي اين مشكل وجود دارد؟
-    آيا رژيم غذايي خاصي وجود دارد كه به برطرف شدن علائم كمك كند؟
-    آيا فرزندم به فعاليت بدني خاصي نياز دارد؟ ورزش مناسب است؟
-    آيا بروشور يا وبسايتي وجود دارد كه از آن طريق اطلاعاتي در اين خصوص كسب نمايم؟

انتظارات شما از پزشك
پزشک شما ممکن است سؤالاتی را از شما بپرسد. آماده باشید که به آنها پاسخ دهید تا زمان بیشتری برای پرسیدن سؤالات  اضافی خود داشته باشید. پزشک شما ممکن است پرسش های زیر را از شما سؤال کند:
-    چه مدت است كه كودكتان دستشويي كردن را آموخته است؟
-    آيا كودكتان حين دستشويي كردن مشكلي دارد؟
-    آيا مدفوع كودكتان سفت و خشك است و گاهي راه توالت را مسدود ميكند؟
-    آيا كودكتان داروي خاص مصرف ميكند؟
-    آيا كودك دائما براي دفع مدفوع خود مقاومت ميكند؟
-    آيا مدفوع كردن كودك با درد همراه است؟
-    هرچند وقت يكبار متوجه كثيف شدن لباس زير كودكتان ميشويد؟
-    آيا اخيرا در زندگي كودكتان تغيير بزرگي ايجاد شده است؟ بطور مثال آيا او را به يك مهد كودك جديد انتقال داده ايد؟ يا به يك شهر جديد منتقل شده ايد؟ يا مرگ يكي از نزديكان را تجربه كرده است؟ يا مادر و پدر از يكديگر جدا شده اند؟
-    آيا فرزندتان از بابت اين بيماري احساس خجالت و افسردگي ميكند؟
-    شما با اين موضوع چگونه برخورد كرده ايد؟
در عين حال ميتوانيد به كودكتان مواد غذايي سرشار از فيبر مانند ميوه و سبزيجات داده و او را به نوشيدن مايعات فراوان تشويق و ترغيب نماييد. از مصرف بيش از حد لبنيات در كودك اجتناب بعمل آوريد.
 

پزشك علاوه بر پرسيدن علائم كودك، موارد زير را نيز انجام خواهد داد:
-    معاينه جسماني. پزشك انگشت خود را در مقعد كودك برده تا مدفوع تجمع يافته و فشرده را بررسي نمايد و در عين حال با دستي ديگر، شكم كودك را فشار ميدهد.
-    عكسبرداري از شكم با اشعه ايكس. براي بررسي مدفوع تجمع يافته در شكم
-    ارزيابي رواني. براي شناسايي ساير عوامل موثر در بروز علائم در كودك
 

روش هاي متعددي جهت تخليه روده بزرگ و رفع يبوست موجود است. احتمالا پزشك يكي از موارد زير را توصيه ميكند:
-    روان كننده مدفوع مانند لاكتولوز
-    نرم كننده روده
-    شياف مقعدي (ركتال)
-    تنقيه
-    تجويز مايعات خوراكي

روان درماني
چنانچه فرزندتان دچار احساس شرم، گناه، افسردگي يا عزت نفس پايين ناشي از انكوپرزيس شد، روان درماني ميتواند موثر واقع شود.
 

هيچگاه بدون مشورت با پزشك از تنقيه يا مواد ضد يبوست و مسهل كننده استفاده نكنيد. 
زمانيكه كودك درمان ميشود، تشويق كردن او براي دفع منظم مدفوع بسيار حائز اهميت است. موارد زير مفيد واقع ميشوند:
-    مصرف مواد غذايي سرشار از فيبر مانند ميوه و سبزيجات
-    تشويق براي نوشيدن مايعات فراوان و غير لبني به خصوص آب
-    محدود كردن مصرف محصولات لبني و مشورت با پزشك در خصوص اين موضوع
-    زمان بندي توالت در كودك. كودكتان را عادت بدهيد هر روز پس از صرف صبحانه و شام 10 تا 15 دقيقه بر سر توالت بنشيند. كار كردن شكم، معمولا 30 دقيقه پس از صرف غذا اتفاق مي افتد و اين بهترين زمان براي دفع مدفوع كودكتان محسوب ميشود. اين موضوع تنها در كودكاني كه در سن 4 سالگي بسر ميبرند و از قبل دستشويي كردن را آموخته اند، كاربرد دارد. كودك را براي مدفوع كردن تشويق و براي مدفوع نكردن تنبيه نكنيد. او را تنها به دليل نشستن بر سر توالت و تلاشي كه ميكند تشويق كنيد.
-    تا چند ماه اين برنامه را انجام دهيد. در اين چند ماه، ميزان عود انكوپرزيس بالاست.
 

براي جلوگيري از ايجاد يبوست در كودكتان، يك رژيم غذايي سرشار از فيبر را به او ارائه دهيد و وي را به نوشيدن مايعات فراوان ترغيب كنيد.
تكنيك هاي موثر آموزش توالت را بياموزيد. از شروع زودهنگام و ديرهنگام اين آموزش ها به فرزندتان بپرهيزيد و به هيچ وجه به كودك فشار وارد نسازيد. تا آمادگي كودك صبر كنيد و سپس با تشويق و بازخورد مثبت، او را در پيشرفتش همراهي كنيد.
دستورالعمل هايي كه آمادگي كودك را براي يادگيري دستشويي كردن نشان ميدهد، عبارتند از:
-    كودك قادر است شلوارش را خودش دربياورد.
-    كودك قادر است سوالات  يك كلمه اي بپرسد.
-    كودك زمانيكه حركات روده را احساس ميكند، فعاليتش را متوقف ميسازد.