بی اختیاری مدفوع

بیماری بی اختیاری مدفوع ناتوانی درکنترل حرکت روده ها است که نام دیگرآن بی اختیاری روده می باشد ومنجربه بی اختیاری مدفوع و نشت گاهگاهی مدفوع درهنگام عبورگازاست که موجب ازدست دادن کامل کنترل روده می شود.
 

علل شایع بی اختیاری مدفوع عبارتند ازاسهال،  یبوست،  آسیب عضلانی یا عصبی همراه با بالا رفتن سن و یا اختلال درهنگام تولد.
 

بی اختیاری مدفوع باعث شرم و خجالت بیمارمی شود اما صحبت کردن با پزشک دراین مورد لازم است.  برای بهترشدن وضع زندگی افراد مبتلا به این بیماری درمانهایی وجود دارد. 
 

بزرگسالان ممکن است این مشکل را درزمانی که به اسهال مبتلا می شوند،  تجربه کنند.  دربعضی ازافراد این بیماری گاهی عود می کند و یا حالت مزمن این بیماری را تجربه می کنند.
 

بیماران مبتلا بطورناگهانی متوجه اجابت مزاج می شوند و نمی توانند خود را به دستشویی برسانند.  درنوع دیگری ازبیماری،  بی اختیاری مدفوع با فشاروبدون اطلاع بیمار صورت می گیرد.  این نوع بیماری بی اختیاری بی اراده نامیده می شود.
 

بی اختیاری مدفوع ممکن است با مشکلات دیگری مانند موارد زیرهمراه باشد:
•    اسهال
•    یبوست
•    گاز و نفخ
 

اکثرافراد مبتلا به این بیماری تمایلی به مراجعه به پزشک ندارند.  اما ازآنجا که درمانهایی برای این بیماری وجود دارد،  بهتراست بیمارهرچه زودتربه پزشک مراجعه کند.  
 

علل بی اختیاری مدفوع عبارتند از:
•    آسیب های عضلانی    وارد آمدن  آسیب به حلقه انتهایی عضله مقعد (اسفنکتر مقعد) ممکن است باعث شود تا بیماربرای نگه داشتن مدفوع با مشکل روبرو شود.  این آسیب ممکن است در هنگام زایمان رخ  دهد،  به خصوص اگردرهنگام زایمان از اپیزیاتومی یا فورسپس استفاده شود.
 

•    آسیب عصبی     وارد آمدن   آسیب به اعصابی که حس مدفوع در رکتوم را بوجود می آورند و یا عدم کنترل اسفنکتر مقعد می تواند به بی اختیاری مدفوع منجر شود.  

آسیب به عصب می تواند به دلیلی مانند زایمان، زور زدن بی وقفه در هنگام دفع مدفوع،  آسیب نخاعی یا سکته مغزی ایجاد شود.  

برخی از بیماری ها مانند دیابت و بیماری MS، هم می توانند بر اعصاب این ناحیه تاثیر گذاشته وباعث بی اختیاری مدفوع بشوند.    
 

•    یبوست    یبوست مزمن ممکن است منجربه تشکیل یک جرم خشک و سخت و بزرگ در رکتوم (مدفوع متراکم) شود.  درنتیجه به عضلات روده و روده باریک فشارآمده و باعث تضعیف آنها می شود و باعث می شود مدفوع آبکی از اطراف مدفوع سفت شده بیرون بریزد.   یبوست مزمن نیز ممکن است موجب آسیب های عصبی و درنتیجه بی اختیاری مدفوع بشود.
 

•    اسهال   مدفوع جامد می تواند نسبت به مدفوع شل مدت زمان بیشتری درراست روده بماند به همین دلیل مدفوع آبکی یا شل باعث بدترشدن بی اختیاری مدفوع می شود. 
 

•    کم شدن فضای نگهداری مدفوع درمقعد    درشرایط عادی راست روده جای مدفوع است.   اگر رکتوم زخم باشد ویا به علت سفت شدن دیواره رکتوم براثرعمل جراحی،  اشعه درمانی و یا بیماری التهابی،  راست روده نمی تواند به اندازه کافی کشش پیدا کند و درنتیجه مدفوع بیش از حد بیرون می ریزد.
 

•    جراحی    جراحی برای درمان بزرگ شدن رگها در رکتوم یا مقعد (بواسیر) و همچنین جراحی های پیچیده تر مقعد و رکتوم می تواند با آسیب رساندن به عضلات و عصب منجر به بی اختیاری مدفوع شود.
 

•    پرولاپس رکتوم    بی اختیاری مدفوع ممکن است در نتیجه افتادگی راست روده به داخل مقعد باشد. 
 

•    رکتوسل    بی اختیاری مدفوع در زنان می تواند به علت بیرون زدگی راست روده ازواژن باشد.
      

عواملی که ممکن است خطرابتلا به بی اختیاری مدفوع را افزایش دهند عبارتند از:
•    سن    بی اختیاری مدفوع ممکن است درهرسنی اتفاق بیفتد اما دربزرگسالان میانسال و سالمندان شایع تراست.
 

•    جنسیت   بی اختیاری مدفوع درزنها اندکی بیشتراست.  بی اختیاری مدفوع درزنها ازعوارض زایمان است.  بیشترخانمها پس از 40  سالگی به این عارضه مبتلا می شوند اما ارتباط بیماری با مشکلات کف لگن درهنگام زایمان مشخص نیست.  ممکن است آسیبهای وارده هنگام زایمان تا سالها علامت و نشانه ای نداشته باشند.
 

•    آسیب عصبی    ابتلاافراد به دیابت مزمن و یا اسکلروزچند گانه ممکن است باعث عدم کنترل اجابت مزاج و بی اختیاری مدفوع بشود.
 

•    زوال عقل    درمراحل آخرآلزایمرممکن است فرد مبتلا به زوال عقل دچاربی اختیاری مدفوع بشود.
 

•    ناتوانی جسمی    معلولیت جسمی مانع سریع رسیدن به توالت می شود.  نوعی ازمعلولیت جسمی به آسیب عصبی مقعدی و بی اختیاری مدفوع می شود که درنتیجه آن بی اختیاری مدفوع اتفاق می افتد.
 

عوارض بی اختیاری مدفوع عبارتند از:
اضطراب     پایین آمدن عزت نفس،  خجالت و شرم،  سرخوردگی،  خشم و افسردگی .  افراد مبتلا به  بی اختیاری مدفوع سعی درپنهان کردن مشکل خود دارند. 
التهاب پوست     تماس مکرر پوست ظریف و حساس مقعد با مدفوع موجب درد و خارش و زخم می شود.
 

ممکن است پزشک ازشما سؤالاتی درمورد بیماری پرسیده و معاینه فیزیکی شامل بررسی مقعد انجام دهد.  انجام معاینه فیزیکی درحد دیدن سطح خارجی مقعد است زیرا لمس کردن باعث می شود اسفنکترمقعد منقبض شده و مقعد جمع شود.
 

انجام تست های زیربرای تعیین علت دقیق بی اختیاری مدفوع لازم است:
•    معاینه انگشت با مقعد   پزشک دستکش پوشیده و پس ازمصرف ژل راست روده را ازنظرقدرت عضلات اسفنکتروهرگونه اختلال در ناحیه مقعد بررسی می کند.  درحین معاینه ممکن است پزشک ازبیماربخواهد به پایین فشاربیاوورد تا پرولاپس رکتوم را هم بررسی کند.
 

•    فرستادن بالن   دراین روش بالن کوچکی را درراست روده قرارداده و با آب پرمی کنند.  سپس ازبیمارمی خواهند که به توالت برود تا بالن خارج شود.  زمان بیرون آمدن بالن ثبت می شود و اگراین زمان بیش ازیک دقیقه طول بکشد نشاندهنده اختلال دراجابت مزاج است.
 

•    مانومتری مقعد   دراین روش لوله باریک و قابل انعطافی درون مقعد و رکتوم قرارداده می شود.  بالن کوچکی که  درنوک لوله قراردارد،  به اندازه گیری سفتی و یا حساسیت مقعد کمک می کند.   
 

•    سونوگرافی آنورکتال   دراین روش یک وسیله باریک درمقعد و رکتوم قرارداده می شود و توسط این ابزارتصاویرویدئویی روی صفحه مانیتوردیده می شوند.  این تصاویر به بررسی ساختاراسفنکترکمک می کند.  
 

•    پروکتوگرافی   دراین روش تصاویرویدئویی درحال اجابت مزاج درتوالت های مخصوص توسط اشعه ایکس گرفته می شوند.  دراین آزمایش مدت زمان نگه داشتن مدفوع و نحوه دفع مدفوع بررسی می شود.
 

•    پروکتوسیگموئیدوسکوپی   دراین روش یک لوله قابل انعطاف در راست روده قرارداده می شود تا کولون ازنظرالتهاب،  تومورها و یا بافت اسکارکه ممکن است موجب بی اختیاری مدفوع بشود،  بررسی شود.
 

•    کولونوسکوپی   دراین روش یک لوله برای بررسی درروده بزرگ قرارداده می شود. 
 

•    تصویربرداری رزونانس مغناطیسی    دراین روش تصاویرMIR واضح و روشنی ازاسفکترگرفته می شود.  همچنین درطول اجابت مزاج نیزتصاویری گرفته می شود.

گزینه های دارویی برای بی اختیاری مدفوع عبارتند از:
•    داروهای ضد اسهال مانند لوپرامید هیدروکلراید (Imodium) و دیفنوکسیلات و سولفات آتروپین (لوموتیل)
•    داروهای ملین مانند متیل سلولز (سیتروسل) و پسیلیوم درصورتیکه یبوست مزمن علت بی اختیاری مدفوع باشد.
•    داروهای حجیم کردن تزریقی مانند   Dextranomer میکروسفیرها / هیالورونات سدیم در 0.9 % Nacl (Solesta) که مسنقیماً به داخل مقعد تزریق می شود.

ایجاد تغییردررژیم غذایی
تغذیه بیماربرروی غلظت مدفوع تأثیرمی گذارد.  اگریبوست عامل بی اختیاری مدفوع باشد،  ممکن است با توصیه پزشک نوشیدن مقدارزیادی مایعات و خوردن غذاهای سرشارازفیبربه برطرف شدن یبوست کمک کند.  اگراسهال عامل بی اختیاری مدفوع باشد،  ممکن است با توصیه پزشک غذاهایی با فیبربسیاربالا و یا با اضافه کردن فیبربه غذا کمک کنید تا مدفوع کمترآبکی باشد.

ورزش و سایردرمانها
اگرآسیب عضلانی باعث بی اختیاری مدفوع شده باشد،  ممکن است پزشک برنامه های ورزشی و یا درمانهای دیگری برای بازگرداندن قدرت عضلات را تجویزکند.  این درمان به کنترل اسفنکترمقعد و آگاهی ازنیاز به اجابت مزاج کمک می کند.

 این گزینه ها عبارتند از:
•    بیوفیدبک    فیزیوتراپهای آموزش دیده تمرینات ساده ای برای افزایش قدرت عضلانی مقعد به شما می دهند.  به بیمارآموزش داده می شود که بیمارچگونه عضلات کف لگن را هنگام اجابت مزاج تقویت کند و هنگام دفع مدفوع عضلات را منقبض کند.  گاهی آموزش همراه با مانومتری و بالن رکتوم انجام می شود.
 

•    آموزش روده    ممکن است پزشک روشهایی برای داشتن حرکات روده را دریک زمان خاص ازروز به شما آموزش دهد تا هنگام نیازبه تولت کنترل بیشتری داشته باشید.
 

•    تحریک عصب خاجی    عصب خاجی از ستون فقرات به عضلات لگن وارد می شود.  کاراین عصب تنظیم حس و قدرت عضلات اسفنکترمقعد و رکتوم می باشد.  کاشت دستگاهی که بطورمداوم تکانه های الکتریکی کوچک به عصب ارسال می کند موجب تقویت عضلات روده می شود.  این درمان زمانی توصیه می شود که بیماربه درمانهای دیگرجواب نداده باشد.
 

•    تحریک عصب خلفی تیبیال    این درمان غیرتهاجمی ممکن است برای بعضی ازافراد مبتلا به این اختلال مؤثرباشد.  اما به مطالعات بیشتری نیازمند است.
 

•    بالن واژن   دراین روش وسیله ای شبیه به پمپ درداخل واژن قرارداده می شود.  درنتیجه فشاری که پمپ به مقعد وارد می آورد،  تعداد حملات بی اختیاری مدفوع کاهش پیدا می کند.  این روش درمورد زنان بسیارامیدوارکننده بوده اما به مطالعات بیشتری نیازمند است.

عمل جراحی
درمان بی اختیاری مدفوع ممکن است نیازبه جراحی برای تصحیح مشکلات زمینه ای مانند پرولاپس رکتوم و یا آسیب اسفنکترمقعد ناشی اززایمان داشته باشد.  

این گزینه ها عبارتند از:
•    اسفنکتروپلاستی    این روش درمورد آسیب دیدگی و یا ضعیف شدن اسفنکترمقعد بکاربرده می شود.  ابتدا جراح محل آسیب دیده راشناسایی کرده و قسمتهای کناری را ازبافت جدا می کند.  سپس لبه های عضلات را جمع کرده و بخیه می زند.  ازاین روش برای بی اختیاری مدفوع پس اززایمان استفاده می شود.
 

•    درمان پرولاپس رکتوم،  رکتوسل و یا بواسیر  جراحی بمنظوردرمان این مشکلات به ازبین رفتن بی اختیاری مدفوع کمک می کند.
 

•    جایگزین کردن اسفنکتر   مقعد آسیب دیده را می توان با اسفکترمقعد مصنوعی جایگزین کرد.  این دستگاه یک کاف قابل باد کردن است که دراطراف مقعد کاشته می شود.  هنگامی که وسیله را باد می کنند تا زمانی که بیمارآمادگی رفتن به توالت را داشته باشد اسفنکترمقعد محکم بسته می شود.  بیمارهنگام توالت رفتن با استفاده ازیک پمپ کوچک خارجی ازفشاردستگاه کم کرده و مدفوع دفع می شود.  پس ازاجابت مزاج دستگاه بطورخودکارباد می شود.
 

•    گراسیلوپلاستی یا ترمیم اسفنکتر   دراین روش یک عضله را ازران داخلی برداشته و آن را دراطراف اسفکترقرارمی دهند.  
 

•    کلستومی یا انحراف روده    دراین روش مدفوع ازطریق سوراخی درشکم بدرون یک کیسه برای جمع آوری مدفوع خارج می شود.  این جراحی زمانی انجام می شود که سایرگزینه ها مؤثرنبوده باشند.  
 

انجام تمرینات کیگل باعث تقویت عضلات کف لگن می شود که کارآنها مراقبت ازمثانه و روده و رحم است و باعث کاهش بی اختیاری می شود.  برای انجام این ورزش ماهیچه هایی را که بطورمعمول برای ادرارکردن ازآنها استفاده می شود برای مدت 3 ثانیه منقبض کرده و 3 ثانیه استاحت دهید.  این کاررا هرروز سه نوبت و هرنوبت 10 بارانجام دهید.

تغییردررژیم غذایی
ایجاد تغییرات مناسب دررژیم غذایی به کنترل بهترروده ها کمک می کند.  ازخوردن غذاهای ادویه دار،  چرب،  گوشت های دودی،  نوشابه های گازدار،  فراورده های لبنی،  نوشابه های حاوی کافئین و الکل خودداری کنید 
 

استفاده ازفیبرکافی کمک می کند تا مدفوع نرم شود و کنترل آن آسانترباشد.  فیبردرمیوه ها،  سبزیجات،  نانهای سبوس دارو غلات موجود است.  روزانه 20 تا 30  گرم فیبرمصرف کنید.  توجه داشته باشید که مصرف بیش ازحد فیبرمی تواند باعث نفخ معده شده و مشکلاتی بوجود آورد.
 

نوشیدن آب برای تشکیل و نرم شدن مدفوع لازم است.  روزانه حداقل 8 لیوان آب مصرف کنید.

مراقبت ازپوست
پوست اطراف مقعد را تمیزو خشک نگه دارید تا ناراحتی و بوی بد ازبین برود.  

برای انجام این کار:
•    پس ازاجابت مزاج محل را به آرامی با آب بشویید یا دوش بگیرید.  استفاده ازصابون باعث خشکی و تجریک پوست می شود.  ازدستمال توالت فاقد الکل و عطر نیز می توانید استفاده کنید.
 

•    مصرف کرم مانع ازخشکی و تماس مستقیم مدفوع با پوست می شود.  ازپودر تالک یا آرد ذرت نیزمی توانید برای ازبین بردن ناراحتی مقعد برروی محل تمیزو خشک شده استفاده کنید.
 

•    پوشیدن لباس زیرپنبه ای و لباس گشاد توصیه می شود.  لباس تنگ مانع جریان هوا شده و مشکلات پوستی بوجود می آورد.
 

درصورت لزوم می توانید ازپد جاذب و لباس زیریکبارمصرف و یا پوشک بزرگسالان با لایه جاذب برای حفظ رطوبت استفاده کنید.

دراین مورد با پزشک معالج خود مشورت کنید.

انجام اقدامات زیرممکن است به جلوگیری ازبی اختیاری مدفوع کمک کند:
•    کاهش یبوست   بیشترورزش کنید،  مقادیرزیادی مایعات بنوشید و غذاهای با فیبربالا مصرف کنید.
 

•    کنترل اسهال    درمان یا ازبین بردن علت اسهال مانند عفونت روده ممکن است ازبی اختیاری مدفوع جلوگیری کند.
 

•    خودداری اززورزدن    زورزدن درهنگام اجابت مزاج درنهایت باعث تضعیف عضلات اسفنکترمقعد و ا آسیب زدن به عصب شده و منجربه بی اختیاری مدفوع می شود.
 

افرادی که به این بیماری مبتلا هستند تمایلی به بیرون رفتن ازخانه ندارند.  برای غلبه براین ترس ازراهکارهای زیراستفاده کنید:
 

•    قبل ازبیرون رفتن ازتوالت استفاده کنید.
 

•    لباس اضافی و پد یکبارمصرف همراه خود داشته باشید.
 

•    وسایل تمیزکننده را با خود ببرید.
 

•    محل توالت را شناسایی کنید تا بتوانید خود را بسرعت به آنجا برسانید.
 

•    از مواد ضد بو استفاده کنید.
درمان این بیماری به بهبود کیفیت زندگی و آرامش بیمارکمک می کند.