گالاکتوره ( شیر تراوی )

گالاکتوره، تراوش شیر از نوک پستان است که هیچ ارتباطی با دوره ی شیردهی طبیعی ندارد. گالاکتوره به خودی خود یک بیماری محسوب نمی شود، اما می تواند نشانه ای از یک اختلال زمینه ایی باشد. این حالت معمولا در زنان رخ می دهد؛ حتی در زنانی که زایمان نکرده اند و یا دچار یائسگی شده اند. با این حال، گالاکتوره را می توان در مردان و حتی نوزادان نیز دید.

تحریک بیش از حد پستان، عوارض جانبی داروها و یا اختلالات غده هیپوفیز ممکن است منجر به گالاکتوره شوند. در اغلب موارد، گالاکتوره به دلیل افزایش سطح پرولاکتین، هورمون تحریک کننده ی تولید شیر، رخ می دهد.

گاهی اوقات، علت ایجاد کننده ی گالاکتوره را نمی توان تعیین کرد و بیماری به خودی خود درمان شود.

• ترشح شیری مداوم یا متناوب از نوک پستان 
• ترشح دارای مجراهای شیری چندگانه 
• ترشح خود به خود و یا به صورت دستی از نوک پستان
• ترشح از یک یا هر دو پستان 
• عدم قاعدگی و یا دوره های قاعدگی نامنظم 
• سردرد و یا مشکلات بینایی

چنانچه به صورت مداوم و خود به خود از نوک یک یا هر دو سینه ترشح شیری داشتید در حالیکه باردار و یا در دوران شیردهی نیستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

چنانچه تحریک پستان - مانند دستکاری بیش از حد نوک پستان در حین فعالیت جنسی - باعث ترشحات با مجاری شیری چندگانه شود، باید نگران شد. احتمالا این ترشح نشانه ی حالت غیر طبیعی، مانند سرطان پستان، نیست، با این حال بهتر است که به پزشک مراجعه و معاینات لازم انجام گیرد.

ترشح غیر شیری از نوک پستان - ترشحات خود به خود به ویژه خونین، زرد یا روشن رنگ از یک مجرا و یا یک توده قابل لمس- نیاز به توجه فوری پزشکی دارد، زیرا ممکن است نشانه ی زمینه ای سرطان پستان باشد.

گالاکتوره به دلیل افزایش سطح پرولاکتین، هورمون تحریک کننده ی تولید شیر پس از زایمان، رخ می دهد. پرولاکتین توسط غده هیپوفیز تولید می شود_  غده ایی به اندازه ی سنگ مرمر در پایه مغز مسئول ترشح و تنظیم چندین هورمون.

علل احتمالی گالاکتوره عبارتند از:

• داروها، مانند مسکن های خاص، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی و داروهای فشار خون بالا
• کوکائین، ماری جوانا و یا مصرف مواد افیونی
• مکمل های گیاهی، مانند رازیانه، بادیان رومی و یا دانه شنبلیله
• قرص های ضد بارداری
• تومور غیر سرطانی هیپوفیز (پرولاکتینوما) یا سایر اختلالات غده هیپوفیز
• تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)
• بیماری مزمن کلیه
• تحریک بیش از حد پستان، به دلیل فعالیت جنسی، دستکاری و یا تست مکرر نوک پستان و یا اصطکاک طولانی مدت با لباس
• آسیب عصبی دیواره قفسه سینه، به دلیل عمل جراحی، سوختگی و یا آسیب قفسه سینه
• جراحی، آسیب دیدگی و یا تومور طناب نخاعی 

 

گالاکتوره ایدیوپاتیک
گاهی اوقات، علت ایجاد کننده ی گالاکتوره را نمی توان شناسایی کرد که آن را " گالاکتوره ایدیوپاتیک " می نامند؛ این حالت، فقط این معنا را می دهد که بافت پستان، به خصوص به هورمون پرولاکتین تولید کننده شیر در خون، حساس شده است. چنانچه حساسیت به پرولاکتین افزایش یابد، حتی سطح نرمال پرولاکتین نیز می تواند به گالاکتوره منجر شود.

 

گالاکتوره در مردان
در مردان، گالاکتوره همراه با کمبود تستوسترون (هیپوگنادیسم در مردان) است و معمولا با بزرگ شدن یا حساسیت پستان (سینه ها) رخ می دهد. کمبود تستوسترون باعث اختلال در نعوظ و عدم تمایل جنسی نیز می شود.

 

گالاکتوره در نوزادان
گاهی اوقات، گالاکتوره در نوزادان نیز رخ می دهد. سطح استروژن بالا ی مادران از جفت عبور کرده و به خون نوزاد وارد می شود. این امر می تواند باعث بزرگ شدن بافت پستان و ترشح شیری از نوک پستان نوزاد شود.

 

به دلیل وجود احتمالات فراوان، پیدا کردن علت زمینه ای ایجاد کننده ی گالاکتوره امری پیچیده است.

آزمایشات عبارتند از:

• معاینه فیزیکی. جهت بررسی میزان و نحوه ی خروج ترشحات، پزشک بافت اطراف پستان را معاینه و کمی فشار می دهد. پزشک، همچنین، مناطق مشکوک سفت شده ی بافت پستان و توده های پستانی را معاینه  و چک می کند.
• تجزیه و تحلیل مایع ترشح شده از نوک پستان. جهت بررسی وجود قطرات چربی در مایع ترشح شده که می تواند به تشخیص گالاکتوره کمک کند. 
• آزمایش خون. جهت بررسی سطح پرولاکتین در بدن. در صورت بالا بودن سطح پرولاکتین، به احتمال زیاد، پزشک هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) را نیز بررسی خواهد کرد.   
• تست بارداری. حاملگی ممکن است علت احتمالی این ترشحات باشد.    
• ماموگرافی، سونوگرافی و یا هر دو. جهت بررسی تصویری بافت پستان، زمانیکه پزشک در معاینه ی فیزیکی بافت سفت شده و یا توده ی مشکوک مشاهده کند.    
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی/ ام آر آی (MRI) از مغز. جهت بررسی تومور یا اختلالات غده هیپوفیز، زمانیکه آزمایش خون سطح پرولاکتین را بالا نشان دهد.

گاهی اوقات، پزشک تشخیص می دهد که داروی مصرفی حال حاضر علت ایجاد کننده ی گالاکتوره است؛ به این دلیل برای مدت کوتاهی مصرف آن را قطع کرده و تاثیر آن را بررسی خواهد کرد.

درمان گالاکتوره،  بر از بین بردن علت زمینه ایی تمرکز دارد.

گاهی اوقات، علت دقیق گالاکتوره را نمی توان تشخیص داد. در این صورت، پزشک جهت ترشح مداوم و دردسر ساز از نوک پستان تجویز عمومی خواهد داشت. در چنین مواردی، درمان دارویی برای جلوگیری از اثرات پرولاکتین و یا پایین تر آوردن میزان پرولاکتین در بدن تجویز می شود. کاهش سطح پرولاکتین در بدن ممکن است باعث از بین رفتن گالاکتوره شود.

درمانها براساس علت زمینه ایی عبارتند از :

علت زمینه ایی : مصرف دارو 
روش درمان : توقف مصرف دارو، تغییر دوز، و یا جایگزینی با دارویی دیگر. تمامی موارد باید با تجویز پزشک انجام گیرد.

 

علت زمینه ایی :  غده تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)
روش درمان : مصرف دارو، مانند لووتیروکسین، برای مقابله با تولید ناکافی هورمون توسط غده تیروئید (درمان جایگزین هورمون تیروئید).

 

علت زمینه ایی : تومور هیپوفیز (پرولاکتینوما)
روش درمان : مصرف دارو جهت کوچک کردن تومور و یا انجام جراحی جهت برداشتن تومور

 

علت زمینه ایی : ناشناخته
روش درمان : مصرف دارو برای کاهش سطح پرولاکتین، مانند بروموکریپتین (Parlodel، Cycloset) و یا کابرگولین، و به حداقل رساندن و یا متوقف کردن ترشح شیری از نوک پستان. عوارض جانبی معمول این داروها عبارتند از تهوع، سرگیجه و سردرد.