سنگ کیسه صفرا

سنگ های صفراوی فشرده شده ی مایعات گوارشی هستند که در کیسه ی صفرا سفت شده و به شکل سنگ در می آیند. کیسه ی صفرا یک اندام داخلی گلابی شکل است که در سمت راست شکم و درست زیر کبد، جای گرفته است. کیسه صفرا در خود یک مایع گوارشی به نام صفرا نگاه می دارد که در روده ی کوچک پخش می شود. 
اندازه ی سنگ های صفرا بسیار متفاوت است، گاهی به کوچکی یک خورده سنگ و گاهی به بزرگی یک توپ گلف می باشند. برخی افراد فقط یک سنگ صفرا در بدن خود دارند، در حالیکه برخی دیگر ممکن است چند سنگ هم داشته باشند. 
بیماری سنک صفرا در امریکا بسیار رایج است. افرادی که علائم این بیماری را در خود مشاهده می کنند، معمولا نیاز به جراحی و برداشتن کیسه ی صفرای خود دارند. سنگ صفرایی که علائمی از خود نشان نمی دهد، معمولا نیازی به درمان ندارد. 

 بیماریسنگ صفرا معمولا دارای نشانه و علامت نیست. اما اگر دارای نشانه ای باشد، برخی از آنها عبارتند از: 
•    درد ناگهانی و رو به افزایش در قسمت بالا و سمت راست شکم
•    درد شدید و به سرعت رو به افزایش در وسط شکم و درست زیر سینه
•    درد در پشت و بین استخوا های شانه 
•    درد در شانه سمت راست
درد مربوط به سنگ صفرا ممکن است چندین ساعت طول بکشد. 

در صورتی که علائم نگران کننده ای در خود مشاهده می کنید، با پزشک خود تماس بگیرید. برخی علائم حاکی از جدی بودن بیماری هستند، در صورتی که هر یک از علائم جدی زیر را مشاهده کردید، به مراقبت های فوری نیاز خواهید داشت: 
•    درد غیرقابل تحمل در شکم که نمی توانید به راحتی بنشینید و یک موقعیت راحت پیدا کنید. 
•    زرد شدن پوست یا سفید شدن چشم ها 
•    تب شدید همراه با لرز

علت دقیق بروز سنگ صفرا مشخص نشده است. پزشکان معتقدند سنگ صفرا زمانی اتفاق می افتد که:
•    صفرا حاوی مقدار زیادی کلسترول باشد؛ به طور معمول کیسه ی صفرا برای حل کلسترول دفع شده توسط کبد، حاوی مواد شیمیایی به اندازه کافی می باشد. اما اگر کبد کلسترول بیشتری را دفع کند، بیشتر از آنچه صفرا می تواند حل کند، کلسترول اضافه به شکل کریستال هایی در می آید و در نهایت سنگ صفرا تشکیل می شود. 
•    صفرا حاوی بیلیروبین زیادی است؛ بیلیروبین نوعی ماده ی شیمیایی است که سلول های قرمز خون را می شکند. شرایط خاصی باعث می شوند که کبد بیلیروبین زیادی تولید کند، از جمله سیروز کبدی، عفونت مجاری صفراوی و اختلالات خونی. بیلیروبین اضافه باعث تولید سنگ در کیسه صفرا می شود. 
•    کیسه  صفرا به درستی خالی نشده باشد؛ اگر کیسه  صفرا به طور کامل یا اغلب به اندازه کافی خالی نشده باشد، صفرا ممکن است بسیار غلیظ شود و این منجر به تشکیل سنگ کیسه صفرا می شود. 
انواع سنگ های کیسه صفرا 
انواع سنگ هایی که ممکن است در کیسه صفرا تشکیل شود، عبارتند از: 
•    سنگ صفرای کلسترول: رایج ترین نوع سنگ صفرا سنگ کلسترول نامیده می شود که اغلب به رنگ زرد می باشد. این سنگ ها معمولا به خاطر کلسترول حل نشده به وجود می آیند، اما ممکن است حاوی ترکیبات دیگری هم باشند. 
•    سنگ های رنگدانه: این سنگ ها که قهوه ای تیره یا سیاه هستند، زمانی تشکیل می شوند که صفرا حاوی بیلیروبین زیادی باشد. 

عواملی که احتمال بروز سنگ صفرا را افزایش می دهند، عبارتند از: 
•    زن بودن 
•    داشتن سن بیشتر از 60 سال 
•    مکزیکی امریکایی بودن 
•    اضافه وزن داشتن یا چاق بودن 
•    حامله شدن
•    داشتن رژیم غذایی حاوی چربی بالا 
•    داشتن رژیم غذایی حاوی کلسترول بالا
•    مصرف میزان فیبر پایین
•    داشتن سابقه خانوادگی 
•    دیابت داشتن 
•    به سرعت وزن کم کردن 
•    مصرف داروهای کم کننده ی کلسترول
•    مصرف داروهای حاوی استروژن، مانند داروهای درمان کننده ی هورمون

عوارض مربوط به سنگ صفرا عبارتند از: 
•    التهاب کیسه صفرا: سنگی که در گردن کیسه صفرا گیر می افتد، باعث التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت) می شود. کوله سیستیت می تواند درد شدید و تب را به دنبال داشته باشد. 
•    انسداد مجرای صفراوی: سنگ صفرا ممکن است لوله های مجرایی که از طریق آنها مایع صفرا از کیسه صفرا به سمت کبد یا روده ی کوچک جریان دارد را مسدود کند و ممکن است منجر به بروز زردی و عفونت مجرای صفراوی شود. 
•    انسداد مجرای لوزالمعده: مجرای لوزالمعده لوله ای است که از پانکراس به مجرای صفراوی ادامه دارد. مایع پانکراس که به هضم غذا کمک می کند، از طریق مجرای لوزالمعده جریان پیدا می کند. سنگ صفرا می تواند باعث انسداد در مجرای لوزالمعده شود که منجربه التهاب پانکراس خواهد شد. پانکراتیت منجر به دل دردهای شدید می شود که معمولا لازم است فرد بستری شود. 
•    سرطان کیسه صفرا: افرادی که سابقه سنگ کیسه صفرا را دارند، بسیار بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کیسه صفرا هستند. اما این نوع سرطان خیلی به ندرت اتفاق می افتد، بنابراین حتی اگر خطر ابتلا به سرطان بالا باشد، احتمال بروز آن بسیار کم است. 

اگر نشانه هایی را مشاهده کردید که باعث نگرانی شما می شوند، حتما به پزشک خود مراجعه کنید. اگر پزشک در مورد بیماری سنگ صفرا تردید داشته باشد، شما را به متخصص دستگاه گوارش معرفی خواهد کرد. 
از آنجایی که ملاقات با پزشک کوتاه است و مواردی که باید به آنها پرداخت خیلی زیاد هستند، بهتر است برای این مولاقات آمادگی کامل داشته باشید. در ادامه اطلاعاتی را مشاهده می کنید که به شما کمک می کنند تا آماده باشید و انتظارات شما از پزشکتان بیان شده است. 
آنچه می توانید انجام می دهید: 
•    از محدودیت های مربوط به قبل از ملاقات مطلع باشید: قبل از مراجعه به پزشک در مورد مواردی که باید رعایت کنید، مانند رعایت رژیم غذایی خاص، با وی مشورت کنید. 
•    نوشتن نشانه های مشاهده شده، هرگونه نشانه ای را که به علت مراجعه شما به پزشک ارتباطی ندارد، یادداشت کرده و با وی درمیان بگذارید.
•    نوشتن اطلاعت شخصی مهم، مانند استرس ها و تغییرات مهمی که به تازگی در زندگی شما رخ داده است.
•    تهیه لیستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید، از جمله ویتامین ها و مکمل ها. 
•    حتما فردی را همراه خود ببرید، اگر کسی در این ملاقات شما را همراهی کند، به خاطر سپردن نکات ذکر شده توسط پزشک راحت تر خواهند بود.
•    سوالاتی را که قرار است از پزشک بپرسید، یادداشت کنید.

آماده کردن لیست سوالات، در ذخیره سازی وقت به شما کمک زیادی می کند. برخی سوالات مهم مربوط به بیماری ورم معده عبارتند از: 
•    آیا سنگ صفرا علت دل دردهای من است؟ 
•    چه عوامل دیگری باعث بروز این نشانه ها می شوند؟ 
•    آزمایشات مورد نیازی که باید انجام دهم چه آزمایشاتی هستند؟ 
•    آیا احتمال برطرف شدن سنگ صفرا بدون نیاز به درمان، وجود دارد؟ 
•    خطرات جراحی چیست؟ 
•    دوره ی بهبود جراحی سنگ صفرا چقدر طول می کشد؟ 
•    آیا روش های درمانی دیگری برای این بیماری وجود دارد؟
•    آیا لازم است به متخصص مراجعه کنم؟ 
•    من شرایط پزشکی دیگری نیز دارم، چگونه می توان همه این ها را همزمان مدیریت کرد؟
•    آیا جزوه ای برای مطالعه موجود می باشد؟ 
انتظاراتی که از پزشک خود دارید:
پزشک نیز سوالاتی را از شما خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخگویی به این سوالات وقت را برای رسیدگی به مسائل دیگر ذخیره می کند. سوالاتی که پزشک ممکن است از شما بپرسد، عبارتند از:
•    اولین بار چه زمانی این علائم را مشاهده کردید؟ 
•    آیا شروع این نشانه ها با خوردن همراه است؟ 
•    آیا تاکنون به همراه بروز این نشانه ها تب هم مشاهده کردید؟ 
•    نشانه های بیماریتان موقت است یا مداوم؟ 
•    شدت این نشانه ها چقدر است؟ 
•    این نشانه ها چقدر طول می کشد؟ 
•    چه عواملی باعث بهبود این نشانه ها می شوند؟ 
•    چه عواملی باعث بدتر شدن این نشانه ها می شوند؟ 

آزمایش ها و فرایندهایی که برای تشخیص بیماری سنگ صفرا استفاده می شوند، عبارتند از: 
•    آزمایش هایی برای گرفتن عکس از کیسه صفرا: پزشک برای تهیه تصاویر از کیسه صفرا سونوگرافی شکم و توموگرافی کامپیوتری را توصیه می کند. این تصاویر را می توان تجزیه کرده و به دنبال سنگ های صفراوی بود. 
•    آزمایش هایی برای بررسی مجاری صفراوی برای سنگ مثانه: آزمایشی که با استفاده از یک رنگ خاص، مجاری صفراوی را در تصاویر برجسته می سازد  و به پزشک در تشخیص کمک می کند. 
•    اسکن (hepatobiliary iminodiacetic acid ) یا HIDA، تصویربرداری مغناطیسی (MRI) و یا کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپیک (ERCP). سنگ های صفرا که با استفاده از ERCP کشف شده اند، طی یک فرایند حذف می شوند. 
•    آزمایش خون برای بررسی عوارض: آزمایش خون عفونت، زردی، پانکراتیت یا سایر عوارض ناشی از سنگ کیسه صفرا را نشان می دهد. 

سنگ های صفرایی که دارای علائم و نشانه نیستند، مانند نمونه هایی که از طریق سونوگرافی یا سی تی اسکن برای بیماریهای دیگر کشف می شوند، معمولا به درمان احتیاج ندارند. پزشک این افراد را برای نشانه های احتمالی، مانند درد سمت راست و قسمت بالای شکم، آماده می کند. اگر نشانه های سنگ صفرا در آینده بروز کنند، درمان لازم خواهد بود. اما معمولا افرادی که مبتلا به سنگ صفرای بدون نشانه هستند، هیچوقت به درمان نیاز نخواهند داشت. 
برخی سنگ های صفرا دارای نشانه ها و علائمی هستند. گزینه های درمانی اینگونه سنگ ها عبارتند از: 
•    جراحی برای بهبود کیسه صفرا (کوله سیستکتومی): پزشک ممکن است جراحی و برداشتن کیسه صفرا را پیشنهاد کند، زیرا سنگ های صفرا معمولا عود می کنند. زمانی که کیسه صفرا برداشته می شود، مایع صفراوی مستقیما از کبد به روده جریان پیدا می کند به جای اینکه در کیسه صفرا ذخیره شود. حذف کیسه صفرا بر روی هضم غذا تاثیری ندارد، اما باعث اسهال می شود که معمولا موقت است. 
•    داروهایی برای حل کردن سنگ کیسه صفرا: برخی داروهایی که می خورید می توانند به حل شدن سنگ کیسه صفرا کمک کنند. اما معمولا از بین رفتن سنگ های صفرا از این طریق معمولا ماه ها و سال ها طول می کشد. اینگونه داروها اغلب برای درمان این بیماری به کار نمی روند و بیشتر برای افرادی تجویز می شوند که تحمل عمل جراحی را ندارند. 

در رابطه با سبک زندگی و مراقبت ازبیمار مبتلا در خانه می توانید با پزشک مشورت کنید. 

در رابطه با داروهای جایگزین مربوط به بیماری سنگ صفرا با پزشک مشورت کنید. 

با تدابیر زیر می توانید احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا را کاهش دهید: 
•    وعده های غذایی را نادیده نگیرید: سعی کنید هر روز طبق برنامه وعده های غذایی خود را میل کنید. نخوردن یک وعده غذایی احتمال بروز سنگ صفرا را افزایش می دهد. 
•    وزن خود را به آهستگی کم کنید: اگر لازم است کاهش وزن داشته باشید، این کار را به آهستگی انجام دهید. کاهش سریع وزن خطر بروز سنگ مثانه را افزایش می دهد. هدف شما کم کردن نیم تا یک کیلو وزن در هر هفته باشد. 
•    وزن مناسب داشته باشید: چاقی و اضافه وزن احتمال بروز سنگ مثانه را افزایش می دهد. با کاهش میزان کالری مصرفی و افزایش فعالیت های جسمی، وزن متناسبی به دست آورید. اگر دارای وزن متناسبی هستید، سعی کنید با داشتن یک رژیم غذایی سالم و ورزش کردن مکرر آن وزن را حفظ کنید. 

در رابطه با همراهی و حمایت از بیمار مبتلا سنگ صفرا با پزشک مشورت کنید.