ریفلاکس اسید معده (GERD)

بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD) نوعی بیماری گوارشی مزمن است. ریفلاکس معده به مری زمانی اتفاق می افتد که اسید معده یا گاهی محتوای معده، به داخل لوله مری بازمی گردد. این بازگشت (رفلاکس) باعث تحریک مخاط مری و بروز GERD می شود. 
رفلاکس اسید و سوزش سر دل، هر دو شرایط گوارشی هستند که بسیاری افراد هر از گاهی به آن مبتلا می شوند. وقتی این نشانه ها حداقل دو بار در هفته رخ دهند یا بر روی زندگی روزمره فرد تاثیر بگذارند و یا زمانی که آسیب هایی به مری برسانند، بیماری GERD در فرد تشخیص داده می شود. 
بسیاری از مبتلایان این مشکل را با تغییر سبک زندگی و یا داروهای موجود در بازار برطرف می کنند، اما برخی مبتلایان ممکن است به درمان های جدی تر و حتی جراحی نیاز پیدا کنند. 

نشانه های بیماری GERD عبارتند از: 
•    احساس سوزش در قفسه سینه (سوزش سردل)، که گاهی این سوزش به سمت گلو کشیده می شود که با طعم ترشی در دهان همراه است. 
•    درد در قفسه سینه
•    مشکل در بلع غذا
•    سرفه های خشک
•    خشکی یا درد در گلو
•    برگشت غذا یا مایع ترش (رفلکس اسید)
•    حس وجود یک توده در شکم 

اگر دچار درد در قفسه سینه هستید، به ویژه اگر علائم دیگری مانند کوتاه نفس کشیدن، درد بازو و فک، را نیز مشاهده می کنید، به پزشک مراجعه کنید. این علائم ممکن است حمله قلبی به دنبال داشته باشند. 
اگر علائم بیماری GERD را به طور مکرر و شدید تجربه می کنید و یا اینکه بیشتر از دو بار در هفته داروهای بدون نسخه مصرف می کنید، به پزشک مراجعه کنید. 

بیماری GERD به خاطر بازگشت مکرر اسید معده یا مایع صفراوی به مری رخ می دهد. زمانی که شما چیزی را می بلعید، یک گروه عضلات دایره شکل در قسمت پایین مری شل شده و به غذا و مایعات اجازه ورود به معده را می دهند. سپس مجددا بسته می شوند. 
به هرحال اگر این عضلات به طور غیرطبیعی شل شوند و یا ضعیف شده باشند، اسید معده می تواند وارد مری شده و باعث سوزش مکرر سر دل شود. گای این مشکل می تواند زندگی فرد بیمار را دچار مشکل کند. 
بازگشت مکرر اسید می تواند به مخاط داخلی مری آسیب بزند و باعث التهاب آن شود (ازوفاژیت). به مرور زمان این التهاب سطح داخلی مری را از بین می برد و باعث بروز پیامدهایی می شود، از جمله خونریزی، تنگ شدن مری یا بارت مری (شرایطی قبل از بروز سرطان مری). 

عواملی که احتمال بروز GERD را افزایش می دهند، عبارتند از: 
•    اضافه وزن
•    برآمدگی بالای معده به سمت دیافراگم 
•    باردار بودن
•    سیگار کشیدن
•    دهان خشک
•    آسم
•    دیابت
•    به تاخیر افتادن تخلیه معده
•    اختلالات بافت همبند، مانند اسکلرودرمی

به مرور زمان التهاب مزمن در مری باعث بروز پیامدهایی می شود، از جمله:
•    تنگ شدن مری (esophageal stricture): آسیب رسیدن به سلول های پایین مری که در معرض اسید بوده اند، منجر به تشکیل بافت اسکار می شود. این بافت مسیر عبور غذا را تنگ کرده و باعث بروز مشکل در بلع غذا می شود. 
•    بروز زخم باز در مری (esophageal ulcer): اسید معده می تواند به شدت بافت مری را تضعیف کرده و باعث شکل گیری زخم در این قسمت شود. زخم مری ممکن است خونریزی، درد و بروز مشکلاتی در بلع را به همراه داشته باشد. 
•    بروز تغییرات پیش سرطانی در مری (مری بارت): در مری بارت، بافت پوشاننده پایین مری تغییر می کند. این تغییرات خطر بروز سرطان مری را به شدت افزایش می دهند. خطر بروز سرطان پایین می باشد، اما پزشک معایناتی را توصیه خواهد کرد تا علائم هشدار دهنده اولیه سرطان را بررسی کند. 

اگر فکر می کنید مبتلا به GERD  هستید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. از آنجایی که زمان ملاقات با پزشک کوتاه است و مسائل مهم تری وجود دارد که باید به آنها رسید، بهتر است برای این ملاقات آمادگی کافی داشته باشید. در ادامه اطلاعات لازم برای آمادگی در این ملاقات و انتظارات از پزشک ارائه می شوند. 
آنچه فرد بیمار می تواند انجام دهد:
•    در مورد محدودیت های لازم پیش از ملاقات آماده شود، به عنوان مثال اجتناب از خوردن غذاهای جامد و سنگین یک روز قبل از مراجعه به پزشک. 
•    علائم مشاهده شده را بنویسد، قبل از مراجعه به پزشک بهتر است هرگونه نشانه ی مشاهده شده را یادداشت کند. 
•    لیستی از تمام داروها تهیه کند، از جمله ویتامین ها و مکمل ها.
•    تمام اطلاعات مهم پزشکی خود را بنویسد، ذکر هرگونه بیماری یا شرایط پزشکی دیگر ضروری می باشد.
•    اطلاعات شخصی مهم خود را بنویسد، از جمله تغییرات مهم و استرس زایی که به تازگی درزندگی وی رخ داده است. 
•    تنها به پزشک مراجعه نکند، بلکه بهتر است از یکی از دوستان یا اقوام خود بخواهد که وی را همراهی کند تا در به خاطر سپردن صحبت های پزشک به وی کمک کند. 
•    سوالات خود را یادداشت کند.
همانطور که ذکر شد زمان ملاقات شما با پزشک محدود است، بنابراین سوال های خود را قبل از مراجعه آماده کنید و بهتر است ابتدا سوالات مهم تر بپرسید. برخی سوالات مهم مربوط به بیماری رفلکس معده به مری عبارتند از:
•    چه چیزی باعث بروز این علائم شده است؟
•    چه نوع آزمایشاتی باید انجام دهم؟
•    آیا آندوسکوپی لازم است؟
•    آیا این بیماری موقت است یا مزمن؟
•    بهترین کاری که می توان در مقابل این بیماری انجام داد، چیست؟
•    آیا جایگزینی برای روش درمانی تجویز شده وجود دارد؟
•    من دچار بیماری های دیگری هم هستم، چگونه می توان بیماری GERD را با دیگر شرایط به بهترین شکل مدیریت کرد؟
•    آیا لازم است محدودیتی را دنبال کنم؟
•    آیا لازم است به متخصص مراجعه کنم؟
•    آیا برای داروهای تجویز شده جایگزینی وجود دارد؟
•    آیا بروشور یا جزوه ای برای مطالعه در مورد این بیماری وجود دارد؟
•    چه وب سایتی را پیشنهاد می کنید؟
•    آیا این ملاقات ها ادامه دارند؟
اگر علاوه بر این سوال ها پرسش دیگری در ذهن دارید، بدون تردید بپرسید. 
انتظارات بیمار از پزشک
پزشک نیز سوالاتی خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ گویی به آنها باعث صرفه جویی در وقت می شود. سوالاتی که پزشک می پرسد، عبارتند از:
•    دچار چه علائمی هستید؟
•    اولین بار چه زمانی این علائم را مشاهده کردید؟
•    آیا علائم گاهی بروز می کنند یا دائمی هستند؟
•    شدت این علائم چگ.نه است؟
•    چه عواملی باعث بهبود این علائم می شود؟
•    چه عواملی این علائم را بدتر می سازند؟
•    آیا این علائم خواب شبانه شما را مختل می کنند؟ 
•    آیا این علائم پس از خوردن غذا یا دراز کشیدن بدتر می شوند؟
•    آیا دچار تهوع و استفراغ هم می شوید؟
•    آیا غذا یا مواد ترش به پشت گلوی شما می رسد؟
•    آیا دچار مشکل بلع هستید؟
•    آیا دچار افزایش وزن یا کاهش وزن شده اید؟
•    آیا در بین علائم خود تهوع و استفراغ هم تجربه کرده اید؟
در طول انجام درمان سعی کنید تغییراتی در سبک زندگی خود دهید تا علائم بیماری را کنترل کنید. به عنوان مثال از خوردن غذاهایی که باعث بروز سوزش سر دل می شوند خودداری کنید و به علاوه حداقل دو ساعت قبل از خواب غذا نخورید. 

تشخیص بیماری GERD براساس موارد زیر انجام می شود:
•    علائم بیماری: پزشک قادر است براساس سوزش های مکرر سردل و دیگر علائم، بیماری GERD را تشخیص دهد. 
•    آزمایشی برای کنترل میزان اسید در مری: با استفاده از برخی ابزار خاص، آزمایش هایی برای اندازه گیری اسید در 24 ساعت، انجام می شود. این ابزار زمان و مدت بازگشت اسید را به مری شناسایی می کند. یک نمونه از این وسیله یک لوله باریک انعطاف پذیر است که از طریق بینی بیمار وارد مری می شود. این لوله به یک کامپیوتر کوچک متصل است که به دور کمر بیمار بسته می شود یا روی شانه وی متصل می شود.
 وسیله دیگری برای اندازه گیری میزان اسید در زمان آندوسکوپی در داخل مری قرار می گیرد. این وسیله نیز سیگنال هایی را به کامپیوتر کوچک ارسال می کند. پس از دو روز این وسیله کوچک از مری جدا شده و از طریق مدفوع خارج می شود. در زمان استفاده از اینگونه ابزار پزشک از بیمار می خواهد از داروهای GERD استفاده نکند تا برای انجام آزمایش های لازم آماده باشد. 
اگر مبتلا به GERD هستید و قرار است جراحی شوید، پزشک آزمایش های دیگری نیز انجام خواهد داد، از جمله:
•    استفاده از اشعه ایکس برای قسمت های فوقانی سیستم گوارشی: قبل از انجام این آزمایش، بیمار مایعی به نام باریوم می نوشد، این مایع گچی پوشش داخلی دستگاه گوارش را می پوشاند. سپس اشعه ایکس برای قسمت بالای دستگاه گوارش استفاده می شود. این مایع گچی به پزشک اجازه می دهد تا مری، معده و قسمت فوقانی روده (اثنی عشر) را مشاهده کند. 
•    استفاده از یک لوله انعطاف پذیر برای مشاهده داخل مری: آندوسکوپی روشی برای مشاهده و معاینه داخل مری و معده می باشد. در زمان انجام آندوسکوپی پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر را به سمت پایین حلق می فرستد، این لوله به دروبین و نور مجهز می باشد. 
به علاوه پزشک از آندوسکوپی برای گرفتن بافت نمونه (بیوپسی) و انجام آزمایش های بیشتر استفاده می کند. آندوسکوپی برای بررسی پیامدهای رفلکس، مانند بارت مری، نیز موثر است. 
•    آزمایشی برای اندازه گیری حرکت مری: آزمایش تحرک مری (مانومتری) جنبش ها و فشارهای وارد شده به مری را اندازه گیری می کند. این آزمایش شامل وارد کردن کاتتر (لوله فلزی یا لاستیکی که برای تخلیه مواد یا دیدن وارد مجاری بدن می شود) از طریق بینی به داخل مری می شود. 

درمان سوزش سردل و دیگر علائم مربوط به GERD معمولا با مصرف داروهای بدون نسخه پزشک آغاز می شود. اگر علیرغم مصرف داروها، طی چند هفته بهبودی حاصل نشد، پزشک روش های درمانی دیگری، ازجمله مصرف داروهای دیگر یا جراحی، را توصیه خواهد کرد. 
درمان های اولیه برای سوزش سردل
برخی روش های درمانی اولیه برای رفع این مشکل عبارتند از:
•    آنتی اسیدهایی که میزان اسید معده را کاهش می دهند: آنتی اسیدهایی مانند Maalox، Mylanta،  Gelusil، Gaviscon، Rolaids و Tums به سرعت باعث تسکین علائم می شوند. اما آنتی اسید به تنهایی مری ملتهب و آسیب دیده با اسید معده را بهبود نمی بخشد. مصرف بیش از اندازه برخی آنتی اسیدها نیز باعث بروز عوارض جانبی مانند اسهال یا یبوست می شوند. 
•    داروهایی برای کاهش تولید اسید: مسدود کننده رسپتور هیستامینی- 2 (H-2-receptor blockers)، این داروها عبارتند از سایمتیدین (Tagamet HB)، فاموتیدین (Pepcid AC)، نیزاتیدین (Axid AR) و یا رانیتدین (Zantac). این داروها به سرعت آنتی اسیدها عمل نمی کنند، اما تسکین طولانی تری در پی دارند و تولید اسید معده را تا 12 ساعت کاهش می دهند. شکل قوی تر این داروها فقط با نسخه در دسترس می باشد. 
•    داروهایی که تولید اسید را مسدود کرده و باعث بهبود مری می شوند: (Proton pump inhibitors (PPI نسبت به دیگر مسدود کننده های تولید اسید، قوی تر هستند و امکان درمان بافت آسیب دیده مری را نیز فراهم می کنند. برخی از اینگونه مهار کننده های موجود در بازار عبارتند از: لانزوپرازول (Prevacid 24 HR) و امپرازول (Prilosec, Zegerid OTC). 
اگر لازم است این داروها را بیشتر از 2 یا 3 هفته مصرف کنید و یا پس از مصرف علائم بهبود پیدا نکردند، به پزشک خود اطلاع دهید. 
تجویز داروهای قوی
اگر با وجود روش های درمانی اولیه، سوزش سر دل همچنان ادامه پیدا کند، پزشک داروهای دیگری تجویز خواهد کرد، از جمله: 
•    داروهای تجویزی مسدود کننده رسپتور هیستامینی- 2: این داروها عبارتند از سایمتیدین (Tagamet)، فاموتیدین (Pepcid)، نیزاتیدین (Axid) و رانیتیدین (Zantac). 
•    داروهای تجویزی (Proton pump inhibitors (PPI: این داروها عبارتند از اسموپرازول (Nexium)، لانزوپرازول (Prevacid)، امپرازول (Prilosec, Zegerid)، پنتوپرازول (Protonix)، رابپرازول (Aciphex) و دکسلانزوپرازول (Dexilant). 
این داروها معمولا موثر خواهند بود، اما مصرف طولانی مدت آنها باعث پوکی استخوان و کمبود ویتامین B – 12 در بدن می شود. 
•    داروهایی برای تقویت اسفنکتر تحتانی مری: باکلوفن تعداد شل شدن های عضلات اسفنکتر تحتانی مری را کم می کند، بنابراین میزان رفلکس معده را نیز کاهش می دهد. این دارو نسبت به داروهای PPI اثر کمتری دارد، اما برای حالت های شدید بیماری استفاده می شود. باکلوفن باعث بروز عوارض جانبی قابل توجهی می شود که مهم ترین آنها عبارتند از خستگی و گیجی. 
گاهی داروهای GERD برای اثربخشی بهتر با هم ترکیب می شوند. 
اگر داروها موثر واقع نشوند، جراحی یا اقدامات دیگری انجام خواهد شد: 
اکثر اوقات بیماری GERD از طریق دارو قابل کنترل و درمان می باشد. در موقعیت هایی که دارو تاثیر نگذارد یا اینکه بیمار تمایلی به مصرف طولانی مدت دارو نداشته باشد، پزشک روش های تهاجمی تری را استفاده خواهد کرد، از جمله: 
•    جراحی برای تقویت اسفنکتر تحتانی مری (Nissen fundoplication): این جراحی شامل سفت کردن اسفنکتر تحتانی مری می شود که با بستن قسمت فوقانی معده و قسمت پایین مری، از بازگشت اسید به مری جلوگیری به عمل می آید. این جراحی معمولا از طریق لاپاروسکوپی انجام می شود. در روش لاپاروسکوپی، جراح سه یا چهار برش کوچک روی شکم ایجاد می کند و ابزار مربوط به جراحی را، که شامل لوله انعطاف پذیر و یک دوربین کوچک است، وارد بدن می کند. 
•    جراحی برای تقویت اسفنکتر تحتانی مری (LInx): دستگاه LINX حلقه ای از دانه های تیتانیوم مغناطیسی کوچک است که در اطراف محل اتصال معده و مری پیچیده می شود. جاذبه مغناطیسی بین مهره ها به اندازه ای قوی است که می تواند از باز شدن دریچه و رفلکس اسید جلوگیری کند و به اندازه ای نیز ضعیف می باشد که مشکلی برای عبور غذا به وجود نمی آورد. این دستگاه با استفاده از روش های جراحی با حداقل آسیب در بدن قرار می گیرد. دستگاه های جدیدتر در این روش توسط سازمان غذا و دارو مورد تایید قرار گرفته اند. 

تغییر سبک زندگی می تواند میزان سوزش سر دل را کاهش دهد. به این منظور موارد زیر را مورد توجه قرار دهید:
•    داشتن یک وزن سالم: اضافه وزن به شکم فشار آورده و معده را به بالا فشار می دهد و در نتیجه باعث بازگشت اسید به مری می شود. اگر دارای وزن سالم هستید، سعی کنید آن را حفظ کنید. برای کاهش وزن نیز با پزشک مشورت کنید. 
•    اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ: لباس هایی که قسمت کمر و شکم آنها تنگ است،  به معده و قسمت پایین مری فشار وارد می کنند. 
•    اجتناب از خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که باعث سوزش سردل می شوند: هر کسی دارای حساسیت های غذایی می باشد که در صورت مصرف آنها دچار سوزش سر دل می شوند. برخی از این غذاهای مشترک عبارتند از غذاهای چرب و سرخ شده، سس گوجه فرنگی، الکل، شکلات، نعناع، سیر، پیاز و کافئین. از خوردن غذاهایی که می دانید باعث بروز این مشکل در شما می شوند، اجتناب کنید. 
•    خوردن وعده های غذایی سبک: از پر خوری اجتناب کنید و در عوض وعده های غذایی خود را سبک تر انتخاب کنید. 
•    فورا بعد از خوردن غذا دراز نکشید: حداقل تا سه ساعت پس از خوردن غذا منتظر بمانید و سپس دراز بکشید. 
•    در هنگام خواب سر بالاتر از بدن قرار بگیرد: اگر معمولا شب یا هنگام خواب دچار مشکل سوزش سر دل می شوید، جاذبه زمین می تواند مشکل را برطرف کند. تخت خود را طوری تنظیم کنید که سرتان بالاتر از بدن قرار بگیرد. بالا قرار گرفتن بدن باید از قسمت کمر باشد، بنابراین قرار دادن بالشت اضافه در زیر سر تاثیری ندارد و باعث اذیت شدن گردن می شود. 
•    سیگار نکشید: سیگار کشیدن توانایی اسفنکتر تحتانی مری را برای انجام عملکرد درست کم می کند. 

روش درمانی و یا داروی جایگزینی برای درمان بیماری GERD یا کم کردن آسیب های ناشی از آن، ثابت نشده است. با این حال روش های مکمل و جایگزینی وجود دارند که باعث تسکین عوارض ناشی از این بیماری می شوند، که البته باید با مشورت پزشک استفاده شوند. 
•    داروهای گیاهی: برخی داروهای گیاهی مانند شیرین بیان، نارون لغزنده، بابونه، گل ختمی و غیره، برای تسکین علائم مربوط به GERD استفاده می شوند. داروهای گیاهی ممکن است دارای عوارض جانبی جدی باشند و به علاوه با داروهای تجویز شده تداخل داشته باشند. بنابراین در مورد میزان مصرف داروهای گیاهی با پزشک مشورت کنید. 
•    روش های درمانی آرامش بخش: استفاده از تکنیک هایی برای کاهش اضطراب می تواند علائم مربوط به GERD را کاهش دهد. اگر مبتلا به این بیماری هستید، بهتر است با پزشک خود در مورد تکنیک های تمدد اعصاب مشورت کنید. 
•    طب سوزنی: طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن های نازک در نقاط خاص بدن می باشد. شواهدی وجود دارند که نشان می دهند این روش می تواند به افراد مبتلا به سوزش سر دل تا حدی کمک کند، اما عمده مطالعات این مسئله را ثابت نکرده اند. در این رابطه می توانید با پزشک خود مشورت کنید. 

با تغییر سبک زندگی و انتخاب یک رژیم غذایی مناسب می توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد. با این حال در مورد پیشگیری از این بیماری با پزشک مشورت کنید. 

در مورد حمایت از فرد مبتلا به این مشکل با پزشک مشورت کنید.