ورم لثه (آماس و التهاب لثه)

التهاب لثه نوع خفیف و معمول بیماری لثه_ بیماری پریودنتال یا پریودنتیت _ است که باعث سوزش، قرمزی و تورم (التهاب) لثه می شود. از آنجا التهاب لثه خفیف و بدون درد است، اکثر افراد متوجه ابتلا به آن نمی باشند. اما، مهم این است که التهاب لثه تشخیص داده شده به طور جدی و در اسرع وقت درمان شود. التهاب لثه می تواند به بیماری بسیار جدی تر لثه (پریودنتیت) و از دست دادن دندان منجر شود.

شایع ترین علت التهاب لثه، بهداشت ضعیف دهان و دندان است. عادات درست بهداشت دهان و دندان از جمله مسواک زدن (حداقل دو بار در روز)، نخ دندان ( هر روز)، و معاینات منظم دندانپزشکی می توانند از التهاب لثه جلوگیری کنند.

لثه سالم، سفت و صورتی کم رنگ است. پف و تورم، رنگ قرمز تیره و خونریزی آسان لثه به معنای التهاب لثه است. از آنجا که التهاب لثه به ندرت دردناک است، اکثر افراد متوجه داشتن آن نمی شوند. 

علائم التهاب لثه عبارتند از:

• لثه متورم
• لثه پف کرده و نرم
• عقب نشست لثه
• لثه حساس_ گاهی اوقات
• خونریزی آسان لثه هنگام مسواک زدن یا نخ دندان، گاهی اوقات باعث قرمزی یا صورتی شدن مسواک یا نخ دندان
• تغییر رنگ لثه، از صورتی کم رنگ به قرمز پر رنگ  
• بوی بد دهان

اکثر دندانپزشکان معاینات منظم برای شناسایی التهاب لثه، پوسیدگی و دیگر مشکلات دهان و دندان قبل از بروز علائم و ایجاد مشکلات جدی تر را توصیه می کنند. در صورت مشاهده علائم التهاب لثه سریع به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان سریع باعث کاهش و درمان التهاب لثه و جلوگیری از پیشرفت آن به پریودنتیت می شود.

شایع ترین علت التهاب لثه، بهداشت ضعیف دهان و دندان منجر به تجمع پلاک است. پلاک نوعی پوشش نامرئی، چسبنده عمدتا متشکل از باکتری است. پلاک زمانی روی دندان جمع می شود که نشاسته و قند مواد غذایی با باکتری موجود در دهان تعامل پیدا می کند. مسواک زدن (حداقل دو بار در روز) و نخ دندان ( هر روز) باعث از بین رفتن این پلاک ها می شود. پلاک نیاز به حذف روزانه دارد زیرا به سرعت و معمولا در عرض 24 ساعت دوباره جمع می شوند.

چنانچه پلاک بیش از دو یا سه روز روی دندان باقی بماند به خط لثه نفوذ کرده به باره دندان تبدیل می شود. باره دندان از مواد معدنی موجود در بزاق نیز ایجا د می شود. باه باعث سخت تر شدن حذف پلاک می شود و نوعی سپر محافظ برای باکتری ایجاد می کند. با مسواک زدن و نخ دندان نمی توان باره دندان را از بین برد و نیاز به جرم گیری است.  

هرچه پلاک و باره روی دندان بیشتر باقی بمانند باعث تحریک بیشتر لثه و در نتیجه  تورم و خونریزی می شوند. پوسیدگی دندان نیز رخ می دهد.

التهاب لثه بیماری شایعی است و هر کسی می تواند دچار آن شود. عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به التهاب لثه عبارتند از:

• عادات بهداشت دهان و دندان ضعیف
• مصرف دخانیات
• دیابت
• بالا بودن سن
• ضعیف بودن سیستم ایمنی به دلیل سرطان خون، اِچ آی وی/ ایدز ( HIV / AIDS ) و یا دیگر بیماری ها
• برخی داروها
• برخی عفونتهای ویروسی و قارچی
• خشکی دهان 
• تغییرات هورمونی_ مانند تغییرات مرتبط با بارداری، چرخه قاعدگی و یا استفاده از قرص های ضد بارداری
• تغذیه نامناسب
• سوء مصرف مواد (اعم از دارویی/ خوراکی/ مخدر و غیره)
• ترمیم نادرست دندان

التهاب لثه درمان نشده می تواند به بیماری های لثه و بافت / استخوان زمینه (بیماری پریودنتیت) منجر و در نهایت موجب از دست دادن دندان شود.

بیماری پریودنتیت و بهداشت دهان و دندان ضعیف ممکن است بر سلامت عمومی بدن تاثیر بگذارند. پریودنتیت ممکن است با موارد زیر مرتبط باشد ( البته تاثیر بیماری پریودنتیت بر موارد زیر هنوز هم در حال بررسی و تحقیق است):

• حمله قلبی
• سکته
• بیماری های ریوی
• تولد زودرس یا تولد نوزاد با وزن کم، در زنان

در صورت مشاهده علائم التهاب لثه سریع به دندانپزشک مراجعه شود.

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید را در برگه ایی بنویسید. سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• آیا التهاب لثه باعث بروز علائم مشاهده شده است؟
• چه آزمایشاتی، در صورت وجود، باید انجام دهم؟ 
• آیا بیمه درمانی هزینه روش درمانی تجویزی را پوشش می دهد؟
• گزینه های درمانی جایگزین درمان توصیه شده چه هستند؟
• نحوه مراقبت خانگی لثه ها و دندان ها چیست ؟
• چه نوع خمیر دندانی باید مصرف شود؟
• چند وقت یکبار باید مسواک بزنم؟
• چه نوع مسواکی باید مصرف شود؟
• چه نوع نخ دندانی باید مصرف شود؟
• چند وقت یکبار باید نخ دندان استفاده کرد؟
• آیا مصرف دهانشویه مفید است؟
• محدودیت ها چه هستند؟
• آیا بروشور یا هر نوع اطلاعات نوشتاری دراختیارم قرار می گیرد تا اطلاعاتم را در این زمینه بالا ببرم؟ 
• سایت و یا وب سایت خاصی را توصیه می کنید؟

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

سوالات پزشک از شما

• علایم از چه زمانی شروع شده اند؟
• علایم موقتی و یا دایمی هستند؟
• چند وقت یکبار مسواک می زنید؟
• آیا نخ دندان استفاده می کنید؟ چند بار در روز یا هفته؟
• آیا مبتلا به بیماری دیگری هستید؟
• در حال حاضر چه داروهایی مصرف می کنید؟

دندانپزشکان معمولا التهاب لثه را بر اساس علائم و معاینه دندان، لثه، دهان و زبان تشخیص می دهند. دندانپزشک تجمع پلاک و باره بر دندان و قرمزی، پف و خونریزی لثه را بررسی می کند.

در صورت مشخص نشدن علت التهاب لثه، دندانپزشک ممکن است آزمایشات دیگر جهت تشخیص اختلالات زمینه ایی را توصیه می کند.

درمان سریع معمولا علائم التهاب لثه را کم کرده و از تبدیل آن به بیماری های جدی تر لثه و از دست دادن دندان جلوگیری می کند. درمان موثر نیاز به مراقبت حرفه ای و در خانه  دارد.  

مراقبت حرفه ای از لثه عبارتست از:

• ارزیابی اولیه و تمیز کردن کامل دندان از پلاک و باره
• آموزش مسواک زدن و نخ دندان موثر در خانه
• معاینات منظم و تمیز کردن حرفه ای
• پر کردن و ترمیم دندان هایی که موجب سختی بهداشت دهان می شوند

بهداشت حرفه ای اولیه شامل استفاده از ابزار های دندان پزشکی جهت حذف پلاک و باره دندان است_ نام  این روش " جرم گیری " است. در صورت حساس بودن لثه ها و یا تجمع بیش از حد پلاک و باره، جرم گیری دردناک خواهد بود. 

گاهی اوقات روکش های مختلف دندان مورد استفاده در دندانپزشکی موجب سختی رعایت بهداشت دهان در خانه می شوند و تمیز کردن دندانها از پلاک و باره را دشوارتر کرده و موجب تحریک لثه می شود. در این خصوص می توانید با دندانپزشک مشورت کنید تا راه حل مناسب را توصیه کند. 

التهاب لثه معمولا پس از تمیز کردن حرفه ای _ رعایت بهداشت دهان و دندان در خانه_ کاملا از بین می رود. دندانپزشک برنامه موثری برای بهداشت دهان و دندان در خانه تنظیم می کند.

• تمیز کردن منظم حرفه ای دندان، براساس برنامه توصیه شده توسط دندانپزشک.
• استفاده کردن از مسواک نرم و جایگزین کردن آن حداقل هر سه تا چهار ماه یکبار.
• استفاده کردن از مسواک برقی، ممکن است در از بین بردن پلاک و باره دندان موثرتر باشد.
• مسواک زدن دندان ها دو بار در روز، و یا بهتر بعد از هر وعده غذایی یا میان وعده.
• استفاده کردن از نخ حداقل یک بار در روز.
• استفاده کردن از دهانشویه، چنانچه دندانپزشک توصیه کرده باشد.
• استفاده کردن از پاک کننده بین دندانی، مانند خلال دندان.

بهترین راه برای جلوگیری از التهاب لثه، داشتن برنامه بهداشت دهان و دندانی است که از سنین پایین شروع شده و در طول عمر رعایت شود. تمیز کردن دندان ها با مسواک و نخ دندان باید سه تا پنج دقیقه طول بکشد. نخ دندان قبل از مسواک، ذرات شل مواد غذایی و باکتری را پاک می کند.

جهت شستشو و تمیز کردن حرفه ای دندان ها به طور منظم_ معمولا هر شش تا 12 ماه_ به دندانپزشک یا متخصص بهداشت دندان مراجعه کنید.