تب یونجه ( زکام در اثر حساسیت، زکام بهاره، تب علف خشک، تب علفی، تب آلرژیک، آلرژی فصلی، حساسیت فصلی، رینیت آلرژیک)

تب یونجه، یا رینیت آلرژیک، باعث بروز علایم سرد مانند می شود، همچون آبریزش بینی، خارش چشم ها، گرفتگی، عطسه و فشار سینوس. اما بر خلاف سرماخوردگی، تب یونجه توسط یک ویروس ایجاد می شود. تب یونجه، یک واکنش آلرژیک به مواد حساسیت زا در فضای باز و یا سرپوشیده است_ مانند گرده، گرد و غبار، و یا تکه های کوچک پوست یا بزاق بر زمین ریخته ی گربه، سگ و یا هر حیوان خز یا پر دار (پرز، پر، مو، شوره حیوانات خانگی).

علاوه بر این که روزگار فرد بیمار را سیاه می کند، تب یونجه می تواند برعملکرد او در محل کار یا مدرسه تاثیر گذاشته و به طور کلی در زندگی او تداخل ایجاد کند. اما، نیاز به تحمل علایم آزار دهنده نیست. با یادگیری راههای پیشگیری می توانید از محرک ها اجتناب کرده و درمان مناسب را پیدا کنید.

• آبریزش و گرفتگی بینی
• آب ریزش، خارش و قرمزی چشمان (ورم ملتحمه آلرژیک)
• عطسه
• سرفه 
• خارش بینی، سقف دهان یا گلو
• تورم و پوست آبی رنگ زیر چشم (شینرز آلرژیک)
• آبریزش بینی در پشت گلو
• خستگی

 

عوامل فصلی
علایم تب یونجه ممکن است در یک زمان خاص از سال شروع و یا بدتر شوند. محرک ها عبارتند از:

• گرده درخت، در اوایل بهار شایع است.
• گرده چمن، که در اواخر بهار و تابستان رایج است.
• گرده بوته، در پاییز شایع است.
• حشرات موجود در هوا، سوسک و شوره حیوانات خانگی می توانند آلرژی سالیانه ایجاد کنند. علایم به حساسیت زا های داخلی ممکن است در فصل زمستان بدتر شوند، هنگامی که در و پنجر ها کامل بسته می شوند.
• اثرات قارچ و کپک در محیط داخلی و فضای باز، حساسیت زاهای فصلی و سالیانه در نظر گرفته می شوند.

 

تب یونجه یا سرماخوردگی؟
تب یونجه و سرماخوردگی دارای علایم یکسانی هستند که تمایز بین آنها را مشکل می کند.

	تب یونجه	سرماخوردگی
علایم و نشانه ها	آبریزش بینی با ترشحات رقیق و آبکی. بدون تب	آبریزش بینی همراه با ترشحات زرد رنگ آبکی و یا ضخیم؛ بدن درد؛ تب خفیف
زمان شروع	بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی زا	1تا 3 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس سرماخوردگی
طول دوره	تا زمانی که در معرض مواد آلرژی زا قرار دارد	3 تا 7 روز

 

• نتوانید علایم تب یونجه خود را تسکین دهید
• داروهای آلرژی تسکین بخش نباشند و یا عوارض جانبی آزار دهنده ایجاد کنند
• دچار شرایط دیگری هستید که می تواند علایم تب یونجه را بدتر کند، مانند پولیپ بینی، آسم و یا عفونت های سینوسی مکرر

بسیاری از افراد _ به ویژه کودکان _ به علایم تب یونجه خو گرفته اند و دنبال درمان نمی روند، مگر آنکه علایم شدید و حاد شوند. درمان مناسب باعث از بین رفتن و تسکین علایم می شود.

هنگامی که فرد دچار تب یونجه می شود، سیستم ایمنی بدن آن ماده بی ضرر موجود در هوا را به عنوان یک ماده ی مضر شناسایی می کند. پس از آن،  سیستم ایمنی بدن برای این ماده ی بی ضرر، آنتی بادی تولید می کند. دفعه بعد که بدن معرض این ماده قرار می گیرد، آنتی بادی تولید شده سیگنالی به سیستم ایمنی بدن می فرستد تا مواد شیمیایی مانند هیستامین را وارد جریان خون کند، که  این امر منجر به بروز علایم تب یونجه می شود.

• داشتن نوع دیگری آلرژی یا آسم 
• داشتن درماتیت آتوپیک (اگزما)
• داشتن یک وابسته ی خونی (مانند : پدر و مادر، خواهر و برادر) مبتلا به  آلرژی یا آسم
• زندگی یا کار در معرض مواد حساسیت زا_ به طور مداوم، مانند شوره بدن حیوانات
• مادر سیگاری_ در طول سال اول تولد فرزند 

• کاهش کیفیت زندگی. تب یونجه نمی گذارد تا فرد از انجام فعالیتها لذت برده و خلاق باشد. بسیاری از مبتلایان به تب یونجه، با بروز علایم مجبور به غیبت از کار یا مدرسه می شوند.
• بد خوابی. علایم تب یونجه نمی گذارد تا فرد بخوابد یا خواب راحتی داشته باشد که به خستگی و احساس عمومی ناخوشی (ضعف عمومی) منجر می شود.
• بدتر شدن آسم. تب یونجه می تواند علایم آسم، مانند سرفه و خس خس سینه، را بدتر کند.
• سینوزیت. احتقان سینوس طولانی مدت به دلیل تب یونجه ممکن است حساسیت به سینوزیت را افزایش دهد_ عفونت و یا التهاب سینوس ها.
• عفونت گوش. در کودکان، تب یونجه اغلب یک عامل ایجاد کننده ی عفونت در  گوش میانی (اوتیت میانی) است.

ابتدا، پزشک خانوادگی و یا عمومی معاینه کرده و در صورت نیاز به متخصص آلرژی یا دیگر متخصصین ارجا می دهد.

 

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه این اطلاعات را در برگه ایی بنویسید:

• شرح کاملی از علایم _ زمان شروع ، عامل محرک، حتی علایم نامربوط به تب یونجه
• تغییرات اخیر زندگی _ تغییر محل زندگی یا خانه ی مسکونی
• هر نوع دارویی که در حال حاضر مصرف می کنید، حتی ویتامین یا مکمل گیاهی
•  اسم خویشاوند یا دوستی که شما را در زمان معاینه همراهی کند تا تمام موارد توضیح داده شده توسط پزشک را برای شما ثبت و ضبط کند. 
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید

سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• علت اصلی و ایجاد کننده ی این علائم چیست؟
• چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟
• آیا به خودی خود درمان می شود؟
• درمان مناسب چیست؟
• آیا جایگزینی برای گزینه ی درمانی انتخابی وجود دارد؟
• با داشتن مشکل جسمانی دیگر، چگونه می توان هر دو را مدیریت و کنترل کرد؟
• محدودیتها چه هستند؟
• آیا باید به متخصص مراجعه کنم؟
• آیا بروشور یا هر نوع اطلاعات نوشتاری دراختیارم قرار می گیرد تا اطلاعاتم را در این زمینه بالا ببرم؟ 
• سایت و یا وب سایت خاصی را توصیه می کنید؟

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

سوالات پزشک از شما 

• علایم از چه زمانی شروع شده اند؟
• علایم موقتی یا دایمی هستند؟
• شدت علایم چقدر است؟
• چه چیزی باعث بروز علایم می شود؟
•  چه شرایطی باعث بهبود علایم می شود؟
• آیا عضوی از خانواده (مانند : پدر و مادر، خواهر و برادر) دچار تب یونجه یا نوع دیگری آلرژی است؟
• آیا علایم در کار، مدرسه و خواب تداخل ایجاد می کنند؟

 

در خلال آمادگی برای ویزیت
اگر بلافاصله به پزشک مراجعه نکردید، می توانید برای تسکین علایم از داروهای بدون نسخه استفاده کنید. داروهای مختلفی_ همچون قرص، محلول، اسپری های بینی و قطره های چشمی_ وجود دارند که می توانند به تسکین علایم تب یونجه کمک کنند. 

پزشک پس از انجام معاینه فیزیکی و بررسی سابقه ی پزشکی، احتمالا یک یا هر دو آزمایش زیر را انجام می دهد:

• تست پريک پوستی. پس از قرار دادن مقداری ماده ی حساسیت زا روی پوست بازو یا قسمت فوقانی کمر، داشتن یا نداشتن واکنش آلرژیک بررسی می شود. اگر دچار آلرژی باشید، پوست در محل قرار گیری ماده ی حساسیت زا،  ورم کرده (کندو مانند) و گسترش می یابد. متخصصان آلرژی معمولا بهترین تجهیزات برای انجام تست آلرژی پوستی را در اختیار دارند.
• آزمایش خون آلرژی. یک نمونه خون به آزمایشگاه فرستاده می شود تا پاسخ سیستم ایمنی بدن به یک آلرژن/حساسیت زا خاص بررسی شود. البته، به نام تست آنتی بادی IGE ویژه آلرژن (RAST) نیز شناخته می شود که مقدار آنتی بادی های ایجاد شونده توسط آلرژن موجود در خون_ شناخته شده تحت عنوان آنتی بادی های ایمونوگلوبولین‌ E(IgE)_ را اندازه گیری می کند.

 بهترین کار دوری از محرک های ایجاد کننده ی تب یونجه است. چنانچه تب یونجه شدید نمی باشد، داروهای بدون نسخه برای از بین بردن علایم کافی هستند. برای علایم شدیدتر ممکن است به داروهای تجویزی نیاز داشته باشید. 
در بسیاری از افراد، ترکیبی از داروهای ضد حساسیت بهترین تاثیر را در از بین بردن علایم دارد. البته، برای رسیدن به ترکیب درست نیاز به آزمون و خطا است. 
چنانچه کودک مبتلا به تب یونجه است، در خصوص نوع درمان با پزشک مشورت کنید. همه ی داروها برای کودکان مجاز نمی باشند. بنابراین، قبل از مصرف توضیحات دارو را به دقت مطالعه کنید. 

 

دارو

• اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی. این اسپری های تجویزی به پیشگیری و درمان التهاب ، خارش و آبریزش بینی ناشی از تب یونجه کمک می کنند. یکی از موثر ترین داروهای تجویزی در درمان تب یونجه و در اکثر موارد اولین داروی تجویزی است؛ مانند: فلوتیکازون پروپیونات (Flonase)، تریامسینولون (Nasacort AQ)، مومتازون (Nasonex) و بودزونید و (Rhinocort Aqua)؛ اخیرا، نوع بدون نسخه نیز در دسترس است (Flonase Allergy Relief). جدیدتر اسپری بینی،  ترکیبی از آنتی هیستامین با استروئید است (Dymista). برای اکثر افراد، اسپری های بینی کورتیکواستروئیدی درمانی ایمن و طولانی مدت هستند. عوارض جانبی عبارتند از بو یا طعم ناخوشایند و سوزش بینی. عوارض جانبی مر بوط به استروئید بسیار نادر است.
• آنتی هیستامین ها. معمولا به شکل قرص هستند. با این حال، اسپری های بینی و قطره های چشمی آنتی هیستامین نیز وجود دارند. آنتی هیستامین ها می توانند خارش، عطسه و آبریزش بینی را درمان کنند، اما اثر کمتری بر گرفتگی دارند. آنها با مسدود کردن هیستامین اینکار را انجام می دهند، ماده شیمیایی تولید شده توسط سیستم ایمنی به دلیل یک واکنش آلرژیک؛ مانند: لوراتادین (claritin، Alavert)، ستیریزین (Zyrtec Allergy) و فکسوفنادین (Allegra Allergy). اسپرهای بینی آنتی هیستامین تجویزی ازلاستین (Astelin, Astepro) و اولوپاتادین (Patanase) می توانند علایم بینی را کاهش دهند. قطره های چشمی آنتی هیستامین می توانند خارش چشم و سوزش چشم ناشی از تب یونجه را کاهش دهند.
• ضد احتقان ها. این داروها هم به صورت بدون نسخه و هم تجویزی به شکل محلول، قرص و اسپری های بینی در دسترس هستند. نوع خوراکی بدون نسخه شامل پزودوافدرین (Sudafed, Afrinol, و غیره)، اسپری های بینی شامل فنیل افرین (Neo-Synephrine) و اکسی متازولین (Afrin). ضد احتقان خوراکی می تواند عوارض جانبی مانند افزایش فشار خون، بی خوابی، تحریک پذیری و سردرد ایجاد کند. از اسپری بینی ضد احتقان بیش از دو یا سه روز پشت هم  استفاده نکنید، زیرا استفاده مداوم باعث بدتر شدن علایم می شود ( اتصال دوباره ).
• کرومولین سدیم. به صورت اسپری بینی بدون نسخه موجود است که باید چندین بار در روز استفاده شود. همچنین، به شکل قطره چشم تجویزی (Crolom) نیز در دسترس است. با آزاد کردن هیستامین، علایم تب یونجه را از بین می یرد. موثر ترین زمان مصرف قبل از شروع علایم است. کرومولین سدیم عوارض جانبی جدی ندارد.
• اصلاح کننده های لوکوترین. مونتلوکاست (Singulair) یک قرص تجویزی است که از عملکرد لوکوترین جلوگیری می کند_ ماده ی شیمیایی سیستم ایمنی بدن که باعث علایم آلرژیک مانند تولید مخاط اضافی می شود. به خصوص در درمان آسم ناشی از آلرژی موثر است. اغلب، زمانی تجویز می شود که اسپری های بینی موثر نیستند و یا بیمار به آسم خفیف است. مونتلوکاست ممکن است باعث سردرد شود. در موارد نادر، با واکنش های روانی مانند اضطراب، پرخاشگری، توهم، افسردگی و افکار خودکشی مرتبط است. با دیدن هر نوع واکنش روانی غیر معمول، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
• ایپراتروپیوم بینی. به صورت اسپری بینی تجویزی موجود است. ایپراتروپیوم (Atrovent) با تاثیر بر غدد بینی و کاهش تولید مایع، از آبریزش شدید بینی جلوگیری می کند. در درمان احتقان، عطسه و یا ترشحات پشت بینی موثر نیست. عوارض جانبی خفیف شامل خشکی بینی، خون دماغ و گلودرد می شود. به ندرت باعث عوارض جانبی شدید، مانند تاری دید، سرگیجه و ادرار کردن با سختی، می شود. این دارو برای افراد مبتلا به گلوکوم یا مردان مبتلا به بزرگ شدگی پروستات توصیه نمی شود.
• کورتیکواستروییدهای خوراکی. قرص کورتیکواستروئید، مانند پردنیزولون، گاهی اوقات برای از بین بردن علایم شدید آلرژی استفاده می شود. از آنجا که استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها می تواند عوارض جانبی جدی، مانند آب مروارید، پوکی استخوان و ضعف عضلانی، ایجاد کند، معمولا برای کوتاه مدت تجویز می شوند. 

 

درمان های دیگر عبارتند از:

• شات آلرژی (ایمونوتراپی). اگر داروها علایم تب یونجه را کاهش ندهند و یا باعث عوارض جانبی زیادی شوند، پزشک ممکن است شات آلرژی (ایمونوتراپی یا حساسیت زدایی) را تجویز کند. بیش از سه تا پنج سال، تزریق مداوم انجام می شود، حاوی مقادیر بسیار ناچیزی از مواد حساسیت زا. هدف از این کار، عادت دادن بدن به مواد حساسیت زای ایجاد کننده ی آلرژی و کاهش نیاز به دارو است. ایمونوتراپی، به ویژه در درمان آلرژی به موی گربه، حشرات موجود در هوا، یا گرده تولید شده توسط درختان، چمن یا علف های هرز موثر است. در کودکان، ایمونوتراپی از ایجاد آسم جلوگیری می کند.
• قرص آلرژی زیر زبانی. به جای شات آلرژی، مقادیر بسیار ناچیز آلرژن به شکل قرص روزانه زیر زبانی تجویز می شود.  
• شستشوی سینوس. شستشوی بینی با آب مقطر و قطره استریل بین، یک راه سریع، ارزان و موثر برای از بین بردن احتقان بینی است. شستشو، مخاط  و مواد حساسیت زا را از بینی با فشار خارج می کند. ظرف مخصوص شستشوی بینی را از داروخانه تهیه کنید_  یک ظرف کوچک با فواره آب طراحی شده برای شستشوی بینی. از آبی استفاده کنید که تقطیر شده، استریل، از قبل جوشانده و سرد شده، یا فیلتر شده با استفاده از یک فیلتر با اندازه منافذ 1 میکرون، تا محلول شستشو تهیه شود. همچنین، مطمئن شوید که پس از هر استفاده، ظرف شستشو توسط  آب تقطیر شده، استریل، از قبل جوشانده و سرد شده، یا فیلتر شده خوب شسته و سپس در هوای آزاد گذاشته  و خشک شود.

گرده یا کپک

• بستن پنجره ها و درها در فصل گرده افشانی
• آویزان نکردن لباسها در محیط بیرون_ گرده می تواند به پتو و حوله بچسبد
• استفاده از تهویه مطبوع در خانه و ماشین 
• استفاده از یک فیلتر آلرژی سنج در سیستم تهویه منزل و تعویض آن به طور منظم
• اجتناب از فعالیت در فضای باز در صبح زود، زمانی که گرده افشانی در بالاترین حد است
• ماندن در خانه در روز های خشک و پر باد
• استفاده از یک دستگاه رطوبت زا برای کاهش رطوبت محیط داخلی
• استفاده از فیلتر ذرات هوا  با راندمان بالا(HEPA) در اتاق خواب و دیگر اتاق هایی که بیشترین وقت در آنها صرف می شود
• اجتناب از چمن زنی و یا جمع آوری برگها
•  استفاده از ماسک در هنگام تمیز کردن خانه یا باغبانی

 

حشرات موجود در هوا

• استفاده از پوشش ضد آلرژی در تشک، تختخواب و بالش
• شستشوی پتو و  ملافه در آب گرم حداقل130 درجه فارنهایت ( 54 سانتی گراد)  
• استفاده از یک دستگاه رطوبت زا و یا تهویه مطبوع برای کاهش رطوبت محیط داخلی
• چارو کردن فرش ها به صورت هفتگی با استفاده از جارو برقی مجهز به فیلتر ذرات کوچک و یا HEPA
• استفاده از اسپری حشره کش طراحی شده برای کشتن حشرات موجود در هوا (آفت کش ها) و تایید شده برای استفاده در محیط داخلی روی فرش، مبلمان و ملافه
• استفاده نکردن از فرش به خصوص در اتاق خواب، اگر به حشرات موجود در هوا حساسیت شدید دارید.

 

سوسک

• بستن ترک و شکاف که سوسک می تواند از آنجا وارد شود
• تعمیر کردن شیر آب و لوله هایی که چکه می کنند
• شستن ظروف و خالی کردن روزانه زباله
• جارو کردن خرده های غذا از کانتر آشپزخانه و روی زمین
• نگهداری مواد غذایی، از جمله مواد غذایی حیوانات خانگی، در ظروف در بسته
• استفاده از دفع آفات حرفه ایی

 

شوره، مو، پرزحیوانات خانگی

• خارج از خانه نگه داشتن حیوانات خانگی، در صورت امکان
• استحمام سگ دو بار در هفته، در صورت امکان.  موثر بودن استحمام گربه ثابت نشده است.
• دور نگه داشتن حیوانات خانگی از اتاق خواب و مبلمان

• داروها و مکمل های گیاهی. عصاره درختچه باتربور جنگلی ممکن است به پیشگیری علایم آلرژی فصلی کمک کند. حتما از محصولی استفاده کنید که برچسب "  PA-free "  دارد؛ این برچسب به معنی خارج شدن مواد سمی است. شواهد محدودی دال بر موثر بودن اسپیرولینا و پیچک تینوسپورا نیز موجود است. اگرچه مزایا ی استفاده از این گیاهان و مکمل ها معلوم نیست، اما برای آلرژی فصلی استفاده می شوند مانند: فلفل دلمه، عسل، ویتامین سی(C) و روغن ماهی.
• طب سوزنی. برخی افراد ادعا دارند که طب سوزنی می تواند با علایم آلرژی فصلی را بهبود ببخشد. شواهد محدودی دال بر موثر بودن و آسیب رساندن این روش وجود دارد.

 

هیچ راهی برای جلوگیری از ابتلا به تب یونجه وجود ندارد. اگر دچار تب یونجه هستید، بهترین کار قرار نگرفتن در معرض ماده ی حساسیت زای محرک علایم است. قبل از مواجهه با محرک حسلسیت زا از داروهای آلرژی استفاده کنید؛ دقیقا مطابق با آنچه پزشک تجویز کرده است.