ترش کردن یا سوزش سر دل ( سوزش معده، سوزش شکم)

ترش کردن یا سوزش سر دل، درد و سوزشی در قفسه سینه درست پشت جناغ سینه است. اغلب، درد در هنگام دراز کشیدن و یا خم شدن بیشتر می شود.

ترش کردن گاه به گاه موردی عادی است و خطرناک نیست و نیاز به هوشیاری خاصی ندارد. در اکثر موارد، با تغییر شیوه ی زندگی و استفاده از داروهای بدون نسخه برطرف می شود. 

ترش کردن مکرر و یا تداخل کننده در فعالیتهای روزانه می تواند نشانه ایی از یک بیماری زمینه ایی جدی باشد که نیاز به مراقبت های پزشکی دارد.

• درد سوزش دار در قفسه سینه که معمولا پس از غذا خوردن و در شب رخ می دهد.
• درد در هنگام دراز کشیدن و یا خم شدن بیشتر می شود.

در صورت داشتن درد یا فشار شدید قفسه سینه، به ویژه هنگامی که با علایم دیگری مانند درد در اندام فوقانی یا فک یا اشکال در تنفس همرا باشد، سریعا به اورژانس مراجعه کنید. درد قفسه سینه ممکن است نشانه ی حمله قلبی باشد.

 

به پزشک مراجعه کنید اگر:

• ترش کردن یا سوزش سردل بیش از دو بار در هفته رخ می دهد
• با وجود استفاده از داروهای بدون نسخه، علایم همچنان باقی مانده و از بین نمی روند
• اشکال در بلع
• تهوع مداوم یا استفراغ
• از دست دادن وزن به دلیل کاهش اشتها و یا مشکل در غذا خوردن 

ترش کردن زمانی رخ می دهد که اسید معده به لوله ی انتقال دهنده ی غذا از دهان به معده (مری) بر می گردد.

به طور معمول، زمانی که غذا قورت داده می شود، یک گروه از عضلات در قسمت پایین مری (اسفنکتر تحتانی مری) شل شده، به غذا و مایعات اجازه حرکت به سمت پایین و به معده را می دهند. سپس، این عضلات دوباره منقبض و سفت می شوند.

اگر اسفنکتر تحتانی مری، به صورت غیرطبیعی شل و یا تضعیف شود، اسید معده می تواند به عقب و به مری دوباره برگردد (رفلکس اسید) که باعث ترش کردن و سوزش سر دل می شود. این برگشت اسید درهنگام دراز کشیدن و یا خم شدن بیشتر می شود.

• غذاهای تند
• پیاز
• مرکبات
• محصولات تهیه شده از گوجه فرنگی، مانند سس گوجه فرنگی
• غذاهای سرخ شده و یا چرب
• قرص نعناع
• شکلات
• مشروبات الکلی، نوشابه های گازدار، قهوه یا دیگر نوشیدنی های کافئین دار
• وعده های غذایی بزرگ و یا چرب

اضافه وزن یا بارداری نیز می تواند احتمال تجربه ترش کردن یا سوزش سر دل را افزایش دهد.

ترش کردن مکرر و یا تداخل کننده در فعالیتهای روزانه را رفلاکس معده به مری (GERD) در نظر می گیرند. درمان رفلاکس معده به مری ممکن است به داروهای تجویزی، گاهی عمل جراحی و یا روش های دیگر نیاز داشته باشد. رفلاکس معده به مری جدی می تواند به مری آسیب برساند.

بیمار به متخصص اختلالات دستگاه گوارش (گاستروآنترولوژیست) ارجا داده می شود.

سوالات شما از پزشک
پیش از مراجعه این اطلاعات را در برگه ایی بنویسید:

• آگاهی از تمام مواردی که پیش از ملاقات با پزشک باید انجام داد. می توانید در زمان گرفتن وقت ملاقات در مورد این موارد سوال بپرسید مانند نخوردن غذای جامد یک روز قبل از مراجعه به پزشک
• علایمی که مشاهده کرده ایید، حتی علایمی که مربوط به ترش کردن نیستند
• هر نوع دارویی که در حال حاضر مصرف می کنید، حتی ویتامین یا مکمل گیاهی
• اطلاعات پزشکی کلیدی، مانند مشکلات پزشکی دیگر
• اطلاعات فردی کلیدی، از جمله شرایط استرس زا و تغییرات اخیر زندگی
• اسم خویشاوند یا دوستی که شما را در زمان معاینه همراهی کند تا تمام موارد توضیح داده شده توسط پزشک را برای شما ثبت و ضبط کند. 
• سوالاتی که می خواهید از پزشک بپرسید

 

سوالات را از مهم به کمتر مهم بچینید تا در صورت تمام شدن وقت ویزیت، اطلاعات مهم تر را به دست آورده باشید. سوالاتی مانند:

• علت اصلی و ایجاد کننده ی این علائم چیست؟
• این وضعیت موقتی و یا دایمی است؟
• چه آزمایشاتی باید انجام دهم؟ آیا این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی دارند؟
• درمان مناسب چیست؟
• نیاز به افزودن یا حذف ماده ی غذایی از رژیم غذایی روزانه ام دارم؟
• با داشتن مشکل جسمانی دیگر، چگونه می توان هر دو را مدیریت و کنترل کرد؟

 

*** نترسید از پرسیدن سوال و گرفتن اطلاعات. هر سوالی که باعث نگرانی و یا درگیری ذهنیتان است را بدون لحظه ایی تامل بپرسید تا اطلاعات کافی به دست بیاورید.

 

سوالات پزشک از شما

• علایم از چه زمانی شروع شده اند؟ شدت آنها چقدر است؟
• آیا علایم گاه به گاه و یا دایمی هستند؟
• چه شرایطی باعث بهبود علایم می شود؟ چه شرایطی باعث بدتر شدن علایم می شود؟ پس خوردن غذا یا هنگام دراز کشیدن بدتر می شود؟
• آیا علایم باعث بیدار شدن در شب می شوند؟
• آیا تا به حال در پشت گلو برگشت غذا و یا مواد ترش را تجربه کرده ایید؟  
• تهوع یا استفراغ دارید؟
• آیا در بلع مشکل دارید؟
• آیا وزن از دست داده یا اضافه کرده ایید؟

برای تعیین اینکه آیا سوزش سر دل نشانه ای از رفلاکس معده به مری (GERD) است، پزشک ممکن است آزمایشات زیر را انجام دهد:

• عکس برداری با اشعه ایکس، برای مشاهده شکل و وضعیت مری و معده. 
• آندوسکوپی،جهت بررسی ناهنجاریهای مری؛ برای این کار یک نمونه از بافت مری برداشته می شود (بیوپسی). 
• تست پروب اسید گردنده، برای شناسایی زمان و مدت برگشت اسید معده به مری. یک مانیتور تعقیب کننده ی اسید قرارداده شده بر مری به یک کامپیوتر کوچک بسته شده دور کمر و یا قرار داده شده روی شانه متصل است.
• تست تحریک مری، برای اندازه گیری حرکت و فشار موجود در مری.

 

بسیاری از داروهای بدون نسخه می توانند ترش کردگی یا سوزش سر دل را تسکین دهند. گزینه ها عبارتند از:

• آنتی اسیدها، به خنثی کردن اسید معده کمک می کنند. آنتی اسیدها باعث تسکین سریع می شوند. اما، آسیب وارده به مری توسط اسید معده را درمان نمی کنند.  
• آنتاگونیست گیرنده H-2 (H2RAs)، اسید معده را کاهش می دهد. در تسکین دهی به تندی آنتی اسیدها عمل نمی کند، اما اثر طولانی تری دارد. 
• مهارکننده های پمپ پروتون، مانند لانزوپرازول (Prevacid 24HR) و امپرازول (Prilosec OTC)، که می توانند اسید معده را نیز کاهش دهند.

اگر این داروها موثر نباشند باید به پزشک مراجعه کنید تا داروهای تجویزی دریافت کنید.

• حفظ وزن ایده آل. اضافی وزن باعث تحت فشار قرار گرفتن شکم، به بالا هل داده شدن معده، و برگشت اسید معده به مری می شود.
• پرهیز از پوشیدن لباس تنگ، شکم و اسفنکتر تحتانی مری را تحت فشار قرار می دهد.
• پرهیز از خوردن غذاهایی که باعث ترش کردن یا سوزش سر دل می شوند.
• اجتناب از دراز کشیدن بعد از خوردن غذا. حداقل سه ساعت صبر کنید.
• پرهیز از خوردن وعده های غذایی دیرهنگام.
• بالا بردن سر تخت اگر به طور منظم در شب و در هنگام خواب دچار ترش کردن یا سوزش سر دل می شوید. اگر اینکار عملی نیست، با قراردادن چیزی بین تشک و تخت، قسمت کمر به بالا را بلند تر کنید. بالا بردن سر با استفاده از بالش اضافی معمولا موثر نیست.
• اجتناب از سیگار کشیدن. سیگار کشیدن توانایی اسفنکتر تحتانی مری را کاهش می دهد.

اضطراب و استرس می توانند علایم سوزش سردل را بدتر کنند. برخی گزینه های جایگزین می توانند این اضطراب و استرس ایجاد کننده ی سوزش سر دل را کاهش دهند :

• آروماتراپی
• ورزش ملایم، مانند راه رفتن یا دوچرخه سواری، اما از ورزش شدید اجتناب شود که می تواند سوزش سر دل را بدتر کند
• هیپنوتیزم
• گوش دادن به موسیقی
• ماساژ
• تکنیک های تمدد اعصاب، مدیتیشن