گرمازدگی یا خستگی گرما

گرمازدگی شرایطی است که با علائمی مانند عرق کردن شدید و نبض سریع همراه است و در نتیجه گرم شدن شدید بدن بروز می کند. گرمازدگی یکی از سه سندروم مربوط به گرماست که گرما گرفتگی خفیف ترین و گرمازدگی شدیدترین حالت آن است. 
علل بروز گرمازدگی عبارتند از قرار گرفتن در برابر دمای بالا، به ویژه زمانی که با رطوبت بالا و فعالیت های جسمی همراه باشد. بدون درمان سریع گرمازدگی منجر به سکته گرمایی می شود شرایط بسیار خطرناکی است. خوشبختانه گرمازدگی قابل پیشگیری است. 

علائم مربوط به گرمازدگی،  به ویژه با ورزش و تمرین طولانی مدت، ممکن است به طور ناگهانی یا به مرور زمان بروز کنند. علائم مربوط به گرمازدگی عبارتند از: 
•    پوست سرد و مرطوب با برجسته شدن منافذ پوست در گرما
•    عرق کردن شدید
•    ضعف
•    سرگیجه
•    خستگی شدید
•    بالا رفتن سرعت نبض
•    افت فشار خون در زمان ایستادن 
•    گرفتگی عضلات 
•    تهوع
•    سردرد

اگر فکر می کنید دچار گرمازدگی شده اید، بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید: 
•    تمام فعالیت های خود را متوقف کرده و استراحت کنید. 
•    به یک مکان خنک تر بروید. 
•    نوشیدنی خنک بنوشید. 
اگر علائم بدتر شده و بهبود پیدا نمی کنند، به پزشک مراجعه کنید. 

ترکیب گرمای بدن با گرمای محیط منجر به بروز حالتی می شود که درجه حرارت مرکزی نامیده می شود – دمای داخلی بدن. بدن لازم است گرمای به دست آورده از محیط را تنظیم کند تا یک دمای داخلی طبیعی و نزدیک به 37 درجه سانتیگراد در بدن برقرار کند. 
ناتوانی بدن برای خنک کردن خود 
در هوای خیلی گرم بدن با عرق کردن خود را خنک می کند. تبخیر عرق از روی سطح بدن باعث تنظیم درجه حرارت بدن می شود. با این حال زمانی که به شدت ورزش می کنید یا زیاد در معرض گرما و هوای مرطوب قرار می گیرید، بدن نمی تواند به طور موثر خود را خنک کند. 
در نتیجه دچار گرفتگی گرما می شود که خفیف ترین حالت بیماری های گرمایی است. علائم مربوط به گرما گرفتگی معمولا عبارتند از تعریق، خستگی، تشنگی و گرفتگی عضلات. درمان سریع این شرایط معمولا از پیشروی این حالت و تبدیل آن به گرمازدگی پیشگیری می کند. 
گرماگرفتگی با نوشیدن مایعات حاوی الکترولیز، رفتن به محیط خنک و استراحت کردن بهبود پیدا می کند. 
دیگر علل بروز بیماری 
علاوه بر هوای گرم و فعالیت شدید دیگر علل گرمازدگی عبارتند از: 
•    کم شدن آب بدن، که توانایی بدن برای عرق کردن و تنظیم درجه حرارت را کاهش می دهد. 
•    مصرف الکل، که بر روی توانایی بدن برای تنظیم درجه حرارت خود تاثیر می گذارد. 
•    زیاد لباس پوشیدن، به ویژه لباس هایی که مانع تبخیر عرق می شوند.

هرکسی ممکن است دچار گرمازدگی شود، اما برخی عوامل حساسیت فرد را به گرما افزایش می دهند، این عوامل عبارتند از: 
•    سن پایین یا سن بالا. نوزادان و کودکان کمتر از 4 سال و بزرگسالان بیشتر از 65 سال بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به گرمازدگی هستند. توانایی بدن برای تنظیم درجه حرارت کامل نیست و با بیماری، مصرف دارو یا دیگر عوامل در افراد مسن ممکن است این توانایی کاهش یابد. 
•    برخی داروهای خاص. داروهایی که بر روی توانایی بدن برای حفظ آب خود تاثیر می گذارند و به گرما پاسخ می دهند، عبارتند از داروهایی که برای درمان فشار خون بالا و مشکلات قلبی استفاده می شوند (مانند مسدود کننده های بتا و دیورتیک ها) یا داروهایی که علائم روانی مانند توهم را کاهش می دهند (داروهای ضدروان پریشی). علاوه بر این برخی داروهای غیرطبیعی مانند کوکائین و آمفتامین می توانند دمای داخلی بدن را افزایش دهند. 
•    اضافه وزن و چاقی. وزن بالا بر روی توانایی بدن برای تنظیم درجه حرارت تاثیر گذاشته و باعث می شود بدن گرمای بیشتری را در خود نگه دارد. 
•    تغییرات ناگهانی دما. اگر به گرما عادت نداشته باشید، نسبت به بیماری های مربوط به گرما، مانند گرما زدگی، حساس تر هستید. سفر به مناطقی با هوای گرم یا قرار گرفتن در معرض هوای گرم خطر ابتلا به گرمازدگی را افزایش می دهد، زیرا بدن شما به دمای بالا عادت ندارد. 
•    شاخص حرارتی بالا. شاخص حرارتی یک دمای مجزاست که تعیین می کند چگونه دما و رطوبت بیرون بر روی بدن شما تاثیر می گذارد. زمانی که رطوبت بالاست، عرق بدن تبخیر نمی شود و بدن نمی تواند خود را خنک کند و در نتیجه در معرض خطر گرمازدگی قرار می گیرید. زمانی که این شاخص 33 درجه سانتی گرار (91 درجه فارنهایت) یا بالاتر باشد، باید اقداماتی احتیاطی برای خنک کردن خود انجام دهید. 

گرمازدگی درمان نشده منجر به بروز سکته گرمایی یا خستگی گرمایی می شود که شرایط بسیار خطرناکی است و زمانی رخ می دهد که دمای بدن به 40 درجه سانتیگراد می رسد. سکته گرمایی به مراقبت های فوری پزشکی نیاز دارد تا از آسیب رسیدن به مغز و دیگر اندام حیاتی پیشگیری شود. این شرایط ممکن است منجر به مرگ شود.

اگر به دلیل خستگی گرمایی نیاز به مراقبت های پزشکی داشته باشید، پرسنل پزشکی با توجه به علائم مشاهده شده به درمان می پردازند یا ممکن است برای تایید تشخیص خود درجه حرارت بدن را اندازه بگیرند. اگر پزشک تشخیص دهد که گرمازدگی در حال پیشروی است، آزمایشاتی را توصیه خواهد کرد که عبارتند از: 
•    آزمایش خون، برای بررسی سدیم یا پتاسیم پایین در خون و گازهای موجود در خون. 
•    آزمایش ادرار، برای بررسی غلظت ادرار و عملکرد کلیه ها که ممکن است تحت تاثیر گرمازدگی قرار گیرند. 
•    تست های عملکرد عضلات، که برای بررسی رابدومیولیز (آسیب های جدی به بافت عضلانی) انجام می شوند. 
•    آزمایشات تصویر برداری برای بررسی آسیب به اندام داخلی 

در اکثر موارد می توانید گرمازدگی را با انجام اقدامات زیر درمان کنید: 
•    استراحت در یک مکان خنک. بهترین اقدام این است که وارد محیطی مجهز به سیستم تهویه شوید. اما اگر امکان پذیر نیست، بهتر است در مکانی که سایه است به استراحت بپردازید یا در مقابل کولر یا پنکه بنشینید. به پشت دراز بکشید و پاها را کمی بالاتر از سطح قلب خود قرار دهید. 
•    مایعات خنک بنوشید. آب بهترین گزینه می باشد. از نوشیدن نوشابه های الکلی یا گازدار اجتناب کنید که باعث کم شدن بیشتر آب بدن می شوند. 
•    اقدامات خنک کننده را امتحان کنید. اگر ممکن است دوش آب خنک بگیرید، در وان دارای آب خنک دراز بکشید یا حوله هایی را که با آب خنک مرطوب شده اند به پوست خود بچسبانید. 
•    لباس گشاد بپوشید. لباس های غیرضروری را از تن درآورید و مطمئن شوید که لباس هایتان سبک و نازک هستند. 
اگر با وجود انجام این اقدامات تا یک ساعت بهبود پیدا نکردید، بلافاصله به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط ممکن است سرم درون وریدی تجویز شود تا به بدن آبرسانی شود. بدن خود را در آب خنک غوطه ور کنید، یا با استفاده از کمپرس آب سرد یا یخ و پتوهای خنک کننده سعی کنید درجه حرارت بدن خود را کاهش دهید. 

با چند اقدام احتیاطی می توانید از گرمازدگی و دیگر بیماری های مربوط به آن پیشگیری کنید. زمانی که دمای بدن بالا می رود، به یاد داشته باشید که: 
•    لباس های سبک، گشاد و رنگ روشن بپوشید. لباس های تیره و تنگ گرما را در خود نگه می دارد و به بدن اجازه نمی دهد به درستی خنک شود، زیرا مانع تبخیر عرق بدن می شود. 
•    از قرار گرفتن در معرض آفتاب و آفتاب سوختگی اجتناب کنید. اگر می خواهید از خانه بیرون بروید، لباس نازک و کلاه لبه دار بپوشید یا با استفاده از چتر از خود در مقابل خورشید محافظت کنید و برای محافظت از پوست خود نیز حتما از ضدآفتاب استفاده کنید. آفتاب سوختگی توانایی بدن برای رهایی خود از گرما را کاهش می دهد. 
•    به دنبال محیط خنک باشید. قرار گرفتن در ساختمانی که دارای سیستم تهویه می باشد، حتی برای مدت کوتاه، یکی از بهترین راه ها برای پیشگیری از گرمازدگی است. اگر در خانه سیستم خنک کننده ندارید، بهتر است زمانی را در یک پاساژ یا کتابخانه سپری کنید تا دمای بدن شما تنظیم شود. 
•    مایعات به میزان فراوان بنوشید. آبرسانی به بدن کمک می کند تا عرق کند و درجه حرارت مناسبی داشته باشد. اگر پزشک از شما خواسته به خاطر شرایط جسمی مصرف مایعات را کاهش دهید، بهتر است میزان مناسب مایعات مصرفی را یا پزشک خود هماهنگ کنید. از مصرف نوشیدنی های الکلی اجتناب کنید. 
•    نسبت به مصرف برخی داروها احتیاط بیشتری داشته باشید. از پزشک خود یا مسئول داروخانه بپرسید که آیا داروی مورد نظر شما را در معرض گرمازدگی قرار می دهد یا خیر. اگر دارای چنین ویژگی است چه اقدامات احتیاطی لازم است تا خود را از گرمازدگی حفظ کنید. 
•    از قرار گرفتن در محیط های گرم اجتناب کنید. یک روز ممکن است دمای داخل ماشین پارک شده تان خیلی سریع بالا برود. بهتر است قبل از رانندگی اجازه دهید دمای داخلی ماشین خنک شود. هرگز در هوای گرم کودک یا فرد دیگری را در ماشین رها نکنید. 
•    اجازه دهید بدن شما با گرما انطباق پیدا کند. اگر به منطقه گرمسیر سفر می کنید یا دمای هوا در محل زندگیتان به طور ناگهانی افزایش می یابد، چند هفته طول می کشد تا بدن شما به این دما عادت کند. لازم است همچنان احتیاط کنید. اگر در تعطیلات به سر می برید، احتمالا مدت زیادی در منطقه گرم نمی مانید اما بهتر است حداقل چند روز صبر کنید تا بدن به این دما عادت کرده و سپس فعالیت بدنی را آغاز کنید. 
بهتر است در هوای گرم ورزش نکنید یا از فعالیت های سخت بدنی اجتناب کنید، اما اگر مجبور هستید بهتر است اقدامات احتیاطی را دنبال کرده و در هوای خنک استراحت کنید. استراحت کردن و مصرف مایعات در این مدت به بدن کمک می کند درجه حرارت خود را تنظیم کند.