هپاتوسلولار کارسینوما (سرطان کبد)

هپاتوسلولار کارسینوما یا HCC یکی از رایج ترین شکل های اولیه سرطان کبد است. این نوع سرطان بیشتر در افراد مبتلا به بیماری های مزمن کبدی، مانند سیروز بروز می کند که ناشی از هپاتیت B یا هپاتیت C هستند. 

اکثر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد هیچ نشانه ای ندارند. زمانی که نشانه ها ظاهر می شوند، عبارتند از: 

• کاهش وزن بدون هیچ تلاشی 
• ز دست دادن اشتها
• درد قسمت بالای شکم 
• تهوع و استفراغ 
• ضعف و خستگی عمومی 
• التهاب شکم 
• زرد شدن پوست و قسمت های سفید چشم 
• سفید شدن و گچ شدن مدفوع 

در صورت مشاهده علائم نگران کننده به پزشک مراجعه کنید. 

علل بروز سرطان کبد دقیقا مشخص نیست. اما در برخی موارد علت آن مشخص می شود. به عنوان مثال عفونت مزمن ناشی از ویروس های انواع هپاتیت باعث بروز سرطان کبد می شود. 
سرطان کبد زمانی بروز می کند که DNA سلول های کبد دچار تغییر یا جهش می شود – سلول های کبد فرایندهای شیمیایی را در بدن تنظیم می کنند. جهش DNA باعث تغییر در این تنظیمات می شود. این امر گاهی منجر به رشد غیر قابل کنترل سلول ها و در نهایت تشکیل تومور می شود – تومور تجمعی از سلول های سرطانی می باشد. 

عواملی که خطر بروز سرطان اولیه کبد را افزایش می دهند، عبارتند از: 

• عفونت مزمن با HBV یا HCV. عفونت مزمن به ویروس هپاتیت B یا هپاتیت C خطر بروز سرطان کبد را افزایش می دهد. 
• سیروز. این شرایط پیشرونده و برگشت ناپذیر باعث تشکیل بافت های زخم در کبد می شوند و خطر بروز سرطان کبد را افزایش می دهند. 
• برخی بیماری های کبدی موروثی. بیماری های کبد که خطر بروز سرطان کبد را افزایش می دهند، عبارتند از هموکروماتوز و بیماری ویلسون. 
• دیابت. افراد مبتلا به این اختلال قندی خون بیش از دیگران در معرض ابتلا به سرطان کبد هستند. 
• بیماری کبد چرب غیر الکلی. تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. 
• قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین. آفلاتوکسین ها سمومی هستند که به وسیله کپک رشد کرده بر روی محصولات ذخیره شده تولید می شوند. محصولاتی مانند ذرت و بادام زمینی ممکن است به آفلاتوکسین آلوده شوند که بر روی غذاهای ساخته شده از این محصولات نیز تاثیر می گذارد. آلودگی به آفلاتوکسین بیشتر در بخش هایی از افریقا و آسیا رایج است. 
• مصرف بیش از حد الکل. مصرف الکل طی چند سال می تواند آسیب های برگشت ناپذیر به کبد بزند و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد.

آزمایش ها و فرایندهایی که برای تشخیص سرطان کبد استفاده می شوند، عبارتند از: 

• آزمایش های خون. آزمایشات خون می تواند اختلالات عملکرد کبد را نشان دهند. 
• آزمایش های تصویر برداری. پزشک آزمایش های تصویری، مانند سونوگرافی، سی تی اسکن و MRI را توصیه خواهد کرد. 
• نمونه برداری از کبد. ممکن است پزشک توصیه کند بخشی از بافت کبد برای بررسی در آزمایشگاه برداشته شود تا تشخیص سرطان کبد تایید شود. 

در زمان نمونه برداری از کبد پزشک یک سوزن نازک از طریق پوست وارد کبد کرده تا نمونه مورد نظر را از کبد بردارد. در آزمایشگاه پزشکان این بافت را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می دهند و به دنبال سلول های رطانی هستند. نمونه برداری از کبد با خطر خونریزی، کبودی و عفونت همراه است. 
تعیین شدت سرطان کبد 
زمانی که سرطان کبد تشخیص داده می شود، پزشک اقداماتی را برای تعیین شدت و میزان پیشروی این سرطان انجام می دهد. این اقدامات به پزشک کمک می کند تا اندازه و موقعیت سرطان و میزان انتشار آن را مشخص کند. آزمایشات تصویری که به این منظور انجام می شوند عبارتند از سی تی اسکن، MRI و اسکن استخوان. 
روش های مختلفی برای تعیین مرحله سرطان وجود دارد. گاهی با استفاده از اعداد و گاهی با استفاده از حروف انگلیسی مرحله این بیماری مشخص می شود. با استفاده از تعیین مرحله سرطان پزشک در مورد روش درمانی شما تصمیم خواهد گرفت. مرحله 4 یا حرف D نشان می دهند که سرطان کبد در پیشرفته ترین حالت خود می باشد. 

روش های درمانی برای مراحل اولیه سرطان کبد بستگی به شدت آن، همچنین سن بیمار دارند، سلامت جسمی و ترجیح شخصی وی بستگی دارد. 

جراحی 

فرایندهایی که برای درمان سرطان کبد استفاده می شوند، عبارتند از: 

• جراحی برای حذف تومور. در برخی موقعیت های خاص پزشک توصیه می کند تا بخش سرطانی کبد و مقداری از بافت های سالم اطراف آن طی یک جراحی برداشته شوند. این در شرایطی توصیه می شود که تومور کوچک باشد و عملکرد کبد خود باشد. 

اینکه این روش گزینه مناسب برای شما باشد یا خیر بستگی به موقعیت سرطان در کبد، چگونگی عملکرد کبد و سلامت جسمی شما دارد.
•    پیوند کبد. در زمان جراحی پیوند کبد، کبد سرطانی برداشته شده و یک کبد سالم از یک اهدا کننده جایگزین آن می شود. پیوند کبد تنها گزینه ای برای برخی از افراد مبتلا به سرطان کبد در مراحل اولیه می باشد. 

درمان های موضعی 

درمان های موضعی برای سرطان کبد روش هایی هستند که به طور مستقیم بر روی سلول های سرطانی یا اطراف آن انجام می شوند. گزینه های درمانی موضعی برای سرطان کبد عبارتند از: 
•    گرم کردن سلول های سرطانی. در فرایندی به نام فرسایش بسامد رادیویی جریان الکتریکی برای گرم کردن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. با استفاده از سونوگرافی یا سی تی اسکن به عنونا راهنما، جراح یک یا چند سوزن کوچک را وارد برش کوچکی در شکم می کند. زمانی که سوزن ها به تومور برسند، با استفاده از جریان الکتریکی گرم شده و سلول های سرطانی را از بین می برند. 
•    منجمد کردن سلول های سرطانی. در فرایندی به نام Cryoablation از سرمای شدید برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود. در زمان انجام این فرایند پزشک ابزاری را به طور مستقیم بر روی تومورهای کبدی قرار می دهد که حاوی نیتروژن مایع می باشد. این وسیله cryoprobe نامیده می شود. تصاویر سونوگرافی برای هدایت cryoprobe و بررسی انجماد سلول ها مورد استفاده قرار می گیرند. 
•    تزریق الکل به تومور. در زمان تزریق الکل خالص به طور مستقیم به طور مستقیم به تومور تزریق می شود. الکل باعث مرگ سلول های تومور می شود. 
•    تزریق داروهای شیمی درمانی به کبد. Chemoembolization نوعی روش شیمی درمانی است که داروهای ضد سرطان قوی را به طور مستقیم بر روی کبد مورد استفاده قرار می دهد. 
•    قرار دادن کره های پرتو در کبد. کره های کوچکی که حاوی پرتو هستند مستقیما در کبد قرار داده می شوند و به این ترتیب می توانند پرتو را مستقیما به تومور وارد کنند. 

پرتو درمانی 

این روش درمانی از انرژی هایی با قدرت بالا و از منابعی مانند پرتو ایکس و پروتون ها برای نابود کردن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومور استفاده می کند. پزشکان با دقت انرژی را به سمت کبد هدایت می کنند در حالیکه بافت های سالم اطراف نیز تا حدی این پرتو را دریافت می کنند. 
در زمان انجام پرتو درمانی بیمار روی تخت دراز می کشد و یک دستگاه پرتوهای انرژی را به نقطه مورد نظر در بدن هدایت می کند. 
نوع خاصی از پرتو درمانی جراحی تشعشعی استیوتاکتیک نامیده می شود که شامل تمرکز چندین پرتو به طور همزمان در یک نقطه از بدن می باشد. 
دارو درمانی هدفمند 
داروهای هدفمند با اختلالات خاص یک تومور تداخل پیدا می کنند. این داروها سرعت پیشروی سرطان هپاتوسلولار را به مدت چند ماه یا بیشتر کاهش داده یا متوقف می کنند. 
برای بررسی چگونگی اثربخشی این داروها، مانند سورافنیب (Nexavar)، بررسی های بیشتری لازم است و ممکن است برای کنترل سرطان های پیشرفته کبد استفاده شوند. 

مراقبت حمایتی (تسکینی) 

در مراقبت حمایتی، تمرکز بر روی تسکین دردهای بیمار یا دیگر علائم جدی بیماریست. در این روش متخصصین با بیمار یا خانواده وی کار می کنند تا لایه های بیشتر حمایت را برای آنها توضیح دهند. زمانی که بیمار تحت روش های درمانی تهاجمی، مانند جراحی، شیمی درمانی و یا پرتو درمانی قرار می گیرد، مراقبت حمایتی موثر خواهد بود. 
زمانی که مراقبت حمایتی همراه با دیگر روش های درمانی به کار گرفته می شود، بیمار سرطانی احساس بهتری خواهد داشت و می تواند زندگی طولانی تری داشته باشد. 
این روش توسط تیمی از پزشکان، پرستاران و سایر متخصصان آموزش دیده ارائه می شود. هدف تیم مراقبت حمایتی این است که کیفیت زندگی را برای بیمار بهبود بخشند. 

داروها و درمان های جایگزین می تواند به کنترل درد در افراد مبتلا به سرطان پیشرفته کبد کمک کند. پزشک سعی می کند درد را با درمان و دارو کنترل کند. اما گاهی ممکن است درد به قوت خود باقی بماند یا بیمار می خواهد از عوارض جانبی مربوط به داروهای ضد درد اجتناب کند. 
در مورد روش های جایگزینی که می توانند در مقابله با درد به بیمار کمک کنند، با پزشک مشورت کنید. برخی از این روش ها عبارتند از: 

• طب فشاری 
• طب سوزنی 
• تنفس عمیق 
• گوش دادن به موسیقی (موسیقی درمانی)
• ماساژ