فتق هیاتال

فتق هیاتال زمانی رخ می دهد که بخشی از معده دیافراگم را به سمت بالا فشار می دهد. دیافراگم به طور طبیعی دارای یک دریچه (hiatus) است که غذا از مری و از طریق این دریچه وارد معده می شود. معده از طریق این دریچه به سمت بالا می رود و باعث فتق هیاتال می شود. 

در اکثر موارد فتق هیاتال باعث بروز مشکل خاصی نمی شود و فرد ممکن است اطلاعی از وجود این مشکل در بدن خود نداشته باشد و پزشک به طور اتفاقی و در زمان بررسی یک موارد دیگر پی به وجود این مشکل ببرد. 

اما یک فتق بزرگ هیاتال باعث می شود غذا و اسید به مری برگردد و منجر به سوزش سر دل شود. برخی اقدامات درمانی و مصرف داروها باعث بهبود علائم می شوند، گرچه فتق هیاتال خیلی بزرگ اغلب نیاز به جراحی دارد. 

فتق هیاتال کوچک باعث بروز هیچ نشانه ای نمی شود. با این حال فتق های بزرگ تر نشانه هایی خواهند داشت که عبارتند از: 

• سوزش سر دل
• نفخ 
• مشکل در بلع 
• درد قفسه سینه یا شکم 
• احساس پر بودن، به ویژه پس از یک وعده غذایی
• خون بالا آوردن یا سیاه شدن مدفوع، که ممکن است نشان دهنده خونریزی روده باشد. 

در صورت مشاهده هر گونه نشانه نگران کننده و مداوم به پزشک مراجعه کنید.

فتق هیاتال زمانی رخ می دهد که بافت ضعیف شده عضلات باعث می شوند معده به سمت بالا و به طرف دیافراگم کشیده شود. علت بروز این مشکل دقیقا مشخص نیست، اما فشار وارد شده به معده و تغییرات ناشی از افزایش سن و سال در دیافراگم ممکن است منجر به بروز فتق هیاتال شود. 

چگونگی شکل گیری فتق هیاتال

دیافراگم یک عضله گنبدی شکل بزرگ است که حفره قفسه سینه را از شکم جدا می کند. به طور طبیعی مری از طریق یک دریچه در دیافراگم به معده می رسد. 
فتق هیاتال زمانی رخ می دهد که بافت ماهیچه اطراف این دریچه ضعیف می شود (این دریچه هیاتوس hiatus نامیده می شود) و قسمت بالای معده به طرف بالا و به سمت حفره قفسه سینه تمایل پیدا می کند. 

علل احتمالی بروز فتق هیاتال 

عوامل زیر ممکن است باعث بروز فتق هایاتل شود: 

• آسیب دیدن این بخش 
• بزرگ بودن دریچه هیاتوس در زمان تولد
• فشار مداوم و شدید به اطراف ماهیچه ها، به عنوان مثال در هنگام سرفه کردن، استفراغ کردن یا زور زدن در هنگام اجابت مزاج یا بلند کردن اشیاء سنگین

فتق هیاتال در بین افراد زیر بسیار رایج می باشد: 

• افراد 50 سال به بالا 
• افراد دارای اضافه وزن 

در صورت مشاهده علائم نگران کننده به پزشک مراجعه کنید. در این شرایط لازم است به متخصص بیماری های گوارشی مراجعه کنید. پزشک علاوه بر تجویز دارو، تغییراتی در سبک زندگی را نیز توصیه خواهد کرد.
ملاقات با پزشک بسیار کوتاه خواهد بود و مطالب زیادی در این مدت کوتاه باید مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین پیش از مراجعه به پزشک بهتر است امادگی های لازم را در خود ایجاد کنید.  

• از محدودیت های قبل از ملاقات آگاه باشید: زمانی که قصد مراجعه به پزشک را دارید، در مورد محدودیت های مربوط به این معاینه، مانند رعایت رژیم غذایی، با پزشک خود مشورت کنید. 
• علائم خود را بنویسید: هرگونه علائمی را که در خود مشاهده می کنید و گمان می کنید به این ملاقات ارتباطی ندارد، یادداشت کنید. 
• اطلاعات شخصی مهم را یادداشت کنید: اطلاعاتی مانند اضطراب ها و تغییرات مهمی که اخیرا در زندگی شما رخ داده، بنویسید. 
• لیستی از همه داروها، مکمل ها و ویتامین هایی که مصرف می کنید، تهیه کنید. 
• یکی از دوستان یا اعضای خانواده ار همراه خود ببرید، اگر کسی شما را همراهی کند، می تواند تمام اطلاعات مربوط را به خاطر بسپارد. 
• سوالات خود را یادداشت کنید. 

سوالات بیمار از پزشک 

زمان شما با پزشک محدود است، بنابراین آماده کردن لیست سوالات به شما کمک می کند تا آمادگی بیشتری داشته باشید و از زمان موجود نهایت استفاده را ببرید. بهتر است ابتدا سوالات مهم تر را بپرسید. 
پرسش های مهم مربوط به فتق هیاتال عبارتند از: 

• چه عاملی باعث بروز فتق هیاتال در من شده است ؟
• آیا این فتق نیاز به درمان دارد؟ 
• آیا آزمایشات بیشتری باید انجام دهم؟ 
• گزینه های درمانی موجود برای من چیست؟ 
• مزایا و عوارض مربوط به هر یک از این روش های درمانی چیست؟ 
• من دچار شرایط پزشکی دیگری نیز هستم. چگونه می توانم به بهترین شکل آنها را همراه با فتق هیاتال مدیریت کنم؟ 
• آیا لازم است محدودیتی را دنبال کنم؟ 
• آیا برای داروهایی که تجویز کرده اید، جایگزینی وجود دارد؟ 
• آیا جزوه ای در این باره وجود دارد که بتوانم اطلاعات خود را بالا برم؟ چه وب سایتی را پیشنهاد می کنید؟ 
• چه عواملی تعیین کننده ملاقات های بعدی می باشند؟ 

اگر علاوه بر این سوالات پزسش دیگری در ذهن داشتید، بدون تردید از پزشک خود بپرسید. 

انتظارات بیمار از پزشک 

پزشک نیز سوالاتی از بیمار خواهد پرسید. آمادگی برای پاسخ به این سوالات به ذخیره زمان و رسیدگی به مسائل مهم تر کمک می کند. سوالاتی که پزشک از بیمار خواهد پرسید، عبارتند از: 

• اولین بار چه زمانی این علائم را در خود مشاهده کردید؟ 
• آیا این علائم موقت بوده اند یا دائم؟ 
• شدت این علائم چقدر بوده است؟ 
• آیا عاملی وجود دارد که بهبود این علائم کمک کرده باشد؟ 
• آیا عاملی وجود دارد که باعث بدتر شدن این علائم شده باشد؟

معمولا طی آزمایش ها و معایناتی که برای بررسی علت سوزش سر دل یا درد قفسه سینه و قسمت فوقانی شکم انجام می شوند، به کشف فتق هیاتال کمک می کنند. چنین آزماش هایی عبارتند از: 

• آزمایش خون. پزشک بررسی کامل خون را توصیه خواهد کرد تا کم خونی که براثر از دست دادن خون بروز کرده را مورد بررسی قرار دهد. 
• بلع باریوم (esophagram). در زمان انجام این آزمایش فرد بیمار یک مایع گچی می نوشد که حاوی باریوم می باشد و قسمت بالای دستگاه گوارش را می پوشاند. این مایع یک تصویر واضح از مری، معده و قسمت بالای روده کوچک (دئودنوم) را در اشعه ایکس ارائه می دهد. 
• آندوسکوپی. در زمان انجام معاینات آندوسکوپی، پزشک یک لوله باریک و قابل انعطاف را که مجهز به چراغ و دوربین می باشد به سمت پایین گلو، مری و معده هدایت می کند و التهاب این بخش ها را بررسی می کند. 
• مانومتری. در زمان انجام این آزمایش یک لوله فشرده و باریک و حساس (کاتتر) از طریق بینی وارد مری و معده می شود. سپس کاتتر فشار و جنبش داخل مری را اندازه گیری می کند. 

اکثر افراد مبتلا به فتق هیاتال هیچ نشانه ای را تجربه نمی کنند و نیاز به درمان نخواهند داشت. در صورت مشاهده علائم، از جمله سوزش مداوم سر دل و ریفلاکس اسید معده، درمان لازم خواهد بود که روش های درمانی عبارتند از مصرف دارو و جراحی. 
داروهای مربوط به سوزش سر دل 
اگر دچار سوزش سر دل و ریفلاکس اسید معده می شوید، پزشک داروهایی تجویز خواهد کرد که عبارتند از: 

• ضد اسیدها برای خنثی کردن اسید معده. ضد اسیدهای موجود در بازار، مانند گلوسیل (Gelusil)، مالوکس (Maalox)، میلانتا (Mylanta)، رولائید (Rolaids) و تامس (Tums)، می توانند به سرعت سوزش معده را تسکین دهند. 
• داروهایی برای کاهش تولید اسید. داروهایی به نام مسدود کننده های گیرنده H- 2 به کاهش تولید اسید معده کمک می کنند. این داروها عبارتند از سایمتیدین (تاگامت HB)،  فاموتیدین (پپسید AC)، نیزاتیدین (اکسید AR)   و رانیتیدین (زانتیک 75). شکل قوی تر این داروها با نسخه پزشک در دسترس بیمار قرار می گیرد. 
• داروهایی که تولید اسید را متوقف کرده و باعث التیام مری می شوند. مهار کننده های پمپ پروتون تولید اسید را متوقف کرده و به بافت های آسیب دیده مری زمان می دهند تا بهبود پیدا کنند. مهار کننده های پمپ پروتون که بدون نسخه پزشک مصرف می شوند عبارتند از: لانزوپرازول و امیرازول. شکل قوی تر این داروها با نسخه پزشک در دسترس بیمار قرار می گیرند. 

جراحی برای ترمیم فتق هیاتال 

در برخی موارد ممکن است فتق هیاتال نیاز به جراحی پیدا کند. جراحی معمولا برای موقعیت های اضطراری لازم می شود که این موقعیت ها نیز به ندرت رخ می دهند. معمولا افرادی نیاز به جراحی پیدا می کنند که سوزش سر دل یا ریفلاکس اسید معده در آنها با مصرف دارو بهبود پیدا نمی کند. 

جراحی برای ترمیم فتق هیاتال به این صورت انجام می شود که معده به سمت پایین و به طرف شکم کشیده می شود و دریچه موجود در دیافراگم کوچکتر می شود و دریچه ضعیف مری بازسازی می شود و یا کیسه فتق برداشته می شود. 

در برخی موارد جراحی با ایجاد یک برش در دیواره قفسه سینه (توراکوتومی) یا شکم (لاپاراتومی) انجام می شود. در موارد دیگر جراح یک دوربین کوچک و ابزار جراحی مخصوص را از طریق برش های کوچک ایجاد شده بر روی شکم وارد بدن می کند. سپس جراحی در حالی انجام می شود که جراح تصاویر داخل بدن را از طریق دوربین مشاهده می کند (جراحی لاپاروسکوپی). 

اعمال تغییرات در سبک زندگی به کنترل علائم مربوط به ریفلاکس اسید معده ناشی از فتق هیاتال کمک می کنند. 

• به جای خوردن دو یا سه وعده غذایی سنگین، بهتر است چند وعده غذایی سبک در طول روز داشته باشید. 
• از خوردن غذاهایی که تحریک کننده سوزش سر دل هستند، اجتناب کنید. برخی از این غذاها عبارتند از شکلات، پیاز، غذاهای دارای ادویه، حبوبات و غذاهای حاوی گوجه فرنگی. 
• اجتناب از الکل 
• غذای خود را حداقل دو تا سه ساعت قبل از خواب بخورید. 
• اگر دارای اضافه وزن هستید، بهتر است وزن خود را کاهش دهید. 
• سیگار را ترک کنید. 
• تخت خواب خود را طوری تنظیم کنید که قسمت سرتان حدود 15 سانتیمتر بالاتر قرار گیرد. 

برخی ادعا می کنند که با برگرداندن معده به حالت عادی می توانند فتق هیاتال را درمان کنند. در این روش از دست برای برگرداندن معده به حالت اولیه استفاده می شود. هیچ شواهدی در مورد اثربخشی این روش برای درمان فتق هیاتال وجود ندارد. هیچ آزمایش پزشکی در این باره انجام نشده است.