هماتوم داخل جمجمه

هماتوم داخل جمجمه زمانی رخ می دهد که عروق خونی داخل مغز یا بین جمجمه و مغز پاره می شوند. جمع شدن خون (هماتوم) بافت مغز را فشرده می کند. 
دلیل بروز هماتوم داخل جمجمه این است که مایع احاطه کننده مغز نمی تواند نیروی ضربه ناگهانی یا توقف سریع را جذب کند. بنابراین مغز ممکن است بر روی دیواره داخلی جمجمه سر خورده و کبود شود. 
گرچه برخی از آسیب هایی که به سر وارد می شوند – مانند آسیب هایی که باعث از بین رفتن بخش مختصری از آگاهی می شوند – جزئی هستند، اما هماتوم داخل جمجمه به طور بالقوه تهدید کننده است و اغلب نیاز به درمان فوری دارد. 
هماتوم داخل جمجمه اغلب، و نه همیشه، نیازمند جراحی و برداشتن لخته خون می باشد. 

نشانه های هماتوم داخل جمجمه ممکن است درست پس از وارد شدن ضربه به سر ظاهر شوند یا ممکن است ظاهر شدن آنها هفته ها طول بکشد. فرد پس از یک ضربه خوب به نظر می رسد که این مدت فاصله شفاف نامیده می شود. با این حال به مرور زمان فشار وارد شده به مغز افزایش یافته و برخی یا تمام علائم زیر را در پی خواهد داشت: 
•    افزایش سردرد
•    استفراغ
•    خواب آلودگی و کم شدن اشتها 
•    سرگیجه 
•    گیجی و پریشانی
•    مردمک های نابرابر چشم 
•    لکنت زبان
•    افزایش فشار خون 
با افزایش خون در مغز یا در فاصله باریک بین مغز و جمجمه، علائم دیگری نیز ظاهر خواهد شد، از جمله: 
•    بی حالی
•    تشنج
•    عدم هوشیاری

هماتوم داخل جمجمه ممکن است بسیار خطرناک باشد و نیاز به درمان های اورژانسی دارد. 
پس از وارد شدن ضربه به سر و بروز هر یک از موارد زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید: 
•    از دست دادن هوشیاری 
•    مشاهده هر یک از علائمی که نشان دهنده هماتوم داخل جمجمه است. 
نشانه های مربوط به هماتوم داخل جمجمه ممکن است بلافاصله ظاهر نشوند، بنابراین مراقب تغییرات جسمی، روحی و روانی باشید. به عنوان مثال اگر شخصی پس از وارد شدن ضربه به سر خوب به نظر می رسد و می تواند صحبت کند، اما پس از آن هوشیاری خود را از دست می دهد، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید. 
به علاوه حتی اگر فرد هیچ مشکلی ندارد، اما یک نفر تا مدتی مراقب وی باشد. برخی پس از وارد شدن ضربه به سر مقداری از حافظه خود را از دست می دهند بنابراین رویداد را به خاطر نمی آورند. در صورت وارد شدن ضربه به سرتان به دیگران اطلاع دهید، زیرا ممکن است نشانه های هشدار دهنده را سریعتر تشخیص داده و شما را به پزشک برسانند. 

علت بیماری هماتوم داخل جمجمه معمولا آسیب رسیدن به سر می باشد که اغلب در اثر تصادفات وسایل نقلیه، زمین خوردن، فعالیت های شدید و آسیب های ورزشی رخ می دهد. در افراد مسن ضربه های خفیف نیز ممکن است باعث بروز هماتوم داخل جمجمه شوند، به ویزه اگر فرد در حال مصرف داروهای ضد انعقاد خون و یا ضد پلاکتی، مانند آسپیرین، می باشد. حتی اگر هیچ زخم، کبودی یا دیگر نشانه های آسیب ظاهری وجود نداشته باشند، احتمال بروز یک آسیب جدی وجود دارد. 
هماتوم ممکن است به شکل یک هماتوم ساب دورال، یک هماتوم اپیدورال یا هماتوم داخل پارانشیم بروز کند. 
خونریزی سابدورال 
این خونریزی زمانی رخ می دهد که عروق خونی – معمولا رگ ها – در بین مغز و خارجی ترین لایه هایی که مغز را می پوشانند، پاره می شوند. نشت خون تشکیل یک هماتوم می دهد که باعث فشرده شدن بافت مغز می شود. اگر هماتوم بزرگ شود، کاهش چشمگیری از هوشیاری رخ داده و احتمالا منجر به مرگ می شود. 
سه نوع خونریزی سابدورال عبارتند از: 
•    حاد: این نوع خطرناک ترین شکل آن است که در اثر آسیب دیدگی شدید سر ایجاد می شود و علائم آن نیز بلافاصله ظاهر می شوند. 
•    نیمه حاد: ظاهر شدن علائم کمی طول می کشد، گاهی روزها یا هفته ها پس از آسیب بروز می کنند. 
•    مزمن: این شکل هماتوم در نتیجه آسیب خفیف به سر ظاهر می شود و یاعث خونریزی کندتر می شود و برطرف شدن علائم نیز هفته ها طول می کشد. فرد ممکن است وارد شدن ضربه به سرش را به خاطر نیاورد. 
هر سه نوع به محض ظاهر شدن علائم به درمان فوری نیاز دارند یا ممکن است باعث آسیب های همیشگی به مغز شوند. خطر خونریزی سابدورال برای افراد زیر بیشتر است: 
•    روزانه از آسپیرین و داروهای ضد انعقاد استفاده می کنند. 
•    الکل مصرف می کنند. 
•    سالمندان 
هماتوم اپیدورال 
این نوع که هماتوم اکسترادورال نیز نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که عروق خونی – معمولا یک شریان – بین خارجی ترین لایه پوشاننده مغز و جمجمه پاره می شوند. پس از آن خون به فاصله بین این دو لایه نشت کرده و باعث فشرده شدن بافت مغز می شود. 
برخی افراد مبتلا به این نوع عارضه هوشیار می مانند، اما اکثرا از زمان آسیب بیهوش شده یا هوشیاری خود را از دست می دهند. هماتوم اپیدورال که بر روی شریان در مغز تاثیر می گذارد، می تواند کشنده باشد، مگر اینکه درمان سریع انجام شود. 
هماتوم داخل پارانشیم
این نوع هماتوم که هماتوم داخلی مغز نیز نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که خون در مغز جمع می شود. پس از یک آسیب به سر ممکن است چند هماتوم داخل پارانشیم شدید بروز کنند. 
آسیبی که باعث بروز هماتوم داخل پارانشیم می شود، اغلب به دلیل صدمات برشی ماده سفید است – پارگی آگسون در ماده سفید مغز. آکسون ها تکانه های الکتریکی یا پیام هایی را از سلول های عصبی در مغز به بقیه بدن حمل می کنند. زمانی که این اتصال از بین می رود، آسیب های جدی مغز بروز می کند. 

عدم رعایت ایمنی از مهم ترین عوامل تشدید کننده وارد شدن ضربه به سر و در نتیجه بروز مشکلاتی مانند هماتوم داخل جمجمه می باشد.

در مورد پیامدهای مربوط به بیماری هماتوم داخل جمجمه با پزشک مشورت کنید.

در صورت وارد شدن ضربه به سر بلافاصله و بدون هیچ معطلی به پزشک مراجعه کنید. 

تشخیص هماتوم داخل جمجمه ای دشوار است، زیرا فرد آسیب دیده پس از ضربه خوب به نظر می رسد. با این حال پزشکان علت از دست رفتن پیشرونده آگاهی پس از وارد شدن ضربه را خونریزی داخلی جمجمه می دانند تا خلاف آن ثابت شود. 
تکنیک های تصویربرداری بهترین روش ها برای مشخص کردن موقعیت و اندازه هماتوم می باشند. این تکنیک ها عبارتند از: 
•    سی تی اسکن: در این روش از یک دستگاه پیچیده اشعه ایکس استفاده می شود که به یک کامپیوتر متصل است تا تصاویر دقیقی از مغز ایجاد کند. در این فرایند فرد بر روی یک میز قابل حرکت دراز می کشد و میز وارد یک دستگاه بزرگ می شود که به شکل تونل کوچکی است که در این دستگاه تصاویر گرفته می شوند. سی تی اسکن یکی از روش های رایج برای تشخیص هماتوم داخل جمجمه می باشد. 
•    تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI: MRI با استفاده از یک آهنربای بزرگ و امواج رادیویی تصاویر کامپیوتری ایجاد می کند. در زمان انجام MRI بیمار بر روی یک میز قابل حرکت دراز کشیده و این میز وارد تونل یا لوله ای می شود. میزان استفاده از MRI به اندازه سی تی اسکن نمی باشد، زیرا اجرای MRI زمان بیشتری طول می کشد و دسترسی به آن نیز آسان نیست. 

برخی هماتوم ها لازم نیست برداشته شوند، زیرا بسیار کوچک هستند و باعث بروز هیچ نشانه ای نمی شوند. اما از آنجایی که علائم ممکن است روزها پس از آسیب بدتر شوند، در صورت انجام نشدن جراحی فرد بیمار باید تحت مراقبت تغییرات عصبی باشد، فشار داخل جمجمه به دقت کنترل شود و سی تی اسکن نیز به طور مکرر انجام شود. 
اگر بیمار از داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین استفاده می کند، ممکن است اقداماتی لازم باشد تا تاثیر داروها تغییر کرده و خطر خونریزی بیشتر کاهش یابد. گزینه های مربوط به تغییر تاثیر داروهای رقیق کننده خون عبارتند از مدیریت میزان ویتامین K و استفاده از پلاسمای منجمد تازه. 
جراحی
درمان هماتوم معمولا نیازمند جراحی می باشد. نوع جراحی بستگی به ویژگی های هماتوم دارد. گزینه های مربوط به جراحی عبارتند از: 
•    جراحی تخلیه ای: اگر خون موضعی باشد و انعقاد آن بیش از حد نباشد، پزشک با مته سوراخی را در جمجمه ایجاد کرده و با استفاده از مکش مایع را خارج می کند. 
•    کرانیوتومی: در مورد هماتوم های بزرگ لازم است که بخشی از جمجمه باز شده و خون برداشته شود. 
بهبود بیماری 
پس از جراحی پزشک تا یک سال داروهای ضد تشنج تجویز می کند تا تشنج های پس از سانحه را کنترل کرده یا از آنها پیشگیری کند. در صورتی که تشنج ادامه پیدا کند، درمان های طولانی مدت ضد تشنج لازم خواهد بود. 
شرایط دیگری که ممکن است پس از جراحی ادامه پیدا کنند، عبارتند از: 
•    فراموشی
•    مشکلات توجه
•    اضطراب
•    مشکلات خواب
•    سردرد
بهبود پس از عمل ممکن است طولانی و ناقص باشد. اگر مشکلات عصبی پس از عمل ادامه پیدا کردند، نیاز به کاردرمانی و فیزیوتراپی خواهد بود. 

در مورد مراقبت های خاص مربوط به فرد مبتلا به هماتوم داخل جمجمه های با پزشک خود مشورت کنید.

در مورد داروهای جایگزین مربوط به بیماری هماتوم داخل جمجمه ای بهتر است با پزشک مشورت کنید. 

اقدامات زیر به پیشگیری یا به حداقل رساندن آسیب های مغزی کمک می کند: 
•    خودتان و فرزندتان حتما کلاه ایمنی بپوشید. پوشیدن کلاه ایمنی مناسب در زمان انجام ورزش هایی مانند دوچرخه سواری، موتور سواری، اسکی، اسب سواری، اسکیت و یا انجام هر گونه فعالیت که خطر وارد شدن ضربه به سر را دارد، ضروری می باشد. 
•    در زمان نشستن در اتومبیل کمر بند ایمنی خود و فرزندتان را ببندید. انجام این کار در زمان رانندگی احتمال وارد شدن ضربه به سر را به میزان قابل توجهی کاهش می دهد. 
•    از کودکان خود محافظت کنید. همیشه از صندلی های مخصوص کودک در اتومبیل استفاده کنید، لبه های میز، پله ها، مبل ها و یا وسایل برقی را بپوشانید تا خطرات ناشی از اشیاء را در منزل کاهش دهید. 

بیمار مهم ترین عامل برای مقابله با این مشکل است. بزرگسالان بیشترین میزان بهبود را طی 6 ماه اول مشاهده خواهند کرد. بیمار بهبودهای کم و تدریجی خواهد داشت که تا دو سال پس از هماتوم ادامه خواهد داشت. نکات زیر به بهبود آهسته و راحت تر کمک می کند: 
•    خواب کافی در شب و استراحت در زمان احساس خستگی
•    بازگشت به فعالیت های عادی و روزمره هنگامی قوی تر شدن بدن 
•    تا زمانی که دکتر اجازه نداده، ورزش های سخت و ارتباطی آغاز نشود. 
•    قبل از شروع رانندگی، ورزش کردن، دوچرخه سواری یا کار با ماشین های سنگین، با پزشک مشورت شود. آسیب مغزی باعث می شود سرعت واکنش ها کاهش یابد. 
•    قبل از مصرف هر دارویی با پزشک مشورت شود. 
•    مصرف الکل مانع بهبود شده و نوشیدن بیش از حد آن نیز خطر آسیب دوم مغز را افزایش می دهد، بنابراین از نوشیدن الکل اجتناب شود. 
•    مواردی که فرد در به خاطر آوردن آنها دچار مشکل می شود، یادداشت شوند. 
•    قبل از تصمیم گیری های مهم با فرد قابل اعتماد مشورت شود.