كيفوز (قوز يا گوژ پشتي)

كيفوز، قوز يا گوژ پشتي به قوس برآمده كمر ميگويند. كمي انحنا در اين قسمت كاملا طبيعي است، اما معمولا كيفوز به انحناي بيش از حد كمر اشاره دارد. كيفوز ممكن است در هر سني بوجود آيد، اما در زنان مسن، شايع تر ميباشد.
كيفوز وابسته به سن اغلب پس از پوكي استخوان كه منجربه تضعيف، ترك و فشرده شدن استخوان هاي ستون فقرات ميگردد، اتفاق مي افتد. انواع ديگر كيفوز در نوزادان و نوجوانان به دليل ناهنجاري هاي ستون فقرات و يا جدا شدن تدريجي استخوان از ستون فقرات، اتفاق مي افتد.
كيفوز خفيف منجربه مشكلات كوچكي ميشود، اما در موارد حاد سبب بروز درد و بد شكلي ميگردد. درمان كيفوز به سن، علت انحنا و اثرات آن بستگي دارد.
 

كيفوز علاوه بر انحناي غير طبيعي ستون فقرات ميتواند در برخي افراد منجربه درد و انقباض كمر نيز شود. موارد خفيف كيفوز ممكن است هيچ علامت و نشانه قابل توجهي نداشته باشد.ش

چنانچه متوجه افزايش منحني در قسمت فوقاني كمر خود يا ستون فقرات فرزندتان شديد، به پزشك مراجعه كنيد.

يك ستون فقرات سالم از مهره هايي تشكيل شده است كه مانند سيلندر به ترتيب و پشت سرهم چيده شده اند. كيفوز زماني رخ ميدهد كه فرم V شكل مهره قسمت فوقاني كمر بيشتر ميشود. اين تغيير شكل در نتيجه مشكلات متعددي بوجود مي آيد، از جمله:
-    پوكي استخوان
-    انحطاط (دژنراسيون) ديسك
-    بيماري شوئرمن كه كيفوز شوئرمن نيز ناميده ميشود
-    نقايص مادرزادي
-    سندرم هايي چون سندرم مارفان يا بيماري پرادرويلي
-    سرطان و سرطان درماني
همچنين افزايش منحني ممكن است در قسمت فوقاني ستون فقرات به دليل خميده بودن نيز اتفاق افتد كه به آن كيفوز وضعيتي گفته ميشود. اين بيماري هيچ ناهنجاري در ستون فقرات به همراه ندارد و اغلب در نوجوانان شايع است.

كيفوز ممكن است منجربه پيامدهاي زير شود:
-    مشكلات ظاهري بدن؛ بويژه در نوجوانان ممكن است به دليل انحناي كمر يا استفاده از كمربند طبي ظاهر بدي از بدن نشان داده شود.
-    كمر درد؛ در برخي موارد انحراف ستون فقرات ميتواند منجربه درد شديد و ناتوان كننده اي شود.
-    كاهش اشتها؛ در موارد حاد، اين انحنا ممكن است منجربه فشرده شدن معده و در نتيجه كاهش اشتها شود.
 

به دلیل محدود بودن زمان ملاقات با پزشک و نیز به دلیل اینکه اغلب در این جلسه بحث های مختلفی مطرح می شود، بهتر است برای این جلسه از قبل آمادگی داشته باشید. 

آنچه ميتوان انجام داد
پيش از ملاقات با پزشك خود را براي پاسخ به سوالات زير آماده سازيد:
-    اولين بار چه زماني متوجه علائم شديد؟
-    آيا همزمان با اين مشكل، كمرتان دچار آسيب و جراحت شده است؟
-    آيا بستگان بيولوژيكتان داراي علائم و نشانه هاي مشابه هستند؟ يا وجود يكي از اختلالات ستون فقرات در آنها تشخيص داده شده است؟
-    چه داروها و مكمل هايي را بطور منظم مصرف ميكنيد؟

انتظارات شما از پزشك
پزشک ممکن است سؤالاتی را از شما بپرسد. آماده باشید که به آنها پاسخ دهید تا زمان بیشتری برای پرسیدن سؤالات  اضافی خود داشته باشید. پزشک شما ممکن است پرسش های زیر را از شما سؤال کند:
-    آيا درد ديگري هم داريد؟ دقيقا كجا درد ميكند؟
-    آيا علائمي چون تب، لرز يا كاهش وزن بي دليل داريد؟
-    آيا علائمي چون ضعف، بيحسي، اختلال در راه رفتن يا تغيير عادات مثانه و روده داريد؟
-    آيا علائمي مانند خستگي با تنگي نفس داريد؟
 

پزشك در طول معاينه فيزيكي، قدتان را بررسي ميكند. با وجود كيفوز، انحناي قسمت فوقاني كمر بيشتر آشكار ميگردد. همچنين پزشك معاينه اعصاب نيز انجام ميدهد تا بازخورد و قدرت عضلانيتان را بررسي كند.

آزمايشات تصويربرداري
بسته به علائم و نشانه ها، ممكن است به موارد زير هم نياز پيدا كنيد:
-    اشعه ايكس؛ جهت تعيين درجه انحنا و تغيير شكل مهره ها كه به شناسايي نوع كيفوز كمك ميكند، از اشعه ايكس استفاده ميشود.
-    اسكن توموگرافي كامپيوتري (سي تي اسكن)؛ پزشك جهت بررسي جزئيات بيشتر ممكن است انجام سي تي اسكن را توصيه نمايد.
-    تصويربرداري رزونانس مغناطيسي (ام آر آي)؛ چنانچه پزشك به وجود توده يا عفونت مشكوك باشد انجام ام آر آي را توصيه مينمايد. در ام آر آي با استفاده از امواج راديويي، تصاوير دقيق تري از استخوان ها و بافت هاي نرم توليد ميگردد.

تست اعصاب
در صورتيكه به بيحسي يا ضعف مبتلا ميشويد، ممكن است پزشك آزمايشاتي انجام دهد تا متوجه شود تكانه هاي عصبي كه بين نخاع و اندام ها در حركت اند، تا چه اندازه درست عمل ميكنند.
 

درمان كيفوز به علت اين بيماري و علائم و نشانه هاي موجود بستگي دارد.

داروها
ممكن است پزشك موارد زير را تجويز نمايد:
-    مسكن ها؛ چنانچه داروهايي چون استامينوفن، ايبوپروفن يا ناپروكسن پاسخگو نباشند، مسكن هاي قوي تري با نسخه پزشك در دسترس قرار خواهند گرفت.
-    داروهاي پوكي استخوان؛ در بسياري از افراد مسن، كيفوز اولين سرنخ ابتلا به پوكي استخوان است. داروهاي تقويت كننده استخوان از شكستگي ستون فقرات كه سبب وخيم شدن كيفوز ميگردد، جلوگيري ميكنند.

درمان
برخي از انواع كيفوز را ميتوان با كمك موارد زير بهبود بخشيد:
-    ورزش؛ تمرينات كششي ميتوانند انعطاف پذيري ستون فقرات را بهبود بخشند و كمردرد را تسكين دهند.
-    كمربند طبي؛ كودكان مبتلا به بيماري شوئرمن ميتوانند ماداميكه استخوان ها در حال رشدند با بستن كمربند طبي از پيشرفت كيفوز جلوگيري كنند.
-    سبك زندگي سالم؛ داشتن وزني ايده آل و فعاليت جسماني منظم از كمردرد جلوگيري كرده و علائم كيفوز را تسكين ميدهد.
-    داشتن تراكم استخوان؛ رژيم غذايي داراي كلسيم و ويتامين D و همچنين غربالگري تراكم استخوان جهت تشخيص پوكي استخوان(بخصوص در صورت سابقه خانوادگي) به افراد مسن در پيشگيري از ضعيف شدن استخوان ها، شكستگي و عواقب كيفوز كمك ميكند.

جراحي و ساير روش ها
چنانچه قوس كيفوز بسيار شديد باشد، يا منحني به ستون فقرات يا ريشه هاي عصبي فشار وارد سازد، پزشك جراحي را توصيه خواهد كرد.
رايج ترين روش، فيوژن ستون فقرات نام دارد كه در آن دو يا چند مهره آسيب ديده بطور دائم به يكديگر متصل ميشوند. جراحان قطعاتي از استخوان را بين مهره قرار ميدهند و سپس مهره ها را با ميله هاي فلزي و پيچ به يكديگر ميبندند تا ستون فقرات در موقعيت اصلاح شده قرار گيرد.