تنبلی چشم

تنبلی چشم(Amblyopia )،کاهش بینایی در یک چشم به علت پیشرفت زودهنگام و غیرعادی بینایی در زندگی است.تنبلی یا ضعف چشم می تواند درون چشم یا بیرون آن باشد.
Amblyopia معمولا از زمان تولد تا سن 7 سالگی ایجاد میشود.تنبلی چشم مهم ترین دلیل کاهش بینایی یک چشم در کودکان محسوب میگردد.به ندرت تنبلی چشم روی هر دو چشم اثر میگذارد.
تشخیص به موقع و درمان،میتواند به جلوگیری از مشکل طولانی مدت بینایی فرزندتان کمک کتد.تنبلی چشم معمولا توسط عینک و لنز قابل اصلاح است.در برخی مواقع عمل جراحی هم لازم میشود.
 

علائم و نشانه های تنبلی چشم شامل موارد زیر است:
•    چشمی که برآمده یا فرو رفته باشد
•    چشمانی که ظاهر با یکدیگر عمل نمیکنند.
•    احساس گودی ضعیف
•    خاموشی و دو سویه شدن چشم
•    کج شدن سَر
•    نتایج غیرعادی بینایی سنجی

گاهی بدون بینایی سنجی،تنبلی چشم مشخص نمیگردد.
 

اگر پس از چند هفته پس از تولد فرزندتان متوجه شدید که چشمانش سرگردان است با پزشک تماس بگیرید.اگر سابقه خانوادگی سرگردانی چشم،آب مروارید یا دیگر عوارض چشمی در خانواده تان وجود داشت،بینایی سنجی بسیار حائز اهمیت می گردد.برای تمام کودکان،بینایی سنجی کامل در سنین 3 الی 5 سالگی توصیه میشود.

تنبلی چشم به علت تغییرات بینایی زودرس در زندگی که موجب تغییر گذرگاه عصبی بین یک لایه بافت نازک پشت چشم و مغر ایجاد می گردد.چشم ضعیف و تنبل سیگنال کمتری برای بینایی دریافت میکند و سرانجام توانایی کارکردن چشم ها با یکدیگر کاهش پیدا کرده و مغز ورودی های چشم تنبل را سرکوب کرده و نادیده میگیرد.
هرچیزی که بینایی کودک را تار کرده و یا موجب خاموشی چشم میشود باعث تنبلی چشم میگردد.علت های شایع این عارضه شامل موارد زیر میشود:
•    عدم تعادل و توازن عضلات(strabismus). شایع ترین علت تنبلی چشم عدم تعادل و توازن عضلاتی است که موقعیت چشم را نگه میدارند.این عدم تعادل موجب میشود که چشم ها فرو رفته و خاموش شوند و از حرکت هماهنگ چشم در یک مسیر جلوگیری میکند.
•    تفاوت در میزان بینایی در دو چشم(refractive anisometropia). تفاوت معنی دار میان دو چشم(که غالبا منجر به دور بینی یا گاهی نزدیک بینی یا آستیگمات میشود) میتواند موجب تنبلی چشم گردد.عینک و لنز معمولا برای اصلاح این قبیل مشکلات استفاده میشوند.در برخی کودکان،تنبلی چشم در اثر ترکیبی از دو بینی و مشکلات انکساری ایجاد میشوذ.
•    فقدان. هرگونه مشکلی در یک چشم(مانند نقاط تار در لنز) میتواند موجب اختلال در بینایی واضح در چشم کودک شود.تار چشمی در دوره نوزادی به درمان عاجل جهت پیشگیری از کاهش بینایی نیاز دارد.فقدان معمولا منجر به تارچشمی مزمن و حادّ می گردد.
 

عواملی که موجب افزایش خطر ابتلا به تنبلی چشم میگردد شامل موارد زیر است:
•    زایمان نارس
•    اندازه کوچک نوزاد در هنگام تولد
•    سابقه خانوادگی ابتلا به تنبلی چشم
•    معلولیت پیشرفته
 

تنبلی چشم درمان نشده،میتواند موجب از دست رفتن موقت بینایی شود.تنبلی چشم علت 2.9 درصد کوری موقت محسوب میشود.

ممکن است به یک متخصص چشم پزشک کودکان ارجاع داده شوید.
به علت کوتاه بودن وقت ملاقات،بهتر است برای آن آماده باشید .اطلاعاتی که در این ملاقات میتوانند برای شما مفید باشند:

چه کاری میتوانید انجام دهید؟
فهرستی شامل موارد زیر تهیه کنید:
•    تمام علائم خود از جمله علائمی که به نظر میرسد ربطی به مشکل اصلی شما نداشته باشند.
•    تمام داروها،مکمل ها و ویتامین هایی که کودکتان مصرف میکند به علاوه میزان مصرف آنها
•    اطلاعات پزشکی کلیدی شامل دیگر عارضه ها و حساسیت هایی که فرزندتان به آن مبتلاست.
•    هرگونه سابقه خانوادگی مشکلات چشمی مانند تنبلی چشم،آب مروارید یا آب سیاه
•    سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید

سوالاتی که باید از پزشک پرسید
سوالات رایجی که برای تنبلی چشم مطرح است:
•    بیشترین علت تنبلی چشم فرزند من چیست؟
•    آیا احتمال تشخیص دیگری هم وجود دارد؟
•    چه گزینه درمانی ای بیش از بقیه به فرزند من کمک میکند؟
•    در صورت درمان،تا چه حد میتوان انتظار بهبود داشت؟
•    آیا فرزند من در معرض دیگر پیامدهای این عارضه خواهد بود؟
•    آیا فرزند من در معرض بازگشت مجدد این عارضه خواهد بود؟
•    اگر عارضه مجددا عود کرد،چه گزینه های درمانی ای وجود دارد؟
•    دفعات ملاقات با پزشک برای کودک من چگونه خواهد بود؟

چه انتظاری باید از پزشک داشت؟
ممکن است پزشک،سوالات زیر را از شما بپرسد:
•    آیا به نظر میرسد کودک شما به درستی نمی بیند؟
•    آیا چشمان فرزند شما تا به حال دو دو زده است؟
•    آیا کودک شما،اجسام را نزدیک به خود نگه میدارد؟
•    آیا کودک شما دچار دو بینی است؟
•    آیا متوجه هرگونه چیز غیر عادی در بینایی کودک خود شده اید؟
•    آیا پلک کودک شما افتاده است؟
•    آیا چشمان کودک شما،ئچار صدمه و جراحت شده است؟

پزشک شما از طریق آزمایشات چشم،سلامت چشم،سرگردانی چشم،تفاوت بینایی میان دو چشم یا ضعف بینایی را بررسی میکند.قطره های چشمی معمولا برای منبسط کردن چشم استفاده می گردند.قطره چشمی موجب تاری چشم میشود که به مدت چندین ساعت در روز ادامه خواهد داشت.
روشی که برای سنجش بینایی چشم استفاده میشود به سن و مرحله بیماری چشمی کودک بستگی دارد.

•    Preverbal کودکان. یک ابزار چراغ دار بزرگ کننده برای تشخیص آب مروارید استفاده میشود.آزمایشات دیگر میتواند توانایی جنین و نوزاد را برای ثابت ماندن چشم و تعقیب اجسام متحرک بسنجند.
•    کودکان 3 ساله و بزرگتر. آزمایشات با تصاویر یا حروف میتواند بینایی کودک را تعیین کند.هر چشمی که سنجیده شد،چشم دیگر را میسنجند.

درمان سریعتر تنبلی چشم در کودکی و هنگامی که ارتباط پیچیده میان چشم و مغر در حال شکل گیری است بسیار حائز اهمیت است.بهترین نتیجه زمانی حاصل میشود که درمان پیش از 7 سالگی آغاز گردد.اگرچه نیمی از کودکان 7 الی 17 ساله به درمان چشم واکنش نشان داده اند.
درمان تنبلی چشم به علت آن و میزان تاثیر این عارضه بر بینایی کودک بستگی دارد.ممکن است پزشک شما موارد زیر را تجویز کند:

•    استفاده از عینک آفتابی. عینک و لنز میتواند مشکلاتی نظیر نزدیک بینی،دوربینی یا آستیگماتی که منجر به تنبلی چشم میگردد را اصلاح کند.
•    وصله های چشمی. برای تحریک چشم ضعیف تر،ممکن است کودک این قبیل وصله های چشمی را روی چشم قوی تر خود قرار دهد.این وصله ها معمولا به مدت 2 الی 6 ساعت روی چشم باقی می مانند.
•    فیلترهای محافظ. این فیلترهای خاص روی لنز عینک چشم قوی تر گذاشته می شوند.این فیلتر چشم قوی تر را تار کرده و به این شکل چشم ضعیف تر را تحریک میکند.
•    قطره های چشمی. چکاندن دو بار در هفته دارویی به نام آتروپین میتواند به طور موقت موجب تار شدن دید چشم قوی تر شود.این مساله کودک شما را تشویق میکند تا از چشم ضعیف تر خود استفاده کند و جایپزین یبرای لنز گردد.از عوارض جانبی این دارو میتوان به حساسیت به نور اشاره کرد.
•    عمل جراحی. اگر چشم کودکتان دو دو زد و در حدقه خود چرخید،ممکن است پزشک جراحی ترمیم عضله چشم را پیشنهاد دهد.همچنین اگر فرزندتان دچار افتادگی پلک یا آب مروارید هم بود عمل جراحی توصیه میشود.

درمان های بر اساس فعالیت(مانند نقاشی،پازل چیدن یا بازی های کامپیوتری) هم اکنون در دسترس هستند.اگرچه تاثیر این قبیل فعالیت ها در درمان تنبلی چشم اثبات نشده است.
برای بیشتر کودکانی که دچار تنبلی چشم هستند،یک درمان مناسب موجب بهبود این عارضه در طول چند هفته یا چندین ماه میشود.درمان ممکن است 6 ماه الی 2 سال به طول بی انجامد.
بسیار مهم است که کودک شما به طور مرتب برای بررسی بازگشت تنبلی چشم معاینه شود(که این بازگشت در بیش از 25 درصد کودکان مبتلا به این عارضه اتفاق می افتد).اگر تنبلی چشم مجددا عود کرد،به درمان مجدد احتیاج است.